Patomechanizm objawów

Patomechanizm objawów

wybranych chorób układu

wybranych chorób układu

nerwowego

nerwowego

Przemysław Adamczyk

Przemysław Adamczyk

Katedra i Zakład Patofizjologii AMB

Katedra i Zakład Patofizjologii AMB

Kierownik- prof. dr hab. Danuta

Kierownik- prof. dr hab. Danuta

Rość

Rość

© P.A.

Wybrane choroby układu

Wybrane choroby układu

nerwowego

nerwowego

•

Drżenie, choroba i zespół

Drżenie, choroba i zespół

parkinsonowski

parkinsonowski

•

Drgawki i padaczka

Drgawki i padaczka

•

Wzrost ciśnienia śródczaszkowego

Wzrost ciśnienia śródczaszkowego

i guzy mózgu

i guzy mózgu

•

Choroby naczyniowe mózgu

Choroby naczyniowe mózgu

•

Omdlenia

Omdlenia

•

Śpiączki

Śpiączki

© P.A.

Choroba i zespół

Choroba i zespół

parkinsonowski

parkinsonowski

• Choroba- Definicja

Jest to stan upośledzenia funkcji

i/lub struktury, którego znana jest

przyczyna, przebieg i zejście

• Zespół- Definicja

Jest to zespół objawów

sugerujących uszkodzenie

struktury i/lub funkcji

© P.A.

Choroba i zespół

Choroba i zespół

parkinsonowski (2)

parkinsonowski (2)

Zespół-etiologia

• nieznana (występuje rzadziej u palaczy!)
• polega na postępującej utracie neuronów

barwnikonośnych w istocie czarnej i miejscu sinawym,

zwyrodnieniem dopaminergicznych dróg między istotą

czarną a prążkowiem, i występowaniem tzw. ciałek

Lewy’ego w obrębie pnia mózgu (czyli:



dopaminy, oraz

zaburzenie równowagi między układami

doipaminergicznym a cholinergicznym lub

dopaminergicznym a gliuaminergicznym)

Choroba-etiologia:

leki i trucizny (toksyny, rezerpina,

fenotiazyny, haloperidol, metoklopramid i inne), pozapalny

(zapalenie mózgu), urazy głowy, guzy wewnątrzczaszkowe

© P.A.

Choroba i zespół

Choroba i zespół

parkinsonowski (3)

parkinsonowski (3)

Objawy

• klasyczne objawy parkinsonizmu (3)- drżenie

spoczynkowe, spowolnienie ruchowe (mimika,
mowa monotonna, brak precyzji ruchów,
spowolnienie chodu), wzmożenie napięcia
ruchowego (rura ołowiana, koło zębate), najcz.
jednostronne

• objawy dodatkowe: zaburzenia wegetatywne

(ślinotok, pocenie się), mikrografia (



amplitudy

ruchu), jednostronny początek objawów,
niedociśnienie

© P.A.

Choroba i zespół

Choroba i zespół

parkinsonowski (4)

parkinsonowski (4)

drżenia

drżenia

Inne przyczyny drżeń

• drżenia spoczynkowe:
- choroba Parkinsona i zespoły parkinsonowskie

• drżenia zamiarowe
- drżenie kinetyczne- choroby móżdżku,

uszkodzenia pnia mózgu

- drżenie związane z pozycją lub czynnością-

drżenie przy pisaniu, drżenie otrostatyczne

- drżenie pozycyjne- samoistne, polineuropatia

© P.A.

Padaczka i drgawki (1)

Padaczka i drgawki (1)

• Definicja padaczki

Jest to zespół objawów somatycznych,

wegetatywnych i psychicznych który może

występować na podłożu różnych zmian

morfologicznych i metabolicznych w mózgu.

• Uwaga: nie każdy napad drgawkowy to padaczka

(np. zaburzenia sercowo-naczyniowe, gorączka)

• Jeden napad to nie padaczka! (rozp.-2 napady bez

uchwytnej przyczyny + zmiany w EEG)

© P.A.

Padaczka i drgawki (2)

Padaczka i drgawki (2)

• Etiologia padaczki

Różnorodna, znana jedynie u 70% chorych!

- urazy głowy i urazy okołoporodowe(20%, 10%)
- naczyniowe choroby mózgu (5%)
- choroby zwyrodnieniowe np. ch. Alzheimera- (5%)
- nowotwory (4%)
- zapalenie mózgu i opon mózgowych (3%)
- inne

• Uwaga: częstość występowania napadów wśród rodziny chorych na

padaczkę jest znacznie częstsza (prwadop. dziedziczy się jedynie

predyspozycję do choroby)- genetycznie uwarunkowana

• rzadkie występowanie padaczki uwarunkowanej zmianami w obrebie

1 genu (np. 6p2 i 3)

© P.A.

