System polityczny Stanów Zjednoczonych.
Klasyczny system prezydencki.
a). Cechy charakterystyczne systemu prezydenckiego.
System prezydencki jest jednym z dwóch, obok systemu parlamentarnego, najbardziej rozpowszechnioną formą sprawowania władzy (mowa o państwach demokratycznych). Ukształtował się on najpełniej i najwcześniej w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Dalej rozpowszechnił się w wielu krajach Ameryki Łacińskiej, a także w państwach Azji i Europy. Cechą charakterystyczną tego systemu, a zarazem jej podstawowym fundamentem. jest pozycja prezydenta, wybieranego przez naród (wybory powszechne). Prezydent ten posiada bardzo szerokie uprawnienia, które czynią go w praktyce najważniejsza instytucją w państwa (prerogatywy swe posiada na mocy ustawy zasadniczej). Tak więc prezydent jest głową państwa (stoi na jego czele i reprezentuje go w kontaktach zagranicznych), jest szefem władzy wykonawczej oraz naczelnym dowódcą. Poza nim nie ma premiera (cecha systemu parlamentarnego) ani ciała kolegialnego - rządu czy gabinetu (cecha systemu parlamentarnego). Szefowie poszczególnych resortów - "sekretarze stanu" (w systemie parlamentarnym są to najczęściej ministrowie), nie są odpowiedzialni przed parlamentem, Kongresem, jak też nie prowadzą własnej polityki. Są oni tak naprawdę tylko pomocnikami prezydenta. Prezydent może poza tym wydawać rozporządzenia wykonawcze, utrzymuje stosunki dyplomatyczne oraz mianuje ambasadorów i konsulów. Razem z sekretarzami stanu nie posiada on inicjatywy ustawodawczej oraz nie ma prawa brania udziału w obradach parlamentu. Nie może on także, jako konsekwencja powyższego, rozwiązać parlamentu. Posiada on jednak prawo veta zawieszającego w stosunku do ustaw, uchwalonych przez parlament. Jednak owa ustawa, zawetowana przez prezydenta, może być ponownie uchwalona, lecz większością 2/3 głosów. Tak więc rola parlamentu w systemie prezydenckim sprowadza się do stanowienia prawa, uchwalania budżetu i ratyfikacji umów międzynarodowych. W określonych warunkach, parlament może także odwołać prezydenta z urzędu.
b). System prezydencki na świecie.
Dziś system prezydencki panuje w Brazylii, Argentynie, Peru, Chile, Meksyku (a więc w państwach Ameryki Łacińskiej), dalej w Egipcie i Nigerii (Afryka), oraz w Indonezji w Azji. Klasycznym przykładem systemu prezydenckiego są Stany Zjednoczone Ameryki.
c). Historyczne podłoże systemu prezydenckiego i na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Ogromne uprawnienia prezydenta USA daje sama konstytucja. Konstytucja ta wprowadziła także Monteskiuszowski podział władzy na: władzę wykonawczą, sądowniczą i ustawodawczą. Jednocześnie wprowadzona została separacja tych trzech władz, tak aby żadna z nich nie uzyskała przewagi nad pozostałymi. W rezultacie doprowadziło to do osiągnięcia przewagi prezydenta. W rękach prezydenta Stanów Zjednoczonych skumulowane są bardzo ważne funkcje. Prezydent jest jednocześnie głową państwa, szefem rządu, naczelnym dowódcą. Do jego praw należy: powoływania i odwoływanie członków gabinetu (w USA zwanych sekretarzami stanu), prawo veta, prowadzenie polityki zagranicznej, mianowanie urzędników różnych szczebli, wystąpienie z orędziem do Kongresu i narodu. Konstytucja USA przewiduje także funkcję wiceprezydenta (brak tej funkcji w krajach systemu parlamentarnego), który w praktyce sprawuje funkcje reprezentacyjne. W przypadku opróżnienia urzędu prezydenta przed upływem jego kadencji, która wynosi 4 lata, wiceprezydent staje się prezydentem, aż do zakończenia kadencji (byłego poprzedniego prezydenta). Stało się tak w listopadzie 1963 roku, kiedy to Lyndon Johnson zastąpił po śmierci J.F. Kennedy'ego oraz w 1974 roku, kiedy to Gerard Ford zastąpił skompromitowanego aferą Watergate prezydenta R. Nixona.
