Stres w pracy

Czym jest stres



Według Selyego stres to nieswoista
reakcja organizmu na wszelkie stawiane
mu żądania



Wyróżniamy dwa rodzaje stresu



Negatywny – dystres



Pozytywny - eustres

Stresory



Stresory fizyczne



Hałas, gorąco, zimno, wahania
temperatury, zmiany ciśnienia
powietrza, głód, urazy fizyczne, nadmiar
bodźców



Stresory psychiczne



Obawa, że nie sprosta się postawionym
zadaniom, nadmierne obciążenie,
niedociążenie zadaniami, brak
samodzielności, brak czasu, pośpiech,
utrata kontroli



Stresory społeczne – konflikty, izolacja,
niepożądana wizyta, strata bliskich osób

Czynniki wywierające wpływ na człowieka w
miejscu pracy (Walter, 1993)



Obciążenia organizacyjne



Stopień trudności



Tempo pracy



Zakres pracy



Wielkość stanowiska pracy



Ruchowy czas pracy



Normy produktywności



Praca zmianowa



Nadgodziny



Obciążenia fizyczne



Ogólne obciążenie mięśni



Jednostronne obciążenie mięśni



Statyczne obciążenie mięśni



Oświetlenie



Klimatyzacja



Hałas



Substancje szkodliwe



Wyposażenie techniczne



Obciążenia społeczne



Praca samodzielna



Praca grupowa



Gęstość społeczna



Izolacja społeczna



Konflikty



Mobbing



Obciążenia psychiczne



Strach, niepowodzenie, nagany



Niepewność miejsca pracy



Brak uznania i wsparcia



Brak relaksu



Brak samodzielności



Brak informacji



Atmosfera pracy



Presja konkurencji



Zakłócenia



Niejasne sprzeczne zlecenia



Odpowiedzialność

Skuteczność działania a
stres



Wzrost poziomu stresu wspomaga efektywność

wykonania zadania, ale tylko do pewnego

poziomu, po którym następuje spadek

efektywności (Prawo Yerkesa, Dodsona)



Średnie natężenie stresu jest optymalne



Natężenie stresu będzie wzrastało jeśli nastąpi

przeszacowanie lub nieoszacowanie

możliwości pracownika



Pracownik na danym stanowisku pracy będzie

niekompetentny



Albo jego kompetencje nie zostaną w

wystarczający sposób wykorzystane

Vester określa to trzema
zasadami



Parkinsona



Gdy pracownik odpowiedzialny za
merytoryczne działania zobligowany jest
do pracy administracyjnej
(niedociążenie) – następuje walka o
prestiż



Petera



Następuje awansowanie pracownika aż
do stanowiska, które przekracza jego
kompetencje (przeciążenie)



Zasada Paula



Jeśli nawet awans jest adekwatny do
kompetencji nie ma gwaracji, że ten stan
się utrzyma

Strategie radzenia sobie ze
stresem



Systematyka Perreza i Reichertsa



Radzenie sobie ze stresem odnoszące
się do danej sytuacji



Aktywne wpływanie na sytuację



Ucieczka lub wycofanie



Pasywność



Radzenie sobie ze stresem zorientowane
na reprezentację



Poszukiwanie informacji



Supresja (tłumienie informacji)



Radzenie sobie ze stresem
zorientowane na ewaluację



Pozytywne przewartościowanie



Zmiana celu

Model SOR



S – stresor



O – ocena



R – reakcja

Na ocenę wpływa:



Doświadczenie



Nastawienie



Cech wrodzone



Indywidualna konstytucja



Umiejętności



Reakcja



Poznawcza



Emocjonalna



Wegetatywna



Mięsni



Behawioralna

Akty poznawcze a stres



Spostrzeżenia zawężają się do bodźców istotny
w sytuacji stresowej



Stres obniża poziom zdolności poznawczych



Emocje zaburzają efektywność przetwarzania
informacji



Rozpraszają uwagę



Następuje obstawanie przy sztywnych wzorach
zachowania



Czasami lepiej poświęcić się miłym zdarzeniom
bo pozwalają odreagować i pozwalają na
aktywną konfrontację ze stresorem

