FORMY INGERENCJI SĄDU

WE WŁADZĘ

RODZICIELSKĄ

– KOMPETENCJE

OPIEKUNÓW

ORAZ ZWIĄZEK

EMOCJONALNY

DZIECKA Z NIMI

ZWIĄZEK EMOCJONALNY

DZIECKA Z OPIEKUNEM

Dziecko to istota społeczna, która bierze udział w tworzeniu

związków

i relacji wewnątrzrodzinnych.

INTERAKCJE DZIECKA Z OPIEKUNAMI…



są podstawą kształtowania się funkcjonowania społecznego

i emocjonalnego dziecka;



wpływają na kształtowanie się osobowości dziecka.

INTERAKCJE DZIECKA Z OPIEKUNAMI

wpływa na fakt czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo.

Wczesne relacje społeczne między dzieckiem a
opiekunem określa się za pomocą teorii przywiązania.

Wyróżnia się 3 fazy:



Faza 1
zachowania przywiązaniowe kierowane są do
wszystkich



Faza 2
od 3 miesiąca dziecko reaguje na określone osoby,
nie przejawia lęku wobec obcych



Faza 3
pojawia się szczere przywiązanie, które trwa od 6
miesiąca do 3 roku życia.

TEORIE PRZYWIĄZANIA

RODZAJE PRZYWIĄZANIA

 

BEZPIECZNE  

 AMBIWALENTNE

UNIKAJĄCE

 ZDEZORGANIZOWANE

 
 

M

A

T

K

A

 



Responsywna



Wrażliwie i
adekwatnie

odpowiada na
sygnały dziecka



Stabilna i
przewidywalna



Dostępna



Bezwarunkowa



Szybko reaguje na
dyskomfort

dziecka 

 



Brak stabilności w

postawie



Brak spójności

zachowań



Nieprzewidywalna –

w pewnych sytuacjach
responsywna, w innych

niedostępna



Często bezradna w

zaspokajaniu potrzeb
dziecka

 



Niedostępna



Nieresponsywna



Utrzymuje dystans

wobec dziecka



Przekierowuje uwagę

dziecka na inne osoby,
przedmioty



Czasem intruzywna



Tłumiona złość

 



Równocześnie źródło

komfortu i silnego
dystresu, lęku



Zachowania budzą
strach



Podwójne komunikaty
– zachęcanie do

kontaktu vs
odrzucanie



Nieprzewidywalna



Może być

krzywdząca,

zaniedbująca, mieć
doświadczenie

własnej traumy

 

 

D

Z

I

E
C

K

O

 

 


Pewne siebie,

towarzyskie



Odważnie
eksploruje

otoczenie



Swobodnie odnosi

się do matki
(wymiana

afektywna)



Wyróżnia matkę,

do niej kieruje
uwagę i aktywność



Reaguje

niepokojem na
odejście matki,

powrót wita
entuzjastycznie

 


Niepewność w

kontakcie

z matką



Silny lęk przed

separacją



Brak swobodnej

eksploracji



Lękowe przywieranie

do matki vs opór przed
kontaktem z nią



Częste ataki złości,
grymaszenie

 


Pozorna niezależność

emocjonalna od matki



Niezależność fizyczna,
unikanie bliskiego

kontaktu z matką



Pozytywna reakcja na

obcych



Brak dystresu w

sytuacji rozłąki z
matką



Słaba preferencja
matki



Nie zwraca się do

matki w sytuacjach
dystresu

 


Brak spójnego

wzorca przywiązania



Silny lęk



Nietypowe

zachowania
(zastyganie,

wpatrywanie się,
dziwne pozy)



Dążenie do kontaktu
z matką vs

przerażenie w
kontakcie z nią



Dezorientacja w

sytuacji kontaktu z
matką

Klasyfikacja wzorców przywiązania (opracowane na podstawie: Ainsworth,1978; Friedrich, 1995; Pearce, Pezzot-
Pearce, 1997)

KONSEKWENCJE ZABURZENIA WIĘZI

MIĘDZY DZIECKIEM A OPIEKUNEM



Brak podstawowej ufności i przywiązania u dziecka

(wczesna rozłąka z matką i umieszczenie go np. w zakładzie opieki)



Brak ufności (zaburzona postawa rodziców)



Nadpobudliwość nerwowa (postępowanie rodziców z dziećmi według

złego wzorca zaczerpniętego z dzieciństwa)



Depresja wczesnodziecięca



Nieprawidłowa regulacja emocji



Postawy antyspołeczne lub problemy z adaptacją

Wzorce przywiązania i oparty na nich sposób funkcjonowania jednostki

wykazuje stałość także w okresie późnego dzieciństwa

i adolescencji. Dlatego bardzo istotne są dla ogólnego funkcjonowania

jednostki prawidłowe relacje z opiekunami.

POCHODZENIE DZIECKA



Ustalenie pochodzenia człowieka jest ustaleniem pokrewieństwa
w pierwszym stopniu (dziecko – rodzice).



