Przepukliny

Przepukliny

oponowo-

oponowo-

rdzeniowe

rdzeniowe

Karolina M, Agnieszka K,

Karolina M, Agnieszka K,

Katarzyna M

Katarzyna M

Fizjoterapia, rok II, gr. 3.

Fizjoterapia, rok II, gr. 3.

Przepuklina oponowo-

Przepuklina oponowo-

rdzeniowa:

rdzeniowa:



Jest wadą wrodzoną będącą wynikiem

Jest wadą wrodzoną będącą wynikiem

zaburzenia zamknięcia kanału kręgowego

zaburzenia zamknięcia kanału kręgowego

w procesie tworzenia się struktur rdzenia

w procesie tworzenia się struktur rdzenia

kręgowego i kręgosłupa.

kręgowego i kręgosłupa.



Powstaje w 3-4 tygodniu życia płodowego.

Powstaje w 3-4 tygodniu życia płodowego.



Dotyczy rdzenia kręgowego,

Dotyczy rdzenia kręgowego,

wychodzących z niego nerwów

wychodzących z niego nerwów

rdzeniowych i osłon: opon mózgowo-

rdzeniowych i osłon: opon mózgowo-

rdzeniowych, kręgów kręgosłupa, mięśni,

rdzeniowych, kręgów kręgosłupa, mięśni,

tkanki podskórnej i skóry.

tkanki podskórnej i skóry.

Przepuklina oponowo-

Przepuklina oponowo-

rdzeniowa

rdzeniowa

Przepuklina oponowo-

Przepuklina oponowo-

rdzeniowa:

rdzeniowa:



Najczęściej umiejscawia się w części

Najczęściej umiejscawia się w części

lędźwiowo-krzyżowej (90%), chociaż

lędźwiowo-krzyżowej (90%), chociaż

spotyka się ją na każdym poziomie

spotyka się ją na każdym poziomie

kręgosłupa.

kręgosłupa.



Zmiany te są przyczyną porażeń

Zmiany te są przyczyną porażeń

ruchowych i czuciowych oraz zaburzeń

ruchowych i czuciowych oraz zaburzeń

w wydalaniu moczu i stolca.

w wydalaniu moczu i stolca.



Na ogół przepuklinie towarzyszy

Na ogół przepuklinie towarzyszy

wodogłowie (60-90%), Zespół Arnolda-

wodogłowie (60-90%), Zespół Arnolda-

Chiariego.

Chiariego.

Wodogłowie:

Wodogłowie:



Polega na zwiększeniu ilości płynu mózgowo-

Polega na zwiększeniu ilości płynu mózgowo-

rdzeniowego w całym układzie przestrzeni

rdzeniowego w całym układzie przestrzeni

płodowych, zwłaszcza w komorach. Jego

płodowych, zwłaszcza w komorach. Jego

przyczyny mogą być różnorodne.

przyczyny mogą być różnorodne.



Nie każde wodogłowie u dziecka z przepukliną

Nie każde wodogłowie u dziecka z przepukliną

oponowo-rdzeniową wymaga leczenia

oponowo-rdzeniową wymaga leczenia

operacyjnego. Operacje wodogłowia są

operacyjnego. Operacje wodogłowia są

skomplikowane i również mogą stać się

skomplikowane i również mogą stać się

przyczyną ciężkich powikłań.

przyczyną ciężkich powikłań.



Celem postępowania jest ochrona mózgu

Celem postępowania jest ochrona mózgu

przed narastającym ciśnieniem

przed narastającym ciśnieniem

śródkomorowym.

śródkomorowym.

Zaburzenia w oddawaniu

Zaburzenia w oddawaniu

moczu i stolca:

moczu i stolca:



Wynikają z niewykształcenia,

Wynikają z niewykształcenia,

zniesienia połączenia, bądź

zniesienia połączenia, bądź

dysfunkcji poziomów regulacji

dysfunkcji poziomów regulacji

czynności pęcherza i zwieraczy.

czynności pęcherza i zwieraczy.



Stosuje sie w tym przypadku

Stosuje sie w tym przypadku

cewnikowanie, opróżnianie pęcherza

cewnikowanie, opróżnianie pęcherza

przez uciskanie dłonią podbrzusza

przez uciskanie dłonią podbrzusza

(zabieg Credego).

(zabieg Credego).

Etiologia przepuklin

Etiologia przepuklin

oponowo-rdzeniowych:

oponowo-rdzeniowych:



Przyczyny powstawania wady nie są w

Przyczyny powstawania wady nie są w

pełni wyjaśnione. Na pewno wiadomo,

pełni wyjaśnione. Na pewno wiadomo,

że czynniki szkodliwe muszą zadziałać

że czynniki szkodliwe muszą zadziałać

w pierwszych 4 tygodniach życia, to

w pierwszych 4 tygodniach życia, to

jest w okresie rozwoju pierwszej

jest w okresie rozwoju pierwszej

rynienki rdzeniowej.

rynienki rdzeniowej.



Natomiast wady cewy nerkowej

Natomiast wady cewy nerkowej

uwarunkowane są genetycznie

uwarunkowane są genetycznie

(dziedziczą się poligenowo).

(dziedziczą się poligenowo).

Etiologia:

Etiologia:



W procesie powstawania tych wad znaczącą

W procesie powstawania tych wad znaczącą

rolę odgrywają czynniki środowiskowe, które

rolę odgrywają czynniki środowiskowe, które

działają na płód w pierwszym miesiącu ciąży.

działają na płód w pierwszym miesiącu ciąży.



Wśród tych czynników możemy wymienić:

Wśród tych czynników możemy wymienić:



niedobór witamin z grupy B zwłaszcza

niedobór witamin z grupy B zwłaszcza

ryboflawiny, kwasu foliowego, kwasu

ryboflawiny, kwasu foliowego, kwasu

pantotenowego,

pantotenowego,



niedobór witamin E i A,

niedobór witamin E i A,



niedotlenienia,

niedotlenienia,



promieniowania jonizującego,

promieniowania jonizującego,



infekcje wirusowe.

infekcje wirusowe.

