EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI

Wykłady – 20 godzin

doc. dr Mariola Łuczak

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI

Cele wykładu:



Pomoc w zrozumieniu
podstawowych kategorii
ekonomicznych związanych z
turystyką



Przedstawienie ekonomicznych
konsekwencji rozwoju turystyki dla
gospodarki państwa i regionu

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI

Tematy



Turystyka i rekreacja w gospodarce narodowej i

regionalnej



Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji



Rynek turystyczny i mechanizmy jego działania



Polityka turystyczna



Inwestycje w turystyce



Turystyka a międzynarodowy obrót gospodarczy



Rachunek satelitarny turystyki



Analiza rynku usług turystycznych



Przedsiębiorstwo turystyczne i rekreacyjne jako

kategoria rynkowa

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI

Literatura (źródła prezentacji)



S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia
turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa,
Warszawa 1998.



W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI
wieku, Albis, Kraków 1999.



R. Łazarek, Ekonomika turystyki, WSE,
Warszawa 1999



A.S. Kornak, Ekonomika turystyki, Kujawsko –
Pomorskie Studium Edukacyjne, Bydgoszcz.

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI



Turystyka. Zarys wykładu, pod red. A. Panasiuka,

Fundacja Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin

2001.



A.S. Kornak, A. Rapacz, Zarządzanie turystyką i jej

podmiotami w miejscowości i regionie, Wydawnictwo

AE im. O. Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2001.



M. R. Łazarkowie, Gospodarka turystyczna, WSE,

Warszawa 2002.



A. Rapacz, Przedsiębiorstwo turystyczne w

gospodarce rynkowej, Wydawnictwo AE im. O.

Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2001.



J. Krupa, Ekonomiczne i organizacyjne aspekty

rozwoju turystyki, Wyższa Szkoła Informatyki i

Zarządzania, Rzeszów 2004.

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI



Kompendium wiedzy o turystyce, pod red.

G. Gołembskiego, Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa Poznań 2005.



J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk,

Produkt turystyczny, PWE, Warszawa 2005.



P. Różycki, Zarys wiedzy o turystyce,

Proksenia, Kraków 2006.



Ekonomika turystyki, pod red. A.

Panasiuka, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2006.



W.W. Gaworecki, Turystyka, PWE,

Warszawa 2007.

Ważne źródła internetowe



www.pot.gov.pl



www.intur.com.pl



www.prot.pomorskie.info

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI

Warunki egzaminu:



Test jednokrotnego wyboru.



Podwyższenie oceny z testu na
podstawie napisanych w ramach
wykładu prac dodatkowych.



Zwolnienie z egzaminu w przypadku
oceny 5 z ćwiczeń.

W bardzo ważnych sprawach





mluczak@wstih.pl

EKONOMIKA TURYSTYKI

I REKREACJI

Materiały



Materiały dostępne będą na
platformie edukacyjnej wstih



http://moodle.wstih.pl

Turystyka i rekreacja w

gospodarce narodowej

i regionalnej

Wykład 1

17.03.2007

Turystyka i rekreacja

w gospodarce narodowej

i regionalnej



1. Ekonomika turystyki jako

dyscyplina naukowa



2. Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



3. Gospodarcze konsekwencje

rozwoju turystyki



4. Powiązania turystyki i rekreacji

z innymi działami gospodarki

narodowej



5. Mała powtórka z podstaw

Literatura do tematu 1



W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Albis, Kraków

1999, s. 116 – 126



W. Alejziak, Przemysł turystyczny przyczynek do dyskusji na temat

zasadności używania definicji oraz zakresu znaczeniowego pojęcia w:

Przemysł turystyczny, pod red. A. Szwichtenberga i E. Dziegieć,

Politechnika Koszalińska, Koszalin 2000, s. 13 - 58



W.W. Gaworecki, Turystyka, PWN, Warszawa 2003, s. 199, 213 – 237



Kompendium wiedzy o turystyce, pod red. G. Gołembskiego,

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Poznań 2002, s. 169 - 174



A.S. Kornak, A. Rapacz, Zarządzanie turystyką i jej podmiotami w

miejscowości i regionie, Wydawnictwo AE im. O. Lanego we

Wrocławiu, Wrocław 2001, s. 9 - 13



R. Łazarek, Ekonomika turystyki, WSE, Warszawa 1999, s. 9 – 10



M. R. Łazarkowie, Gospodarka turystyczna, WSE, Warszawa 2002, s.

11 - 42



Podstawy turystyki, pod red. A. Szwichtenberga, Politechnika

Koszalińska, Koszalin 2000, s. 77 – 85, 88 – 91



S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła

Handlu i Prawa, Warszawa 1998, s. 9 – 23, 90 - 98

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa



Ekonomia jest nauką o procesach
gospodarczych w sferze produkcji, podziału,
wymiany i konsumpcji środków
zaspokajania potrzeb ludzkich.



