Model pracy z uczniem
niedostosowanym społecznie
lub zagrożonym
niedostosowaniem
społecznym

Opracowały:

Joanna Marlęga

Iwona Ptak

Uczeń niedostosowany społecznie lub
zagrożony niedostosowaniem społecznym
uzyskuje orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego na mocy decyzji Zespołu
orzekającego, działającego w publicznej
poradni psychologiczno-pedagogicznej. W
orzeczeniu Zespół przedstawia diagnozę,
zalecenia i uzasadnienie. W orzeczeniu o
potrzebie kształcenia specjalnego zalecane są
warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, formy
stymulacji, terapii, usprawnienia, rozwijania
potencjalnych możliwości i mocnych stron
dziecka, a także najkorzystniejsze dla dziecka
formy kształcenia specjalnego, np.
młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub
młodzieżowym ośrodku socjoterapii.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia

specjalnego

W diagnozie zawarte są informacje



poziom rozwoju intelektualnego,



przyczyny niedostosowania społecznego,



poziom rozwoju poszczególnych funkcji
poznawczych,



cechy społecznego funkcjonowania ucznia,



zaburzenia emocjonalne,



poziom opóźnienia szkolnego.

Zalecenia i wnioski



dostosowanie wymagań do możliwości ucznia,



zajęcia terapii pedagogicznej,



socjoterapia,



psychoterapia,



profilaktyka uzależnień,



resocjalizacja,



utrwalenie norm i zasad współżycia
społecznego.

Wskazania

1)

Pomoc uczniom mającym niepowodzenia szkolne w
przygotowaniu ich do pełnego uczestnictwa w żuciu
grupy dzieci.

2)

Ukierunkowanie aktywności ucznia poprzez
stworzenie warunków do rozwoju zainteresowań,
wzmacnianie poczucia własnej wartości, samooceny,
odpowiedzialności za własne działania.

3)

Pomoc w nawiązywaniu pozytywnych kontaktów
społecznych z rówieśnikami.

4)

Modyfikowanie wzorów zachowań, wskazywanie
innych, alternatywnych i adekwatnych do wymagań
konkretnych sytuacji wychowawczych.

5)

Promocja zdrowego stylu życia (profilaktyka
uzależnień).

6)

Włączanie uczniów niedostosowanych do zajęć z
zakresu strategii radzenia sobie ze stresem, treningów
umiejętności społecznych.

7)

Wprowadzenie zajęć alternatywnych do zachowań
ryzykownych młodzieży- odpowiadających
zainteresowaniom uczniów.

Objawy nieprzystosowania
społecznego wg. Ministerstwa
Edukacji Narodowej



nagminne wagary,



ucieczki z domu i włóczęgostwo,



sporadyczne lub systematyczne picie
alkoholu,



odurzanie się (jego prośby i faktyczne
odurzanie się),



niszczenie mienia,



stosowanie przemocy,



bójki,



przywłaszczenie cudzego mienia,



kradzieże,



udział w grupach negatywnych,



usiłowanie i dokonanie samobójstwa.

Wybrane narzędzia diagnostyczne

1)

Skala nieprzystosowania społecznego (SNS)

wg. Lesława Pytki,

2)

Arkusz Diagnostyczny Stotta w adaptacji

Konopnickiego jako przykład wielowymiarowej
diagnozy poziomu i rozwoju niedostosowania
społecznego,

3)

Kwestionariusz Achenbacha jako narzędzie do

oceny stopnia i typu zaburzeń zachowania,

4)

Skale Diagnostyczne dla dzieci- CAS i dla

rodziców - P-CAS do diagnozy zaburzeń w
zachowaniu u dzieci.

5)

Skala Wykolejenia w tłumaczeniu

Radochońskiego,

6)

Arkusz Zachowania się ucznia Markowskiej

do oceny przystosowania szkolnego,

7)

Inwentarz Jesnessa jako technika

diagnozowania asocjalności,

8)

Model diagnozowania niedostosowania

społecznego i asocjalności Stanika,

9)

Kwestionariusz Wywiadu Środowiskowego

i Skale Oceny Funkcjonowania
Społecznego- diagnoza kliniczna w ujęciu
Ostrowskiej.

Aktywizujące metody i formy pracy

1)

Zasada demokratyzacji pracy wychowawczej tzn.

uczniowie powinni ponosić współodpowiedzialność
za rekonstrukcję swojej osobowości.

2)

Indywidualizowanie nauczania należy

:



zmierzać do rozwoju i wzmocnienie motywacji i chęć
do nauki,



dobrze poznać ucznia.

3)

Stopniowanie trudności przez odpowiednie

dostarczanie uczniom zadań szkolnych pod
względem ilości, jak i stopnia trudności oraz
właściwe używanie wzmocnień pozytywnych.

4)

Funkcje oceny szkolnej powinna ona stanowić

bodziec do działania oraz uzyskiwanie przez uczniów
odpowiedniej gratyfikacji.

5)

zasada pomocy w nauce by:



Przywrócić wiarę ucznia w uzyskanie pomyślnych
wyników,



Nadrobić zaległości szkolne,



Przezwyciężyć nieufność i niechęć do nauczycieli i
rówieśników

6)

Zasada dominacji wychowania czyli

podporządkowanie wszelkich oddziaływań
dydaktycznych celom wychowawczym w celu
wzbogacenia jego osobowości wychowanka oraz
zainteresowania go treściami nauczania.

7)

metody i formy aktywizujące. Należy do nich

m.in.:

a)

giełda pomysłów,

b)

burza mózgów,

c)

gry dydaktyczne (symulujące, inscenizację),

d)

dramy,

e)

metody sytuacyjne,

f)

metody laboratoryjne,

g)

metody problemowe.

8

)

Zasada systematyczności, tj. konieczności

planowego, konsekwentnego, systematycznego
realizowania założeń edukacyjnych i
wychowawczych.

9)

Zasada treści kształcących tzn. eksponowanie

tych treści nauczania, które kształtują u ucznia
pozytywne cechy osobowości:

a)

Wrażliwość,

b)

Współczucie,

c)

Prawdomówność,

d)

Uczciwość,

e)

Pracowitość,

f)

Sumienność,

g)

Kulturę osobistą.

10)

zasada nauczania zespołowego tj. stwarzanie

sytuacji interakcyjnych, zaspokajanie potrzeby
zrzeszenia się ,nadawaniu pozytywnego kierunku
działania. Organizowanie procesu dydaktycznego z
uwzględnieniem zainteresowań uzdolnień potrzeb,
oraz cech osobowości ucznia.