RENESANS – NARODZINY
EPOKI

Opracowanie Joanna Dominiak

Nazwa epoki



Renesans – odrodzenie: nazwa wywodzi się z
francuskiego słowa „renaissance” . Jako nazwa
epoki wprowadzona została dopiero w XVIIIw.



Nazwa epoki wiąże się z koncepcją rozwoju
kultury: przedstawiciele renesansu uważali, że
należy dążyć do odrodzenia założeń kultury
antycznej w literaturze i sztuce po mrocznych
czasach średniowiecza.



To właśnie myśliciele renesansu wprowadzili
nazwę „wieki średnie” określając w ten sposób
czas 1100 lat epoki, którą uczynili
odpowiedzialną za upadek sztuki i nauki.

Renesans - dziś



Dziś pod pojęciem „renesans”
rozumiemy czasy :



burzliwego rozwoju sztuki i nauki,



wielkich odkryć geograficznych,



kultu starożytności

które to zaowocowały diametralną

zmianą koncepcji Boga, świata i
człowieka.

Granice chronologiczne epoki



Początek wiąże się z trzema datami:



1450 – wynalezienie druku przez Jana
Gutenberga



1453 – upadek Konstantynopola



1492 – odkrycie Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.



Koniec epoki – w różnych krajach
renesans kończy się w różnych
momentach, ale uznaje się, że trwa do
początku XVIIw.

Włochy – kolebka renesansu



W tym kraju renesans rozpoczął się
najwcześniej. Jest to związane z położeniem
Włoch – stały się one pośrednikiem w handlu
między Wschodem a Zachodem. Ponadto
wraz z bogaceniem się tego państwa oraz
kryzysem Kościoła, zrodziła się potrzeba
tworzenia nowej kultury oraz wybierania
nowego stylu życia.



Powraca idea mecenatu – wspierania rozwoju
artystów – jedną z najznamienitszych rodzin
tego okresu jest ród Medyceuszy z Florencji.

Ideologia epoki:

Szczególne zainteresowanie językami

starożytnymi, kulturą zapomnianą w
dobie średniowiecza – antykiem oraz
czytanie starożytnych tekstów
literackich, teoretycznoliterackich,
czy filozoficznych zaowocowało
stopniowym odkrywaniem nowego
świata, w którym najważniejszą rolę
spełniał człowiek.

Ideologia epoki:



Humanizm (od łac. humanus – ludzki) –
początkowo ruch umysłowy zmierzający do
nowego odczytania dorobku kultury starożytnej.



Potem oznaczał kierunek stawiający człowieka w
centrum zainteresowania, za najważniejsze uznał
jego pragnienia, potrzeby duchowe i materialne.
Charakteryzuje go wiara w możliwości człowieka



Ideał humanisty: człowiek wykształcony, znający
trzy najważniejsze języki starożytności: łaciński,
hebrajski, grecki, odwołujący się w swoim
twórczym działaniu do źródeł kultury europejskiej

Ideologia epoki:



W renesansie odżyło także
zainteresowanie filozofią
starożytnych Greków. Pojawił się
pogląd zwany „neoplatonizmem” –
od Platona zaczerpnięto ideę boskiej
jedności, z której wyłoniło się
wszystko inne.

Neoplatonizm renesansowy



Na Platonie opierano nową koncepcję człowieka:



jeżeli świat dzieli się na część idealną – duchową
(Bóg, aniołowie) oraz część materialną – cielesną
(zwierzęta, rośliny, minerały) to człowiek jest jego
niezbędnym dopełnieniem, ponieważ łączy w sobie
te dwie sfery. Przez duszę tkwi w świecie idei a
ciało w świecie materii.



Ponadto jest wolny – może być blisko Boga lub
odejść od niego, potrafi tworzyć dzieła sztuki a to
świadczy o elemencie boskim w jego jestestwie.
Człowieczeństwo jest nie tyle darem co zadaniem.

Godność człowieka



Neoplatonizm zagościł w tekście Giovanniego Pico
della Mirandoli „Mowa o godności człowieka”:



Człowiek, usytuowany jest pośrodku świata, może
się rozwijać, wzrastać lub staczać do rzędu
zwierząt. Jest wolny. Jest dziełem o nieokreślonym
kształcie. Bóg daje mu możliwości i talenty, ale to
człowiek sam siebie stwarza, rzeźbi, buduje. Bóg w
to nie ingeruje. Człowiek jest artystą – tworzy
największe dzieło sztuki – samego siebie, dąży do
doskonałości. Na tym polega godność człowieka.



Bóg to: najwyższy ojciec, architekt, artysta, twórca,



Świat to harmonijne, uporządkowane dzieło sztuki.