Wiosna Ludów na ziemiach

polskich

Polacy w Wiośnie Ludów w

Europie.

Sprawa polska była istotnym elementem rewolucyjnych działań lat

1848-49. Polacy zachęcani nawoływaniami

Towarzystwa

Demokratycznego Polskiego

nawiązali kontakty z konspiracyjnymi

organizacjami w Wielkopolsce, Galicji i Królestwie Polskim.

Setki polskich emigrantów zachęceni wydarzeniami w Paryżu,

Wiedniu czy Berlinie, powróciły do Polski by wziąć udział w walkach o

sprawę polską.

Zabór pruski - Wielkopolska

W sprawę polską zaangażowali się byli więźniowie polityczni –

Ludwik Mierosławski i Karol Libelt

, którzy

20 marca 1848

r. w

Poznaniu utworzyli

Komitet Narodowy

, który:

-

uzyskał spolszczenie administracji i nadanie uprawnień

językowych

-

stworzył korpus wojska polskiego (6-7 tys. żołnierzy – na czele z

Ludwikiem Mierosławskim)

Król pruski postanowił uspokoić Polaków siłą -

generał Colomb

ogłosił

stan oblężenia na terenie zaboru pruskiego. Liberałowie

niemieccy, chcąc uniknąć starcia, doprowadzili do umowy w

Jarosławiu

( 11 IV – pruski gen Wilhelm Willisen).

W wyniku porozumienia w Jarosławcu podpisano

umowę wojskową – ustalono pozostawienie 4
obozów wojskowych w sile ok. 3 tys. Żołnierzy.
Dodatkowo Poznań miał się znaleźć pod
protekcją pruską. Podział Księstwa Poznańskiego
spowodował otwartą wojnę.

Naczelnym wodzem

stał się Mierosławski.

W czasie działań zbrojnych doszło do dwóch

wielkich bitew:

-

Pod Miłosławiem (30 IV)

-

Pod Sokołowem (2 V)

Po przegranych bitwach siły powstańcze zostały

rozproszone, a Mierosławski dostał się do
niewoli.

Po stłumieniu powstania, na Polaków spadły surowe represje.
Po działaniach 1848 r.

-

Polacy mieli swoją reprezentację w parlamencie pruskim – Koło
Polskie

-

Powstała

Liga Polska

zrzeszająca Polaków z różnych środowisk i

grup społecznych;

-

W latach 1848 – 1850 zniesiono powinności feudalne wsi i

rozszerzono uwłaszczenie na ubogie grupy ludności wiejskiej;

Galicja

W Galicji podstawowym celem walk obok kwestii narodowej i
zapewnienia szerokiej autonomii była sprawa zniesienia pańszczyzny
i uwłaszczenia chłopów

.

Na wieść o dymisji kanclerza Metternicha w Krakowie i Lwowie

powstały

Komitety Narodowe

i oddziały gwardii narodowej. Ukazywały

się pisma i ulotki pobudzające ducha walki

Działacze lwowscy wystosowali petycję do cesarza, domagając się

wolności słowa, zwołania sejmu, uwłaszczenia, spolszczenia szkół i

urzędów

Działacze

Towarzystwa Demokratycznego ( W. Heltman) prowadzili

działalność agitacyjną wśród szlachty, by ta uwłaszczyła chłopów

By temu przeciwdziałać, gubernator Galicji

Franciszek

Stadion

bez porozumienia z Wiedniem ogłosił ( 22 IV )

patent uwłaszczeniowy – co odciągnęło chłopów od

działań przeciwko Austrii

Austriacy zaatakowali Kraków (26 IV ), gen Catiglioni

zbombardował miasto, zaś Komitet Narodowy został

rozwiązany

By osłabić ruch polski, Austriacy zaczęli wspierać

ukraiński ruch narodowy w Galicji Wschodniej i utworzyli

ukraińską Radę Ruską

Zbombardowano Lwów ( 1 XI ), w całej Galicji ogłoszono

stan oblężenia, rozwiązano gwardię narodową,

organizacje polityczne i aresztowano działaczy,

zlikwidowano także polską prasę.

Królestwo Polskie

W Królestwie Polskim na skutek represji rosyjskich i terroru po
powstaniu listopadowym nie doszło do wystąpień rewolucyjnych.
Mimo to ciągle narastał konflikt na wsi, a gdzieniegdzie dochodziło do
lokalnych zaburzeń społecznych.

Skutki Wiosny Ludów na ziemiach polskich:



Dokonano zniesienia poddaństwa i uwłaszczenia chłopów



W sejmach austriackim i pruskim zasiadali polscy posłowie



Gubernatorem Galicji został Polak – Aleksander Gołuchowski



Nastąpiło ożywienie ruchu kulturalno – narodowego ( również na

Pomorzu, Śląsku i Mazurach)



powstała polska prasa ( Dziennik Górnośląski, Tygodnik

Cieszyński)



Utworzono organizacje polityczne ( Liga Polska w zaborze

pruskim)

Polacy w Wiośnie Ludów w

Europie

Legion Mickiewicza

- był to legion sformowany

dzięki aktywności Adama Mickiewicza, który

wziął

udział w wojnie w północnych Włoszech między
wojskami austriackimi, a wojskami walczącego o
niezależność Piemontu.

Następnie walczył on wiosną

1849 roku w obronie republiki rzymskiej, przeciwko
wojskom francuskiego korpusu ekspedycyjnego. Kiedy
właśnie w tym samym roku król Piemontu Karol
Albert, wznosił działania wojenne przeciwko
Austriakom, dowództwo armii objął generał

Wojciech

Chrzanowski.

W walce w Wiedniu i w powstaniu na Węgrzech -
Polacy walczyli także w rewolucji wiedeńskiej.
Należeli do nich między innymi Julian Goslar oraz
generał

Jozef Bem

, który został zastępca dowódcy

obrony miasta. Udało mu się opuścić Wiedeń i
przedostać się na pochłonięte także rewolucją
Węgry. J. Bem został tu mianowany dowódcą frontu
w Siedmiogrodzie (przygotowywano się do wojny z
Austrią). Wygrał nawet kampanię zimową. W
powstaniu węgierskim zasłynął jeszcze inny Polak -

generał Henryk Dembiński

, który przez jakiś czas

dowodził wojskami węgierskimi oraz generał Józef
Wysocki, który dowodził prawie 3-tysięcznym
legionem polskim, który także wziął udział w tych
walkach. Jednak kiedy w marcu 1849 roku na pomoc
Austrii pospieszyła Rosja i kiedy na teren Węgier
wkroczył feldmarszałek rosyjski Iwan Paskiewicz,
armia węgierska znalazła się w odwrocie. Naczelnym
wodzem mianowano wówczas gen. Jozefa Bema,
który przegrał wielką bitwę pod Temesvarem i
schronił się wraz z innymi polskimi oficerami w
Turcji.

Polacy w walkach w Niemczech - Polacy wzięli także udział w
powstaniach organizowanych wiosną 1849 roku w Saksonii, Badenii i
Palatynacie, gdzie uformował się polski legion. Walczył w nim między
innymi

Ludwik Mierosławski, który był naczelnym wodzem armii

badeńskiej.

Została nawet mianowany (po Poznańskim i Sycylii)

naczelnym wodzem. W Palatynacie naczelnym wodzem został inny
Polak -

generał Franciszek Sznajder.

KONIEC