Padaczka i drgawki (3)

Padaczka i drgawki (3)

• Morfologia zmian

padaczkowych

Najczęściej jest to zbliznowacenie
pośrodkowo-dolnego brzegu płata
skroniowego (zakręt hipokampa z
hakiem, stopę hipokampa, ciało
migdałowate- okolice najbardziej
wrażliwe na niedotlenienie!

© P.A.

Padaczka i drgawki (4)

Padaczka i drgawki (4)

napad padaczkowy

napad padaczkowy

• Napad padaczkowy jest to nadmierne

wyładowanie komórki w wyniku

depolaryzacji błony komórkowej, które

rozprzestrzenia się na dalsze rejony mózgu.

• GABA (neuroprzekaźnik hamujący) tłumi

rozprzestrzenianie wyładowania, dlatego

zaburzenia aktywności GABA może

prowadzić do szerzenia się wyładowań.

• Objawy zależą od miejsca powstania i

szerzenia się wyładowań

• Objawy mogą być czuciowe, ruchowe,

autonomiczne, psychiczne

© P.A.

Padaczka i drgawki (5)

Padaczka i drgawki (5)

napad padaczkowy

napad padaczkowy

• Napady częściowe

Wiążą się z wyładowaniami w poszczególnych częściach
mózgu i mogą być:
Częściowe proste: ruchowe (kora ruchowa), czuciowe
(drętwienie, mrowienie, pieczenie,błyski, sceny, sylwetki
ludzi),
Częściowe złożone:nudności, bledniecie, zaburzenia rytmu
serca, bóle brzucha, marzenia senne, deja vu, lęki,
automatyzmy ruchowe,żucie, przełykanie, nucenie

• Napady pierwotnie uogólnione

z utratą

świadomości
np. napady toniczno kloniczne, nieświadomości, kloniczne,
toniczne, atoniczne

• Napady częściowe wtórnie uogólnione

zaczynają się jako częściowe i wtórnie dołącza się zaburzenie
świadomości i napad przechodzi w duży

© P.A.

Padaczka i drgawki (5)

Padaczka i drgawki (5)

drgawki- przyczyny

drgawki- przyczyny

• 1. Pochodzenia pierwotnego

(OUN):
- zakażenie OUN,
- urazy OUN,
- padaczka,
- guzy OUN,
- wady wrodzone OUN.

•

UWAGA! Drgawki powyżej 6

UWAGA! Drgawki powyżej 6

r.ż. bez gorączki, zaburzeń

r.ż. bez gorączki, zaburzeń

metabolicznych - należy

metabolicznych - należy

podejrzewać padaczkę lub

podejrzewać padaczkę lub

nowotwór.

nowotwór.

•2. Spowodowane

chorobami,

które wpływają na

OUN:

- hipoglikemia,

- hipo /hipernatremia,

- hipokaliemia,

- hipokalcemia,

- hipomagnezemia,

- wrodzone choroby

metaboliczne.

- niedobór witaminy B6,

- zatrucia,

- zespoły abstynencyjne,

- niedotlenienie

- gorączka- najczęstsza

przyczyna

drgawek

wczesnodziecięcych,

© P.A.

Wzrost ciśnienia

Wzrost ciśnienia

śródczaszkowego

śródczaszkowego

i guzy mózgu (1)

i guzy mózgu (1)

• Definicja

Jest to wzrost objętości minimum jednego z trzech

elementów zawartych w „kostnej puszce” jaką jest

czaszka (mózg, krew, płyn mózgowo-rdzeniowy)

• przyczyny:

– procesy uciskowe

(guzy, ropnie, krwiaki, udar, krwotok podpajęczynówkowy)

– infekcje wewnątrzczaszkowe

(zapalenie opon m. i mózgu)

– wodogłowie
– utrudnienie odpływu krwi żylnej

(zakrzep zatok żylnych, niedrożność żyły

głównej górnej)

– encefalopatia nadciśnieniowa
– obrzęk mózgu

(np. encefalopatia wątrobowa, niewydolność nerek, hipo i

hiperglikemia, hiperkalcemia, zatrucia lekowe, toksyny, napad drgawkowy, inne

© P.A.

