Anna Janus-Sitarz Komu potrzebne jest ocenianie? Wokół ewaluacji osiągnięć ucznia.

• Przy ocenianiu każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, nie wolno ucznia przekreślać, należy dać mu szansę, nie karać pochopnie.

Szkoła przyjazna uczniom a kontrola

• Niekorzystne strony oceniania to m.in.: stres, trudność zachowania partnerskich relacji nauczyciel - uczeń, selekcjonowanie uczniów na lepszych i gorszych, uczenie się „dla stopnia”;

• Ewaluacja to:

• pomiar umiejętności, wiedzy i osiągnięć ucznia;

• ocena efektywności działań dydaktycznych każdego nauczyciela;

• wskazanie poziomu danej klasy i szkoły;

• ocena skuteczności metod dydaktycznych i eksperymentów;

• ocena trafności użycia danego podręcznika i programu nauczania

• Szkoła z tak pojmowaną ewaluacją jest instytucją, która naucza i uczy się sama.

• Główne cele ewaluacji:

• dostarczenie informacji, diagnozowanie postępów ucznia;

• wspieranie procesu uczenia się (motywacja);

• wartościowanie efektywności nauczania;

• prognozowanie dalszej drogi edukacyjnej ucznia;

• wdrażanie uczniów do samooceny, poznawanie kryteriów, według których można oceniać innych.

• Błędy nauczycieli w kwestii oceniania uczniów:

• nieplanowana, nieprzemyślana i bezcelowa kontrola;

• brak systematycznego oceniania ucznia w ciągu roku szkolnego;

• stronniczość (kierowanie się osobistymi sympatiami, faworyzowanie);

• brak jawnych i zaakceptowanych przez uczniów kryteriów oceniania;

• tworzenie niekorzystnej atmosfery wokół oceniania (traktowanie stopni jako kary, narzędzia poniżającego ucznia);

• brak informacji zwrotnej, która pomogłaby na skorygowanie niedociągnięć (brak komentarza do wystawianej oceny);

• traktowanie ocen jako sposób na budowanie autorytetu.

• Bardzo ważne są bodźce pozytywne przy ocenianiu. Uczeń powinien wiedzieć, że jest oceniany za to co potrafi, a nie za to czego nie umie. Każda kontrola ma przynosić informacje o tym ile umie, a każdy komentarz do oceny powinien mówić uczniowi co ma ze sobą zrobić, żeby już nie wkurwiać nauczyciela i rodziców tymi jedynkami ;)

System oceniania zewnętrznego

• System egzaminów zewnętrznych - wprowadzone w 1999 roku organizowane przez Okręgową Komisje Edukacji - wszelkie testy na koniec poszczególnych etapów szkolnictwa, sprawdzane przez wykwalifikowanych w tym celu nauczycieli spoza danej szkoły; zakodowane.

• Testy te sprawdzają czy w danej szkole uczeń w ogóle otarł się o STANDARTY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH

• Po klasie VI sprawdza się: czytanie, pisanie, korzystanie z informacji, rozumowanie, wykorzystywanie zdobytej wiedzy.

• Testy gimnazjalne: mają sprawdzić predyspozycje ucznia - czy jest bardziej humanistyczny czy ścisły

• Standardy wymagań egzaminacyjnych wobec gimnazjalisty:

• interpretuje teksty kultury: uwzględniając nadawcę

• odróżnia fakty od opinii, prawdę historyczną od fikcji,

• wyszukuje informacji w tekstach naukowych, publicystycznych i określa ich funkcje;

• dostrzega manipulację, perswazję

• wskazuje środki wyrazu charakterystyczne dla danego gatunku literackiego;

• zna konteksty niezbędne do interpretacji danego dzieła i wykazuje się jego znajomością;

• UMIEJĘTNOŚCI W ZAKRESIE TWORZENIA WŁASNEGO TEKSTU: poprawne wypowiedzi pod względem stylistycznym i językowym w różnych formach (opis, opowiadanie, charakterystyka, sprawozdanie, recenzja, rozprawka, notatka, plan, reportaż, artykuł, wywiad, ogłoszenie, zaproszenie, dedykacja, podanie, list, pamiętnik); potrafi powiązać związki kulturowe, potrafi wyrazić swoje sądy

• Wobec maturzysty:

• standardy określają co uczeń powinien wiedzieć, znać, rozumieć w zakresie wiedzy o języku, wiedzy o literaturze i kulturze, umiejętności w zakresie odbioru tekstów kultury, publicystycznych i popularnonaukowych, tekstów literackich

• sprawności w budowaniu własnego tekstu - dobór słownictwa który jest świadectwem na samokształcenie

Cele wewnątrzszkolnego przedmiotowego systemu oceniania

• Reforma wprowadziła autonomię przy tworzeniu własnego systemu oceniania w szkole, która musi być zgodna z wymogami Ministerstwa Edukacji Narodowej i standardem szkoły - jej typem.

