POLITYKA

SPOŁECZNA

UNII

EUROPEJSKIEJ

ROZWÓJ POLITYKI
SPOŁECZNEJ

•

W Traktatach ustanawiających Wspólnoty
zawarte były odniesienia tylko do nielicznych
aspektów polityki społecznej.

•

1974 r.  Rada przyjęła Pierwszy Program
Działań Społecznych

•

1989 r.  Rada Europejska w Strasburgu
przyjęła Wspólnotową Kartę Podstawowych
Praw Socjalnych Pracowników

•

1991 r.  Porozumienie w sprawie Polityki
Społecznej  dołączone jako
protokół do Traktatu z Maastricht

•

Dopiero w Traktacie z Amsterdamu nadano
wspólnotowej polityce społecznej i
zatrudnienia istotne znaczenie.

•

Traktat z Nicei:

zwiększenie kompetencji

Wspólnoty w dziedzinie zwalczania wykluczenia
społecznego oraz modernizacji systemów
zabezpieczeń społecznych

PODSTAWY PRAWNE

Traktat o funkcjonowaniu

UE zawiera odrębny

rozdział:

Tytuł X „ Polityka

społeczna” obejmujący

art. 151 – 164

CELE POLITYKI
SPOŁECZNEJ

art. 151 TFUE (dawny 136 TWE):



Promowanie zatrudnienia



Poprawa warunków życia i pracy, tak by
umożliwić ich wyrównanie z jednoczesnym
zachowaniem postępu



Odpowiednia ochrona socjalna



Dialog między partnerami społecznymi



Rozwój zasobów ludzkich pozwalający podnieść
i utrzymać poziom zatrudnienia



Przeciwdziałanie wyłączeniu



W polityce społecznej UE dzieli
kompetencje z państwami
członkowskimi.



Wyłączone z kompetencji UE:



kwestie wynagrodzeń



prawa do zrzeszania się



prawa do strajku



prawa do lokautu

POLITYKA
ZATRUDNIENIA

•

Wysoki i szybko rosnący poziom
bezrobocia w WE na początku lat 90.
 KE 1993 

Biała Księga „Wzrost

konkurencyjności i zatrudnienia: zmiany
i drogi zbliżania do XXI wieku”

–

Utworzenie do 2000 roku 15 mln nowych miejsc
pracy

–

Aktywna polityka zatrudnienia + uelastycznienie
runku pracy

•

Spotkanie Rady Europejskiej w Essen
– 12.1994  zainicjowano
zintegrowaną strategię zatrudnienia

Dopiero w Traktacie
Amsterdamskim

1.

po raz pierwszy włączono
zatrudnienie jako odrębny rozdział w
ramy regulacji wspólnotowych

2.

zinstytucjonalizowano proces
formułowania polityki zatrudnienia
– podział ról pomiędzy
państwa członkowskie a instytucje
wspólnotowe

PODSTAWY PRAWNE
POLITYKI ZATRUDNIENIA

•

Art. 3 ust. 3 TUE

Podstawą dla trwałego rozwoju Europy jest

„społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej

konkurencyjności zmierzająca do pełnego

zatrudnienia i postępu społecznego”

•

Tytuł IX – „Zatrudnienie” – art. 145 – 150 TFUE

Horyzontalna klauzula

społeczna

Art. 9 TFUE

„przy określaniu i realizacji swoich

polityk i działań Unia bierze

pod uwagę wymogi związane ze

wspieraniem wysokiego poziomu

zatrudnienia, zapewnianiem

odpowiedniej ochrony socjalnej,

zwalczaniem wyłączenia społecznego,

a także z wysokim poziomem

kształcenia, szkolenia oraz ochrony

zdrowia ludzkiego”.

GŁÓWNE CELE POLITYKI
ZATRUDNIENIA

•

Art. 145 TFUE

„Państwa Członkowskie i Unia działają

(…) w celu wypracowania

strategii dla zatrudnienia, a w

szczególności w celu wsparcia siły

roboczej wykwalifikowanej,

przeszkolonej zdolnej do dostosowania

się, jak również rynków pracy

reagujących na zmiany gospodarcze …”

KOMPETENCJE

Co do zasady w domenie p.czł.,

ale

w Traktatach uznaje się rolę UE

w koordynacji i wspieraniu

wysiłków p.czł. w realizowaniu

krajowych polityk zatrudnienia,

tak aby odzwierciedlały one cele

unijne.

Procedura koordynacji w dziedzinie
zatrudnienia = art. 148 + 149 TFUE

•

Rada Europejska co roku bada sytuację zatrudnienia
w UE i przyjmuje konkluzje oparte na wspólnym
sprawozdaniu rocznym Rady i Komisji.