Podział wady:

Podział wady:



Najbardziej ogólnym podziałem rozszczepów kręgosłupa jest

Najbardziej ogólnym podziałem rozszczepów kręgosłupa jest

podział na:

podział na:



rozszczepy jawne kręgosłupa (spina bifida manifesta),

rozszczepy jawne kręgosłupa (spina bifida manifesta),



rozszczepy utajone kręgosłupa (spina bifida occulta).

rozszczepy utajone kręgosłupa (spina bifida occulta).



Ze względu na miejsce uwypuklenia się można wyróżnić:

Ze względu na miejsce uwypuklenia się można wyróżnić:



przepuklinę oponowo-rdzeniową przednią – jeśli uwypukla się

przepuklinę oponowo-rdzeniową przednią – jeśli uwypukla się

przez szczelinę w trzonie kręgu,

przez szczelinę w trzonie kręgu,



przepuklinę oponowo-rdzeniową tylną – jeśli uwypukla się w

przepuklinę oponowo-rdzeniową tylną – jeśli uwypukla się w

łukach kręgowych.

łukach kręgowych.



Ze względów klinicznych wśród rozszczepów torbielowych

Ze względów klinicznych wśród rozszczepów torbielowych

kręgosłupa (spina bifida cystica) wyróżnia się:

kręgosłupa (spina bifida cystica) wyróżnia się:



przepuklinę oponową – meningocele,

przepuklinę oponową – meningocele,



przepuklinę oponowo-rdzeniową – meningomyelocele

przepuklinę oponowo-rdzeniową – meningomyelocele

•

zamkniętą przepuklinę oponowo-rdzeniową (meningomyelocele

zamkniętą przepuklinę oponowo-rdzeniową (meningomyelocele

tectum)

tectum)

•

otwartą przepuklinę oponowo-rzeniową (meningomyelocele apertum),

otwartą przepuklinę oponowo-rzeniową (meningomyelocele apertum),



wynicowanie opon i rdzenia (myeloschisis).

wynicowanie opon i rdzenia (myeloschisis).

Ukryty rozszczep

Ukryty rozszczep

kręgosłupa (spina bifida

kręgosłupa (spina bifida

occulta):

occulta):



Wada ta polega na

Wada ta polega na

braku połączenia łuków

braku połączenia łuków

kręgowych, bez zmian w

kręgowych, bez zmian w

rdzeniu i bez

rdzeniu i bez

przepukliny.

przepukliny.

Przypuszcza się, że

Przypuszcza się, że

niekiedy mogą

niekiedy mogą

współistnieć nieznaczne

współistnieć nieznaczne

zmiany w rdzeniu

zmiany w rdzeniu

(myelodysplasia), które

(myelodysplasia), które

ujawniają się w miarę

ujawniają się w miarę

wzrastania dziecka (np.

wzrastania dziecka (np.

stopa wydrążona).

stopa wydrążona).

Przepuklina oponowa

Przepuklina oponowa

(meningocele):

(meningocele):



Brakowi spojenia jednego lub kilku łuków

Brakowi spojenia jednego lub kilku łuków

kręgowych towarzyszy uwypuklający się

kręgowych towarzyszy uwypuklający się

wzdłuż osi kręgów guz różnej wielkości.

wzdłuż osi kręgów guz różnej wielkości.



Tworzą go opona twarda lub opona twarda i

Tworzą go opona twarda lub opona twarda i

pajęczynówka, a wypełnia płyn mózgowo

pajęczynówka, a wypełnia płyn mózgowo

rdzeniowy.

rdzeniowy.



W worku przepuklinowym nie ma elementów

W worku przepuklinowym nie ma elementów

nerwowych – dlatego postaci tej pierwotnie

nerwowych – dlatego postaci tej pierwotnie

nie towarzyszą zaburzenia neurologiczne.

nie towarzyszą zaburzenia neurologiczne.



Przepuklinę pokrywa skóra z reguły

Przepuklinę pokrywa skóra z reguły

niezmieniona, czasem jednak słabo

niezmieniona, czasem jednak słabo

wykształcona, z naczyniakiem płaskim lub

wykształcona, z naczyniakiem płaskim lub

wzmożonym owłosieniem.

wzmożonym owłosieniem.

Przepuklina oponowa

Przepuklina oponowa

(meningocele)

(meningocele)

Przepuklina oponowo-

Przepuklina oponowo-

rdzeniowa

rdzeniowa

(meningomyelocele):

(meningomyelocele):



Wada polega na szerokim i

Wada polega na szerokim i

z reguły kilkupoziomowym

z reguły kilkupoziomowym

rozszczepie łuków

rozszczepie łuków

kręgowych, z

kręgowych, z

torbielowatym

torbielowatym

uwypukleniem się opon.

uwypukleniem się opon.



Wewnątrz worka

Wewnątrz worka

przepuklinowego znajdują

przepuklinowego znajdują

się elementy rdzenia i

się elementy rdzenia i

korzeni nerwowych.

korzeni nerwowych.



Skóra pokrywająca guz

Skóra pokrywająca guz

wykazuje zanik i

wykazuje zanik i

bliznowacenie.

bliznowacenie.

Przepuklina oponowo-

Przepuklina oponowo-

rdzeniowa

rdzeniowa

(meningomyelocele):

(meningomyelocele):



Może być

Może być

zamknięta lub jej

zamknięta lub jej

powierzchnia jest

powierzchnia jest

otwarta, elementy

otwarta, elementy

rdzenia obnażone,

rdzenia obnażone,

a płyn mózgowo-

a płyn mózgowo-

rdzeniowy stale

rdzeniowy stale

wycieka.

wycieka.

Przepuklina oponowa

Przepuklina oponowa

(meningocele) i przepuklina

(meningocele) i przepuklina

oponowo-rdzeniowa

oponowo-rdzeniowa

(meningomyelocele):

(meningomyelocele):

Wynicowanie opon i rdzenia

Wynicowanie opon i rdzenia

– rozszczep rdzenia

– rozszczep rdzenia

(myeloschisis – myelocele):

(myeloschisis – myelocele):



Rozdwojony i rozpłaszczony

Rozdwojony i rozpłaszczony

na trzonach kręgowych rdzeń

na trzonach kręgowych rdzeń

stanowi centralną część

stanowi centralną część

guza, która nieznacznie

guza, która nieznacznie

wystaje nad powłoki.

wystaje nad powłoki.