Mikroekonomia zajmuje się poszczególnymi
elementami tworzącymi gospodarkę.



Makroekonomia zajmuje się gospodarką
jako całością, której elementy są ze sobą
powiązane prawami ekonomicznymi.

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

EKONOMIA

EKONOMIKI SZCZEGÓŁOWE

EKONOMIKI FUNKCJONALNE

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa



Względy praktyczne powodują
potrzebę wyodrębnionego
rozpatrywania poszczególnych
dziedzin procesu gospodarczego
zarówno
z teoretycznego punktu widzenia
(praw ekonomicznych), jak i
opisowego (konkretnego przebiegu
procesu)

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa



Tymi zagadnieniami zajmują się
poszczególne działy ekonomii
szczegółowej (stosowanej)
określane jako ekonomiki

np. ekonomika przemysłu,

rolnictwa,

transportu, a także ekonomikę

turystyki



Na ekonomiczne znaczenie
turystyki (ruchu turystycznego)
zwrócono uwagę na przełomie XIX i
XX wieku

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa



Celem ekonomiki turystyki jest
ustalenie za pomocą naukowych
metod najbardziej efektywnych
instrumentów polityki turystycznej
i zarządzania zmierzających do
optymalnego zaspokajania szeroko
rozumianych potrzeb społecznych
związanych z tą dziedziną nauki.

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

Ekonomika turystyki jest:



Nauką interdyscyplinarną,
powiązaną z innymi ekonomikami
branżowymi oraz naukami
pozaekonomicznymi (psychologia,
socjologia, nauka o państwie i
prawie, statystyka, geografia,
stosunki międzynarodowe i in.)

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa



Ekonomika turystyki zajmuje się
potrzebami turystycznymi, dobrami
i usługami turystycznymi, a szerzej
także produktem turystycznym

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa



Ekonomika turystyki bada
zjawiska i prawidłowości
ekonomiczne w niej
występujące (w odniesieniu do
całej turystyki przeciwstawiając
ją innym sektorom gospodarki
narodowej).

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

Ekonomika turystyki bada:



Kształtowanie się cen na rynku turystycznym



Popyt, podaż i rentę turystyczną



Rolę i znaczenie turystyki w gospodarce



Związki i zależności turystyki z wytwarzaniem

oraz podziałem produktu krajowego brutto



Wpływ turystyki na zatrudnienie w gospodarce

i innych działach i gałęziach gospodarki



Znaczenie i funkcje turystyki w rozwoju

ekonomicznym regionów i miejscowości…

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

Ekonomika turystyki zajmuje się:



Badaniem i przedstawianiem mechanizmów

pojawiania się ruchu turystycznego, a przede

wszystkim ekonomicznych przesłanek terytorialnego

i czasowego przemieszczania mas turystycznych.



Badaniem typowych dla turystyki metod i form

działania oraz występowania tendencji rozwojowych.



Badaniem prawidłowości występujących w produkcji

dóbr materialnych, świadczenia usług oraz

udostępnianiu dóbr wolnych występujących w

turystyce.

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

Ekonomika turystyki zajmuje się:



Badaniem i sprawdzaniem form rachunku

ekonomicznego stosowanego w rozwoju

makroekonomicznych problemów w skali

całego zjawiska jakim jest turystyka.



Określeniem stopnia efektywności rynku,

organizacji, metod zarządzania i polityki

państwa.



Przedstawieniem zagadnień i zjawisk

turystycznych w skali międzynarodowej, kraju,

powiatu, gminy, branż i przedsiębiorstw.

Ekonomika turystyki -

definicja



Nauka zajmująca się badaniem zjawisk
i prawidłowości ekonomicznych
występujących w turystyce, mająca na
celu ustalenie naukowymi metodami
najbardziej efektywnych instrumentów
polityki turystycznej i zarządzania,
zmierzających do optymalnego
zaspokojenia szeroko rozumianych potrzeb
społecznych związanych z tą dziedziną

Ekonomika turystyki

jako dyscyplina naukowa

Badania w zakresie turystyki można podzielić
na:



Makroekonomiczne – np. struktura

funkcjonalna turystyki, organizacja władz i

instytucji zaangażowanych w problemy

turystyki itp.



Mikroekonomiczne – np. efektywność

ekonomiczna jednostek gospodarki

turystycznej, rentowność przedsiębiorstw w

układzie branżowym i całej gospodarki

narodowej itp.

Turystyka



Turystyka – ogół stosunków i
zjawisk wynikających z podróży i
pobytu w obcych
miejscowościach, o ile nie
powstaje z nich trwałe osiedlenie
się i o ile nie jest związane z
żadną działalnością zarobkową
(W. Hunziker i K. Krapf).

Turystyka



Turystyka – obejmuje ogół czynności
osób podróżujących w celach
wypoczynkowych, służbowych i innych
i pozostających poza swoim
codziennym otoczeniem
(środowiskiem) nie dłużej niż przez rok
(WTO – Światowa Organizacja
Turystyki).