•

Na podstawie konkluzji RE, RUE na wniosek KE i po
konsultacji z PE, Komitetem Ekonomiczno –
Społecznym, komitetem Regionów i Komitetem ds.
Zatrudnienia opracowuje co roku wytyczne, które
p.czł. uwzględniają w swoich politykach zatrudnienia.

•

Każde p.czł. przysyła do RUE i KE roczne
sprawozdanie w sprawie podstawowych środków, jakie
przyjęło w celu wykonania swojej polityki
zatrudnienia w świetle wytycznych.

•

Swoje opinie przedstawia
Komitet ds. Zatrudnienia.

•

RUE

analizuje

realizację

polityk

zatrudnienia p.czł.

•

Na podstawie wyników analizy RUE
i KE kierują do RE wspólne
sprawozdanie roczne dotyczące sytuacji
zatrudnienia

w

UE

i

urzeczywistnienia

wytycznych

dotyczących zatrudnienia.

•

PE i RUE mogą podjąć (po

konsultacji z KES i KR)

działania zachęcające do

podjęcia współpracy między

p.czł. oraz wspierania ich

działań w

dziedzinie zatrudnienia.

EUROPEJSKA STRATEGIA
ZATRUDNIENIA

•

Spotkanie Rady Europejskiej w
sprawie zatrudnienia – Luksemburg
12–20 listopada 1997 r.

•

Spotkanie RE w Lizbonie – 23-24
marca 2000 r.  ustanowiono nową
globalną strategię dla UE – Strategię
Lizbońską na rzecz Wzrostu
Gospodarczego i Zatrudnienia.

Strategia zakładała, że do 2010

roku UE powinna stać się

„opartą na wiedzy, a zarazem

najbardziej konkurencyjną i

dynamiczną gospodarką na

świecie, zdolną do

systematycznego wzrostu

gospodarczego, zapewniającą

większą liczbę lepszych

stanowisk pracy w warunkach

większej spójności społecznej”.

RE określiła 4 priorytetowe obszary

działań na szczeblu wspólnotowym:

–

Poprawa usług związanych z zatrudnieniem

i promocja programów uzupełniających

kwalifikacje

–

Podniesienie rangi kształcenia ustawicznego jako

podstawowego elementu europejskiego modelu

społecznego i zachęcanie do zawierania umów

miedzy partnerami społecznymi w

sprawach innowacji i kształcenia ustawicznego

–

Zwiększenie zatrudnienia w sektorze usług

–

Promocja równości szans



2002 – KE opublikowała raport oceniający

pięcioletnie funkcjonowanie Europejskiej

Strategii Zatrudnienia



2003  utworzono specjalną grupę pod

przewodnictwem Wima Koka



2005 – rewizja Europejskiej Strategii

Zatrudnienia



Przygotowywanie nowej strategii tzw.

„Strategia UE 2020”

INSTRUMENTY
FINANSOWE



Europejski Fundusz Społeczny



PROGRESS – program na rzecz
zatrudnienia i solidarności
społecznej



Europejski Fundusz Dostosowania
do Globalizacji (EGF)

WYTYCZNE – POLITYKA
ZATRUDNIENIA 2008 - 2010

•

Trzy główne cele

–

Osiągnięcie pełnego zatrudnienia

–

Poprawa jakości i wydajności pracy

–

Wzmocnienie spójności społecznej i
terytorialnej

•

Zadaniem horyzontalnym jest
zapewnienie równych szans
i zwalczanie przejawów
dyskryminacji.

•

Realizacja celów – trzy
priorytetowe działania p.czł.

–

Włączenie do aktywności zawodowej
większej liczby osób oraz utrzymanie ich przy
tej aktywności, zwiększenie podaży pracy
oraz modernizacja systemów ochrony
socjalnej

–

Zwiększanie zdolności dostosowawczej
pracowników i przedsiębiorstw

–

Zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki
poprzez lepszą edukację i poprawę
umiejętności

PRAWO PRACY



Regulacje unijne dotyczą

dwóch głównych obszarów:



Warunki pracy  czas pracy,
praca w niepełnym wymiarze
godzin, etc.