Zdrowa skóra otacza guz

Zdrowa skóra otacza guz

tylko na obwodzie, gdzie jest

tylko na obwodzie, gdzie jest

ściśle zrośnięta z

ściśle zrośnięta z

rozszczepionymi oponami

rozszczepionymi oponami

rdzeniowymi.

rdzeniowymi.



Łuki kręgowe nie wytwarzają

Łuki kręgowe nie wytwarzają

w ogóle kanału kręgowego, a

w ogóle kanału kręgowego, a

ich szczątki odchylone są na

ich szczątki odchylone są na

boki. Jest stały wyciek płynu

boki. Jest stały wyciek płynu

mózgowo-rdzeniowego.

mózgowo-rdzeniowego.

Stan aparatu ruchu:

Stan aparatu ruchu:



Obraz kliniczny zaburzeń ruchowych oraz

Obraz kliniczny zaburzeń ruchowych oraz

powstających zniekształceń kończyn dolnych

powstających zniekształceń kończyn dolnych

zależy od poziomu uszkodzenia rdzenia i od

zależy od poziomu uszkodzenia rdzenia i od

rodzaju porażenia.

rodzaju porażenia.



W zależności od poziomu zmian w rdzeniu

W zależności od poziomu zmian w rdzeniu

rozwijają się zniekształcenia, które z punktu

rozwijają się zniekształcenia, które z punktu

widzenia patomechaniki dzielimy na:

widzenia patomechaniki dzielimy na:

•

zniekształcenia dynamiczne

zniekształcenia dynamiczne

•

zniekształcenia z powodu aktywności

zniekształcenia z powodu aktywności

reflektorycznej

reflektorycznej

•

zniekształcenia pozycyjne

zniekształcenia pozycyjne

•

zniekształcenia statyczne.

zniekształcenia statyczne.

Zniekształcenia

Zniekształcenia

dynamiczne:

dynamiczne:



Uwarunkowane są zaburzeniem bilansu

Uwarunkowane są zaburzeniem bilansu

mięśniowego.

mięśniowego.



Mięśnie antagonistyczne mają z reguły

Mięśnie antagonistyczne mają z reguły

unerwienie z różnych segmentów. Uszkodzenie

unerwienie z różnych segmentów. Uszkodzenie

określonego neurosegmentu powoduje

określonego neurosegmentu powoduje

przewagę jednej z grup mięśniowych.

przewagę jednej z grup mięśniowych.



Mięśnie czynne nadają stawom określone

Mięśnie czynne nadają stawom określone

ustawienie i ulegają skróceniu, natomiast

ustawienie i ulegają skróceniu, natomiast

porażone zostają rozciągnięte.

porażone zostają rozciągnięte.



Po dłuższym czasie mięsień aktywny, który

Po dłuższym czasie mięsień aktywny, który

spowodował zniekształcenie, może wtórnie

spowodował zniekształcenie, może wtórnie

stracić swoją czynność i jest trudny w redresji.

stracić swoją czynność i jest trudny w redresji.

Zniekształcenia z powodu

Zniekształcenia z powodu

aktywności reflektorycznej

aktywności reflektorycznej

w określonych grupach

w określonych grupach

mięśniowych:

mięśniowych:



Stanowią pewną analogię do

Stanowią pewną analogię do

zaburzeń bilansu mięśniowego.

zaburzeń bilansu mięśniowego.



Powstające przykurczenia łatwiej

Powstające przykurczenia łatwiej

poddają się redresji, ale szybko po

poddają się redresji, ale szybko po

niej nawracają.

niej nawracają.

Zniekształcenia

Zniekształcenia

pozycyjne:

pozycyjne:



Występują przy całkowitym

Występują przy całkowitym

porażeniu wiotkim.

porażeniu wiotkim.



Kończyna przyjmuje określone

Kończyna przyjmuje określone

ułożenie w wyniku działania sił

ułożenie w wyniku działania sił

ciężkości, natomiast zwłóknienie

ciężkości, natomiast zwłóknienie

tkanki łącznej utrwala to ustawienie.

tkanki łącznej utrwala to ustawienie.

Zniekształcenia

Zniekształcenia

statyczne:

statyczne:



Powstaja w wyniku działania siły ciężkości na

Powstaja w wyniku działania siły ciężkości na

obciążoną kończynę dolna, pozbawioną stabilizacji

obciążoną kończynę dolna, pozbawioną stabilizacji

mięśniowej.

mięśniowej.

Przepuklina oponowo-rdzeniowa jest wadą o

Przepuklina oponowo-rdzeniowa jest wadą o

nieustabilizowanym charakterze. Istnieje

nieustabilizowanym charakterze. Istnieje

możliwość pogłębienia się zaburzeń w obrębie

możliwość pogłębienia się zaburzeń w obrębie

aparatu ruchu, ponieważ problem dotyczy stale

aparatu ruchu, ponieważ problem dotyczy stale

rosnących organizmów o dużej plastyczności. W

rosnących organizmów o dużej plastyczności. W

związku z tym pierwotny deficyt nerwowo-

związku z tym pierwotny deficyt nerwowo-

mięśniowy obserwowany u tych dzieci stanowi

mięśniowy obserwowany u tych dzieci stanowi

ograniczenie znacznie mniejsze niż rozwijające się

ograniczenie znacznie mniejsze niż rozwijające się

na jego tle przykurcze i zniekształcenia.

na jego tle przykurcze i zniekształcenia.

Typy porażeń i niedowładów

Typy porażeń i niedowładów

w zależności od poziomu

w zależności od poziomu

uszkodzenia

uszkodzenia

neurosegmentów wg.

neurosegmentów wg.

Sharrarda.

Sharrarda.

Grupa I:

Grupa I:



Charakteryzuje się porażeniem wszystkich mięśni kończyn

Charakteryzuje się porażeniem wszystkich mięśni kończyn

dolnych, ponieważ poziom uszkodzenia dotyczy

dolnych, ponieważ poziom uszkodzenia dotyczy

neurosegmentów rdzenia obwodowo od Th12.

neurosegmentów rdzenia obwodowo od Th12.



U pacjentów występują deformacje kręgosłupa,

U pacjentów występują deformacje kręgosłupa,

spowodowane porażeniem lub niedowładem, a w skutek tego

spowodowane porażeniem lub niedowładem, a w skutek tego

osłabieniem mięśni grzbietu i brzucha.

osłabieniem mięśni grzbietu i brzucha.