Wzrost ciśnienia

Wzrost ciśnienia

śródczaszkowego

śródczaszkowego

i guzy mózgu (2)

i guzy mózgu (2)

• Zagrożenia

Podstawowym zagrożeniem występującym przy

W.C. Ś. jest tzw. wgłobienie części płata

skroniowego pod namiot móżdżku i ucisk na pień

mózgu, lub wgłobienie do otworu potylicznego

wielkiego

• Objawy W.C.Ś:

– ogólne spowolnienie
– bóle głowy
– chlustające wymioty
– deficyt neurologiczny (śladowy niedowład, niedowład spojrzenia, afazja)
– uogólnione napady drgawkowe
– tarcza zastoinowa na dnie oka

© P.A.

Wzrost ciśnienia

Wzrost ciśnienia

śródczaszkowego

śródczaszkowego

i guzy mózgu (3)

i guzy mózgu (3)

• Objawy wgłobienia

1. jedno lub obustronne porażenie n. VI – zez zbieżny

(ucisk na

nerw i niedowład m. prostego bocznego)

2. porażenie n. III i porażenie spojrzenia ku górze
3. zaburzenia toru oddychania
4. szerokie sztywne źrenice
5. rozbieżne ustawienie gałek ocznych
6. oddech Cheyne’a-Stokesa

(



częstotliwości i amplitudy z

następowym



)

7. oddech Kussmaula

(zwiększona amplituda i częstość- „oddech

maszynowy”)

8. zatrzymanie oddechu

© P.A.

Wzrost ciśnienia

Wzrost ciśnienia

śródczaszkowego

śródczaszkowego

i guzy mózgu (4)

i guzy mózgu (4)

• Guzy mózgu

Objawy:

-

w I okresie (podrażnieniowym) –napady
padaczkowe

-

w II okresie (ujawnienia się objawów
ubytkowych)- niedowład, zab. koordynacji,
ubytki w polu widzenia

-

w III okresie (ciasnoty wewnątrzczaszkowej) –
rozrost guza i zaburzenia w krążeniu płynu m.r.
dają objawy wzmożonego ciśnienia
śródczaszkowego

© P.A.

Choroby naczyniowe

mózgu

• Udar mózgu, to wg. WHO „ogniskowe lub

globalne zaburzenia czynności mózgu o
patofizjologii naczyniowej, które występują
nagle i utrzymują się dłużej niż 24h”

• Czynniki ryzyka udaru: nadciśnienie, choroby

serca, migotanie przedsionków,
hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość,
papierosy

• Podział:

- udar niedokrwienny
- udar krwotoczny

© P.A.

Choroby naczyniowe

Choroby naczyniowe

mózgu

mózgu

udar niedokrwienny (80%)

udar niedokrwienny (80%)

• Najczęstsze przyczyny:
- zakrzep

(na podłożu zmian miażdżycowych, (90%)

najczęściej w rozgałęzieniach i zagięciach naczyń)

- zator

(skrzepliny, pochodzącymi najczęściej z jam

serca lub dużych naczyń)

- zaburzenia hemodynamiczne

(spadek

ciśnienia krwi o różnej etiologii- wstrząs, zaburzenia

rytmu, zawał)- najczęściej powodują mniejsze zmiany,

częściowo odwracalne („obszar ostatniej łąki”)

• Objawy:

niedowład lub porażenie połowicze, zaburzenia

mowy, zaburzenia postrzegania i zaburzenia otępienne, szum w

uszach, upośledzenie chodu, „drop attacks”, zawroty głowy

© P.A.

Choroby naczyniowe

Choroby naczyniowe

mózgu

mózgu

udar krwotoczny (20%)

udar krwotoczny (20%)

• Najczęstsze przyczyny:

- nadciśnienie tętnicze (60%)
- malformacje naczyniowe (pęknięcie tętniaków,

naczyniaków)

- skazy krwotoczne i nadużywanie środków

przeciwkrzepliwych (UWAGA- acenokumarol!)

- przerzuty nowotworowe

• Objawy:

szybko postępująca utrata

przytomności, porażenie połowicze,
„pniowa burza wegetatywna”-zaburzenia
tętna, oddechu, ciśnienia, śmierć (ok. 50%)

© P.A.

Omdlenia (1)

Omdlenia (1)

• Definicja

Jest to nagła i krótkotrwała przerwa w

dopływie krwi do mózgu

• Objawy:

– zaburzenia widzenia, ciemność w oczach, osłabienie,

nudności, utrata przytomności

– dodatkowo może pojawić się ból w klatce piersiowej,

(tachy/bradyarytmia), kołatanie serca, ból głowy

– na ogół nie ma utraty świadomości na dłuższy czas

(chory pamięta co się z nim działo)

© P.A.