Ustalenie pochodzenia dziecka jest ważne ze względu na ustalenie stanu
cywilnego człowieka. Stan cywilny jest niepodzielny.
(Jeżeli istnieje wątpliwość co do macierzyństwa to uznanie macierzyństwa
innej kobiety może nastąpić, po zaprzeczeniu macierzyństwa pierwszej.)



MACIERZYŃSTWO:

Art. 61. Matką dziecka jest kobieta, która je urodziła. (KRO)

Ustalenie i zaprzeczenie może nastąpi dopiero po urodzeniu dziecka.
Ustalenia macierzyństwa może żądać: dziecko (przeciw matce), matka
(przeciw dziecku), prokurator.



OJCOSTWO: dla ułatwienia ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa,
ustawodawca ustanowił domniemania prawne. W odniesieniu do dziecka
małżeńskiego domniemywa się, że ojcem jest mąż matki, w odniesieniu do
dziecka pozamałżeńskiego domniemanie ojcostwa opiera się na fakcie
współżycia cielesnego z matką dziecka. KRO przewiduje trzy sposoby
ustalenia ojcostwa: domniemanie ojcostwa, uznanie dziecka przez
mężczyznę lub sądowe ustalenie ojcostwa.

WŁADZA RODZICIELSKA

W KRO nie ma definicji władzy rodzicielskiej.

W prawie określa się ją jako całokształt uprawnień i

obowiązków rodziców względem małoletniego dziecka

w celu zapewnienia pieczy nad jego osobą i majątkiem.

Władza rodzicielska jest prawem podmiotowym przyznanym

rodzicom dla dobra dziecka i w interesie społeczeństwa.

Władzę rodzicielską wyznacza

trójstronny stosunek prawny (Sokołowski, 1987):



prawnorodzinny (rodzice – dziecko);



cywilnoprawny (rodzice – osoby trzecie);



administracyjnoprawny (rodzice – państwo).



Władzę rodzicielską regulują przepisy kodeksu rodzinno

opiekuńczego.



Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, jeśli nie

została ona wcześniej ograniczona na drodze postępowania

sądowego.

Art.97 §1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu

rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej

wykonywania. (KRO)

Art.94 §3. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza

rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla

dziecka opiekę. (KRO)



Obowiązuje od narodzin do pełnoletniości dziecka.



Władza rodzicielska może przysługiwać osobie, która

ukończyła 18 lat lub za zgodą sądu zawarła małżeństwo przed

uzyskaniem pełnoletniości (kobiety przed 18rż).



O istotnych sprawach dziecka rodzice powinni decydować

wspólnie. Jeżeli rodzice dziecka nie mogą porozumieć się w

ważnych kwestiach dotyczących dziecka (np. wybór szkoły,

miejsca zamieszkania), sprawę powinien rozstrzygnąć sąd

opiekuńczy.

Art.95 §4. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych

sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je

wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień

dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę

możliwości jego rozsądne życzenia.



Rodzice mogą działać samodzielnie jako przedstawiciel

ustawowy dziecka np. reprezentować dziecko przed organami

państwa.

Wyjątek stanowią: czynności prawne między dziećmi, które są

pod ich władzą rodzicielską lub w czynnościach prawnych

między dzieckiem

a rodzicem lub małżonkiem jednego z nich.

OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA

DZIECKA



Posłuszeństwo wobec rodziców



Respektowanie zarządzeń rodziców (zarządzenia te powinny być

przez dziecko respektowane z mocy autorytetu, perswazji i

łagodnych środków wychowawczych). W żadnym wypadku

karcenie nie powinno naruszać godności dziecka lub

powodować uszczerbku w jego zdrowiu fizycznym i

psychicznym.



Art. 87. Rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku

i wspierania się. (KRO)



Art. 96. Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz

sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się

stosowania kar cielesnych. (KRO)

OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA

OPIEKUNÓW



Wychowanie dziecka z poszanowaniem jego godności i

praw.



Dbanie o interes dziecka.



Dbanie o rozwój fizyczny i psychiczny dziecka.



Należyte przygotowanie dziecka do pracy dla dobra

społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.



Reprezentowanie i sprawowanie opieki nad dzieckiem i

jego majątkiem do uzyskania pełnoletniości.



Stała troska o dziecko.



Dbałość o to aby nie stała mu się krzywda.



Zapewnienie dziecku należytej egzystencji, poprzez dostarczeniu mu

środków utrzymania.



Zgodnie z art. 98 § 1 KRO rodzice są przedstawicielami ustawowymi

dziecka. Dokonują w imieniu dziecka czynności prawnych, występują

przed sądami i innymi organami państwowymi.

Art. 99. Jeżeli żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka

pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator

ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Art. 100. §1. Sąd opiekuńczy i inne organy władzy publicznej są

obowiązane udzielać pomocy rodzicom, jeżeli jest ona potrzebna do

należytego wykonywania władzy rodzicielskiej. W szczególności każde z

rodziców może zwrócić się do sądu opiekuńczego o odebranie dziecka

od osoby nieuprawnionej, a także zwrócić się do sądu opiekuńczego lub

innego właściwego organu władzy publicznej o zapewnienie dziecku

pieczy zastępczej.