Często stwierdza się boczne skrzywienie kręgosłupa i

Często stwierdza się boczne skrzywienie kręgosłupa i

znacznego stopnia pogłębienie lordozy odcinka lędźwiowego.

znacznego stopnia pogłębienie lordozy odcinka lędźwiowego.

Grupa I c.d.:

Grupa I c.d.:



Porażenie mięśni kończyn dolnych sprzyja powstawaniu

Porażenie mięśni kończyn dolnych sprzyja powstawaniu

przykurczy zgięciowych w stawach biodrowych i kolanowych.

przykurczy zgięciowych w stawach biodrowych i kolanowych.



W zaniedbanych przypadkach obserwujemy ustawienie kończyn

W zaniedbanych przypadkach obserwujemy ustawienie kończyn

dolnych w odwiedzeniu w stawach biodrowych, w zgięciu w

dolnych w odwiedzeniu w stawach biodrowych, w zgięciu w

stawach kolanowych oraz końskie zniekształcenie stóp.

stawach kolanowych oraz końskie zniekształcenie stóp.

Grupa I c.d.:

Grupa I c.d.:



Próby używania aparatu

Próby używania aparatu

oraz nauki chodzenia w

oraz nauki chodzenia w

tym przypadku

tym przypadku

przeważnie nie dają

przeważnie nie dają

pomyślnych wyników.

pomyślnych wyników.



Przyczyną niepowodzeń

Przyczyną niepowodzeń

poza rozległością

poza rozległością

porażeń, mogą być

porażeń, mogą być

otyłość, łamliwość kości

otyłość, łamliwość kości

lub brak współpracy

lub brak współpracy

rodziców.

rodziców.



Pacjenci ci zostają

Pacjenci ci zostają

przystosowani do

przystosowani do

wózków inwalidzkich.

wózków inwalidzkich.

Grupa II:

Grupa II:



Obejmuje chorych z

Obejmuje chorych z

porażeniami mięśni

porażeniami mięśni

unerwionych obwodowo

unerwionych obwodowo

od neurosegmentów L1 i

od neurosegmentów L1 i

L2.

L2.



U pacjentów oprócz

U pacjentów oprócz

zniekształceń kręgosłupa

zniekształceń kręgosłupa

występują przykurcze

występują przykurcze

zgięciowe w stawach

zgięciowe w stawach

kolanowych i

kolanowych i

biodrowych.

biodrowych.



Częste są zniekształcenia

Częste są zniekształcenia

porażenne stóp – stopy

porażenne stóp – stopy

końskie.

końskie.

Grupa II c.d.:

Grupa II c.d.:



Zaopatrzeniem ortopedycznym w tej

Zaopatrzeniem ortopedycznym w tej

grupie są aparaty szynowo-opaskowe

grupie są aparaty szynowo-opaskowe

obejmujące całe kończyny dolne,

obejmujące całe kończyny dolne,

stabilizujące stawy biodrowe i

stabilizujące stawy biodrowe i

kolanowe, z zastosowaniem szyny i

kolanowe, z zastosowaniem szyny i

pasa biodrowego, elastycznych taśm

pasa biodrowego, elastycznych taśm

pośladkowych, kap kolanowych i

pośladkowych, kap kolanowych i

pasków korygujących usprawnianie

pasków korygujących usprawnianie

stępu.

stępu.

Grupa III:

Grupa III:



Uszkodzenie rdzenia poniżej L3-L4.

Uszkodzenie rdzenia poniżej L3-L4.



Spotyka się jeszcze pogłębienie lordozy

Spotyka się jeszcze pogłębienie lordozy

lędźwiowej, czasem skrzywienia boczne

lędźwiowej, czasem skrzywienia boczne

kręgosłupa.

kręgosłupa.



Od urodzenia obecne jest porażenie

Od urodzenia obecne jest porażenie

prostowników i odwodzicieli biodra.

prostowników i odwodzicieli biodra.

Prawidłową siłę mają zginacze biodra,

Prawidłową siłę mają zginacze biodra,

osłabioną przywodziciele.

osłabioną przywodziciele.



Zaopatrzenie ortopedyczne u tych

Zaopatrzenie ortopedyczne u tych

pacjentów to aparaty szynowo-opaskowe na

pacjentów to aparaty szynowo-opaskowe na

całe kończyny lub do kolan. Niewielkie

całe kończyny lub do kolan. Niewielkie

odległości pacjenci pokonują samodzielnie

odległości pacjenci pokonują samodzielnie

nie używając wózków inwalidzkich.

nie używając wózków inwalidzkich.

Grupa IV:

Grupa IV:



Zachowane są wszystkie neurosegmenty

Zachowane są wszystkie neurosegmenty

rdzenia lędźwiowego i korzenie nerwowo-

rdzenia lędźwiowego i korzenie nerwowo-

lędźwiowe. Porażenie lub niedowład dotyczą

lędźwiowe. Porażenie lub niedowład dotyczą

więc mięśni unerwionych obwodowo od L5.

więc mięśni unerwionych obwodowo od L5.



U pacjentów obserwuje się boczne

U pacjentów obserwuje się boczne

skrzywienie kręgosłupa, zwichnięcia i

skrzywienie kręgosłupa, zwichnięcia i

podwichnięcia stawów biodrowych.

podwichnięcia stawów biodrowych.



Obecne są przykurcze stawów biodrowych i

Obecne są przykurcze stawów biodrowych i

kolanowych.

kolanowych.



U większości pacjentów występują

U większości pacjentów występują

zniekształcenie stóp – stopy końsko-

zniekształcenie stóp – stopy końsko-

szpotawe.

szpotawe.

Grupa IV c.d.:

Grupa IV c.d.:



Stosowane zaopatrzenie ortopedyczne to

Stosowane zaopatrzenie ortopedyczne to

długie aparaty z ujęciem stawów

długie aparaty z ujęciem stawów

biodrowych i stawów kolanowych, krótkie

biodrowych i stawów kolanowych, krótkie

aparaty szynowo-opaskowe do kolan.

aparaty szynowo-opaskowe do kolan.