System partyjny Stanów Zjednoczonych Ameryki wykształcił się na podłożu historycznym i dziś w praktyce sprowadza się on do rywalizacji między demokratami (Partia Demokratyczna) i republikanami (Partia Republikańska). Bardzo rzadko w wyborach pojawia się kandydat niezależny. Do walki między Clintonem a Bushem stanął Ross Perot. Po II wojnie świtowej pełne kadencje prezydenckie piastowali: R. Reagan (Partia Republikańska), L. Johnson (Partia Demokratyczna). F. D. Roosevelt (1882-1945) sprawował urząd prezydenta przez okres aż 3 kadencji.
d). Kongres USA.
Kongres USA składa się z Izby Reprezentantów (435 członków), wybieranych co dwa lata oraz z Senatu, w którym zasiada 100 senatorów. Wybory do senatu odbywają się co 6 lat, jednak co 2 lata 1/3 senatorów jest wybierana ponownie. Senatorem może zostać osoba, która ma ukończone 30 lat (bierne prawo wyborcze) i od 10 lat mieszka na terenie Stanów Zjednoczonych. Kongres tworzy prawo, ale ma przy tym także prawo przesłuchiwania członków rządu, uchwalania budżetu, podjęcia decyzji w sprawie wojny i pokoju. Może on także wprowadzać poprawki do konstytucji. Kongres USA obraduje na sesjach, a jego najważniejsze funkcje sprowadzają się do 2 fundamentów: legislacja i kontrola. Projekt każdej ustawy musi podpisać prezydent. Jeśli prezydent zastosuje wobec ustawy prawo veto, to obie izby Kongresu muszą je przegłosować 2/3 głosów. Wtedy taka ustawa wchodzi w życie.
d). Prezydent USA.
Prezydent jest wybierany na okres 4 lat. W praktyce przed upływem jej końca nie może on zostać odwołany. Istnieje jednak tzw. przypadek wyjątkowy - postawienie prezydenta w stan oskarżenia i usunięcia go przez Kongres. Zgodnie z XXII poprawką do konstytucji z 1951 roku, ta sama osoba może sprawować urząd prezydenta tylko przez dwie kadencje. Jeśli objęcie urzędu nastąpiło w czasie trwania kadencji i sprawowano ją przez 2 lata, na stanowisko prezydenta ta sama osoba można być wybrana tylko raz. Jednocześnie wraz z prezydentem wybierany jest wiceprezydent - konstytucyjny zastępca prezydenta. Jeśli w trakcie trwania kadencji urząd wiceprezydenta został opróżniony to prezydent musi je obsadzić ponownie. Każdą tego typu nominację musi zatwierdzić Kongres. Konstytucja nie wyznacza dużego zakresu kompetencji wiceprezydenta. Wiceprezydent pełni funkcje przewodniczącego Senatu oraz obowiązki prezydenta, gdy ten nie jest zdolny ich wykonywać. W przypadku opróżnienia urzędu prezydenta: śmierć, ustąpienie lub usuniecie przez Kongres, wiceprezydent staje się automatycznie prezydentem i pełni tą funkcję do końca kadencji.
Władzę wykonawczą w USA sprawuje prezydent, który jednocześnie spełnia funkcję głowy państwa i szefa administracji terytorialnej. Pozycję jego wyznaczają z jednej strony uprawnienia konstytucyjne, z drugiej zaś pozakonstytucyjne możliwości działania. Prezydent kieruje federalną administracją, ma też wpływ na sprawy wojskowe, głównie z tego powodu, gdyż jest on głównodowodzącym armią i flotą. Poza tym kieruje on polityką zagraniczną państwa, oraz podejmuje działania, gdy wymaga tego wyjątkowa sytuacja zewnętrzna i wewnętrzna. Tak więc prezydent USA sprawuje jednoosobową władzę wykonawczą, stojąc na czele dość hierarchicznie zbudowanej machiny administracyjnej która jest mu podporządkowana bezpośrednio lub pośrednio. Za działalność całej administracyjnej machiny odpowiedzialność ponosi właśnie prezydent. Prezydent powołuje za "rada i zgodą" Senatu: wysokich funkcjonariuszy administracji, a więc kierowników poszczególnych resortów (w nomenklaturze amerykańskiej zwani są oni sekretarzami), ambasadorów, dyrektorów CIA, czyli Centralnej Agencji Wywiadowczej, FBI, czyli Federalnego Biura Śledczego. Przy powoływaniu niższych funkcjonariuszy zgoda Senatu nie jest wymagana. Warto także zaznaczyć, iż także cały gabinet powoływany jest przez prezydenta. Prezydent posiada też pełne uprawnienia prawodawcze, które mają ogromne znaczenie. Może on bowiem wydawać takie akty, jakie mają rozporządzenia wykonawcze oraz proklamacje. Prezydent jako władza wykonawcza posada także wpływ na całokształt administracji federalnej. W działach cywilnych administracji federalnej zatrudnionych jest ponad 3 miliony pracowników, w sektorze wojskowym pracuje natomiast 2,2 miliona pracowników. Cała administracja federalna podzielona jest na 11 departamentów resortowych. Na ich czele stoją sekretne oraz kilkadziesiąt tzw. niezależnych agencji zna czele z dyrektorami. Sekretarze i inni urzędnicy państwowi są w tej sytuacji tylko pomocnikami prezydenta, którzy odpowiedzialni są tylko przed nim i zobowiązani są do realizacji jego decyzji. Najbardziej znane agencje Stanów Zjednoczonych Ameryki to: Agencja do spraw Zwalczania Narkotyków, Agencja Atomowa oraz Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA).
