Regulacja krążenia

wieńcowego

Przekrój poprzeczny ściany

serca

• Ściana serca składa się z
• 1) wsierdzia (warstwy wewnętrznej)
• 2)śródsierdzia (w. środkowej)
• 3)nasierdzia (w.zewnętrznej)

Budowa wsierdzia

Wsierdzie
• Pokrywa cała wewnętrzną powierzchnię

serca łącznie z zastawkami

• składa się z:

• 1)śródbłonka (nabłonek jednowarstwowy

płaski)

• 2)blaszki łącznej właściwej (tk. Łączna

włóknista nie zawierająca naczyń)

• 3)tkanki podwsierdziowej (zawiera

rozgałęzienia naczyń krwionośnych tworzące
bogaty splot podwsierdziowy)

.

• Śródsierdzie czyli mięsień sercowy:
• Zawiera główną masę mięśniową

serca

• Stanowi siłę ssąco-tłoczącą serca

• Nasierdzie: blaszka surowicza

pokrywająca powierzchnię serca

Unaczynienie serca

• Serce unaczynione jest przez prawą i lewą tętnicę

wieńcową odchodzące od aorty wstępującej

• Włókna Purkinjego i struny ścięgniste otrzymują

krew z komór

• Główne odgałęzienia tętnic wieńcowych

przechodzą przez osierdzie, mięsień sercowy i
nasierdzie prostopadle do włókien mięśniowych

• Zawierają liczne naczynia oporowe (tętniczki i

zwieracze przedwłośniczkowe)

• Naczynia włosowate biegną równolegle do

włókien mięśnia sercowego

Cykl hemodynamiczny serca

Cykl hemodynamiczny serca składa się

z:

1) Skurczu przedsionków
2) Skurczu komór
3) Rozkurczu 4-ech jam serca

Skurcz komór

• 1) faza izowolumetryczna

– Zastawki przedsionkowo-komorowe są już zamknięte,

a zastawki półksiężycowate aorty i pnia płucnego są

jeszcze zamknięte =>nie zmienia się objętość

komory

– Rośnie napięcie mięśnia sercowego (w wyniku

pobudzenia mięśniówka komór nie skraca się, tylko

generuje napięcie)=> rośnie ciśnienie w komorze

• 2) faza wyrzutu (faza izotoniczna)

– Gdy ciśnienie w komorze przewyższy ciśnienie w

aorcie i t. płucnej=> otwierają się zastawki

półksiężycowate=> krew wypływa na obwód

– Ciśnienie w komorze nie wzrasta (lub wzrasta

nieznacznie)

Rozkurcz komór

• 1) faza rozkurczu izowolumetrycznego:

zamknięte zastawki półksiężycowate i
przedsionkowo-komorowe=>spadek
ciśnienia w komorach

• 2)faza napełniania komór: Krew napływa

do obu komór z prawego i lewego
przedsionka

Ze względu na dużą podatność mięśnia

komór dochodzi do niewielkiego wzrostu
komorowego ciśnienia rozkurczowego

Opór dla przepływu

wieńcowego

• 1) bierny opór zewnątrznaczyniowy:

– a) ucisk kurczących się włókien mięśnia

sercowego na naczynia wieńcowe-
największy w fazie skurczu
izowolumetrycznego komór

– b)ciśnienie wywierane przez krew

napierającą na ściany komór (wprost
proporcjonalne do ciśnienia w jamie
komory)

• 2)aktywny opór wewnątrznaczyniowy

(zależny od czynników metabolicznych,
neurogennych i humoralnych)

Fazowe zmiany przepływu

wieńcowego

• Lewa komora:

– w czasie skurczu komór przepływ wieńcowy

maleje (najbardziej w trakcie skurczu
izowolumetrycznego-prawie całkowicie ustaje)

– W trakcie rozkurczu komór (gł. w1e wczesnej

fazie) przepływ wieńcowy znacznie wzrasta

– Im silniej kurczy się lewa komora-tym większe

ograniczenie przepływu w tętnicach
wieńcowych lewej komory

– Największe różnice przepływu wieńcowego

(między fazą skurczową a rozkurczową pracy
serca)- w trakcie wysiłku fizycznego

Fazowe zmiany przepływu

wieńcowego

• Prawa komora:

– w czasie skurczu komór przepływ

wieńcowy wzrasta (mięsień prawej
komory rozwija słabsze naprężenie w
czasie skurczu)

– W trakcie rozkurczu komór przepływ

wieńcowy nieznacznie maleje

– Znacznie mniejsze różnice przepływu

wieńcowego między fazą skurczową a
rozkurczową niż w lewej komorze

Przepływ wieńcowy w

poszczególnych warstwach

serca

• Warstwa podwsierdziowa i środkowa

– przepływ całkowicie ustaje w trakcie skurczu

komór (naczynia wieńcowe uciskane przez
kurczący się mięsień serca oraz przez krew
wypełniającą komory serca)

– największy przepływ w trakcie fazy rozkurczu

(większy niż w warstwie podnasierdziowej)

• Warstwa podnasierdziowa: w trakcie skurczu

przepływ ograniczony

Regulacja przepływu

wieńcowego

Kontrola metaboliczna

• Czynniki zwiększające przepływ

wieńcowy

– Spadek prężności O

2

(hipoksja)

– Wzrost stężenia CO

2

– Wzrost stężenia jonów K

+

(tachykardia)

– Wzrost stężenia jonów H

+

– Wzrost stężenia adenozyny (rośnie w hipoksji)

Regulacja przepływu

wieńcowego przez czynniki

śródbłonka

• Nacz. wieńcowe są pod stałym

rozszerzającym wpływem NO

• NO- ważna rola w regulacji przepływu

podczas wzrostu pracy i metabolizmu m.

serca (wzrost nap. ścinającego)

• PGI

2

- wzrost wydzielania rośnie również pod

wpływem napięcia ścinającego

• Uszkodzenie śródbłonka (np. miażdżyca)-
• =>zaburzenia w regulacyjnej roli czynników

naczyniorozszerzających

Neurogenna regulacja

krążenia wieńcowego

• Pobudzenie układu współczulnego (np.

wysiłek fizyczny)=>wzrost wydzielania NA:

• Działa na 1)rec. α

1

w mięśniówce naczyń=>

skurcz naczyń oraz na

• 2) rec. α

2

w kom. śródbłonka=> uwalnia

NO =>rozkurcz naczyń

• Wpływ NA na naczynia: skurcz, ale

przeciwdziałają efekty metaboliczne i

działanie NO=>ostateczny efekt przy

pobudzeniu układu współczulnego: rozkurcz

Unerwienie przywspółczulne

• Uczestniczy w rozszerzeniu naczyń

wieńcowych podczas pobudzenia

baro- i chemoreceptorów tętniczych

• Ach silnie rozszerza naczynia po

podaniu do światła naczynia (działanie

na śródbłonek)

• W warunkach fizjologicznych-

niewielkie znaczenie

Rezerwa przepływu

wieńcowego

• Jest to różnica pomiędzy aktualnym

przepływem a przepływem przy

maksymalnie rozszerzonych

naczyniach.

• Mniejsza w warstwie

podwsierdziowej, niż

podnasierdziowej

• Zawał m. serca-najczęściej w

warstwie podwsierdziowej

• Bibliografia:
• Seminaria z fizjologii cz II pod red. E.

Szczepańskiej-Sadowskiej i E.

Koźniewskiej

• Fizjologia człowieka z elementami

fizjologii stosowanej i klinicznej pod

red. W. Traczyka i A. Trzebskiego