11.06.21

1

Zasady postępowania

leczniczego w ostrych

zatruciach

11.06.21

2

 

Ogólne zasady leczenia

zatruć

leczenie objawowe



wydolność oddechowo- krążeniowa



wyrównanie zaburzeń wodno- elektrolitowych i
kwasowo-zasadowych

leczenie przyczynowe



przerwanie kontaktu z trucizną



przyśpieszenie eliminacji trucizny



stosowanie swoistych odtrutek

11.06.21

3

Ustalając postępowanie

lecznicze, postępujemy w

kolejności:



Przerwanie trwającego narażenia



Podtrzymanie podstawowych funkcji
życiowych



Usunięcie trucizny z miejsca wchłaniania



Przyspieszenie eliminacji trucizny z
organizmu



Stosowanie odtrutek

11.06.21

4

Przerwanie narażenia



Przy zatruciu gazami – wyniesienie z
miejsca skażenia



Przy skażeniu skóry i odzieży truciznami
płynnymi lub stałymi – zdjęcie odzieży i
zmycie skóry

11.06.21

5

Podtrzymywanie podstawowych

funkcji życiowych

11.06.21

6

Usunięcie trucizny z miejsca

wchłaniania



Czyli zapobieganie wchłaniania się
trucizny



Przyspieszona eliminacja trucizny już
wchłoniętej czyli dekonaminacja

11.06.21

7

Metody dekontaminacji

przewodu pokarmowego



Prowokowanie wymiotów



Płukanie żołądka



Węgiel aktywowany



Środki przeczyszczające

11.06.21

8

Prowokowanie wymiotów



Stosowany jako pomoc w domu,
bezpośrednio po zatruciu u chorego
przytomnego



Syrop z korzenia wymiotnicy



Bezwzględnie przeciwwskazane przy
zatruciu środkami żrącymi, benzyną,
naftą

11.06.21

9

Płukanie żołądka



Poprzez założoną sondę wprowadza się
niewielkie ilości soli fizjologicznej i
odciąga wprowadzoną ilość, najlepiej o
temperaturze 38oC po 200 – 300
ml/jednorazowo

11.06.21

1
0

Płukanie żołądka - wskazania



do godziny od zażycia
substancji toksycznej



dla metod diagnostycznych

11.06.21

1
1

Płukanie żołądka -

przeciwwskazania



Zaburzenia świadomości i osłabienie odruchów

gardłowych bez wcześniejszej intubacji



Spożycie substancji żrących



Ostre schorzenia lub niedawno przebyte

operacje przewodu pokarmowego



wstrząs- płukanie



świeże zaburzenia rytmu serca



zapalenie otrzewnej lub krwawienie z p . pok.



żylaki przełyku

11.06.21

1
2

Przeciwwskazania związane z

rodzajem trucizny



w przypadku wypicia stężonych zasad istnieje

zawsze bezwzględne przeciwwskazanie



w przypadku wypicia stężonych kwasów

można wykonać do 30 min od chwili wypicia



w przypadku wypicia benzyny lub pochodnych

ropy naftowej szczególnie ostrożnie



brak współpracy z pacjentem



czynna choroba wrzodowa



ciąża



krwawienie z p. pokarmowego do 6 m - cy

11.06.21

1
3

Płukanie żołądka -

powikłania



Zachłystowe zapalenie płuc



Skurcz głośni



Hipoksja



Bradykardia lub tachykardia



Zaburzenia w zapisie EKG



Zaburzenia elektrolitowe – zwłaszcza u dzieci



Bardzo rzadko - odma śródpiersia, odma

opłucnowa, perforacja przełyku lub żołądka

11.06.21

1
4

Węgiel aktywowany -

wskazania



Powszechnie stosowane dawka to 1 – 2 g/kg masy

ciała w postaci zawiesiny wodnej do wypicia u

pacjentów przytomnych lub przez sondę u

pacjentów nieprzytomnych



dzieci do 1 r.ż- 1g/ kg m.c.



dzieci 1-12 r.ż – 25-50 g



młodzież i dorośli – 25-100g

Najlepiej zastosować do godziny od zażycia środka
Węgiel nie adsorbuje: etanol, nieorganiczne kwasy

i zasady, izopropanol, metanol, metale ciężkie, lit,

potas

11.06.21

1
5

Węgiel aktywowany – działania

uboczne



Działania uboczne to nudności, wymioty,
ryzyko aspiracji wymiocin do płuc



Przeciwwskazania – niezabezpieczone
drogi oddechowe u pacjenta z
zaburzonymi odruchami gardłowymi, u
nieprzytomnych (względne), podejrzenie
krwawienia do pp, perforacji