Konstytucja USA i poprawki do konstytucji, które w zasadniczy sposób wpłynęły na prawa i wolności obywatelski oraz cały system sprawowania władzy.
a). Artykuły Konfederacji - 15 września 1777 roku.
Jeszcze przed ogłoszeniem Deklaracji Niepodległości, na przełomie 1775/1776 roku Franklin przedłożył Kongresowi projekt konstytucji (ustawy zasadniczej o najważniejszym dla państwa znaczeniu), która przewidywała utworzenie silnego rządu federalnego. Mający wówczas w Kongresie przewagę radykałowie, odmówili jej przyjęcia. Według ich koncepcji projekt ten był analogiczny do angielskiego porządku politycznego. W czerwcu 1176 roku powołano Komitet Trzynastu (w jego składzie znaleźli się przedstawiciele każdego stanu), którego dziełem był centralistyczny projekt Dickinsona. Mimo postępu prac projekt Dickinsona został odrzucony i 15 września 1777 roku Kongres przyjął Artykuły Konfederacji, które przeszły do historii jako tzw. pierwsza konstytucja Stanów Zjednoczonych. Uchwalenie owych Artykułów było zwycięstwem radykałów, bowiem kompetencje Kongresu zostały w dość znaczny sposób ograniczone na rzecz stanów. Artykuły Konfederacji zostały przyjęte dopiero w marcu 1781 roku. Na ich mocy Kongres stawał się niejako radą ambasadorów 13 stanów. Miał on podejmować decyzje większością 9 stanów, a w sprawach najważniejszych jednomyślnością, przy czym obligatoryjna była ratyfikacja uchwał Kongresu przez zgromadzenia stanowe. Przewodniczący Kongresu (wybierany raz na rok) nie miał w praktyce żadnych uprawnień, a co za tym idzie władzy. Do kompetencji Kongresu należało: wypowiadanie wojny, zwieranie pokoju, kierowanie służbą dyplomatyczną, mianowanie wodza naczelnego, emitowanie pieniędzy oraz subskrybowanie pożyczek państwowych. W kompetencji stanów pozostawiono: nakładanie podatków, zaciąg do wojska oraz emitowanie własnej - stanowej waluty. Gdy ustał więc mobilizujący wysiłek wojennych wpływu Kongresu, opuścili go wybitni przywódcy, którzy woleli działać jako gubernatorzy stanów i dyplomaci za granicą. Sam Jerzy Waszyngton wycofał się na swa farmę. W siedzibie Kongresu, który przeniósł się z Filadelfii do Nowego Jorku, zasiadało tak naprawdę grono drugorzędnych polityków.