TURYSTYKA - wnioski



nie ogranicza się ruchu turystycznego jedynie do

pobytów z noclegiem. Obejmuje on także odwiedziny

jednodniowe;



nie ogranicza się ruchu turystycznego tylko do

podróży w celach wypoczynkowych. Obejmuje on

także podróże w celach służbowych, naukowych,

religijnych, towarzyskich, sportowych i innych – pod

warunkiem, że miejsce docelowe znajduje się poza

miejscem zamieszkania lub pracy;



turystyka jest rodzajem podróży. Nie każda jednak

podróż jest turystyką. Definicje wyłączają podróże w

celach dojazdu do pracy i czysto lokalne.



turystyka zajmuje znaczną część czasu wolnego i

zajęć rekreacyjnych człowieka, ale nie jest ich

synonimem, ponieważ większość czynności

rekreacyjnych odbywa się w domu i wokół niego.

Kryteria podziału

turystyki



Kryterium cechy zasadniczej z
punktu widzenia podmiotu turystyki



Kryterium kraju pochodzenia turysty



Kryterium motywacji (grup
motywacji)

Kraj pochodzenia turysty

(formy turystyki zgodne z

terminologią ŚOT)

Formy turystyki w odniesieniu do

danego

kraju:



turystyka krajowa



turystyka przyjazdowa



turystyka wyjazdowa

Kraj pochodzenia turysty

(formy turystyki zgodne z

terminologią ŚOT)

Kategorie turystyki powstające z
połączenia określonych form turystyki:



turystyka wewnątrzkrajowa – turystyka

krajowa i zagraniczna przyjazdowa



turystyka narodowa – turystyka krajowa

i zagraniczna wyjazdowa



turystyka międzynarodowa – turystyka

zagraniczna przyjazdowa i wyjazdowa

Formy i kategorie turystyki z punktu

widzenia kraju, regionu

geograficznego, miejscowości, grupy

krajów

krajow

jaz

yja

zdo

wewnątrzkrajowa

narodowa

międzynarodowa

Źródło: Terminologia turystyczna, Zalecenia WTO, ONZ – WTO, Warszawa 1995 .

Podstawowe jednostki

statystyczne w turystyce



Podróżny krajowy,
międzynarodowy – każda osoba
podróżująca między dwiema lub
kilkoma miejscowościami w swoim
kraju lub poza krajem stałego
zamieszkania, niezależnie od celu
podróży i wykorzystywanych
środków transportu.

Podstawowe jednostki

statystyczne w turystyce



Wszyscy podróżni, których wyjazd
wiąże się z turystyką będą
określani mianem odwiedzających.
Termin odwiedzający jest więc
podstawowym pojęciem dla całej
statystyki turystycznej.

Podstawowe jednostki

statystyczne w turystyce



Odwiedzający krajowy,

międzynarodowy – każda osoba która

podróżuje do innej miejscowości w

kraju jej zamieszkania lub do kraju

nie będącego miejscem jej stałego

pobytu na okres nie przekraczający

12 miesięcy, przy czym głównym

celem jej wizyty nie jest podjęcie

działalności zarobkowej.

Podstawowe jednostki

statystyczne w turystyce



Turyści – odwiedzający, którzy spędzają co
najmniej jedną noc w publicznych bądź
prywatnych obiektach noclegowych w
odwiedzanym kraju.



Odwiedzający jednodniowi
(wycieczkowicze) – odwiedzający, którzy nie
nocują w publicznych bądź prywatnych
obiektach noclegowych w odwiedzanym
kraju (także pasażerowie nocujący na
statkach).

Kategorie podróżnych

PODRÓŻNI

ODWIEDZAJĄCY

INNI PODRÓŻNI

TURYŚCI

ODWIEDZAJĄCY

JEDNODNIOWI

Źródło: Terminologia turystyczna, Zalecenia WTO, ONZ – WTO, Warszawa 1995 .

Weryfikacja hipotez

Najważniejszą grupą docelową w kształtowaniu sopockiego

produktu turystycznego są odwiedzający jednodniowi, a w

mniejszym stopniu turyści - korzystający z sopockiej bazy

noclegowej

Osoby tworzące próbę w badaniu

turystycznej atrakcyjności Sopotu

(2306 osób - 100%)

Mieszkańcy

(529 osób – 23,18%)

Odwiedzający

(1753 osoby – 76,82%)

Odwiedzający Sopot

jednodniowo

(1070 osób – 64,45%)

Turyści Sopotu

(590 osób – 35,55%)

Odwiedzający krótko

–

rezydenci

(668 osób – 57,44%)

Turyści okolic

(495 osób – 42,56%)

Turyści Aglomeracji

(345 osób – 69,70%)

Turyści Pomorza

(150 osób – 30,30%)