11.06.21

1
6

Węgiel aktywowany

Znacznie skraca czas eliminacji trucizny w zatruciu :



digoxyną



digitoxyną



fenytoina



karbamazepiną



paracetamolem



3- cyklicznymi antydepresantami

 

11.06.21

1
7

Środki przeczyszczające



Stosowane w celu przyspieszenia pasażu
jelitowego i zmniejszenia wchłaniania
trucizny



Przeciwwskazania – brak perystaltyki,
świeży uraz brzucha, świeży zabieg
operacyjny w obrębie jamy brzusznej,
niedrożność, perforacja



Powikłania – nudności, wymioty, kurcze
jelit,

11.06.21

1
8

Dekontaminacja skóry



Ostre chemiczne uszkodzenie skóry,
wywołuje zmiany w postaci bólu,
przekrwienia, pęcherzy i oparzeń,



Oparzenia kwasami wywołuje martwicę
skrzepową, co nie pozwala na wnikanie i
głębsze uszkodzenia skóry

11.06.21

1
9

Zasady dekontaminacji skóry



Zdjąć skażoną odzież i rzeczy osobiste z
zachowaniem środków ostrożności



Zmyć skażone powierzchnie dużą ilością
wody o temperaturze zbliżonej do
temperatury ciała, przez co najmniej 30 min,
przy skażeniu substancjami oleistymi –
dwukrotnie zmywać wodą z mydłem



Nie wolno używać substancji neutralizujących

11.06.21

2
0

Zasady dekontaminacji oczu



Toksyczne uszkodzenia oczu mogą
obejmować:



Zapalenie spojówek i zapalenie rogówki



Zniszczenie nabłonka rogówki i
niedokrwienie rąbka rogówki



Uszkodzenie wewnątrzgałkowe

11.06.21

2
1

Zasady dekontaminacji oczu



Natychmiast rozpoczynamy od płukania
worka spojówkowego, obficie, wodą
usuwamy szkła kontaktowe



Płukanie oczu można kontynuować przez
15 min używając roztworu 0,9% Na Cl



Nie podawać środków neutralizujących



Konsultacja okulistyczna

11.06.21

2
2

Metody przyspieszające

eliminację trucizny



Forsowna diureza



Hemodializa



Hemoperfuzja



Transfuzja wymienna i plazmafereza



Odtutki

11.06.21

2
3

Wskazania do eliminacji

trucizny



Ciężki lub krytyczny stan pacjenta, pogarszający
się mimo stosowania intensywnej terapii



Niewydolność nerek jako naturalnej drogi
eliminacji



Pacjent spożył potencjalnie śmiertelną dawkę
trucizny lub stwierdzono u niego śmiertelne
stężenie trucizny we krwi



Pacjent cierpi na inne schorzenia, które mogą
pogorszyć rokowanie

11.06.21

2
4

Forsowna diureza



metoda wtórnej eliminacji polegająca na
wzmożeniu wydalania substancji
toksycznej przez układ wydalniczy przez
zahamowanie biernej zwrotnej dyfuzji
cewkowej



Forsowna diureza – wielomocz
wymuszany, polega na podawaniu do 5l
/dobę płynu, zachowując ilość 2- 3 l/dobę

11.06.21

2
5

Wskazania do forsownej

diurezy



zatrucie barbituranami



zatrucie litem



zatrucie salicylanami



zatrucie talem



zatrucia powodujące rabdomiolizę i
hemolizę ( bez nwd. nerek)

11.06.21

2
6

Powtarzalne dawki węgla

aktywowanego



Wskazaniem do powtarzania dawek
węgla aktywowanego jest zatrucie
lekami przechodzącymi do krążenia
jelitowo – wątrobowego



Droga podania co 2 – 3 godz 20 – 30 g
lub 1g/kgmc



Przeciwwskazanie – brak perystaltyki
jelit

11.06.21

2
7

Hemodializa



Polega na płukaniu w płynie dializacyjnym
krwi pacjenta przepływającej w krążeniu
pozaustrojowym przez specjalne systemu
błon półprzepuszczalnych na zasadzie
różnicy ciśnień



Wskazania – zatrucie glikolem,
metanolem, litem, inne gdy zaburzona
jest funkcja nerek