Już w okresie ratyfikacji Artykułów Konfederacji główną trudność powodowały spory o podział ziemie zachodnich. Na tym tle zaznaczył się konflikt między dużymi i małymi stanami. Stany małe domagały się oddania ziem zachodnich jako wspólnej własności stanów pod zarząd Kongresu. Zasadę tą przyjęto w 1781 roku i akty Kongresu z lat 1784, 1785 i 1787 uregulowały całość sprawy. Na mocy prawa z 1785 roku cała ziemia, poza terenami przeznaczonymi dla zasłużonych żołnierzy, była sprzedawana przez Kongres po cenie 1 dolara za każdy akar. Działki, które były nabywane tą drogą nie mogły być mniejsze niż 640 akrów. Transakcje te nie były zatem dostępne dla średnich farmerów. Mimo tego wartość tej ustawy polegała na tym, iż powstrzymała ona w dużym stopniu dziką kolonizację Zachodu, ale z drugiej strony otworzyła pola dla wielkiej spekulacji ziemią. Powstawały kompanie, które skupowały tytuły własności, aby je potem odsprzedać, oczywiście za o wiele większą kwotę. Ustawa z 13 lipca 1787 roku ustaliła administrację nowych terenów. Został ona oparta na wcześniejszych projektach Jeffersona, Kraj między Appalachami a Missisipi podzielono na terytoria, które w przyszłości maiły stać się stanami. Oprócz tego przyjęto zasadę, iż terytorium zamieszkane przez mniej niż 5 tysięcy kolonistów, miało być zarządzane przez gubernatorów i sędziów mianowanych przez Kongres. Terytorium zaś, które posiadało więcej niż 5 tysięcy mieszkańców, miało posiadać dwie izby. Niższa izba pochodziła z wyboru, zaś wyższa była mianowana przez Kongres. Terytoria zaś, których ludność wynosiła ponad 60 tysięcy mieszkańców, stawały się automatycznie sanem. Ustawa z 18787 roku określała także zasady konstytucyjne dla przyszłych stanów w regionie na wschód od Missisipi i na północ od Ohio (był to północny zachód). Na ziemiach tych wprowadzono zakaz niewolnictwa i dobrowolnego poddaństwa. Wszystkim zapewniono ponadto zupełną wolność religijna, szerokie prawa obywatelskie i powszechne nauczanie. Północny zachód stał się jednak od zaraz krajem spekulantów, to jednak wytworzyła się tu strefa demokracji, która nie została obciążona dziedzictwem kolonialnych struktur społecznych i partykularyzmów stanowych. W miarę przesuwania się ekspansji ludnościowej na zachód, kraj ten przy zmianie przepisów, co do nabywania gruntów, odgrywał coraz większą role w formułowaniu się nowego narodu i społeczeństwa amerykańskiego.
Należy zdawać sobie sprawę z tego, iż uregulowanie ziem zachodnich, jak i późniejsza konstytucja zadecydowały o federalnym ustroju Stanów Zjednoczonych. Władający Zachodem Kongres uzyskał bardzo mocną pozycję w stosunku do pozostałych 13 suwerennych stanów. Jednak sam Kongres, opanowany przez radykałów, nie był ciałem zdolnym do wyzyskania nowej pozycji prawnej i skrępowania samowoli stanów. Dlatego tez inicjatywa naprawy wyszła z grona konserwatywnych polityków na czele z Jamesem Madisonem i Alexandrem Hamiltonem.
b). Przygotowania do uchwalenia konstytucji.
W tym czasie dokonała się konsolidacja środowiska konserwatystów amerykańskich. Już w 1785 roku Madison podniósł na forum publicznym sprawę rewizji konstytucji. To właśnie z jego inicjatywy odbył się we wrześniu 1786 roku w Annapolis zjazd wybranych przez zgromadzenia stanowe delegatów. Nowa konwencja została wyznaczona na maj 1787 roku. Działanie Madisona były jak najbardziej legalne i jawne, jednak pominął on w nich sam Kongres, który był przecież ciąłem najbardziej powołanym do rozważania sprawy rewizji konstytucji. Konwencja z maja 1787 roku oficjalnie postawiła sobie za cel przygotowanie projektu "poprawek" do Artykułów Konfederacji, ale nie ich zniesienie. Sprawa ich uchwalenia rozbudziła dość duże emocje. Z końcem maja 1787 roku w Filadelfii zebrali się delegaci wszystkich stanów, z wydatkiem najbardziej demokratycznego stanu - Rohde Island. Wśród byłych gubernatorów i członków Kongresu na czoło wysunęli się: Waszyngton, Madison i Hamilton. Prestiżu dodawał obecność Franklina. Przewodniczącym Konwencji został wybrany Waszyngtona. Zarządzono ścisłą tajność obrad przy zamkniętych drzwiach. Obrady w takiej konspiracji trwały ponad 4 miesiące. Przedmiotem obrad nie były jednak, jak wcześniej zapowiadano, poprawki do Artykułów Konfederacji, lecz przygotowanie całkiem nowej konstytucji. Osiągnięto z trudem kompromis między małymi, a dużymi stanami. Dotychczasowa struktura