Art.100 §2. W wypadkach, o których mowa w § 1, sąd opiekuńczy lub

inne organy władzy publicznej zawiadamiają jednostkę organizacyjną

pomocy społecznej o potrzebie udzielenia rodzinie dziecka

odpowiedniej pomocy. Jednostka organizacyjna pomocy społecznej jest

obowiązana informować sąd o rodzajach udzielanej pomocy i jej

rezultatach.

FORMY INGERENCJI

WE WŁADZĘ RODZICIELSKĄ



ZAWIESZENIE - występuje w przypadku gdy istnieje

przemijająca przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej

(np. gdy rodzic znajduje się w szpitalu z powodu choroby).



OGRANICZENIE - występuje w przypadku gdy zagrożone jest

dobro dziecka lub rodzice żyją w rozłączeniu.



POZBAWIENIE – występuje gdy władza ta nie może być

wykonywana z powodu trwałej przeszkody (np. choroby

psychicznej), gdy rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej

(np. znęcają się) lub w sposób rażący zaniedbują swoje

obowiązki.

Art. 579. Postanowienia w sprawach o powierzenie wykonywania, ograniczenie,

zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, ustalenie, ograniczenie

albo zakazanie kontaktów z dzieckiem mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu

rozprawy. Dotyczy to także zmiany rozstrzygnięć w tym przedmiocie, zawartych w

wyroku orzekającym rozwód, separację, unieważnienie małżeństwa albo ustalającym

pochodzenie dziecka. Postanowienia takie stają się skuteczne i wykonalne po

uprawomocnieniu się.(KPC)

Art. 113.§ 1. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i

obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

ZAKAZ OSOBISTEJ STYCZNOŚCI Z DZIECKIEM

może być orzeczony tylko w stosunku do rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej.

Zakaz dotyczy wszelkich kontaktów z dzieckiem:

spotkania, listy, telefony, e-maile.

W przypadku gdy władza rodzicielska jest ograniczona

i dziecko przebywa w ośrodku opiekuńczo – wychowawczym bądź w rodzinie zastępczej,

ograniczenie kontaktów polega wtedy na zakazie widywania się z dzieckiem lub wizytami

w określonych terminach.

Do rozpoznania sprawy odpowiedni jest sąd rejonowy

w miejscu zamieszkania dziecka.

PROCEDURA INGERECJI

WE WŁADZĘ RODZICIELSKĄ



Decyzję o ingerencji we władzę rodzicielską może podjąć

sąd rodzinny z urzędu.



Informacja o potrzebie ingerencji może pochodzić również od

sądu karnego, lub od osoby, która ma kontakt z dzieckiem.



Wniosek o pozbawienie, zawieszenie lub ograniczenie praw

rodzicielskich składa się w sądzie rejonowym, w wydziale

rodzinnym i nieletnich.

Art. 578 §2.Sąd w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia

o pozbawieniu władzy rodzicielskiej przesyła to postanowienie

do właściwego ośrodka adopcyjnego, prowadzącego wojewódzki bank danych o

dzieciach oczekujących na przysposobienie.

(KPC - od 01.01.2012)

Art. 112. Pozbawienie władzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie może być

orzeczone także w wyroku orzekającym rozwód, separację albo unieważnienie

małżeństwa.

WŁADZA RODZICIELSKA PRZYSŁUGUJE
TYLKO JEDNEMU RODZICOWI GDY:



Jedno z rodziców nie żyje;



Jedno z rodziców nie ma pełnej zdolności do czynności

prawnych;



Jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej;



Władza rodzicielska jednego z rodziców została zawieszona

Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza

rodzicielska albo rodzicie są nieznani, ustanawia się dla

dziecka opiekę.

WŁADZA RODZICIELSKA

W PRZYPADKU ROZWODU



Sąd rozwiązując małżeństwo przez rozwód orzeka

jednocześnie o władzy rodzicielskiej.



Sąd może przyznać pełnię władzy rodzicielskiej

obojgu rodzicom lub powierzyć wykonywanie władzy

jednemu

z nich, jednocześnie ograniczając, pozbawiając

lub zawieszając władzę rodzicielką drugiemu

rodzicowi.



Ograniczenie władzy rodzicielskiej może wynikać

nie z nagannej oceny rodzica a np. z innego miejsca

zamieszkania rodziców czy wyjazdu za granicę (na

dłużej).



Orzeczenie sądu co do władzy rodzicielskiej może

ulec zmianie.

ROLA PSYCHOLOGA



Ocena relacji panujących między członkami rodziny



Ocena funkcjonowania rodziny i poszczególnych jej członków



Analiza i wywiad



Badanie emocjonalnego związku rodziców z dziećmi



Szukanie form pomocy rodzinom z dysfunkcjami (aby

zapobiegać rozdzieleniu rodzin)

Sąd prawie zawsze w sprawach opiekuńczych

(o ingerecji we władzę rodzicielską)

i sprawach rodzinnych (rozwowdowych)

opiera się na opinii psychologa w kwestii sprawowania

opieki/władzy rodzicielskiej na opinii psychologa.

ELWIRA MICHAŁKO

PAULINA

RAPKOWSKA