Części maszyn

Grupy części
maszyn:

1.Połączenia
2.Łożyska
3.Hamulce i

sprzęgła

4.Przekładnie

Połączenia części maszyn

1. Rozłączne
- gwintowe
- wpustowe
- wielowypustowe
- sworzniowe
- kołkowe
- sprężynowe
- rurowe
2. Nierozłączne
- spawane
- lutowane
- zgrzewane
- skurczowe
- wtłaczane
- nitowe

Tolerancja wymiarów i pasowanie

elementów konstrukcji

Oznaczenia

Wymiary graniczne, tolerancja

Pasowanie elementów

konstrukcji

Luzy graniczne

Oznaczenie pasowań

,

k

Klasy dokładności

01 7 urządzenia precyzyjne

5 11 konstrukcje powszechnie stosowane

12 17 urządzenia mniej dokladne

�

�

�

/

Tolerowanie w głąb materiału

Dla wałka: es = 0, ei =(-)
Dla otworu: EI = 0, ES = (+)

Oznaczenie symbolowe tolerancji w głąb materiału
Dla wałka – h, np., h8
Dla otworu – H, np., H12

Przykład

Dla pasowania:

posługując się tablicą odchyłek wymiarowych dla otworów
i wałków podaj:

1. Wymiar nominalny: N
2. Górną i dolną odchyłkę otworu i wałka: ES, EI, es, ei
3. Górny i dolny wymiar graniczny otworu i wałka:

4. Tolerancję otworu i wałka:
5. Luzy graniczne:
6. Rodzaj pasowania

60 8/ 6

H k

�

, , ,

o

o

w

w

B A B A

,

o

w

T T

max

min

,

L

L

Przykład

0,046

0

0,021
0,002

N: 60

60 0,046 60,046

0,046

60 8

60

0,046 0 0,046

60 0 60,000

0

60 0,021 60,021

0,021

60 6

60

0,021

60 0,002 60,002

0,002

o

tablice

o

o

w

tablice

w

w

B

ES

H

T

A

EI

B

es

k

T

A

ei

+

+
+

�

= +

=

=+

�

�

ƾ���Ʈ=-=

�

�

= + =

=

�

= +

=

=+

�

�

ƾ���Ʈ=

�

�

= +

=

=+

�

max

0,046

0,021

0

0,002

min

0,002 0,019

0,046 0,002 0,044

60 8/60 6

60

/ 60

Pasowanie mieszane

0 0,021

0,021

L

H

k

L

+

+
+

-

=

=

-

=

�

Ʈ�Ʈ

�

= -

=-

�

Grupa wymiarów

uprzywilejowan

ych

Obliczanie łańcuchów

wymiarowych

[

]

(

)

(

) (

)

[

]

(

)

(

) (

)

1max

1min

2

200 0,1

2 5 0,05

190 0,5

0,7

2

200 0,1

2 5 0,05

190 0,4

0,2

a

c

e

a

c

e

L

B

A A

L

A

B B

= -

+

=

+

-

-

+

-

=

�

�

�

�

= -

+

=

-

-

+

+

-

=

�

�

�

�

Do otworu:

dobrać wałek ażeby otrzymać pasowanie ciasne

100 7

H

f

Zadanie 1

Chropowatość

powierzchni

Chropowatość powierzchni to zbiór mikronierówności występujących
na powierzchni konstrukcji. Parametry chropowatości powierzchni
podawane są w tablicach w

Parametry chropowatości powierzchni:
1. Średnie arytmetyczne odchylenie profilu od linii średniej –
2. Wysokość chropowatości –

a

R

z

R

1

n

k

k

a

y

R

n

=

=

�

5

5

max

min

1

1

1
5

z

k

k

k

k

R

y

y

=

=

�

�

=

-

�

�

�

�

�

�

Linia średnia jest tak dobrana że suma kwadratów
współrzędnych y jest najmniejsza

m

m

Chropowatość

powierzchni

Chropowatość powierzchni wpływa na:
1. Odporność na ścieranie
2. Odporność na korozję
3. Wytrzymałość zmęczeniową
4. Powierzchnię przylegania w pasowanych
częściach maszyn

Oznaczenie chropowatości

powierzchni

Chropowatość powierzchni otrzymana:
a), b) dowolną metodą,
c) poprzez usunięcie warstwy materiału
np. przez obróbkę skrawaniem,
d) przy nie usuwaniu warstwy materiału
np. przez walcowanie

Oznaczenie chropowatości

powierzchni

chropowatość powierzchni uzyskana dowolną
metodą o parametrze:

1,25

a

R =

chropowatość powierzchni uzyskana dowolną
metodą o parametrze:

1,25

z

R =

Chropowatość powierzchni

Toczenie zgrubne:

80 5

320 20

a

z

R
R

= �

=

�

Toczenie wykańczające:

5 1,25

1,25 0,01

a

z

R
R

= �

=

�

Polerowanie:

1,25 0,01

6,3 0,05

a

z

R
R

=

�

=