Kongresu zapewniła uprzywilejowaną pozycję małym stanom, które miały ten sam głos, co stany duże. Taką strukturę pozostawiono jedynie w Senacie. Izba Reprezentantów miała być obsadzana przez stany proporcjonalnie do liczby ludności. Na tym tle wywiązał się spór między Północą i Południem, czy do tej ludności należy zaliczać także niewolników. Kompromisowe rozwiązanie brzmiało: 5 niewolników będzie można liczyć jako za 3 wolnych mieszkańców. Dalsze walki dotyczyły handlu niewolnikami. Północ, domagała się zakazu tego handlu, a w obronie swych przemysłowych i kupieckich interesów dążyła do wprowadzenia federalnych taryf celnych. Południe (dominacja plantacji) opowiadało się za utrzymaniem handlu niewolnikami i za liberalizmem w dziedzinie handlowej. W wyniku kompromisu handel niewolnikami nie został zakazany, ale przyjęto natomiast akt nawigacyjny (niejako dla Północy). Nie wprowadzono także jednolitego dla całego kraju prawa wyborczego, pozwalając tym samym każdemu stanowi (stanu miały ratyfikować konstytucję, dlatego tez zapis ten był ustępstwem na ich korzyść), aby w ten sposób sam wybierał członków Izby Reprezentantów, jako posłów do zgromadzenia stanowego. Hamulcem demokracji miał być Senat. Madison i Hamilton domagali się wprowadzenia dożywotności senatorów. Zwolennicy silnej władzy wykonawczej i ci, co się jej obawiali doszli także do kompromisu. Został bowiem stworzony system "ograniczeń i równowagi: Stworzono także klasyczny podział władzy (za wzorem Monteskiusza): ustawodawcza, wykonawcza i sadownicza oraz federalna i stanowa. Tekst konstytucji został podpisany dnia 17 września 1787 roku przez 41 członków Konwencji Filadelfijskiej.
c). Konstytucja z 17 września 1787 roku.
Na mocy konstytucji stany utraciły prawo ustanawiania ceł i emitowania waluty oraz całkowitą dotąd niezależność sądownictwa. Zachowały natomiast własne konstytucje, wybieranych drogą elekcyjną gubernatorów, ciała ustawodawcze, skarb, policję i wojsko. Stany Zjednoczono w myśl zapisów konstytucyjnych stały się jednolitym obszarem celnym. Władze federalne miału odtąd zawierać traktaty handlowe, miały poza tym wyłączność emitowania waluty, subskrybowania pożyczek państwowych i utrzymywania armii oraz nakładały i pobierały podatki (obok podatków federalnych istniały podatki stanowe) oraz sprawowały kontrolę nad stanowym sądownictwem i ustawodawstwem za pomocą Departamentu Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego. Członkowie izb ustawodawczych nie byli już związani instrukcjami wyborców, i w związku z tym nie byli już przed nimi odpowiedzialni. Uchwały Kongresu nie podlegały od tej pory ratyfikacji stanów. Rząd federalny stał więc niejako "rządem narodowym".
Konstytucja wprowadzała konsekwentny podział władz. Władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy Kongres. W Senacie maiło zasiadać po 2 senatorów z każdego stanu. Mieli być oni wybierani przez stanowe ciała ustawodawcze na okres trwania kadencji, a więc 6 lat. Wybory do Izby Reprezentantów odbywały się miały co 2 lata. Udział w nich mieli brać wszyscy obywatele, uprawnieni do głosowania w wyborach do niższych izb stanowych. Władza wykonawcza należała do prezydenta. Prezydent miał być wybierany w wyborach dwustopniowych na okres 4 lata. W pierwszej turze poszczególne stany wybierały elektorów proporcjonalnie do swej ludności. Sposób wybierania elektorów zależał od decyzji poszczególnych ciał stanowych, a więc mógł być bardziej lub mniej demokratyczny. Zgromadzenie elektorów wybierało później prezydenta, który był odpowiedzialny przed Kongresem (Kongres mógł go postawić w stan oskarżenia), ale jego władza był bardzo potężna. Był on głową państwa, zwierzchnikiem sił zbrojnych, powoływał i odwoływał ze stanowiska wszystkich ministrów (czyli sekretarzy stanów), którzy byli przed nim odpowiedzialni (nie byli zatem odpowiedzialni przed parlamentem). Prezydent mianował również wszystkich wyższych urzędników oficerów i sędziów trybunałów federalnych. Przysługiwało mu także prawo veta zawieszającego wobec uchwał Kongresu. Niektóre swe prerogatywy prezydent spełniał razem z Senatem. Należało do nich powoływanie dożywotnich sędziów Sądu Najwyższego. Sąd ten interpretował konstytucję i orzekał co jest zgodne, a co nie z ustawą zasadniczą. W wypadku szczególnego zagrożenia państwa istniała możliwości nadania prezydentowi władzy dyktatorskiej.