11.06.21

2
8

HEMODIALIZA



wskazana, gdy nie można wykonać
diurezy forsowanej



w zatruciach: arsen, chinina, enalapril,
etanol, karbamazepina, klonidyna, lit
,rtęć, paraldehyd, tal, wapno, salicylany,

11.06.21

2
9

Hemoperfuzja



Polega na poddawaniu krwi działaniu
pochłaniaczy w krążeniu pozaustrojowym
poprzez błony zawierające adsorbent
(węgiel aktywowany, żywica)



Wskazania – ciężkie zatrucia
barbituranami o średnim okresie
działania, meprobamatem, teofiliną,
fenytoiną

11.06.21

3
0

Wskazania do hemoperfuzji



eliminacja leków nasennych,
psychotropowych, uspokajających



eliminacja środków owadobójczych i
chwastobójczych



zatrucie teofiliną, izoniazydem,
grzybami, paracetamolem,
metotrexatem

11.06.21

3
1

Wskazania do hemoperfuzji



eliminacja leków nasennych,
psychotropowych, uspokajających



eliminacja środków owadobójczych i
chwastobójczych



zatrucie teofiliną, izoniazydem,
grzybami, paracetamolem,
metotrexatem

11.06.21

3
2

 

Plazmafereza



terapeutyczna metoda eliminacji białek
osocza i połączonych z nimi substancji
toksycznych.



Ma zastosowanie w przypadku zatruć
lekami o dużym powinowactwie do
białek osocza.

11.06.21

3
3

Zasady plazmaferezy



Rozdzielenie komórek krwi w polu
grawitacyjnym



Filtracja osocza z zastosowaniem błon z
dużymi porami



Zasada działania= różnica
przezbłonowa ciśnień

 

11.06.21

3
4

 

Plazmaperfuzja



jest kombinacja plazmaferezy i
hemoperfuzji



przez substancje absorbującą
przeprowadzane jest tylko osocze
chorego, które następnie powraca do
pacjenta.

11.06.21

3
5

Hiperwentylacja



wskazana w zatruciach rozpuszczalnikami

organicznymi, głównie węglowodorami

chlorowanymi.



istotą działania jest przyspieszenie eliminacji

poprzez powietrze wydechowe



Technika: 2-4 x zwiększenie minutowej

objętości oddechowej



lub wzbogacenie mieszaniny oddechowej ok.

5-8% CO2

11.06.21

3
6

 

Komora hiperbaryczna



zastosowanie w zatruciu tlenkiem węgla



oddychanie 100% tlenem zwiększa ilość
gazu rozpuszczonego w osoczu o 1,7
objętości na 100 ml. Konieczność
stosowania pochłaniaczy z wapnem
sodowym celem usuwania CO2.

 

11.06.21

3
7

Odtrutki



Odgrywają drugorzędową rolę w
procesie lecznia

11.06.21

38

Środek

Zastosowanie

sposób podawania

Atropina
 
Chlorek wapnia
 
glukonian wapnia
 
etanol
 
 
flumazenil
( Anexate )
 
glukagon
 
 
acetylocysteina
 
 
naloxon
 
 
fizostygmina
 
obidoxym *
Toxobidin,
Toxogonin
 
bicarbonat

inh. cholinesterazy, pestycydy
fosforoorganiczne ,środki cholinergiczne
-neostygmina, pilokarpina, metacholina
 
blokery kanału wapniowego, kwas
fluorowodorowy, fluorki, glikol etylenowy
 
oparzenia kwasem fluorowodorowym, ukąszenia
pająków
 

metanol, glikol etylenowy
 
 
 
benzodiazepiny
 
 
przedawkowanie insuliny, doustnych
p/cukrzycowych ,B-blokerów i Ca – blokerów
 

acetaminofen
 
 
 
przedawkowanie opioidów i klonidyny
 
 

antycholinergiczne ( cholinolityczne),TCPD

 
 
pestycydy fosforoorganiczne
 
 
salicylany, TCPD,fenobarbital

1 – 2 mg w powolnej iniekcji I.V.,aż do
uzyskania pożądanego efektu
 
1 g w 5 min infuzji I.V z ciągłym
monitorowaniem akcji serca
 
nastrzyknięcie miejsca oparzonego
0,5 ml 10% r-ru s.c.,
 
dawka wstepna : 1,0 g/ kg m.c 10% r-
ru i.v., następnie infuzja ciągła 130
mg/kg m.c.,
 
