Zespoły bólowe kręgosłupa

Zespoły bólowe kręgosłupa

Klinika Neurologii w Zabrzu

Klinika Neurologii w Zabrzu

Przyczyny zespołów bólowych

Przyczyny zespołów bólowych

kręgosłupa

kręgosłupa



Choroby zwyrodnieniowe

Choroby zwyrodnieniowe



Urazy

Urazy



Procesy zapalne

Procesy zapalne



Choroby nowotworowe /pierwotne i przerzutowe/

Choroby nowotworowe /pierwotne i przerzutowe/



Choroby metaboliczne

Choroby metaboliczne



Wady rozwojowe

Wady rozwojowe

Schorzenia zwyrodnieniowe

Schorzenia zwyrodnieniowe



S

S

pondyloza:

pondyloza:

-

tworzenie wyro

tworzenie wyro

ś

ś

li kostnych, osteofitów, na kraw

li kostnych, osteofitów, na kraw

ę

ę

dziach

dziach

trzonów kr

trzonów kr

ę

ę

gowych i wokó

gowych i wokó

ł

ł

powierzchni stawowych

powierzchni stawowych



A

A

rtroza

rtroza

-

ubytki i w

ubytki i w

ł

ł

óknienie chrz

óknienie chrz

ą

ą

stki stawowej stawów

stki stawowej stawów

mi

mi

ę

ę

dzywyrostkowych

dzywyrostkowych

,

,

hipertrofia powierzchni stawowej

hipertrofia powierzchni stawowej

wyrostków

wyrostków



Wspó

Wspó

ł

ł

wyst

wyst

ę

ę

powanie:

powanie:

 

 

    

    

-

zmian zwyrodnieniowych wi

zmian zwyrodnieniowych wi

ę

ę

zade

zade

ł

ł

(kostnienie, wapnienie)

(kostnienie, wapnienie)

-

zmian zwyrodnieniowych kr

zmian zwyrodnieniowych kr

ąż

ąż

ka mi

ka mi

ę

ę

dzykr

dzykr

ę

ę

gowego

gowego

prowadz

prowadz

ą

ą

cych do:

cych do:

•

•

zw

zw

ęż

ęż

e

e

ń

ń

otworów mi

otworów mi

ę

ę

dzykr

dzykr

ę

ę

gowych

gowych

•

•

zwężenia

zwężenia

kana

kana

ł

ł

u kr

u kr

ę

ę

gowego

gowego

Urazy

Urazy

1.

Urazy z „przeciążenia”:

•

dźwignięcie ciężaru w niekorzystnej pozycji

•

uderzenie

•

gwałtowny ruch zgięcia lub rotacji

2.

Złamania kręgosłupa:

•

powstają na skutek wypadku komunikacyjnego, skoku lub
upadku z wysokości

Choroby krążka

Choroby krążka

międzykręgowego

międzykręgowego

1.

1.

Spowodowane są zazwyczaj współistnieniem zwyrodnienia

Spowodowane są zazwyczaj współistnieniem zwyrodnienia

struktur krążka /pierścień włóknisty, jądro miażdżyste/ oraz

struktur krążka /pierścień włóknisty, jądro miażdżyste/ oraz

urazów przeciążeniowych

urazów przeciążeniowych

2.

2.

Przebieg choroby krążka międzykręgowego:

Przebieg choroby krążka międzykręgowego:

•

Dehydratacja j. miażdżystego- utrata właściwości

Dehydratacja j. miażdżystego- utrata właściwości

amortyzujących

amortyzujących

•

Utrata właściwości amortyzujących- przeciążenie stawów

Utrata właściwości amortyzujących- przeciążenie stawów

międzykręgowych i brzegów trzonów kręgowych-zmiany

międzykręgowych i brzegów trzonów kręgowych-zmiany

zwyrodnieniowe

zwyrodnieniowe

•

Uwypuklenie części lub całości j. miażdżystego w kierunku

Uwypuklenie części lub całości j. miażdżystego w kierunku

pierścienia włóknistego

pierścienia włóknistego

•

Przerwanie ciągłości pierścienia włóknistego- przepuklina j.