Owy system prezydencki wraz z ciałami federalnym o różnym stopniu reprezentatywności i różnym okresie swej kadencji, miały zapewnić stabilizację rządów burżuazji, która była w ten sposób zabezpieczona przed falą demokratycznych farmerów, monarchiczna reakcją. Opracowany przez Konwencję Filadelfijską owy projekt spełniał to zadanie tak dobrze, że po dziś dzień, jest obowiązującą konstytucją Stanów Zjednoczonych. Na razie jednak, dopóki dzieło Konwencji nie zostało uprawomocnione, nadal obowiązywały Artykuły Konfederacyjne.
d). Ratyfikacja konstytucji.
Kongres przedłożył projekt konstytucji do ratyfikowania poszczególnym stanom, które w tym celu wybrały własne konwencje. Jedni uważali całą procedurę konstytucyjna za nielegalną, palili test konstytucji - jej projekty oraz bojkotowali wybory. Skłaniali się oni do doktryny, iż wszelka władza państwowa jest tylko narzędziem ucisku. Drugi kierunek reprezentował zupełnie odmienne stanowisko. Akceptowano procedurę konstytucyjną, ale domagano się daleko idących zmian projektu. Rzecznicy tego kierunku rozwinęli klasyczną argumentację republikańską - obszerna republika nie może być rządzona centralnie, bowiem prowadzi to do despotyzmu i podeptania partykularnych interesów. Właściwym dla republiki ustrojem miął być obszar miejski z elekcyjnymi urzędami. Zespół tak demokratycznie rządzonych obszarów powinien stanowić kilka luźnych konfederacji. Mniej radykalni przeciwnicy projektu stawiali na finansową autonomię stanów i domagali się uzupełnienia konstytucji deklaracją praw, na wzór tych, które poprzedzały konstytucje stanowe. Jednak w obronie projektu prawdziwa kampanie propagandową rozwinęli jej współtwórcy, a mianowicie Madison, Hamilton i Jay.
Bez trudności konstytucję ratyfikowały małe stany (Delaware, Connecticut, New Jersey, Georgia). Przyłączyły się do nich, po dość ostrej walce - Pensylwania, Maryland, Karolina Południowa. Wirginia, New Hampshire, Nowy Jork i Massachusetts przyjęły konstytucję minimalna większością. Gdy 11 stanów dokonało ratyfikacji, Kongres nie oglądał się już na opór Karoliny Północnej i Rohde Island, lecz zarządził wybory według procedury przewidzianej przez konstytucje. Jedną z pierwszych czynności Kongresu było także przyjęcie wielu poprawek, które złożyły się na postulowaną przez stany deklarację praw. Po procedurze ratyfikacyjnej weszły one ostatecznie w skład konstytucji jako jej uzupełnienie, pod nazwą Krat Praw (Bill of Rights) dnia 15 grudnia 1791 roku - było ich 10 (wszystkich poprawek do tej konstytucji było tylko 26). Było to zapewnienie wolności i bezpieczeństwa osobistego, wolności religii, słowa i druku oraz prawo ludzi do posiadania i noszenia bron. Nie tyle dzięki gwarancjom konstytucyjnym, ile na skutek nacisku ekonomicznego nakłoniono Karolinę Północną i Rohde Island, aby przystąpiły do konfederacji. Miało to miejsce w latach 1789-1790.
e). I prezydentura USA.
W kwietniu 1789 roku dobyły się wybory prezydenckie. Elektorowie, zasiadający w Zgromadzeniu Elektorów, wybrali jednogłośnie Jerzego Waszyngtona. Z walki o dalszą ratyfikację konstytucji nie wyłonił się jeszcze skrystalizowany system dwupartyjny. Dotychczasowy podziały na konserwatystów i radykałów, czy na federalistów i antyfederalistów nie miały jeszcze klarowności. Parlamentarna i rządowa praktyka USA miał się dopiero wykrystalizować. Główną osobą w rządzie Jerzego Waszyngtona został minister skarbu - A. Hamilton, który zmierzał do tego, by na wzór brytyjski odgrywać rolę premiera przy boku dekoracyjnego prezydenta. Waszyngton, który nie był w najlepszych stosunkach z Senatem, odseparował rząd od parlamentu. W przeciwieństwie do angielskich obyczajów, ministrowie nie stali się parlamentarnymi leaderami i nie mieli swych popleczników w izbach. W czasie prezydentury Waszyngtona administracja była obsadzona przez federalistów, a antyfederaliści (których można nazwać rzecznikami uprawnień stanów) stali się partia, stosującą systematyczną opozycję parlamentarną.
f). Najważniejsze oprawki do konstytucji.