Grupa V:

Grupa V:



Obejmuje chorych z niedowładami

Obejmuje chorych z niedowładami

lub porażeniami mięśni kończyn

lub porażeniami mięśni kończyn

dolnych unerwionych obwodowo od

dolnych unerwionych obwodowo od

neurosegmentu S1.

neurosegmentu S1.



Pacjenci wykazują największą

Pacjenci wykazują największą

sprawność lokomocyjną.

sprawność lokomocyjną.



Deformacje stóp wymagają jedynie

Deformacje stóp wymagają jedynie

obuwia ortopedycznego.

obuwia ortopedycznego.

Grupa V c.d.:

Grupa V c.d.:



Skutkiem

Skutkiem

zaburzenia

zaburzenia

mięśniowego w tej

mięśniowego w tej

grupie jest stopa

grupie jest stopa

suszkowata:

suszkowata:

płasko-koślawa z

płasko-koślawa z

pionowym

pionowym

ustawieniem kości

ustawieniem kości

skokowej.

skokowej.

Grupa VI:

Grupa VI:



Obejmuje chorych, u których

Obejmuje chorych, u których

zachowane są neurosegmenty rdzenia

zachowane są neurosegmenty rdzenia

i korzenie nerwowe do poziomu S2.

i korzenie nerwowe do poziomu S2.



U pacjentów nie stwierdza się

U pacjentów nie stwierdza się

zniekształceń stawów biodrowych ani

zniekształceń stawów biodrowych ani

kolanowych.

kolanowych.



W obrębie stóp obserwujemy

W obrębie stóp obserwujemy

wydrążenie i szponowate ustawienie

wydrążenie i szponowate ustawienie

palców.

palców.

Zniekształcenia

Zniekształcenia

kręgosłupa:

kręgosłupa:



Kifoza:

Kifoza:

charakteryzuje się sztywnym kątowym

charakteryzuje się sztywnym kątowym

zagięciem kręgosłupa ku tyłowi, ograniczonym do

zagięciem kręgosłupa ku tyłowi, ograniczonym do

obszaru, w którym występuje rozszczep. Niekiedy

obszaru, w którym występuje rozszczep. Niekiedy

zniekształcenie osiąga taki stopień, że kończyny

zniekształcenie osiąga taki stopień, że kończyny

dolne ustawiają się pod kątem prostym do tułowia.

dolne ustawiają się pod kątem prostym do tułowia.



Lordoza:

Lordoza:

rozwija się często w celach

rozwija się często w celach

kompensacyjnych dla utrzymania równowagi, lub

kompensacyjnych dla utrzymania równowagi, lub

też jest wynikiem przykurczenia zgięciowego bioder

też jest wynikiem przykurczenia zgięciowego bioder

i ich porażennego zwichnięcia. Początkowo jest ona

i ich porażennego zwichnięcia. Początkowo jest ona

korektywna, później utrwala się.

korektywna, później utrwala się.



Skolioza:

Skolioza:

z reguły pierwotne skrzywienie boczne

z reguły pierwotne skrzywienie boczne

kręgosłupa występuje w odcinku lędźwiowym.

kręgosłupa występuje w odcinku lędźwiowym.

Skoliozę powoduje wrodzona asymetria trzonów

Skoliozę powoduje wrodzona asymetria trzonów

kręgowych czy niesegmentowane połączenia

kręgowych czy niesegmentowane połączenia

międzytrzonowe. Występuje ona przy asymetrycznej

międzytrzonowe. Występuje ona przy asymetrycznej

inerwacji mięśni brzucha i grzbietu lub jako skutek

inerwacji mięśni brzucha i grzbietu lub jako skutek

utrwalonego skośnego ustawienia miednicy w

utrwalonego skośnego ustawienia miednicy w

wyniku przykurczenia odwiedzeniowego lub

wyniku przykurczenia odwiedzeniowego lub

przywiedzeniowego jednego stawu biodrowego.

przywiedzeniowego jednego stawu biodrowego.

Ogólny plan postępowania

Ogólny plan postępowania

leczniczego:

leczniczego:



zakresy ruchów w stawach,

zakresy ruchów w stawach,



aktywność motoryczna,

aktywność motoryczna,



zwieracze,

zwieracze,



poprawa reakcji wegetatywne,

poprawa reakcji wegetatywne,



wykorzystanie mięśni silniejszych do uruchomienia mięśni

wykorzystanie mięśni silniejszych do uruchomienia mięśni

słabszych,

słabszych,



optymalna stabilizacja tułowia w wyproście,

optymalna stabilizacja tułowia w wyproście,



ruchy bierne jako pielęgnacja,

ruchy bierne jako pielęgnacja,



ruchy czynne poprzez aktywność własną w czasie gier i zabaw,

ruchy czynne poprzez aktywność własną w czasie gier i zabaw,



fizykoterapia,

fizykoterapia,



biostymulacja laserowa przy odleżynach,

biostymulacja laserowa przy odleżynach,



zapobieganie przykurczom,

zapobieganie przykurczom,



stymulacja wzorców ruchowych,

stymulacja wzorców ruchowych,



zaopatrzenia ortopedyczne,

zaopatrzenia ortopedyczne,



PNF, Vojta, NDT Bobath.

PNF, Vojta, NDT Bobath.

Postępowanie lecznicze:

Postępowanie lecznicze:



Leczenie dzieci z przepukliną oponowo-

Leczenie dzieci z przepukliną oponowo-

rdzeniową wymaga wspólnego działania nie tylko

rdzeniową wymaga wspólnego działania nie tylko

lekarzy różnych specjalności:

lekarzy różnych specjalności:



pediatra,

pediatra,



chirurg dziecięcy,

chirurg dziecięcy,



neurochirurg,

neurochirurg,



ortopeda,

ortopeda,



specjalista w rehabilitacji,

specjalista w rehabilitacji,



urolog,

urolog,

ale włącza się w zespół:

ale włącza się w zespół:



psychologa,

psychologa,



pedagoga,

pedagoga,



pracownika socjalnego,

pracownika socjalnego,



fizjoterapeutę,

fizjoterapeutę,



technika ortopedycznego.

technika ortopedycznego.

Postępowanie lecznicze:

Postępowanie lecznicze:



Znacząca rola w umożliwieniu dziecku

Znacząca rola w umożliwieniu dziecku

samodzielnego życia (lokomocji) przypada

samodzielnego życia (lokomocji) przypada

leczeniu ortopedyczno-rehabilitacyjnemu.

leczeniu ortopedyczno-rehabilitacyjnemu.



