Finanse przedsiębiorstw

Kapitał obrotowy

Kapitał obrotowy =

aktywa bieżące - pasywa

bieżące



Trochę zamieszania terminologicznego:

czasami określa się:

◦

kapitał obrotowy (kapitał obrotowy brutto) = aktywa
bieżące

(kapitał pracujący)

◦

kapitał obrotowy

netto

= aktywa bieżące - pasywa

bieżące

Uproszczony bilans: schemat



A + B + C

= aktywa bieżące



A + B + C – X = kapitał obrotowy



Y + Z

= finansowanie długoterminowe



Y + Z - D

= ?



Kapitał obrotowy + majątek trwały = ?

Płynność



Płynność finansowa aktywów -
łatwość zamiany aktywów na gotówkę



Płynność finansowa firmy -
zdolność firmy do regulowania
zobowiązań w wyznaczonym terminie

Duża płynność finansowa firmy:
korzyści

◦

zaufanie dostawców ( upusty cenowe)

◦

zaufanie pożyczkodawców ( niższy koszt
pożyczek)

◦

mniejsze prawdopodobieństwo
niewypłacalności spółki

◦

duże zapasy: możliwość szybkiego
realizowania zleceń ( szansa na
pozyskanie nowych klientów)

Duża płynność finansowa firmy:
minusy

◦

koszty zaniechanych korzyści

◦

koszty obsługi pożyczek

◦

koszty składowania/ubezpieczenia

◦

straty wynikłe z psucia/starzenia się
zapasów

Zależność między płynnością
finansową firmy a rentownością

Płynność finansowa

R
e
n

n
o

ś
ć

Zarządzanie kapitałem obrotowym



Podejście konserwatywne: nacisk
na płynność kosztem rentowności



Podejście agresywne: nacisk na
rentowność kosztem płynności



Podejście umiarkowane

Polityka ...

AKTYWA

PASYWA
pasywa bieżące

aktywa

pasywa

bieżące

Kapitał obrotowy

długoterminowe
(dług długotermin.

Majątek trwały

+ kapitał własny)

(Niebezpieczna)
polityka ...

AKTYWA

PASYWA

aktywa bieżące

pasywa bieżące

-kapitał obrotowy

majątek

pasywa

trwały

długoterminowe

Jak mierzyć „konserwatywność”?

Finansowanie [pasywa] długoterminowe =
zobowiązania długoterminowe + kapitał

własny =

kapitał obrotowy + majątek trwały

wskaźnik =

(mówi w jakiej części aktywa bieżące są

sfinansowane pasywami długoterminowymi)

kapitał obrotowy

aktywa bieżące

Test

Spółka prowadzi agresywną politykę
zarządzania kapitałem obrotowym. Czy
prawdą jest, że spółka ma relatywnie

◦

wysoki wskaźnik aktywa bieżące / aktywa ogółem i
wysoki wskaźnik zobowiązania
długoterminowe/zobowiązania krótkoterminowe,

◦

niski wskaźnik aktywa bieżące / aktywa ogółem i niski
wskaźnik zobowiązania długoterminowe /
zobowiązania krótkoterminowe,

◦

wysoki wskaźnik majątek trwały / aktywa ogółem i
wysoki wskaźnik zobowiązania
krótkoterminowe/zobowiązania ogółem,

◦

niski wskaźnik majątek trwały / aktywa ogółem i niski
wskaźnik zobowiązania krótkoterminowe /
zobowiązania ogółem.

Zasada harmonizowania



Według tej zasady należy dopasować
terminy zapadalności aktywów i
wymagalności pasywów

◦

Aktywa należy finansować pasywami o
podobnym terminie zapadalności: aktywa
długoterminowe pasywami
długoterminowymi, krótkoterminowe -
krótkoterminowymi i.t.d.