Poprawka XIII z 1865 roku - zniosła niewolnictwa
"Nie wolno w Stanach Zjednoczonych lub jakimkolwiek innym miejscu podległym ich jurysdykcji nikogo trzymać w niewoli ani zmuszać do pracy przymusowej, chyba że pod postacią kary za przestępstwo, za które sprawca został zgodnie z prawem skazany".
Poprawka XV z 1870 - wprowadziła prawo wyborcze dla kolorowych
"Stany Zjednoczone ani jakikolwiek Stan nie może pozbawić ani ograniczać praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych ze względu na rasę, kolor skóry ani uprzedni stan niewoli".
Poprawka XIX z 1920 - wprowadziła prawa wyborcze dla kobiet.
"Stany Zjednoczone ani jakikolwiek Stan nie może pozbawić ani ograniczyć praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych ze względu na płeć".
Poprawka XXII z 1951 roku - wprowadziła ograniczenie sprawowania urzędu prezydenta do 2 kadencji.
"Nikt nie może być wybrany na Urząd Prezydenta więcej niż dwa razy, a kto pełnił Urząd Prezydenta lub pełni jego funkcje w okresie kadencji innej osoby przez okres dłuższy niż dwa lata nie może być wybierany na Urząd prezydenta więcej niż raz".
Poprawka XXV z 1967 roku - wprowadziła przepis, że w razie ustąpienia prezydenta jego miejsce zajmuje wiceprezydent
"W przypadku usunięcia Prezydenta z Urzędu albo jego śmierci lub ustąpienia Prezydentem zostaje Wiceprezydent".
Poprawka XXVI z 1971 roku.
"Stany Zjednoczone lub jakikolwiek inny Stan nie mogą ze względu na wiek pozbawić lub ograniczyć praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych, którzy ukończyli osiemnaście lub więcej lat".
III. Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki 1945 - 2000 - krótkie notki biograficzne.
Harry S. Truman (1884 - 1972), Partia Demokratyczna, kadencja: kwiecień 1945 - 1953
Od 1944 roku wiceprezydent, uważany za twórcę "doktryny Trumana", która popierała państwa przeciwstawiające się dominacji lub penetracji ze strony ZSRR. Doktryna ta stała się formalnie przyczyna tzw. zimnej wojny między Wschodem i Zachodem Europy. Najbardziej ostre jej przejawy uwidoczniły się w regionalnym konflikcie zbrojny w Grecji w latach 1947-1949 (wojna domowa) oraz w wojnie koreańskiej z lat 1950-1953.
Dwight D. Eisenhower (1890 - 1969), Partia Republikańska, kadencja: 1953 -1961
Wybitny amerykański żołnierz i polityk. W czasie II wojny światowej w latach 1944-1945 był dowódcą wojsk sprzymierzonych. W latach 1950-1952 dowódca wojsk NATO (Pakt Północnoatlantycki).
John F. Kennedy (1917 - 1963), Partia Demokratyczna, kadencja: 1961-1963.
W czasie II wojny światowej był uczestnikiem walk na Oceanie Spokojnym. Od 1947 roku zasiadał w Kongresie USA jako członek Izby Reprezentantów, a w latach 1953-1960 jako senator. W polityce wewnętrznej zasłynął jako zwolennik szerokich reform społeczno-gospodarczych oraz walki o równouprawnienie Murzynów. W polityce zagranicznej początkowo stanowczy wobec ZSRR - stanowisko to uwidoczniło się szczególnie w czasie tzw. kryzysu kubańskiego i zaangażowania się USA w Wietnamie, później opowiadał się za pokojową współpracą z dotychczasowym radzieckim nieprzyjacielem. Zamordowany w listopadzie 1963 roku w Dallas w stanie Teras. Kongres w celu wyjaśnienia okoliczności morderstwa powołał specjalną Komisję Warrena, której raporty dotyczące szczegółów śledztwa nie zostały ujawnione do dnia dzisiejszego. Domniemany zabójca Kennedy'ego - L. H. Oswald został także zamordowany kilka dni po zatrzymaniu.