Dążymy do tego, aby rodzice zaakceptowali

Dążymy do tego, aby rodzice zaakceptowali

chorobę ich dziecka, oraz podejmowali

chorobę ich dziecka, oraz podejmowali

aktywną współpracę w leczeniu.

aktywną współpracę w leczeniu.



Powinniśmy nauczyć rodziców prowadzenia

Powinniśmy nauczyć rodziców prowadzenia

terapi ruchowej zwiększającej sprawność ich

terapi ruchowej zwiększającej sprawność ich

dziecka, tak aby rodzice samodzielnie mogli

dziecka, tak aby rodzice samodzielnie mogli

przeprowadzać leczenie dziecka w domu.

przeprowadzać leczenie dziecka w domu.

Postępowanie lecznicze:

Postępowanie lecznicze:



Naczelnym zadaniem postępowania

Naczelnym zadaniem postępowania

leczniczego jest stworzenie dziecku możliwości

leczniczego jest stworzenie dziecku możliwości

samodzielnego poruszania się, zezwalającego

samodzielnego poruszania się, zezwalającego

na kontakt z otaczającym światem.

na kontakt z otaczającym światem.



Wszystkie dzieci są potencjalnie zdolne do

Wszystkie dzieci są potencjalnie zdolne do

lokomocji jeśli maja sprawne kończyny górne,

lokomocji jeśli maja sprawne kończyny górne,

dostateczna stabilizacje kręgosłupa, siłę mięśni

dostateczna stabilizacje kręgosłupa, siłę mięśni

tułowia i obręczy barkowej umożliwiającą

tułowia i obręczy barkowej umożliwiającą

uniesienie miednicy i zgięcie biodra.

uniesienie miednicy i zgięcie biodra.



Konieczna jest też możliwość ustawienia

Konieczna jest też możliwość ustawienia

kończyn dolnych w pozycji funkcjonalnej oraz

kończyn dolnych w pozycji funkcjonalnej oraz

zachowany wystarczający zakres ruchów

zachowany wystarczający zakres ruchów

biernych.

biernych.

Postępowanie lecznicze:

Postępowanie lecznicze:



Całkowite uszkodzenie rdzenia na poziomie Th6

Całkowite uszkodzenie rdzenia na poziomie Th6

uniemożliwia sprawne i wydolne chodzenie.

uniemożliwia sprawne i wydolne chodzenie.



Pacjenci z uszkodzeniem motorycznym powyżej

Pacjenci z uszkodzeniem motorycznym powyżej

Th12 w miarę dorastania tracą zdolność chodzenia,

Th12 w miarę dorastania tracą zdolność chodzenia,

chociaż jako młodsi potrafili chodzić w aparatach.

chociaż jako młodsi potrafili chodzić w aparatach.



Przy uszkodzeniu poniżej segmentu L1-L2 można

Przy uszkodzeniu poniżej segmentu L1-L2 można

uzyskać zdolność poruszania się w zaopatrzeniu

uzyskać zdolność poruszania się w zaopatrzeniu

ortopedycznym za pomocą kul.

ortopedycznym za pomocą kul.



Przy uszkodzeniu niższych segmentów

Przy uszkodzeniu niższych segmentów

proporcjonalnie zwiększa się wydolność chodu, a

proporcjonalnie zwiększa się wydolność chodu, a

zmniejsza konieczne zaopatrzenie w aparaty

zmniejsza konieczne zaopatrzenie w aparaty

ortopedyczne.

ortopedyczne.



Bardzo ważne jest wczesne podjęcie leczenia

Bardzo ważne jest wczesne podjęcie leczenia

usprawniającego, ponieważ zawsze prowadzi ono

usprawniającego, ponieważ zawsze prowadzi ono

do poprawy czynności, niezależnie od poziomu

do poprawy czynności, niezależnie od poziomu

uszkodzenia neurosegmentu.

uszkodzenia neurosegmentu.

Postępowanie lecznicze we

Postępowanie lecznicze we

wczesnym okresie:

wczesnym okresie:



Dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową i

Dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową i

niedowładami kończyn wymagają leczenia

niedowładami kończyn wymagają leczenia

usprawniającego od pierwszych dni życia.

usprawniającego od pierwszych dni życia.

Leczenie operacyjne tych dzieci odbywa się

Leczenie operacyjne tych dzieci odbywa się

już w pierwszej dobie życia dziecka.

już w pierwszej dobie życia dziecka.



Aby nie dopuścić do wystąpienia deformacji,

Aby nie dopuścić do wystąpienia deformacji,

konieczne jest zapewnienie prawidłowego

konieczne jest zapewnienie prawidłowego

ułożenia tułowia i kończyn dolnych.

ułożenia tułowia i kończyn dolnych.



Prawidłowa pozycja kończyn dolnych to

Prawidłowa pozycja kończyn dolnych to

lekkie zgięcie w stawie biodrowym,

lekkie zgięcie w stawie biodrowym,

odwiedzenie i rotacja pośrednia, lekkie

odwiedzenie i rotacja pośrednia, lekkie

zgięcie w stawie kolanowym. Stopy powinny

zgięcie w stawie kolanowym. Stopy powinny

być ustawione w pozycji pośredniej.

być ustawione w pozycji pośredniej.

Postępowanie lecznicze we

Postępowanie lecznicze we

wczesnym okresie:

wczesnym okresie:



Ważne jest częste układanie niemowlęcia na

Ważne jest częste układanie niemowlęcia na

brzuchu, co zapobiega powstawaniu przykurczy

brzuchu, co zapobiega powstawaniu przykurczy

zgięciowych bioder oraz pozwala uruchomić

zgięciowych bioder oraz pozwala uruchomić

mechanizmy pionizacji za pomocą kończyn

mechanizmy pionizacji za pomocą kończyn

górnych.

górnych.



W celu utrzymania możliwie pełnego zakresu

W celu utrzymania możliwie pełnego zakresu

ruchów w stawach kończyn dolnych zaleca się

ruchów w stawach kończyn dolnych zaleca się

systematyczne wykonywanie ruchów biernych w

systematyczne wykonywanie ruchów biernych w

możliwie pełnym zakresie kilka razy dziennie.

możliwie pełnym zakresie kilka razy dziennie.



