SYSTEMATYKA

FIZJOTERAPII

I JEJ ROLA W

REHABILITACJI

INTEGRACYJNEJ

• Białach Małgorzata

• Hybel Renata

• Nowak Kinga

FIZJOTERAPIA

(gr. physis –natura, therapeia –

leczenie)

stanowi integralną składową

rehabilitacji leczniczej (medycznej)

będącą z kolei składową szerzej

ujmowanego procesu rehabilitacji. Już

sama nazwa fizjoterapii sugeruje, iż w

celach leczniczych wykorzystuje ona

czynniki naturalne takie jak np. ruch,

światło, elektryczność, powietrze,

woda itp.

Cele fizjoterapii wg

Straburzyńskiego:

„Celem fizjoterapii, podobnie jak każdej

innej formy leczenia stosowanej we

współczesnej medycynie, jest

usunięcie procesów chorobowych lub

następstw, jak również zapobieganie

im, zapobieganie nawrotom i

postępowi choroby, usuwanie

dolegliwości, możliwie najdalej idące

odzyskanie zdrowia i jego utrwalenie”

A także:
• zwalczanie bólu
• zwalczanie stanów zapalnych
• zwiększenie odporności ogólnej i

zapobieganie zakażeniom

• przeciwdziałanie skutkom hipokinezji
• poprawa lub utrzymanie wydolności

fizycznej, usprawnianie czynności
regulacyjnych układu krążenia,
oddychania, przemiany materii,
termoregulacji, ukrwienia skóry

• usprawnianie czynności poszczególnych

narządów i całego organizmu

• profilaktyka skutków dezadaptacji

„Dobre rozpoznanie,

dobre leczenie”

„BENE DIGNOSCITUR,

BENE

CURATUR”

Podział fizjoterapii

Podział fizjoterapii jest niezwykle istotny,

ponieważ pozwala zrozumieć i

usystematyzować mechanizmy działania

różnych środków fizjoterapii w różnych

warunkach patofizjologicznych.

Podział ten przekłada się bezpośrednio na

praktykę, ponieważ dla praktyki ważny jest

podział środków wg celu, jaki można dzięki

nim osiągnąć.

Te same metody zawsze stosowane są w

określonych okolicznościach i w określony

sposób.

Podział fizjoterapii wg

Zembatego

kinezyterap

ia

fizykoterap

ia

masaż

leczniczy

FIZJOTERAPIA

KINEZYTERAPIA

jest to ta część fizjoterapii, która

jest to ta część fizjoterapii, która

wykorzystuje rozmaite ćwiczenia fizyczne

wykorzystuje rozmaite ćwiczenia fizyczne

o charakterze leczniczym, specjalne

o charakterze leczniczym, specjalne

pozycje statyczne tzw. ułożeniowe,

pozycje statyczne tzw. ułożeniowe,

ćwiczenia o charakterze statycznym oraz

ćwiczenia o charakterze statycznym oraz

lecznicze stosowanie sił zewnętrznych np.

lecznicze stosowanie sił zewnętrznych np.

wyciągi i inne formy rozciągania.

wyciągi i inne formy rozciągania.

Synonimy stosowane w literaturze to:

Synonimy stosowane w literaturze to:

usprawnianie, trening leczniczy,

usprawnianie, trening leczniczy,

gimnastyka lecznicza, ćwiczenia lecznicze.

gimnastyka lecznicza, ćwiczenia lecznicze.

Jednakże lecznicze działanie kinezyterapii

Jednakże lecznicze działanie kinezyterapii

zawsze związane jest z działaniem poprzez

zawsze związane jest z działaniem poprzez

aparat ruchu człowieka lub na ten aparat.

aparat ruchu człowieka lub na ten aparat.

Podział kinezyterapii wg

form

Ze względu na czynnik przestrzenny:
• -w zakładzie lecznictwa

zamkniętego (szpitalu, klinice,
sanatorium)- w zależności od
stanu chorego: w łóżku, poza
łóżkiem, w sali ćwiczeń itd.

• -w przychodni : w sali ćwiczeń, na

basenie

• -w domu usprawnianego- w

zależności od
samowystarczalności: ćwiczenia
wykonywane samodzielnie lub z
pomocą osoby z otoczenia

• -w zakładzie rehabilitacji

przemysłowej – terapia pracą

• -w spółdzielni inwalidów, sport

inwalidów

Ze względu na czynnik

organizacyjny:

• -ćwiczenia indywidualne
• -ćwiczenia zbiorowe,

grupowe, terapia pracą,
sport

Podział kinezyterapii wg

zasięgu

Należy pamiętać że:
możliwości selektywnego oddziaływania są
ograniczone, wobec czego wpływ zastosowanych
ćwiczeń niejednokrotnie jest zarówno miejscowy,
jak i ogólny!