Klasyfikacja podróżnych

międzynarodowych

Wypoczyne

rekreacja,

wakacje

Odwiedziny
u krewnych

znajomych

Sprawy

zawodowe,

interesy

Cele

zdrowotne

Cele

religijne

(pielgrzym

ki)

Inne

Główn

y cel

wizyty

TURYŚCI

ODWIEDZJĄC

JEDNODNIOWI

ODWIEDZAJĄC

Ujęci w

statystykac

PODRÓŻNI

Nie ujęci w

statystyka

Służby
graniczn
e

Czasowi

imigranc

Stali

imigranc

Nomadzi

Pasażerowi

tranzytowi

Uchodźc

Żołnierz

Pracownic

konsulató

Dyplomac

Obco-

krajowc

Załog

Osoby

mieszk

ające

granic

Pasażero

wie

statków

Załog

Odwiedzając

jednodniowi

Źródło: Terminologia turystyczna, Zalecenia WTO, ONZ – WTO, Warszawa 1995 .



Wypoczynek, rekreacja, wakacje



Odwiedziny krewnych i znajomych



Podróże w sprawach zawodowych i
interesach



Podróże w celach zdrowotnych



Podróże w celach religijnych



Inne

Cele wizyt wg klasyfikacji

ŚOT

Typy podróży ze względu na

motywy odwiedzających

Cele wizyt

Wypoczynek, rekreacja,

wakacje:



zwiedzanie,



zakupy,



uczestnictwo w
imprezach sportowych i
kulturalnych,



rekreacja rozrywki
kulturalne,



uprawianie sportu
amatorskiego,

Wypoczynek, rekreacja,

wakacje:



wędrówki piesze, i
wspinaczki,



wypoczynek na plaży,



rejsy wycieczkowe,



hazard,



wypoczynek i rekreacja
dla żołnierzy,



obozy letnie,



podróże poślubne itp.

Cele wizyt

Odwiedziny u krewnych i znajomych:



odwiedzanie krewnych i znajomych,



wyjazdy na urlop do domu,



uczestnictwo w pogrzebach,



opieka nad niepełnosprawnymi.

Cele wizyt

Podróże w sprawach zawodowych i

interesach:



instalacja urządzeń,



wizytacje,



podróże handlowe do innych przedsiębiorstw,



uczestnictwo w spotkaniach, konferencjach,

kongresach, targach i wystawach,



wycieczki będące formą motywacji

pracowników,



wygłaszanie wykładów i występy na koncertach,



przygotowywanie wycieczek dla turystów,



zawieranie kontraktów dotyczących transportu i

noclegów

Podróże w sprawach zawodowych i interesach

c.d.:



praca w charakterze przewodnika lub inna praca

związana z turystyką,



podróże związane z zawodowym uprawianiem

sportu,



misje rządowe, włączając w to personel

dyplomatyczny, wojskowy i członków organizacji

międzynarodowych, z wyjątkiem osób pełniących

stałą służbę w odwiedzanym kraju,



płatne studia, kształcenie i badania naukowe, na

przykład w czasie urlopu naukowego,



kursy językowe, zawodowe i inne rodzaje kształcenia

specjalistycznego, związane z interesami lub z

zawodem osoby odwiedzającej.

Cele wizyt



Podróże w celach zdrowotnych:
pobyt w uzdrowiskach i sanatoriach,
wczasy odchudzające, terapia morska i
inne kuracje.



Podróże w celach religijnych,
pielgrzymki: uczestnictwo w
wydarzeniach religijnych,
pielgrzymkach.



Inne: załogi statków i samolotów
pasażerskich, tranzyt i inne, nieznany
cel podróży.

Rekreacja

Pojęcie słowa REKREACJA
wywodzi się z języka łacińskiego
– gdzie „recreo” oznacza:
wzmocnić, pokrzepić, przywrócić
do życia.

Znaczenie pojęcia „rekreacja” we współczesnym
myśleniu jest bardzo szerokie i stosowane w
wielu aspektach:



jako wypoczynek służący do regeneracji sił

i usuwania przyczyn i skutków zmęczenia



jako zjawisko społeczno – kulturowe związanie z

uprawianiem form czynnego wypoczynku



jako zjawisko zachowań, które jest realizowane

przez człowieka w czasie wolnym

Rekreacja



Przez czas wolny rozumie się na ogół ten
czas, który pozostaje człowiekowi do jego
osobistej dyspozycji po wykonaniu
czynności związanych z zaspokojeniem
potrzeb biologicznych i higienicznych oraz
czynności obowiązkowych.



Czas wolny oznacza czas, w którym
człowiek ma znacznie większą niż kiedy
indziej możliwość wyboru czynności,
którymi pragnie się zajmować.

Rekreacja



Rekreacja ściśle łączy się z
pojęciem turystyki.



Jest ona najbardziej
ekspansywnym rodzajem
nowoczesnego odpoczynku i
wypełnienia czasu wolnego.