Leczenie stóp końsko-szpotawych porażennych

Leczenie stóp końsko-szpotawych porażennych

polega na wykonywaniu ćwiczeń redresyjnych,

polega na wykonywaniu ćwiczeń redresyjnych,

masaży, stosowaniu ciepła oraz zabezpieczeniu

masaży, stosowaniu ciepła oraz zabezpieczeniu

szynami lub też w opatrunkach gipsowych.

szynami lub też w opatrunkach gipsowych.

Postępowanie lecznicze we

Postępowanie lecznicze we

wczesnym okresie:

wczesnym okresie:



W wielu wypadkach konieczne jest

W wielu wypadkach konieczne jest

postępowanie operacyjne, przywracające

postępowanie operacyjne, przywracające

zrównoważenie bilansu mięśniowego.

zrównoważenie bilansu mięśniowego.



Istniejące deformacje stopy likwidujemy

Istniejące deformacje stopy likwidujemy

operacyjnie dopiero wtedy, gdy będziemy

operacyjnie dopiero wtedy, gdy będziemy

mogli w pełni wykorzystać sprawną stopę.

mogli w pełni wykorzystać sprawną stopę.



Należy pamiętać o troskliwej pielęgnacji skóry

Należy pamiętać o troskliwej pielęgnacji skóry

skłonnej do zmian troficznych w postaci

skłonnej do zmian troficznych w postaci

odparzeń, starć i odleżyn, poprzez częstą

odparzeń, starć i odleżyn, poprzez częstą

zmianę pozycji, układanie specjalnych

zmianę pozycji, układanie specjalnych

podpórek żeby punkty wypukłe na ciele

podpórek żeby punkty wypukłe na ciele

dziecka były nad podłożem.

dziecka były nad podłożem.

Usprawnianie metodą

Usprawnianie metodą

Vojty:

Vojty:



Vaclaw Vojta (1917 – 2000) czeski

Vaclaw Vojta (1917 – 2000) czeski

neurolog, wprowadził metodę wczesnego

neurolog, wprowadził metodę wczesnego

usprawniania dzieci. Najważniejszym

usprawniania dzieci. Najważniejszym

elementem naszego ciała, wg. Vojty, jest

elementem naszego ciała, wg. Vojty, jest

„organ osiowy”, który stanowi

„organ osiowy”, który stanowi

funkcjonalną jedność: głowa, kręgosłup

funkcjonalną jedność: głowa, kręgosłup

na całej jego długości wraz z mięśniami

na całej jego długości wraz z mięśniami

szyi, aparatem kostnym i mięśniowym

szyi, aparatem kostnym i mięśniowym

tułowia. Jest on ściśle związany, poprzez

tułowia. Jest on ściśle związany, poprzez

obręcz barkową i biodrową, z kulistymi

obręcz barkową i biodrową, z kulistymi

stawami barkowymi i biodrowymi.

stawami barkowymi i biodrowymi.

Usprawnianie metodą

Usprawnianie metodą

Vojty:

Vojty:



Podstawą usprawniania ruchowego, wg. Vojty, jest

Podstawą usprawniania ruchowego, wg. Vojty, jest

wytworzenie u dziecka wzorca prawidłowego ruchu,

wytworzenie u dziecka wzorca prawidłowego ruchu,

który:

który:

•

zaprogramowany jest w genetycznym programie

zaprogramowany jest w genetycznym programie

ontogenezy,

ontogenezy,

•

zawiera wszystkie informacje o kątowym ustawieniu

zawiera wszystkie informacje o kątowym ustawieniu

kości we wszystkich stawach,

kości we wszystkich stawach,

•

daje się dowolną liczbę razy powtarzać w tym

daje się dowolną liczbę razy powtarzać w tym

samym kształcie,

samym kształcie,

•

jest możliwy do wyzwolenia u każdego człowieka,

jest możliwy do wyzwolenia u każdego człowieka,

•

dotyczy całego ciała.

dotyczy całego ciała.



Czyli zmiana pozycji jednej części ciała

Czyli zmiana pozycji jednej części ciała

odzwierciedla się w zmianie zachowania odległego

odzwierciedla się w zmianie zachowania odległego

odcinka ciała w sposób zaprogramowany.

odcinka ciała w sposób zaprogramowany.

Usprawnianie metodą

Usprawnianie metodą

Vojty:

Vojty:



Usprawnianie metodą Vojty polega na stymulacji

Usprawnianie metodą Vojty polega na stymulacji

dotykowej wybranych miejsc na ciele dziecka w

dotykowej wybranych miejsc na ciele dziecka w

odpowiednich, aktywujących pozycjach ułożeniowych

odpowiednich, aktywujących pozycjach ułożeniowych

ciała (plecy, brzuch, bok).

ciała (plecy, brzuch, bok).



Stymulacja dotykowa wpływa na proprioreceptory, na

Stymulacja dotykowa wpływa na proprioreceptory, na

zasadzie łuku odruchowego pobudza rdzeń kręgowy,

zasadzie łuku odruchowego pobudza rdzeń kręgowy,

aktywując określone grupy mięśniowe.

aktywując określone grupy mięśniowe.



Celem metody jest uaktywnienie resztek unerwienia,

Celem metody jest uaktywnienie resztek unerwienia,

wzmocnienie i doskonalenie dróg nerwowych.

wzmocnienie i doskonalenie dróg nerwowych.



Podczas usprawniania, przez odpowiednią pracę

Podczas usprawniania, przez odpowiednią pracę

mięśni, osiąga się wyprost kręgosłupa na całej jego

mięśni, osiąga się wyprost kręgosłupa na całej jego

długości z zachowaniem symetrii ciała. Usprawniania

długości z zachowaniem symetrii ciała. Usprawniania

wykonuje się po obu stronach ciała, czas stymulacji

wykonuje się po obu stronach ciała, czas stymulacji

dobierany jest indywidualnie dla każdego dziecka.

dobierany jest indywidualnie dla każdego dziecka.