Emocje



Działanie stresora wywołuje:



Lęk, panikę, nerwowość, niepewność,
wściekłość, pobudzenie



Długotrwały stres prowadzi do
uogólnionej agresji



Obniża się samoocena



Może nastąpić zmiana cech osobowości

Układ wegetatywny



Układ współczulny zostaje pobudzony i

uwalniają się hormony stresu:



Kortyzolu



Adrenalizny



Noradrenalizny



Efekty:



Przyśpieszone oddychanie



Szybkość pracy serca i układu krążenia



Rozszerzenie źrenic



Zwężenie naczyń



Uwalniają się naturalne substancje

przeciwbólowe: endorfiny

Układ mięśniowy



Reakcje mięśni mogą zostać wykorzystane
do rozpoznania wstępnej fazy stresu



Możliwe reakcje ukałdu mięśniowego



Sztywna mimika



Bębnienie palcami



Nerwowe machanie nogą



Tiki



Bóle pleców



Niespokojna gestykulacja

Zachowanie



Reakcje na stresory



Kontrolowanie



Przeciwdziałanie lub ucieczka



Reakcja aktywna możne przerodzić się w
agresywną



Może przerodzić się w lękliwość



Tolerowanie



Adaptacja stresorów i nadzieja na zmianę



Rezygnacja



Nie przyjmowanie do wiadomości działania
stresora



Może przerodzić się w reakcje depresywne

Radzenie sobie ze stresem



Krótkotrwałe działanie



Odreagowywanie



Aktywność fizyczna



Unikaj głośnego przeklinania



Odwracanie uwagi



Gra na komputerze



Telefonowanie do przyjaciół



Pójście na spacer



Kontrolowanie swoich myśli



Przerwanie potoku negatywnych myśli



Powiedzenie „Stop”



Powtarzanie bezsensownych fraz



Dawanie sobie powodów do zadowolenia



Robie przyjemnych rzeczy



Konstruktywna rozmowa ze sobą



Pozytywna autosugestia



Często wewnętrzne mysłi wywołują negatywne
skojarzenia, są jednostronnie interpretowane



Przeformułowywanie sposbu ujmowania siebie i
problemu



„Strach mnie pokona” na „Nie mogę zapobiec
pobudzeniu ale będę nad nim panować”



Spontaniczna relaksacja



Relaks progresywny



Trening autogenny



Relaksacyjne ćwiczenia oddechowe



Zwolnienie tempa



Przyśpieszenie działania jest próbą ucieczki



Podczas rozmów mów wolno i z głębokim głosem



Długofalowe działanie



Odrzucenie roli ofiary



Zerwij z narzekaniem



Weź za siebie odpowiedzialność nie uciekaj w
bezradność



Dostrzegaj fakt, że masz swój wkład w odniesiony
sukces



Zmiana nastawienia



Uwierzenie, że wiele jest mozłiwych do
rozwiazania



Przyjmowanie dobrago rozwiaaznia z zadowoelnie
a nie biadolenie, że mogło być lepiej



Nie stawianie sobie zbyt wygórowanych wymagań



Zaprzestanie spostrzegania świata w czarno-
białych barwach



Zmiana zachowania



Nie próbuj zmieniać calej swojej osobowości



Wybieraj zachowania, które łatwo zmienić



Relaks



Program progresywny Jacobsona



Odprężanie mięśni. Napinanie i rozluźnianie
poszczególnych mięśni szkieletowych



Trening autogenny – trening skoncentrowanej
autorelaksacji. Wypowiadanie pewnych formuł
„Moja ręka jest ciężka” i koncentracja na
opisywanym stanie



Ćwiczenia oddechowe



Wsparcie społeczne



Instrumentalne w formie konkretnej pomocy
materialnej lub innego zachowania



Wsparcie emocjonalne (sympatia, uznanie itp.)



Wsparcie oceniające polegające na potwierdzaniu
opinii i sądów, udzielanie informacji zwrotnej



Wsparcie informacyjne polegające na
dostarczaniu inoformacji na temat potencjalnej
pomocy



Zarządzanie czasem



Systematyczna relaksacja



Styl życia



Więcej ruchu



Dieta