Turystyka i rekreacja w

gospodarce narodowej

i regionalnej

Wykład 2

Zagadnienia



Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Turystyka w klasyfikacji

gospodarki



Gospodarcze konsekwencje

rozwoju turystyki



Powiązania turystyki i rekreacji

z innymi działami gospodarki

narodowej

Pojęcie i zakres

gospodarki

turystycznej

Gospodarka turystyczna czy

przemysł turystyczny

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Jest to kompleks różnorodnych
funkcji gospodarczych i
społecznych bezpośrednio lub
pośrednio rozwijanych w celu
zaspokojenia wzrastającego
zapotrzebowania człowieka na
dobra i usługi turystyczne



Gospodarka turystyczna
czy przemysł
turystyczny?

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Określenie „przemysł turystyczny”

jest mylące, gdyż turystyka nie jest

przemysłem, ale usługą.



Działalność turystyczna jest często

określana jako „kompleksowa”, a jej

elementy należą do różnych dziedzin

gospodarki.



W tym sensie stosowanie słowa

przemysł odnośnie turystyki jest

niewłaściwe.

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Dlatego zaleca się stosowanie

terminu „ gospodarka

turystyczna”, w skład której

jako element składowy wejdzie

„przemysł turystyczny” (jako

produkcji sprzętu turystycznego

i innych wyrobów powiązanych

z uprawianiem turystyki).

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej

Zakres gospodarki turystycznej:

Typowa
Uzupełniająca
Pośrednia gospodarka
turystyczna



Typowa gospodarka turystyczna

została wydzielona według

kryterium rodzaju działalności i

objęła przedsiębiorstwa oraz

organizacje i instytucje turystyczne,

które zapewniają usługi wyłącznie

lub prawie wyłącznie dla osób

podróżujących.

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Typowa gospodarka turystyczna ->
np. hotelarstwo i gastronomia,
komunikacja pasażerska, organizatorzy
i agenci podróży, organizatorzy
kongresów i seminariów, targi i
wystawy, uzdrowiska, związki i
organizacje turystyczne, zarządy gmin
turystycznych i regionów turystycznych

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Uzupełniająca gospodarka
turystyczna objęła przedsiębiorstwa,
organizacje i instytucje, które w całości
zaliczane były do rozmaitych działów i
gałęzi oraz branż pozaturystycznych, ale
miały pewne wyraźnie wydzielone
zakresy działalności, czy to w produkcji,
czy to w usługach, które były niezbędne,
czy też pożądane do realizacji podróży



Uzupełniająca gospodarka

turystyczna np. przedsiębiorstwa

produkujące pamiątki, wydawnictwa –

przewodniki, czasopisma turystyczne,

mapy, przedsiębiorstwa usługowe

oferujące ubezpieczenia turystyczne,

wymianę walut itp., ale także inna

działalność w ramach tych firm nie

związana z turystyką np. rolnictwo

uzupełnione agroturystyką i in.

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Uzupełniająca gospodarka
turystyczna zajmuje się typowymi
wyrobami i usługami
turystycznymi, nastawionymi na
turystów jako na wydzieloną grupę
konsumentów.

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Pośrednia (nietypowa) gospodarka

turystyczna – obejmuje

przedsiębiorstwa, organizacje i

instytucje, których produkcja i usługi

nie były związane z żadnymi typowymi

wyrobami czy usługami turystycznymi.

Korzystają z nich wszyscy konsumenci,

niezależnie od tego czy byłyby to osoby

podróżujące czy ludność miejscowa

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Pośrednia (nietypowa) gospodarka

turystyczna np. przemysł artykułów

sportowych, odzieżowy, kosmetyczny,

farmaceutyczny; usługi - gastronomia,

fryzjerstwo, naprawa pojazdów, stacje

benzynowe, zakłady rozrywkowe,

kasyna gry, wystawy, teatry, kina,

masażyści, lekarze.

Pojęcie i zakres gospodarki

turystycznej



Przedsiębiorstwo turystyczne –

udział w sprzedaży zależny od

turystyki przekracza 50%



Przedsiębiorstwo nieturystyczne –

udział w sprzedaży j. w. poniżej 20-

30%



Przedsiębiorstwo pośrednio

turystyczne – między 20-30% a

50%

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki

EKD a SICTA

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki



EKD (Europejska Klasyfikacja
Działalności) –
usystematyzowany zbiór rodzajów
działalności społeczno
gospodarczych występujących w
gospodarce narodowej.



Służy klasyfikacji danych według
rodzajów działalności gospodarczych
również w odniesieniu do produktu
krajowego brutto.



EKD ma charakter przedmiotowy, a
jednostką klasyfikacyjną jest rodzaj
działalności prowadzonej przez
podmioty społeczno – gospodarcze.