Usprawnianie metodą

Usprawnianie metodą

Vojty:

Vojty:



Wyzwalanie kompleksów ruchowych wpływa nie

Wyzwalanie kompleksów ruchowych wpływa nie

tylko na motorykę ciała, lecz również na funkcję

tylko na motorykę ciała, lecz również na funkcję

całego organizmu, zarówno w zakresie układu

całego organizmu, zarówno w zakresie układu

wegetatywnego, jak emocjonalnego i czuciowego.

wegetatywnego, jak emocjonalnego i czuciowego.



Terapia, obok kształtowania ruchu, wpływa

Terapia, obok kształtowania ruchu, wpływa

pozytywnie na:

pozytywnie na:

•

pogłębienie i regularność oddechu,

pogłębienie i regularność oddechu,

•

zmianę częstości tętna i ciśnienia,

zmianę częstości tętna i ciśnienia,

•

krążenie obwodowe,

krążenie obwodowe,

•

odczucie ciała.

odczucie ciała.



Dzięki niej dochodzi do poprawy funkcji

Dzięki niej dochodzi do poprawy funkcji

zwieraczy pęcherza i odbytu.

zwieraczy pęcherza i odbytu.

Usprawnianie metodą

Usprawnianie metodą

Vojty:

Vojty:



U dzieci objętych terapią następuje

U dzieci objętych terapią następuje

poprawa funkcji pęcherza

poprawa funkcji pęcherza

moczowego. Polega ona na:

moczowego. Polega ona na:



zwiększeniu objętości wydalanego

zwiększeniu objętości wydalanego

moczu,

moczu,



zwiększeniu czasu pomiędzy kolejnymi

zwiększeniu czasu pomiędzy kolejnymi

mikcjami,

mikcjami,



oddawaniu moczu strumieniem.

oddawaniu moczu strumieniem.

Usprawnianie metodą

Usprawnianie metodą

Vojty:

Vojty:



Poprawia trofikę obszarów niedowładnych.

Poprawia trofikę obszarów niedowładnych.



Przyczynia się do wzmocnienia wrażeń czucia

Przyczynia się do wzmocnienia wrażeń czucia

powierzchownego i głębokiego.

powierzchownego i głębokiego.



Wzmacnia tłocznię brzuszną, aktywizuje mięśnie

Wzmacnia tłocznię brzuszną, aktywizuje mięśnie

przepony miednicy, co ma wpływ na opróżnianie

przepony miednicy, co ma wpływ na opróżnianie

pęcherza moczowego i na wydalanie kału z

pęcherza moczowego i na wydalanie kału z

odbytnicy.

odbytnicy.



Współdziała w tworzeniu automatyzmu pęcherza,

Współdziała w tworzeniu automatyzmu pęcherza,

poprawia działanie zwieraczy pęcherza i odbytu

poprawia działanie zwieraczy pęcherza i odbytu

poprzez wykorzystanie wszystkich czynnych dróg

poprzez wykorzystanie wszystkich czynnych dróg

nerwowych i wytworzenie łuku odruchowego,

nerwowych i wytworzenie łuku odruchowego,

powodującego skoordynowanie czynności mięśni

powodującego skoordynowanie czynności mięśni

wypieracza i zwieracza pęcherza moczowego.

wypieracza i zwieracza pęcherza moczowego.

Przed operacją:

Przed operacją:

Po operacji:

Po operacji:

Koniec

Koniec

Literatura:

Literatura:

1.

1.

Marciniak, W. i Szulc A. (red), (2004). Wiktora Degi

Marciniak, W. i Szulc A. (red), (2004). Wiktora Degi

ortopedia i rehabilitacja. Tom II. Warszawa:

ortopedia i rehabilitacja. Tom II. Warszawa:

Wydawnictwo Lekarskie: PZWL

Wydawnictwo Lekarskie: PZWL

2.

2.

Dega, W. i Milanowska K. (red.), (1983).

Dega, W. i Milanowska K. (red.), (1983).

Rehabilitacja medyczna. Warszawa: Państwowy

Rehabilitacja medyczna. Warszawa: Państwowy

Zakład Wydawnictw Lekarskich.

Zakład Wydawnictw Lekarskich.

3.

3.

Kwolka, A. (red.). Rehabilitacja medyczna. Tom II.

Kwolka, A. (red.). Rehabilitacja medyczna. Tom II.

Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner.

Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner.

4.

4.

Czochańska, J. (red.), (1985). Neurologia dziecięca.

Czochańska, J. (red.), (1985). Neurologia dziecięca.

Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw

Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw

Lekarskich.

Lekarskich.

5.

5.

Fucha, M. (2003). Zastosowanie metody Vojty w

Fucha, M. (2003). Zastosowanie metody Vojty w

dysfunkcjach zwieraczy u dzieci z przepukliną

dysfunkcjach zwieraczy u dzieci z przepukliną

oponowo-rdzeniową w odcinku lędźwiowo-

oponowo-rdzeniową w odcinku lędźwiowo-

krzyżowym.

krzyżowym.

Fizjoterapia

Fizjoterapia

,

,

11

11

, 1, 60-64.

, 1, 60-64.

Pytania dla grupy:

Pytania dla grupy:

1)

1)

Omów objawy przepuklin oponowo-

Omów objawy przepuklin oponowo-

rdzeniowych.

rdzeniowych.

2)

2)

Wymień jakie znasz przyczyny powstawania

Wymień jakie znasz przyczyny powstawania

przepuklin oponowo rdzeniowych.

przepuklin oponowo rdzeniowych.

3)

3)

Scharakteryzuj krótko wybrane rodzaje

Scharakteryzuj krótko wybrane rodzaje

przepuklin.

przepuklin.

4)

4)

Jakie znasz typy porażeń i niedowładów w

Jakie znasz typy porażeń i niedowładów w

grupach w zależności od poziomu

grupach w zależności od poziomu

uszkodzenia neurosegmentów??

uszkodzenia neurosegmentów??

5)

5)

Wymień i scharakteryzuj podstawowe

Wymień i scharakteryzuj podstawowe

zniekształcenia kręgosłupa towarzyszące tej

zniekształcenia kręgosłupa towarzyszące tej

wadzie.

wadzie.

6)

6)

Co wiesz o postępowaniu leczniczym i

Co wiesz o postępowaniu leczniczym i

rehabilitacyjnym dzieci z przepukliną

rehabilitacyjnym dzieci z przepukliną

oponowo-rdzeniową??

oponowo-rdzeniową??