• Nauczyciel nie powinien skupiać się tylko w wyuczeniu celów wyznaczonych przez egzaminy końcowe. Często przez takie podejście zaniedbywane są inne cele (wychowawcze często) lekcji. Nie można traktować wyników egzaminu jako głównego celu pracy nauczyciela.

• Różnice między ocenianiem wewnątrzszkolnym a zewnętrznym (egzaminacyjnym)

Ocena wewnątrzszkolna	Ocena zewnętrzna
Ocenia: nauczyciel, inni uczniowie. Także uczeń dokonuje samooceny.	Ocenia: egzaminator z OKE
Oceniane są wszystkie umiejętności i wiadomości opanowane w trakcie nauki, a także pracowitość ucznia, postępy uzyskane na miarę jego możliwości.	Oceniane są wiadomości i umiejętności opisane w standardzie wymogów egzaminacyjnych możliwe do sprawdzenia na egzaminie pisemnym.
Oceniany jest uczeń z perspektywy całego roku szkolnego i pod wpływem różnych form kontroli: odpowiedzi, prace pisemne, praca w grupach, prace poza domem itp.	Ocenianiu podlega uczeń poddany danemu egzaminowi kończący kolejny szczebel edukacyjny
Wymagania określa nauczyciel na podstawie programu nauczania.	Wymagania określone są przez Standard wymagań egzaminacyjnych.
Szkoła opracowuje system oceniania.	Wyniki przedstawione są w skali punktowej z odniesieniem do standardów oceniania.
Cele: dostarczenie uczniowi i jego opiekunom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych umiejętnościach ucznia; motywowanie ucznia do dalszej pracy.	Cele: dostarczenie informacji o poziomie umiejętności i wiedzy ucznia w porównaniu do innych uczniów.

• Nauczyciel wraz z innymi uczącymi tego samego przedmiotu powinien opracować przedmiotowy system oceniania, nie musi być on dany uczniom do wglądu. Musza nad nimi panować odpowiednie zasady: przede wszystkim systematyczność i konsekwencja, zasada różnorodności metod. Powinien uwzględniać

• wymagania edukacyjne: wiedze i umiejętności

• roczny/semestralny plan kontroli

• dokładne kryteria ocen

• warunki poprawy wyników

• szczegółowe określenie warunków zaliczenia przedmiotu

• opracowanie skali ocen

• sposoby powiadamiania rodziców i uczniów o wynikach

• prawa przysługujące uczniom podczas oceniania

Ocena szkolna

• Ocenianie osiągnięć uczniów jest procesem ustalania i komunikowania ocen szkolnych, a ocena szkolna jest informacją o wyniku kształcenia wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku.

• Ocenianie w języku polskim jest o tyle trudne, że nie każdy polonista jest tak samo np. oczytany! Do tego dochodzą sympatie mniejsze i większe.

• Można ustalić w miarę obiektywne kryteria oceniania.

• Swoje kryteria oceniania warto skonsultować z wymogami OKE.

• Każda sprawdzona praca powinna zostać opatrzona komentarzem, który pokaże, że i uczniowi i nauczycielowi zależy na poprawie zdolności ucznia. Piszemy taki komentarz w życzliwym tonie, należy podkreślić zalety pracy, unikamy ogólnikowych stwierdzeń, po przeczytaniu komentarza uczeń powinien wiedzieć co powinien zrobić żeby się poprawić. Piszemy zrozumiale dla odbiorcy.

• Ocena wypowiedzi ustnej: na koniec także powinien być komentarz, są brane podobne kryteria jak wyżej ale trzeba tez patrzeć na poprawność użycia języka polskiego, umiejętność wygłaszania własnych sądów. Odpowiedź ustna jest bardzo stresująca dla ucznia, trzeba więc pokazać, że się go słucha, nie należy przerywać - zmniejszyć do minimum, należy przed zapytaniem zastanowić się nad sensem postawionego zagadnienia.

System kontroli i oceniania w planie dydaktycznym polonisty

• Uczeń powinien znać wszelkie kryteria oceniania, żeby potem nie gadał „a ona miała okres i mi pi*** wstawiła je**** su***”

• Nauczyciel planujący semestralna kontrolę powinien uwzględnić:

• realne potrzeby ucznia (nie zasypywać go informacjami!!! lepiej podać źródła, gdzie może je znaleźć)

• możliwości, także czasowe, ucznia

• czas na wytłumaczenie kryteriów ocen, oczekiwań, omówienia sprawdzianów

• czas na poprawę niewykorzystanych wyników

• różnicowanie form kontroli - praca indywidualna, grupowa, zbiorowa, ocena za aktywność, prace domową, klasową itp.)

• systematyczność kontroli (oceny powinny występować w klasie w sposób ciągły)

---