Zalety finansowania
krótkoterminowego

Pożyczka krótkoterminowa

◦

ma (zwykle) niższe koszty (niższa stopa
procentowa)

◦

jest łatwiejsza do uzyskania

◦

jest bardziej elastyczna (łatwiej dostosować
zapotrzebowanie na środki)

Wady finansowania
krótkoterminowego

Pożyczka krótkoterminowa wiąże się z

◦

wyższym ryzykiem stóp procentowych
(pożyczki długoterminowe mają stabilny
koszt odsetek)

◦

ryzykiem że kredyt nie zostanie odnowiony

Permanentne i okresowe aktywa
bieżące

Aktywa bieżące =

aktywa permanentne + aktywa

okresowe



Aktywa permanentne = minimalny
(np. w skali rocznej) poziom aktywów
bieżących



Aktywa okresowe = aktywa
przejściowe

Permanentne i okresowe aktywa
bieżące a zasada harmonizowania



Aktywa permanentne są permanentne,
zatem powinny być finansowane pasywami
długookresowymi



Aktywa okresowe są krótkookresowe więc
powinny być finansowane pasywami
krótkookresowymi (na przykład kredyty
krótkoterminowe)

Zasada harmonizowania

czas

Majątek trwały

Aktywa bieżące

Permanentne aktywa bieżące

Finansowanie
krótkookresowe

Finansowanie
długookresowe

Okresowe aktywa

bieżące

Cykl konwersji gotówki

1. Zamówienie surowców/półproduktów
2. Wytworzenie produktu
3. Sprzedaż produktu
4. Spłata zobowiązań (za 1 i 2)
5. Ściągnięcie należności (za 3)

Firma potrzebuje kredytu by przetrwać okres

między okresem 4 i 5. Ile (średnio na oko)
potrzebuje kredytu?

Cykl konwersji gotówki

otrzymanie surowców

okres
odroczenia
płatności

okres
konwersji

zapłata gotówką

zapasów

za surowce

cykl
konwersji

zakończenie produkcji

gotówki

i sprzedaż

okres
spływu
należności

ściągnięcie należności

Model cyklu konwersji gotówki

Okres konwersji zapasów (ITP) =

zapasy / dzienny koszt sprzedanych zapasów

Okres spływu należności (ACP, OSN) =

należności / sprzedaż dzienna

Okres odroczenia płatności = przeciętny czas

od nabycia materiałów/siły roboczej do
zapłaty = zobowiązania handlowe / dzienny
koszt sprzedanych zapasów

Cykl konwersji gotówki

cykl konwersji gotówki

okres konwersji zapasów

okres spływu należności

okres odroczenia płatności

Cykl konwersji gotówki: przykład

Firma ma następujące wyniki:

◦

Sprzedaż roczna: 720 sztuk

◦

Zapasy: 40 sztuk

◦

Połowa sprzedaży płatna jest gotówką,
druga połowa po miesiącu.

◦

Okres odroczenia płatności wynosi 30 dni.

Jaki jest okres spływu należności, okres

konwersji zapasów i cykl konwersji gotówki
dla tej firmy?

Cykl konwersji gotówki

Jest to odstęp czasu od zapłaty za kupno surowców

a uzyskaniem środków z tytułu sprzedaży

albo

ilość dni przez które trzeba finansować produkcję i

sprzedaż jednej sztuki produktu

albo

przeciętny okres zamrożenia 1 PLN w aktywach

bieżących.

Zasoby gotówki w firmie



zasoby transakcyjne



minimalne saldo



zasoby ,,ostrożnościowe’’



zasoby spekulacyjne

Zarządzanie gotówką



Techniki zarządzania gotówką:

◦

synchronizacja przepływów gotówki

◦

zarządzanie float’em czyli pieniądzem ,,w
drodze’’



Określanie optymalnego poziomu
gotówki:

◦

model Baumola

◦

model Millera-Orra

Zarządzanie gotówką

Cele:

◦

Minimalizacja gotówki utrzymywanej
przez spółkę

◦

Zapewnienie gotówki, gdy będzie
ona potrzebna firmie do
uregulowania należności

Zarządzanie gotówką

Przyczyny:

◦

Duży poziom gotówki -> koszty
utraconych możliwości (KUM)

◦

Mały poziom gotówki -> koszt braku
gotówki (KBG)

Model Baumola: założenia



strumienie gotówki są deterministyczne
(pewne)



wpłaty i wypłaty gotówki są okresowe i
równomierne (w ustalonych okresach
wpływa/wypływa stała ilość gotówki)



koszt podjęcia gotówki zależy tylko od ilości
dokonanych transakcji



minimalny poziom gotówki wynosi zero



wypływy pieniężne wyższe od wpływów (!)