Informowanie i zasięganie
opinii pracowników

WARUNKI PRACY



Warunki indywidualnego
zatrudnienia



Organizacja czasu pracy



Ochrona pracy osób młodych



Praca na czas określony



Praca w niepełnym wymiarze
godzin



Pracownicy zatrudnienie przez
agencję pracy tymczasowej



Pracownicy delegowani



Niewypłacalność pracodawcy



Transfer przedsiębiorstw



Zwolnienia grupowe

DIALOG SPOŁECZNY, INFORM OWANIE I KONSULTACJE PRACOWNIKÓW

•

KE popiera konsultacje między partnerami
społecznymi na poziomie UE i podejmuje
wszelkie właściwe środki w celu ułatwienia
tego

dialogu,

zapewniając

stronom

zrównoważone wsparcie.

•

Wymóg informowania i konsultowania
pracowników na poziomie wspólnotowym.



Zmiany Traktatu z Lizbony

OCHRONA

SOCJALNA

I WŁĄCZENIE

SPOŁECZNE

DZIAŁANIA KOORDYNACYJNE
UE
W ZAKRESIE:



walki z ubóstwem i wykluczeniem
społecznym



reformy krajowych systemów opieki
społecznej



sprostania wyzwaniom związanym
ze zmianami
demograficznymi



dostarczania danych bezpośrednio
porównywanych w całej UE

WSPÓŁPRACA W RAMACH
OTWARTEJ METODY KOORDYNACJI



wspólne cele



krajowe sprawozdania strategiczne



wspólne wskaźniki



wspólne sprawozdania Komisji i Rady
UE

MONITOROWANIE NA SZCZEBLU UE



sprawozdania Komisji dotyczące
sytuacji społecznej



Europejskie Centrum Monitorowania
Sytuacji Społecznej



podział dochodów i warunki życia



demografia



stan zdrowia, opieka zdrowotna
oraz długoterminowa opieka
zdrowotna

KOMITET OCHRONY
SOCJALNEJ



powołany decyzją Rady Europejskiej
z 4 czerwca 1999 r.



cel: rozbudowa współpracy pomiędzy
krajami członkowskimi oraz KE w
zakresie problematyki społecznej



zadania:



śledzenie rozwoju sytuacji społecznej w
UE



wspieranie wymiany informacji i
krajowych doświadczeń w dziedzinie
ochrony socjalnej



promowanie inicjatyw i nowatorskich
przedsięwzięć w tym zakresie

WALKA Z UBÓSTWEM
I WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM



problem 17% mieszkańców UE



Zadania UE:



wyeliminowanie ubóstwa wśród dzieci poprzez
przerwanie błędnego koła międzypokoleniowego
dziedziczenia



promowanie aktywnej integracji w społeczeństwie
i na rynku pracy grup najbardziej
zagrożonych



zapewnienie godziwych warunków mieszkaniowych



zniesienie dyskryminacji i wzmocnienie integracji
osób niepełnosprawnych, mniejszości etnicznych,
imigrantów i innych słabszych grup



rozwiązanie problemu nadmiernego zadłużenia
i wykluczenia finansowego

EUROPEJSKI ROK WALKI Z

UBÓSTWEM I

WYKLUCZENIEM

SPOŁECZNYM

CELE I ZADANIA
INICJATYWY ROKU 2010



zwiększenie świadomości opinii publicznej
na temat ubóstwa i wykluczenia
społecznego



zainspirowanie obywateli Europy oraz
partnerów społecznych, aby zaangażowali się
w walkę z problemem ubóstwa i
wykluczenia społecznego



zwiększenie zaangażowania politycznego
Unii Europejskiej i państw członkowskich w
walkę z tymi problemami

PODMIOTY BIORĄCE UDZIAŁ
W WYDARZENIACH ROKU WALKI Z
UBÓSTWEM



Komisja Europejska



Państwa członkowskie + Norwegia i
Islandia



organizacje obywatelskie



partnerzy społeczni

DZIAŁANIA PODEJMOWANE
W RAMACH ROKU WALKI Z
UBÓSTWEM



konferencje



narodowe i lokalne imprezy artystyczne



warsztaty dla mediów oraz decydentów



kampanie podnoszące świadomość
społeczną



warsztaty oraz seminaria informacyjne
w szkołach



filmy, magazyny prasowe i inne materiały
informacyjne

SPOŁECZNE PARTNERSTWO
NA SZCZEBLU EUROPEJSKIM



eurokorporacjonizm → współpraca
podmiotów publicznych i prywatnych
w wymiarze społecznym UE



Komisja Europejska



konsultacje społeczne



kontakty z przedstawicielami
europejskich związków zawodowych i
organizacjami pracodawców, tzw.
partnerami społecznymi



współpraca z organizacjami
pozarządowymi z sektora społecznego
(→ dialog społeczny)



współpraca z ekspertami z państw UE