Fizjologia wykład 3 24.10.2011r

Fizjologia układu nerwowego.

Funkcja układu nerwowego:

• regulacja pracy i zachowania całego organizmu

• odbiór informacji ze środowiska zewnętrznego

• przekazywania informacji do OUN gdzie są analizowane i kodowane

• efektem tych działań jest odpowiednie zachowania się względem środowiska zewnętrznego oraz wpływ na narządy wewnętrzne i przemianę materii

Jednostką układu nerwowego jest neuron.

Budowa neuronu

• ciało nerwowe

• akson (neuryt)

• dendryty

Podział ukł nerwowego:

• układ ośrodkowy:

1. mózgowie

2. rdzeń kręgowy

• obwodowy

1. nerwy czaszkowe

2. nerwy rdzeniowe

3. zwoje

4. sploty

Podział układu nerwowego pod względem czynnościowym:

• somatyczny (planowanie i wykonywanie czynności ruchowych):

1. układ piramidowy (wykonywanie ruchów świadomych i planowanych, modyfikacja zachowań)

2. układ pozapiramidowy (reguluje odruchami nieświadomymi oraz napięcie mięśni)

• autonomiczny (praca narządów wewnętrznych, wydzielanie hormonów, regulacja pracy serca, praca tego układu jest niezależna od naszej woli)

1. część współczulna (sympatyczna)

2. część przywspółczulna (parasympatyczna)

System nerwowy:

• ośrodkowy

• obwodowy

Łuk odruchowy: (droga impulsu nerwowego)

• receptor

• droga dośrodkowa (aferentna)

• ośrodek nerwowy

• droga odśrodkowa (eferentna)

• efektor

Komórki nerwowe łączą się za pomocą synaps.

Synapsa zbudowana jest z błony presynaptycznej, szczeliny synaptycznej i błony zasynaptycznej.

W błonie presynaptycznej uwalniana jest substancja chemiczna – transmiter synaptyczny.

W synapsie zachodzi zjawisko sprzężenia elektrochemicznego.

Rodzaje synaps

• akso - aksonalna

• akso - somatyczna

• akso – dendrytyczna

W synapsach mogą być uwalniane różne transmitery. Ten sam transmiter może być wiązany przez różne receptory.

Czucie czyli wrażenie zmysłowe jest subiektywną oceną danego bodźca.

Percepcja czyli subiektywne czucie złożonego bodźca w wyniku jednoczesnego pobudzenia wielu receptorów.

Receptory czuciowe to wyspecjalizowane struktury nerwowe, których podstawową funkcją jest odbieranie i kodowanie informacji ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego organizmu w postaci impulsów nerwowych i przekazywana ich do CSN w nerwach dośrodkowych.

Klasyfikacja receptorów:

• eksteroreceptory ( kontaktoreceptory, termoreceptory, proprioreceptory)

• telereceptory

• interoreceptory ( chemoreceptory, glukoreceptory, osmoreceptory)

• proprioreceptory

Kodowanie informacji w receptorach:

• Bodziec

• receptor

• potencjał generujący (receptorowy)

• potencjał czynnościowy

• kodowanie informacji

Rodzaje bodźca:

• podprogowe

• progowe

• nad progowe

Im większa siła bodźca tym większa szybkość przekazywania impulsu.

Temperatura również wpływa na szybkość przekazywania impulsu

Czucie mechanoreceptorowe – receptory dotykowe

• wolne zakończenie nerwowe

1. sygnalizują dotyk, ból, są receptorami wolno adaptującymi się

• ciałka dotykowe (ciałka czuciowe Meissnera)

1. zakończenie grubych włókien mielinowych, występują w opuszkach palców i na wargach

2. wykrywają dotyk lekkich przedmiotów

3. odpowiedzialne za dokładną lokalizację dwupunktowych bodźca dotykowego i za rozpoznawanie kształtu przedmiotów

4. szybki czas adaptacji

• łąkotki dotykowe (tarczki Mercla)

1. połączone grubymi włóknami zmielinizowanymi. Odbierają bodźce dotykowe szybko działające o zmiennej sile działania

2. występują w opuszkach palców

3. wolno się adaptują

• ciałka zmysłowe (narządy końcowe Ruffiniego)

1. nieosłonięte włókna nerwowe w warstwie brodawkowatej skóry. Odbierają ucisk o znacznej sile.

2. Wolno adaptujące

• ciałka blaszkowate (ciałka Paciniego)

1. bezmielinowe zakończenia włókna nerwowego

2. przekazują informacje o odkształceniach i ucisku czyli wibracji. Szybka adaptacja

3. znajdują się w tkance podskórnej oraz w stawach

Receptory kinestetyczne (proprioreceptory)

• receptory stawowe ( ciałka zmysłowe, ciałka blaszkowate, wolne zakończenia włókien bezmielinowych )

• receptory ścięgniaste ( ciałka zmysłowe, ciałka buławkowate, wolne zakończenia nerwowe)

• receptory mięśniowe ( wrzecionka nerwowo-mięśniowe z włóknami intrafuzalnymi)