- ćwiczenia o działaniu ogólnym

Podział kinezyterapii ze

względu

na udział usprawnianego

Reproduktywne - ćwiczenia
bierne (leczenie ułożeniowe,
ćwiczenia redresyjne, trakcje,
wyciągi, ćwiczenia odruchowe) i
mieszane (ćwiczenia czynno-
bierne, bierno-czynne)

Proaktywne- mieszane
(czynno-bierne i bierno
czynne) oraz ćwiczenia
czynne (kształtujące siłę,
wytrzymałość, postawę
ciała, ćwiczenia
rozluźniające, nauka
chodzenia, czynności dnia
codziennego, ćwiczenia
oddechowe)

ćwiczenia aktywne

– ćwiczenia

czynne

wg

Nowotnego

Podział kinezyterapii ze

względu na cel

• utrzymanie, przywracanie lub kształtowanie

określonego poziomu sprawności ruchowej

• utrzymanie, przywracanie lub kształtowanie

poszczególnych cech sprawności ruchowej

• utrzymanie, przywracanie lub kształtowanie

określonej funkcji

UTRZYMANIE, PRZYWRACANIE LUB

KSZTAŁTOWANIE OKREŚLONEGO

POZIOMU SPRAWNOŚCI

np. zakresu ruchu w stawach,

siły określonych grup mięśni,

parametrów oddechowych,

parametrów krążeniowych: ćwiczenia

bierne właściwe, wyciągi, trakcje,

manipulacje czynno-bierne, bierno-

czynne

UTRZYMANIE, PRZYWRACANIE LUB

KSZTAŁTOWANIE

POSZCZEGÓLNYCH CECH

SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ

siły, gibkości, wytrzymałości,

równowagi, koordynacji i wydolności:

treningi siłowe, ćwiczenia

koordynacyjne, kondycyjne,

gibkościowo-zwinnościowe.

UTRZYMANIE, PRZYWRACANIE LUB

KSZTAŁTOWANIE OKREŚLONEJ

FUNKCJI

reedukacja funkcjonalna grup

mięśniowych, reedukacja posturalna,

nauka chodu, ćwiczenia manualne i

czynności życia dnia codziennego,

edukacja psycho-sensomotoryczna:

ćwiczenia odruchowe, synergistyczne,

synkinetyczne, metody reedukacji

posturalnej, metody neurorehabilitacji i

reedukacji nerwowo-mięśniowej, nauka

chodu, ćwiczenia manualne, elementy

terapii zajęciowej

METODY KINEZYTERAPEUTYCZNE

MECHANICZNE

NEUROFIZJOLOGICZNE

EDUKACYJNE

- Butlera
- Cyriaxa
- Dobosiewicz
- Gocht
Gaβner
- Hartmana
- Hoppe
- Jacobson
- Kaltenborn-
Evjentha
- Karskiego
- Klappa
- Kostewicza
- Maigne’a
- Maitlanda
- Majocha

- Marnitza
- Mc Kenzie
- Mennella
- Mulligana
- Niederhöffera
- Pressio
- Rochera
- Scharll
- Schroth
- Siwka- Tylmana
- Smith
- Travell- Simons
- Upledgera
- Zandera

- Brunkow
- Brunström
- Brüggera
- Fay’a
- Hanke
- Johnstone
- Kenny
- Klinkmann- Eggers
- NDT Bobath
- PNF
- Rood
- Vojty

- Ayers
- Carr- Shepherd
- Deavera
- Domana
- Klein- Vogelbach
- Petö
- Phelpsa
- Pilatesa
- S-E-T
- Sherborne

FIZYKOTERAPIA

Jest to ta część fizjoterapii, w której wykorzystuje

się w celach leczniczych lub profilaktycznych

tzw. czynniki fizyczne. Czynnikiem fizycznym

można nazwać każdy rodzaj energii występujący

w przyrodzie albo wytworzony sztucznie przez

odpowiednie urządzenia. Do czynników

fizycznych zalicza się energię świetlną, cieplną,

mechaniczną i elektryczną.

Podział fizykoterapii wg

rodzaju zastosowanej

energii

• światłolecznictwo: promienie UV, promienie IR, laser
• ciepłolecznictwo: „ciepło suche”, „ciepło wilgotne”,

kąpiele, natryski, okłady

• elektrolecznictwo: prąd impulsowy, prąd stały, prąd

wysokiej częstotliwości, pole magnetyczne niskiej

częstotliwości

• mechanoterapia: prąd impulsowy,

ultradźwięki, masaż,

ćwiczenia ruchowe

• hydroterapia: kąpiele,

natryski,

• peloidoterapia: okłady
• balneologia: kąpiele, irygacje,
• inhalacje z wód mineralnych

Podział fizykoterapii ze

względu na rodzaj działających

czynników fizykalnych

• cieplny (okłady, kąpiele, ciepło suche, naświetlenia IR)
• foto-chemiczny (laser, naświetlenia UV)
• chemiczny (wziewania, jontoforezy)
• elektro-chemiczny (pole magnetyczne niskiej

częstotliwości, kąpiele elektryczno wodne)