Model Baumola: oznaczenia



- koszt podjęcia gotówki / sprzedaży obligacji

(stały koszt transakcji !)



- łączna ilość nowej gotówki która zostaje

podjęta przez firmę w ciągu roku



- procentowy koszt utraconych możliwości

(np. stopa procentowa obligacji, w skali
rocznej)



- ilość gotówki ze sprzedaży obligacji w

pojedynczej transakcji



G/2 = średnia ilość gotówki w firmie



T/G = ilość transakcji podjęcia gotówki

Model Baumola: przykład 1



Firma wydaje dziennie netto średnio 1000 zł,
koszt podjęcia gotówki wynosi 20 zł, wolne
środki lokowane są na koncie bankowym na
stopę K=12%.



Oblicz optymalny poziom podejmowanej
gotówki (model Baumola)



Dla tego poziomu oblicz:

◦

optymalną wielkość podejmowanej gotówki

◦

średnią ilość gotówki w firmie

◦

koszt utraconych możliwości,

◦

koszt braku gotówki

Model Baumola: wzory



Koszt utraconych możliwości:



Koszt braku gotówki:



Ogólny koszt:



Optymalny poziom podejmowanej gotówki:





KBG

KUM













KUM





KBG





Zależność kosztu od G

5000

10000

15000

20000

25000

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

KUM
KBG
OK.

OPT

Model Baumola: przykład 2

Dane są identyczne jak w Zadaniu 1, ale firma

zdecydowała, że minimalna ilość gotówki
powinna wynosić M = 2000 zł (a nie zero jak
w założeniach modelu Baumola).

Oblicz:

◦

optymalną wielkość podejmowanej gotówki

◦

średnią ilość gotówki w firmie

◦

koszt utraconych możliwości,

◦

koszt braku gotówki

Model Millera-Orra



Przepływy gotówki są całkowicie niepewne
(fluktuują), dzienne strumienie gotówki netto
mają rozkład normalny z wariancją i
średnią 0,



koszt transakcji (np. zakupu/sprzedaży
obligacji) jest stały i wynosi F,



koszt kapitału (KUM) wyrażony jest w skali
dziennej; oznaczony jest przez k.



Model Millera-Orra: co liczyć



Decydent ustala minimalny poziom gotówki

jaki powinien być w kasie



Oblicza optymalny poziom gotówki



Oblicza maksymalny poziom gotówki

OPT







OPT





Model Millera-Orra: jak się nim
posługiwać



Jeśli poziom gotówki spadnie poniżej granicy
L, sprzedaj obligacje i uzupełnij gotówkę do
poziomu optymalnego G

OPT



Jeśli poziom gotówki przekroczy granicę H,
inwestuj nadmiar środków w obligacje;
zmniejsz poziom gotówki do G

OPT

Model Millera-Orra: jak się nim
posługiwać

czas

Poziom
gotówki

OPT

kupuj obligacje

sprzedaj
obligacje

Model Millera-Orra – przykład

Załóżmy, że minimalny poziom salda środków

pieniężnych został ustalony przez
przedsiębiorstwo na poziomie 1 000 zł,
koszty utraconych możliwości wynoszą 15%
w skali rocznej, odchylenie standardowe
strumienia przychodów pieniężnych netto
kształtuje się na poziomie
1000 zł oraz stałe koszty jednej transakcji
wynoszą 20zł.

Obliczyć, korzystając z modelu Millera-Orra,

optymalny i maksymalny środków
pieniężnych.

Document Outline