Lyndon B. Johnson (1908 - 1973) , Partia Demokratyczna, kadencja: listopad 1963 - 1969
W 1963 roku po zabójstwie Kennedy'ego został zaprzysiężony na urząd prezydenta. W 1964 roku wygrał wyboru i sprawował ten urząd przez 4 pełne lata. Był zwolennikiem zaangażowania amerykańskiego w Wietnamie. To właśnie on wydał rozkaz bombardowania Wietnamu Południowego. Do końca swej kadencji uważał, iż wojnę tą można wygrać, mimo wielokrotnych ostrzeż ówczesnego szefa obrony Roberta MC Namary, który twierdził, iż wojna ta jest nie do wygrania.
Richard M. Nixon (1913 - 1994) , Partia Republikańska, kadencja: 1969 - sierpień 1974.
Dwukrotny prezydent. Zasłynął jako zaciekły antykomunista. W latach 1953-1961 był wiceprezydentem u boku D. Eisenhowera. W 1960 roku przegrał minimalnie wybory prezydenckie z J. F. Kennedy/m. To właśnie on jako prezydent zapoczątkował wietnamizację wojny wietnamskiej i doprowadził w praktyce do jej zakończenia. Zapoczątkował także politykę odprężenia z ZSRR i Chinami (tzw. dyplomacja pingpongowa). W 1974 roku został postawiony w stan oskarżenia przez Kongres w związku z tzw. aferą Watergate, czyli założeniem podsłuchu w siedzibie Partii Demokratycznej w Waszyngtonie. Ze stanowiska prezydenta ustąpił dobrowolnie.
Gerald F. Ford (1913) , Partia Republikańska, kadencja: sierpień 1974 - 1977.
Od 1949 roku członek Izby Reprezentantów w Kongresie. Był pierwszym i jak dotychczas jedynym prezydentem USA nie wybranym przez naród. Został nim po wycofaniu się R. Nixona z prezydentury na skutek afery Watergate. W 1976 roku przegrał wybory prezydenckie z kandydatem Partii Demokratycznej - Jamesem Cartrem.
James E. Carter (ur.1924) Partia Demokratyczna, kadencja: 1977 - 1981.
Senator, w latach 1970-1974 gubernatorem stanu Georgia. Jego ugodowa polityka zagraniczna doprowadziła do wzrostu znaczenia ZSRR w Trzecim Świecie. Dopiera agresja radziecka na Afganistan w 1979 roku zmieniała to stanowisko. Dokonał on wiele ważnych działań na arenie dyplomacji międzynarodowej. Był inicjatorem porozumienia egipsko-izraelskiegio w Camp David w 1978 roku, podpisał układ z Panamą o przekazaniu jej Strefy Kanału Panamskiego. W 1994 roku popłynął z misją dobrej woli do Korei Południowej, dzięki czemu konflikt na Płw. Koreańskim został zażegnany (konflikt na tle badań atomowych). Na Haiti (dyktatura F. Castro) doprowadził do pokojowego przekazania władzy przez juntę prezydentowi J. B. Aristide. W Bośni wynegocjował rozejm między rządem a Serbami.
Ronald Reagan, Partia Republikańska, kadencja: 1981-1989.
George Bush (ur. 1924) , Partia Republikańska, kadencja: 1989-1993.
Wiceprezydent w latach 1981-1989. Karierę polityczną rozpoczął na początku lat 70-tych. W latach 1975-1977 był dyrektorem CIA, czy Centralnej Agencji Wywiadowczej. W latach 1990-1991 twórca sukcesu w wojnie w Zatoce Perskiej. W 1992 roku przegrał wybory prezydenckie z dynamicznym reprezentantem Partii Demokratycznej - B. Clintonem.
Bill Clinton (ur. 1946) , Partia Demokratyczna, kadencja: od stycznia 1993 - 2000.
Pochodzi ze stanu Arkansas, gdzie w latach 1976-1978 był ministrem sprawiedliwości, a w latach 1978-1980 gubernatorem i ponownie od 1983 roku. Zwycięstwo Clintona w wyborach prezydenckich w listopadzie 1992 roku położyło kres 12-letnim rządom w USA republikanów. W listopadzie 1996 roku wygrał wybory na drugą kadencję.