Omdlenia (2)

Omdlenia (2)

• Przyczyny

– podrażnienie n. X (odruchy wazowagalne-przyczyną mogą być

przeżycia emocjonalne czy nadmierny stres)

– niedociśnienie ortostatyczne
– zaburzenia rytmu serca
– choroby serca (niedotlenienie mózgu przy np. niewydolności

serca, zwężeniem aorty i inne przyczyny utrudniające opróżnianie

lewej komory)

– ostra niewydolność krążenia (zawał, zatorowość płucna,

tamponada serca, pęknięcie tętniaka aorty, wstrząs)

– zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia)
– omdlenie przy jedzeniu lodów (!), połykaniu, kaszlowe-

podrażnienie n. X i bradykardia

– omdlenie przy mikcji, defekacji, badaniu per rectum
– omdlenia czynnościowe ( pochodzenia psychgennego-nerwice)

© P.A.

Śpiączki (1)

Śpiączki (1)

•

Przyczyny

(główne):

(główne):

- udar (krwotoczny i niedokrwienny) i krwotok

podpajęczynówkowy

- uraz mózgu
- neuroinfekcje i ropnie mózgu
- guzy mózgu (efekt masy i wodogłowie wewnętrzne)
- encefalopatie metaboliczne: wątrobowa,

niewydolność nerek, hipo i hiperglikemia, hipo i

hipernatriemia,

- zatrucia lekami (opiaty, lek hipoglikemizujące,

barbiturany) i toksyny (alkohole, CO, metale ciężkie)

© P.A.

Śpiączki (2)

Śpiączki (2)

hipoglikemia

hipoglikemia

• Objawy

- objawy ze strony układu autonomicznego:

zlewne poty, tachykardia, bladość, drżenie

- objawy ze strony OUN: splątanie, zaburzenia

widzenia („za mgłą”), zawroty głowy, ból głowy,
utrata przytomności

• Przyczyny

- cukrzyca, nadużycie środków

hipoglikemizujących, insulinoma, naduzycie
alkoholu, niedoczynność tarczycy

© P.A.

Śpiączki (3)

Śpiączki (3)

hiperglikemia

hiperglikemia

• Objawy

- utrata apetytu, nudności, wymioty,

pragnienie, wielomocz, znaczne odwodnienie,

zaburzenia świadomości, omdlenie i śpiączka

• Przyczyny

- cukrzyca-niepobieranie lub błąd podczas

pobierania insuliny, zwiększone

zapotrzebowanie na insulinę (zakażenie

(40%!), błąd dietetyczny, uraz, operacja,

choroby przewodu pokarmowego)

© P.A.

Śpiączki (4)

Śpiączki (4)

śpiączka mocznicowa

śpiączka mocznicowa

• Objawy

- senność  splątanie  halucynacje 

drżenie spoczynkowe  dyzartrię 

tężyczkę  napady padaczkowe  śpiączka

• Przyczyny

- rozwija się jeżeli dojdzie do nagłego

wzrostu parametrów nerkowych i toksyn

mocznicowych (przy powolnym –rzadko),

w następstwie niewydolności nerek

© P.A.

Śpiączki (5)

Śpiączki (5)

Zespół Wernickiego-

Zespół Wernickiego-

Korsakowa

Korsakowa

(encefalopatia

(encefalopatia

Wernickiego)

Wernickiego)

•

spowodowane niedoborem witaminy B1,
oraz organicznym uszkodzeniem mózgu

,

spowodowanym najczęściej (Polska)

przewlekłym alkoholizmem i niedożywieniem

• Objawy:

zaburzenia chodu, zaburzenia

czynności wyższych, osłabienie pamięci, luki

pamięciowe pokrywane konfabulacjami,

otępienie, dezorientacja, senność, śpiączka

•

UWAGA- objawy mogą nie ustąpić po

leczeniu

© P.A.

Przerwa

Przerwa

© P.A.

MRI

fizjologia

© P.A.

Arteriogra

m

fizjologia

© P.A.

Ognisko

padaczkowe

© P.A.

Udar

krwotoczny

© P.A.

Udar

krwotoczny

© P.A.

Krwiak

podtwardówk

owy

© P.A.

Krwiak

nadtwardówk

owy

© P.A.

Astrocytom

a

© P.A.

Meningoma

© P.A.

Przerzuty

raka płuc

© P.A.

Dziękuję

Dziękuję