• elektro-kinetyczny

(terapia prądami DD i MF,
elektrostymulacje)

• mechaniczny i kinetyczny

(masaż, natryski)

• złożony

Podział fizykoterapii wg roli

w procesie fizjoterapii

• przygotowujące do ćwiczeń – działające przeciwbólowo,

rozluźniająco, poprawiające krążenie i wentylację płuc

• zastępujące ćwiczenia – wpływające na czynność

mięśni

• zwiększające efektywność ćwiczeń lub działające

niezależnie- działające przeciwzapalnie i
przeciwobrzękowo, wpływające na gospodarkę
mineralną, zwiększające odporność, działające
hartująco, różne zabiegi działające ogólnie oraz
niektóre z poprzednich grup.

MASAŻ LECZNICZY

Szereg rękoczynów mających właściwości
terapeutyczne.
Do rękoczynów tych zaliczyć można: głaskanie,
rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie,
wstrząsanie i inne.

Podział ze względu na

sposób wykonywania:

• Ręczny-klasyczny
• Mechaniczny-z

użyciem urządzeń
np. podwodny,
podciśnieniowy,
wibracyjny, wirowy

Podział masażu

• masaż klasyczny,
• relaksacyjny, leczniczy,
• izometryczny,
• sportowy,
• segmentarny,
• punktowy (akupresura),
• masaż stóp,
• Ma Uri,
• masaż odchudzający,
• masaż kręgosłupa,
• twarzy,
• drenaż limfatyczny,
• masaż Ajurwedyjski,

• Lomi-Lomi,
• aromaterapeutyczny,
• tybetański,
• tajski,
• wodny,
• gorącymi

kamieniami,

• ipsilateralny,
• kontrlateralny,
• masaż bańkami,
• kosmetyczny,
• Shiatsu,
• masaż stemplami

REHABILITACJA

(łac. re-powrót, habilitas-

sprawność, zręczność)

kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz

osoby niepełnosprawnej fizycznie lub

psychicznie, które ma na celu przywrócenie

tej osobie pełnej lub maksymalnej do

osiągnięcia sprawności fizycznej lub

psychicznej, a także zdolności do pracy oraz

do brania czynnego udziału w życiu

społecznym.

Cele fizjoterapii wg

Straburzyńskiego:

„Celem fizjoterapii, podobnie jak każdej

innej formy leczenia stosowanej we

współczesnej medycynie, jest

usunięcie procesów chorobowych lub

następstw, jak również zapobieganie

im, zapobieganie nawrotom i

postępowi choroby, usuwanie

dolegliwości, możliwie najdalej idące

odzyskanie zdrowia i jego utrwalenie”

Rehabilitacja wg

„Encyklopedyczny

Słownik

Rehabilitacji” 1986

• To złożony proces obejmujący

oddziaływania lecznicze, społeczne i
zawodowe, a w przypadku dziecka, także
pedagogiczne, zmierzające do
przywrócenia sprawności i umożliwienia
samodzielnego życia w społeczeństwie
człowiekowi, który takich możliwości nie
miał lub z powodu choroby lub przebytego
urazu utracił

Rehabilitacja wg prof. M.

Weissa

• Zorganizowane medyczno-

społeczne działanie, które
umożliwia rekonstrukcję
funkcji uszkodzonego
narządu i przystosowanie do
normalnego życia w
społeczeństwie tych
osobników, którzy na skutek
urazu lub schorzenia tą
zdolność utracili.

Rehabilitacja

integracyjna:

rehabilitacja

rehabilitacja

medyczna:

medyczna:

- fizjoterapia

- fizjoterapia

inne rodzaje

inne rodzaje

rehabilitacji

rehabilitacji

- społeczna

- społeczna

- pedagogiczna

- pedagogiczna

- psychiczna

- psychiczna

- prawno-zawodowa

- prawno-zawodowa

- edukacyjna

- edukacyjna

- prawno-

- prawno-

świadczeniowa

świadczeniowa

- kulturowa

- kulturowa

- architektoniczna

- architektoniczna

Rehabilitacja społeczna

to działanie dwukierunkowe

obejmujące przygotowanie osoby

niepełnosprawnej do życia w

społeczeństwie oraz przygotowanie

otoczenia aby mogła w nim

normalnie funkcjonować jednostka

niepełnosprawna

Rehabilitacja zawodowa

Ułatwienie uzyskania zatrudnienia

lub korzystania ze szkoleń.

Dostosowanie stanowiska pracy.

Poszerzenie kompetencji, zmiana

profesji.

Rehabilitacja psychiczna

Całokształt działań,

które mają na celu

zabezpieczyć

równowagę

psychiczną osoby

niepełnosprawnej,

wywołać akceptację

zaistniałych sytuacji,

poczucie użyteczności,

wsparcie.

„CURARE TUTO, CELERITER,

IUCUNDE”

„leczyć bezpiecznie, szybko i

przyjemnie”