Przerwanie ciągłości pierścienia włóknistego- przepuklina j.

miażdżystego: konflikt kręgowo-korzeniowy

miażdżystego: konflikt kręgowo-korzeniowy

3.

3.

Rodzaje przepuklin:

Rodzaje przepuklin:

•

Boczna

Boczna

•

Tylno-boczna

Tylno-boczna

•

Tylna /centralna/

Tylna /centralna/

Choroby nowotworowe

Choroby nowotworowe

1.

1.

Guzy pierwotne:

Guzy pierwotne:

•

S

S

truktur kostnych: naczyniak, kostniak, guz

truktur kostnych: naczyniak, kostniak, guz

olbrzymiokomórkowy, szpiczak mnogi

olbrzymiokomórkowy, szpiczak mnogi

•

O

O

bszaru kana

bszaru kana

ł

ł

u kr

u kr

ę

ę

gowego: angiolipoma, struniaki,

gowego: angiolipoma, struniaki,

ch

ch

ł

ł

oniaki

oniaki

1.

1.

Guzy przerzutowe:

Guzy przerzutowe:

•

Zwykle p

Zwykle p

ocz

ocz

ą

ą

tkowo zajmuj

tkowo zajmuj

ą

ą

ce trzon kr

ce trzon kr

ę

ę

gu, potem

gu, potem

rozrastaj

rozrastaj

ą

ą

si

si

ę

ę

do

do

ś

ś

wiat

wiat

ł

ł

a kana

a kana

ł

ł

u kręgowego

u kręgowego

•

Najczęstsze pochodzenie: rak płuca, piersi, prostaty,

Najczęstsze pochodzenie: rak płuca, piersi, prostaty,

nerki, żołądka, narządów rodnych    

nerki, żołądka, narządów rodnych    

 

 

Zespoły korzeniowe - symptomatologia

Zespoły korzeniowe - symptomatologia

Zespół bólowy miejscowy:

Zespół bólowy miejscowy:

•

Ból kręgosłupa

Ból kręgosłupa

•

Reaktywna skolioza, wyrównanie lordozy szyjnej lub

Reaktywna skolioza, wyrównanie lordozy szyjnej lub

lędźwiowej

lędźwiowej

•

Ograniczenie ruchomości kręgosłupa

Ograniczenie ruchomości kręgosłupa

•

Wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych

Wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych

Zespoły korzeniowe

Zespoły korzeniowe

-

-

symptomatologia

symptomatologia

Objawy korzeniowe /rozciągowe/:

Objawy korzeniowe /rozciągowe/:

•

Objaw Lasegua

Objaw Lasegua

•

Objaw Fajersztaina-Krzemickiego

Objaw Fajersztaina-Krzemickiego

•

Objaw Mackiewicza

Objaw Mackiewicza

Zespoły korzeniowe - symptomatologia

Zespoły korzeniowe - symptomatologia

Objawy ubytkowe

Objawy ubytkowe

:

:

•

Czuciowe : parestezje, niedoczulica

Czuciowe : parestezje, niedoczulica

•

Ruchowe: niedowład mięśni w zakresie unerwienia

Ruchowe: niedowład mięśni w zakresie unerwienia

odpowiednich korzeni

odpowiednich korzeni

•

Osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych

Osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych

•

Zaburzenia czynności zwieraczy

Zaburzenia czynności zwieraczy

•

Zaniki mięśniowe

Zaniki mięśniowe

•

Fascykulacje

Fascykulacje

Bóle odcinka szyjnego

Bóle odcinka szyjnego

Najczęściej wywołane przez dyskopatie:

Najczęściej wywołane przez dyskopatie:

•

C6/C7, C7/C8, C5/C6

C6/C7, C7/C8, C5/C6

W przypadku wystąpienia przepukliny tylnej

W przypadku wystąpienia przepukliny tylnej

(centralnej) może wystąpić ucisk rdzenia

(centralnej) może wystąpić ucisk rdzenia

kręgowego i objawy tzw. mielopatii szyjnej:

kręgowego i objawy tzw. mielopatii szyjnej:

•

Niedowład „wiotki” kończyn górnych oraz niedowład

Niedowład „wiotki” kończyn górnych oraz niedowład

„spastyczny” kończyn dolnych

„spastyczny” kończyn dolnych

•

Zaburzenia funkcji zwieraczy

Zaburzenia funkcji zwieraczy

Bóle odcinka szyjnego

Bóle odcinka szyjnego



Rwa ramienna: bóle kręgosłupa C

Rwa ramienna: bóle kręgosłupa C

promieniowaniem do barku, ramienia oraz ręki

promieniowaniem do barku, ramienia oraz ręki

•

Wyrównanie lordozy szyjnej

Wyrównanie lordozy szyjnej

•

Wzmożone napięcie mm. karkowych

Wzmożone napięcie mm. karkowych

•

Ograniczenie ruchomości kręgosłupa C

Ograniczenie ruchomości kręgosłupa C

•

Zanik lub osłabienie odruchów ścięgnistych /z m.

Zanik lub osłabienie odruchów ścięgnistych /z m.

dwugłowego, trójgłowego/

dwugłowego, trójgłowego/

•

Niedowład obwodowy i zanik mięśni

Niedowład obwodowy i zanik mięśni

•

Zaburzenia czucia o typie korzeniowym

Zaburzenia czucia o typie korzeniowym

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

1.

1.

Lumbalgia

Lumbalgia

2.

2.

Rwa kulszowa /ischialgia/

Rwa kulszowa /ischialgia/

3.

3.

Rwa udowa /femoralgia/

Rwa udowa /femoralgia/

4.

4.

Zespół stożka końcowego

Zespół stożka końcowego

5.

5.

Zespół ogona końskiego

Zespół ogona końskiego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Najczęściej wywołane przez dyskopatie:

Najczęściej wywołane przez dyskopatie:



L4/L5 : ucisk korzenia L5

L4/L5 : ucisk korzenia L5



L5/S1: ucisk korzenia S1 i/lub L5

L5/S1: ucisk korzenia S1 i/lub L5



L3/L4: ucisk korzenia L4

L3/L4: ucisk korzenia L4

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

1.

1.

Lumbalgia:

Lumbalgia:

•

Ból kręgosłupa L-S

Ból kręgosłupa L-S

•

Skolioza i wyrównanie lordozy lędźwiowej

Skolioza i wyrównanie lordozy lędźwiowej

•

Wzmożenie napięcia mięśni

Wzmożenie napięcia mięśni

przykręgosłupowych

przykręgosłupowych

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

2.

2.

Ischialgia lub femoralgia:

Ischialgia lub femoralgia:

•

Objawy korzeniowe:

Objawy korzeniowe:

•

Mackiewicza /n. udowy/

Mackiewicza /n. udowy/

•

Lasegua, Fajersztaina-Krzemickiego /n. kulszowy/

Lasegua, Fajersztaina-Krzemickiego /n. kulszowy/

•

Zanik lub osłabienie odruchów :

Zanik lub osłabienie odruchów :

•

kolanowego (korzenie L3-L4, n. udowy)

kolanowego (korzenie L3-L4, n. udowy)

•

skokowego (korzeń S1, n. kulszowy)

skokowego (korzeń S1, n. kulszowy)

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

•

Niedowład w zakresie mięśni unerwianych

Niedowład w zakresie mięśni unerwianych

przez odpowiednie korzenie:

przez odpowiednie korzenie:

•

zginaczy grzbietowych /prostowników/ stopy i palucha

zginaczy grzbietowych /prostowników/ stopy i palucha

/L5/,

/L5/,

•

zginaczy stopy /S1/

zginaczy stopy /S1/

•

prostowników uda /L3-L4/

prostowników uda /L3-L4/

•

Zaburzenia czuciowe w odpowiednim polu

Zaburzenia czuciowe w odpowiednim polu

korzeniowym

korzeniowym

Obraz kliniczny w przypadku ucisku korzenia L4

Obraz kliniczny w przypadku ucisku korzenia L4

Opracowano na podstawie: Dziak A. Bóle krzyża. Wyd. IV popr. PZWL,
Warszawa 1994.