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki



Klasyfikacja ta dzieli całą

gospodarkę (działalności) na

17 sekcji, sekcje zaś dzielą się

na działy, grupy, klasy i

podklasy, które mogą stanowić

elementy bezpośredniej lub

pośredniej gospodarki

turystycznej

Przykładowe sekcje w EKD:



hotele i restauracje;



transport, gospodarka magazynowa,

łączność;



obsługa nieruchomości, wynajem i

działalność związana z prowadzeniem

interesów;



ochrona zdrowia i opieka socjalna;



pozostała działalność usługowa,

komunalna, socjalna i indywidualna i in.

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki



EKD nie daje odpowiedzi na temat
udziału turystyki w produkcie
krajowym brutto, a jedynie
informacje dotyczące niektórych
elementów gospodarki
turystycznej.

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki



Standardowa Międzynarodowa Klasyfikacja

Działalności Turystycznej (SICTA - STANDARD

INTERNATIONAL CLASSIFICATION OF

TOURISM ACTIVITIES )

Jest to klasyfikacja działalności turystycznej w

gospodarce. Jej stosowanie może ukazać właściwe

miejsce i znaczenie turystyki w skali całej

gospodarki oraz zapewniać właściwe informacje do

prawidłowego wyliczenia wielu syntetycznych

wskaźników charakteryzujących siłę ekonomiczną

turystyki w gospodarce.

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki

Zadania klasyfikacji SICTA:



pełniejsza statystyka,



bardziej sensowna klasyfikacja

rodzajów działalności powiązanych

z turystyką,



porównywalność danych

statystycznych,

Zadania klasyfikacji SICTA c.d.:



dostarczanie informacji o produktach

turystycznych, usługach, stanie rynku i

turystyki,



umożliwienie odnajdywania związków

między danymi dotyczącymi popytu i

podaży w turystyce,



umożliwienie dokładniejszego oszacowania

bilansu płatniczego i udziału turystyki w

międzynarodowej wymianie towarów.

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki

Turystyka w klasyfikacji

gospodarki

Wg klasyfikacji SICTA – gospodarka
turystyczna nie występuje w następujących
działach:



rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie;



rybołówstwie i rybactwie;



górnictwie i kopalnictwie;



działalności produkcyjnej;



zaopatrzeniu w energię elektryczną, gaz,

wodę;



ochronie zdrowia i opiece społecznej



oraz w gospodarstwach domowych

zatrudniających pracowników.

Zgodnie ze Standardową Międzynarodową

Klasyfikacją działalności Turystycznej

(SICTA) działalność gospodarcza turystyki

występuje w następujących sektorach

gospodarki narodowej:



Budownictwo



Handel



Hotele i restauracje



Transport, gospodarka magazynowa i łączność



Pośrednictwo finansowe



Obsługa nieruchomości, wynajem i działalność

związana z prowadzeniem interesów



Administracja publiczna



Edukacja



Pozostała działalność usługowa: komunalna,

socjalna i indywidualna



Organizacje i instytucje międzynarodowe

Gospodarcze

konsekwencje rozwoju

turystyki

Ekonomiczne funkcje turystyki

Gospodarcze

konsekwencje rozwoju

turystyki



EKONOMICZNE FUNKCJE TURYSTYKI

Etapy konsumpcji turystycznej

I PRZYGOTOWANIE

II PODRÓŻ

III POBYT

IV PODRÓŻ

V PODSUMOWANIE

Ekonomiczne znaczenie

turystyki w miejscu stałego

zamieszkania



zmiany w strukturze konsumpcji

wynikające z planowanej podróży

(uruchamianie rezerw pieniężnych,

podjęcie dodatkowej pracy)



wystąpienie nowego popytu na wszystkie

artykuły związane z planowaną podróżą



pobudzenie inwestycji, zwiększenie

produkcji (wzrost zatrudnienia, podatki)



powstawanie instytucji ułatwiających

podróżowanie (wzrost zatrudnienia, nowe

zawody)

Ekonomiczne znaczenie

turystyki w miejscu stałego

zamieszkania



odciążenie lokalnej bazy turystycznej
(tylko recepcja przyjeżdżających)



wzbogacanie rynku – korzystne z
punktu widzenia klienta, niekorzystne
z punktu widzenia gospodarczego



odpływ środków pieniężnych
przeznaczonych na zakup produktu
turystycznego w miejscu czasowego
pobytu

Ekonomiczne funkcje

podróży turystycznych

(transport)



wzrost zatrudnienia przy rozbudowie

infrastruktury transportowej



wzrost zatrudnienia w związku z

obsługą podróżnych



uzyskiwanie wpływów w wyniku

świadczonych usług transportowych



pobudzenie wzrostu gospodarczego

innych sektorów w związku z

rozwojem infrastruktury transportowej

dla potrzeb turystów

Ekonomiczne znaczenie

turystyki w miejscu

czasowego pobytu

(pozytywne)



napływ przywożonych przez turystów

środków pieniężnych



aktywizacja zawodowa (wzrost

zatrudnienia, dywersyfikacja zawodowa)



pobudzenie popytu w regionach

recepcyjnych, wzrost podaży i produkcji



wzrost dochodów ludności miejscowej



wzrost wpływów do budżetu lokalnego

(podatki)



promocja gospodarcza regionu, państwa

recepcyjnego

Ekonomiczne znaczenie

turystyki w miejscu

czasowego pobytu

(negatywne)



presja inflacyjna, gdy popyt nie

napotka odpowiedniej podaży



bariera siły roboczej (ilościowa,

jakościowa)



koszty związane z koniecznością

rozbudowy infrastruktury i jej bieżącej

obsługi oraz koszty ekologiczne

związane z napływem liczby turystów

i in.