0,2 mg i.v., powtarzać co 5-10 min do
dawki max. 1mg
 

1-4 mg w wolnej infuzji i.v., można
powtórzyć
 

dawka wstępna 140 mg /kg doustnie,
potem 70 mg/kg co 4 godz.,, max. 17
dawek
 

2 mg i.m., lub i.v., do 10-20 mg
można powtarzac co 1 godz.,
 

0,5 mg powoli i.v., nastepnie 1,5
mgprzez 5 min.,do 2 mg max.,
 

25-50 mg/kg do 22 g max.,
 
 
2 mmol/kg mc., powoli,potem wlew
ciągły w 500 ml 5% glukozy az do pH
krwi 7,5-755
 

11.06.21

3
9

11.06.21

4
0

11.06.21

4
1

 ZABURZENIA ODDECHOWE W

OSTRYCH ZATRUCIACH



duży odsetek chorych zatrutych umiera
nie z powodu bezpośredniego działania
trucizny, ale wskutek wtórnych
zaburzeń oddychania i krążenia zatem
wczesne wykrycie i intensywne
wyrównywanie tych zaburzeń jest
najważniejszym zagadnieniem w
leczeniu zatruć.

11.06.21

4
2

PRZYCZYNY NIEWYDOLNOŚCI
ODDCHOWEJ



osłabienie czynności ośrodka oddechowego wskutek

działania trucizny ( spłycenie i zmniejszenie częstości

oddechów)



upośledzenie drożności dróg oddechowych



stany zapalne miąższu płucnego, niedodma i toksyczny

obrzęk płuc



niewydolność mięśni oddechowych spowodowana środkami

porażającymi mięśnie lub powodującymi drgawki



zaburzenia oddychania w ostrych zatruciach węglowodorami



zablokowanie hemoglobiny, enzymów oddechowych i

methemoglobinemia

 

11.06.21

4
3

ROZPOZNANIE



badanie gazometryczne



badania dodatkowe

badanie kliniczne

11.06.21

4
4

 

OŚRODKOWE ZABURZENIA

ODDYCHANIA



oddech Cheyna i Stokesa- naprzemienne
zwiększanie i zmniejszanie głębokości
oddechów-zatrucia neurotoksyczne



oddech Kussmaula- przyśpieszenie i
pogłębianie oddechu- kwasice



oddech Biota – nieregularne pojawianie się fal
głębokiego oddechu- różne zatrucia,
szczególnie trucizny działające depresyjnie na
CUN - barbiturany, pochodne fenotiazyny

11.06.21

4
5

 

WOŃ POWIETRZA

WYDECHOWEGO



zapach gorzkich migdałów- zatrucie
cjankami, nitrobenzn



woń czosnku – fosfór ,selen



zapach acetonu – aceton, salicylany,
śpiączka cukrzycowa

 

11.06.21

4
6

LECZENIE



wg schematu A, B, C...

11.06.21

4
7

UKŁAD KRĄŻENIA



u chorych ,w stanie zatrucia mogą wystąpić

różne postacie niewydolności krążenia ,a

mogą wynikać z :

-  niewydolności oddechowej
- kardiotoxyczności trucizn
- hipowolemii i wstrząsu
- nagłe zatrzymanie krążenia ( VT, VF, PEA,

Asystolia)

 

11.06.21

4
8

WSTRZĄS



hipowolemiczny - utrata drogą
żołądkowo - jelitową, oparzenia
chemiczne g.o.p.pok.



anafilaktyczny –



neurogenny – farmakologiczna blokada
u. współczulnego lub toxycznym
uszkodzeniem CUN

11.06.21

4
9

 

OBRZĘK PŁUC



jako wynik działania trucizn

kardiotoksycznych – tlenek węgla



uszkodzenia naczyń włosowatych –

barbiturany, sole m. ciężkich, CO



uszkodzenie śródbłonka pęcherzyków

płucnych ( gazy drażniące ,rozpuszczalniki



zaburzenie bilansu białkowego -

powikłanie nwd nerek

11.06.21

5
0

SKALE ŚPIĄCZKI



1 GCS

5
1

stopie
ń
śpiącz
ki

objawy kliniczne

I

II

III

IV

zasypiający ,ale reaguje na bodźce
słuchowe

nieprzytomny ,ale reaguje na słabe
bodźce bólowe

nieprzytomny, ale reaguje na
maxymalne bodźce bólowe

nieprzytomny, nie reaguje na żadne
bodźce

Skala śpiaczek
wg Matthiew