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

w przypadku ucisku korzenia L5

w przypadku ucisku korzenia L5

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

w przypadku ucisku korzenia

w przypadku ucisku korzenia

S1

S1

Opracowano na podstawie: Dziak A. Bóle krzyża. Wyd. IV popr. PZWL, Warszawa 1994.

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

3.

3.

Zespół stożka końcowego: uszkodzenie

Zespół stożka końcowego: uszkodzenie

segmentów rdzenia S3-Co

segmentów rdzenia S3-Co

•

Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido

Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido

•

Rozszczepienne zaburzenia czucia o charakterze

Rozszczepienne zaburzenia czucia o charakterze

„spodenek”

„spodenek”

•

Brak niedowładów kończyn

Brak niedowładów kończyn

•

Brak objawów korzeniowych

Brak objawów korzeniowych

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego

4.

4.

Zespół ogona końskiego: uszkodzenie korzeni L3-

Zespół ogona końskiego: uszkodzenie korzeni L3-

C0 (centralna przepuklina j. miażdżystego, guzy

C0 (centralna przepuklina j. miażdżystego, guzy

kanału kręgowego)

kanału kręgowego)

•

Ostre bóle korzeniowe asymetryczne, obustronne, bóle

Ostre bóle korzeniowe asymetryczne, obustronne, bóle

ok.. krocza

ok.. krocza

•

Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido

Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido

•

Odsiebny asymetryczny niedowład kk. dolnych

Odsiebny asymetryczny niedowład kk. dolnych

•

/+/ objawy korzeniowe

/+/ objawy korzeniowe

•

zaburzenia czucia typu „spodenek”

zaburzenia czucia typu „spodenek”

•

Zanik odruchów ścięgnistych ( kolanowych i skokowych)

Zanik odruchów ścięgnistych ( kolanowych i skokowych)

Diagnostyka zespołów korzeniowych

Diagnostyka zespołów korzeniowych



Rtg kręgosłupa: a-p , boczne, skośne, celowane

Rtg kręgosłupa: a-p , boczne, skośne, celowane



TK kanału kręgowego

TK kanału kręgowego



NMR kanału kręgowego

NMR kanału kręgowego



Mielo-TK kanału kręgowego, kanałów korzeniowych

Mielo-TK kanału kręgowego, kanałów korzeniowych



badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

badanie płynu mózgowo-rdzeniowego



Przewodnictwo /elektroneurografia/

Przewodnictwo /elektroneurografia/

Leczenie zespołów bólowych

Leczenie zespołów bólowych

1.

1.

Leczenie zachowawcze:

Leczenie zachowawcze:



Leczenie spoczynkowe: odciążenie kręgosłupa

Leczenie spoczynkowe: odciążenie kręgosłupa



Leki: NLPZ, miorelaksacyjne, w dalszej kolejności do

Leki: NLPZ, miorelaksacyjne, w dalszej kolejności do

rozważenia sterydy i leki opiatowe

rozważenia sterydy i leki opiatowe



Fizjoterapia, kinezyterapia

Fizjoterapia, kinezyterapia



Zaopatrzenie ortopedyczne: pasy, gorsety

Zaopatrzenie ortopedyczne: pasy, gorsety

Leczenie

Leczenie

2.

2.

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne

:

:

•

Centralna przepuklina j. miażdżystego z objawami zespołu

Centralna przepuklina j. miażdżystego z objawami zespołu

ogona końskiego, stożka końcowego

ogona końskiego, stożka końcowego

•

Rwa porażenna

Rwa porażenna

•

Brak efektów leczenia zachowawczego

Brak efektów leczenia zachowawczego

•

Często nawracające i ciężko przebiegające zespoły

Często nawracające i ciężko przebiegające zespoły

korzeniowe

korzeniowe

•

Silne dolegliwości bólowe nie reagujące na leczenie

Silne dolegliwości bólowe nie reagujące na leczenie