Funkcja ekonomiczna



Funkcje



Skutki ekonomiczne
rozwoju turystyki
obejmują regiony
emisyjne i recepcyjne



Zapotrzebowanie na
towary i usługi
turystyczne powoduje
zwiększenie popytu i
zmianę jego struktury



Dysfunkcje



Koszty utrzymania
obiektów turystycznych
ograniczają wydatki na
inwestycje ważne dla
mieszkańców



Wyższe ceny dóbr i
usług w obszarach
recepcji oraz inflacja
obniżają standard życia
mieszkańców

Funkcja ekonomiczna



Funkcje



Chęć uczestnictwa

w turystyce skłania

do oszczędzania i

podjęcia

dodatkowej pracy



Turystyka

aktywizuje

społeczeństwo i

gospodarkę



Dysfunkcje



Rozwojowi turystyki

towarzyszy wzrost

cen ziemi i

spekulacja gruntami



Niektóre obszary

recepcyjne

uzależnione są od

sytuacji

gospodarczej w

krajach emisyjnych

Funkcja ekonomiczna



Funkcje



Turystyka powoduje

wtórną redystrybucję

dochodu narodowego



Turystyka to rodzaj

eksportu, wpływy

dewizowe pokrywają

deficyt w handlu

zagranicznym i

umożliwiają import



Dysfunkcje



W krajach

rozwijających się

znaczna część dewiz

płynących z obsługi

turystów odpływa z

powrotem do krajów

emisyjnych w

związku z

zapotrzebowaniem

na urządzenia do

obsługi ruchu

zagranicznego

Bilans korzyści oraz

kosztów współczesnej

turystyki



Korzyści gospodarcze:



Napływ dewiz



Wsparcie gospodarki dzięki produkcji
towarów i usług dla turystów



Większa różnorodność działalności
gospodarczej, zwłaszcza z
wykorzystaniem miejscowych
zasobów i produktów



Korzyści gospodarcze:



Inwestycje



Wykorzystanie istniejącej infrastruktury



Polepszenie infrastruktury komunalnej
przez budowę infrastruktury turystycznej



Korzystanie z istniejącej infrastruktury
turystycznej przez ludność miejscową



Efekt mnożnikowy

Bilans korzyści oraz

kosztów współczesnej

turystyki



Korzyści gospodarcze:



Polepszenie poziomu zaopatrzenia
ludności



Stworzenie możliwości pracy np. dla
kobiet, młodzieży itp.



Zachowanie i wspieranie dóbr
kultury, odbudowa dzieł architektury

Bilans korzyści oraz

kosztów współczesnej

turystyki



Koszty gospodarcze:



Inflacja



Wycieki dewiz



Sezonowość i bezrobocie



Wahania ekonomiczne i

niezrównoważony rozwój



Zaniechanie alternatywnego

wykorzystania zasobów miejscowych i

ich niszczenie

Bilans korzyści oraz

kosztów współczesnej

turystyki

Bilans korzyści oraz

kosztów współczesnej

turystyki



Koszty gospodarcze:



Nieodwracalność funkcji obiektów

infrastrukturalnych



Niewykorzystanie infrastruktury turystycznej

przez ludność miejscową ze względu na brak

środków lub fizyczną niedostępność tej

infrastruktury



Zeszpecenie i niszczenie krajobrazu przez

obiekty turystyczne i nadmierną liczbę

odwiedzających

Powiązania turystyki i

rekreacji

z innymi działami gospodarki

narodowej

Powiązania turystyki i

rekreacji

z innymi działami gospodarki

narodowej



Turystyka a transport



Turystyka a przemysł



Turystyka a rolnictwo



Turystyka a sport



Turystyka a kultura



Turystyka a gospodarka morska

Turystyka a transport



Dostępność transportowa
walorów turystycznych ożywia
ruch turystyczny, który z kolei
oddziałuje na rozwój transportu
w pożądanych kierunkach

Czynniki istotne w wyborze środka
transportu:



Bezpieczeństwo podróży



Szybkość



Komfort



Koszty

Turystyka a transport

Turystyka a przemysł



Rozwój współczesnej turystyki i jej
liczne uwarunkowania są ściśle
powiązane z rozwojem przemysłu



Przemysł – dział gospodarki
narodowej zajmujący się
wytwarzaniem środków produkcji,
środków spożycia oraz
świadczeniem usług produkcyjnych



W wyniku zapotrzebowania ze
strony turystów powstaje wiele
dziedzin wytwórczości
przemysłowej nastawionej na
obsługę ruchu turystycznego



Dotyczy to głównie przemysłu
przetwórczego i rzemiosła

Turystyka a przemysł

Pod wpływem popytu turystycznego
rozwija się:



Przemysł dóbr konsumpcyjnych

powszechnego użytku



Przemysłowo-rzemieślnicza

produkcja pamiątek turystycznych



Przemysł przetwórczy produkujący

artykuły żywnościowe

Turystyka a przemysł



Konflikt między rozwojem turystyki

a przemysłem:



Rozwój przemysłu wpływa na ogólny

rozwój, daje wyższe dochody,

krótszy czas pracy i warunki

materialne do uprawiania turystyki



Z drugiej strony wpływa na

zanieczyszczenie środowiska

przyrodniczego i ujemne zjawiska w

środowisku społecznym

Turystyka a sport



Związki turystyki i sportu wynikają
ze zbieżnych celów ich uprawiania



Sport i turystyka służą celom
uznanym za społecznie
wartościowe – wychowawcze, a
przez to są środkiem
wszechstronnego wychowania
człowieka

Turystyka a sport



Związki turystyki ze sportem są widoczne

także w płaszczyźnie ekonomicznej



Podobne są przedmioty konsumpcji w

postaci dóbr i usług turystycznych np..

Transportowe, noclegowe,

gastronomiczne, kulturalno-rozrywkowe,

wypoczynkowe, wykorzystanie urządzeń

infrastrukturalnych



Imprezy sportowe często odbywają się

także w regionach, miejscowościach

turystycznych – komplementarny rozwój



Związki turystyki z kulturą widoczne
są w humanistycznych podstawach
turystyki dotyczącym dziedzictwa
społeczeństw i całej ludzkości



Turysta uczestniczy w tworzeniu i
ochronie wartości kulturowych oraz
jednocześnie ma dogodne warunki
do poznawania tych wartości i
przekazywania treści poznawczych

Turystyka a kultura

Dobra kultury obejmują:



Przedmioty, miejsca i zjawiska
związane z historią:



Zabytki architektoniczne



Zabytki historyczne



Miejsca pamięci narodowej

Turystyka a kultura



Sztuka:



Dzieła sztuki i wyroby rzemiosła artystycznego



Instytucje gromadzące dobra kultury

materialnej (np. muzea, biblioteki)



Zjawiska życia będące wykładnikiem typu i

poziomu współczesnej kultury:



Osiągnięcia techniczne, gospodarcze i naukowe



Instytucje kulturalne (kluby, teatry, kawiarnie)



Zjawiska życia kulturalnego (imprezy,

festiwale)



Organizacja i sposób życia innych grup

społecznych (wzory zachowań, style, moda)

Turystyka a kultura



Kultura ludowa (nie tylko artystyczna, ale
też budownictwo, rzemiosło itp.)



Przyroda jako wartość kulturowa (twory
przyrody mające szczególne znaczenia
symboliczne)



Zagospodarowanie turystyczne (tylko te
elementy, które będą zawierały założone
właściwości dóbr kultury np. wyposażenie
bazy turystycznej w urządzenia kulturalne)

Turystyka a kultura

Przejawy związków turystyki z

kulturą:



Archeologia przemysłowa



Turystyka religijno-pielgrzymkowa



Międzynarodowe imprezy
kulturalne

Turystyka a kultura

Turystyka a gospodarka

morska



Gospodarka morska jest to
kompleks różnorodnych funkcji
gospodarczych i społecznych,
bezpośrednio związanych z
wykorzystaniem morza i wybrzeża
morskiego jako określonego
środowiska geograficznego

Turystyka a gospodarka

morska

W zespole funkcji gospodarki
morskiej można wyróżnić

funkcje:



Bezpośrednie



Pośrednie

Turystyka a gospodarka

morska

Funkcje bezpośrednie

to:



Funkcje portowo-
żeglugowe



Przemysłu
okrętowego



Morskiego
przemysłu rybnego



Funkcje turystyczne



Funkcje pośrednie
to:



Węzła
komunikacyjnego



Ośrodka
handlowego



Ośrodka nauki i
oświaty



Ośrodka
administracyjnego



Bezpośredni związek turystyki i
gospodarki morskiej stanowi
turystyka morska



Morskie porty handlowe jako węzły
transportowe i jednocześnie
miejsca zmiany środka przewozu,
spełniają także ważne funkcje w
obsłudze turystyki morskiej

Turystyka a gospodarka

morska



Związki pośrednie między
turystyką a gospodarką morską
można wskazać na przykładzie
turystyki nadmorskiej, rozumianej
jako wypoczynek urlopowy w pasie
wybrzeża morskiego i miast tam
położonych

Turystyka a gospodarka

morska