1

1

TRANSFERY

Wpływ transferów na rynek pracy



Transfery dla bezrobotnych, w tym świadczenia
i zasiłki przedemerytalne



Świadczenia zależne od dochodu (chroniące przed ubóstwem)



Transfery dla osób wychowujących małe dzieci
(w tym w Polsce odliczenie od PIT)



Emerytury i wcześniejsze emerytury, renty



Wysokość transferu w relacji do możliwego do osiągnięcia
dochodu z pracy



Inne zasady dostępu do transferów, w tym zasady łączenia
pracy zarobkowej i pobierania świadczenia

Transfery a LS



Skutek uboczny transferów - większe
prawdopodobieństwo popadnięcia w jedną z pułapek
(OECD 2005, Employment Outlook):



Pułapka bezrobocia – zasiłek dla bezrobotnych wysoki
w relacji do wynagrodzeń, co zwiększa minimalną płacę
wymagalną do podjęcia pracy



Pułapka bierności – inne zasiłki niż dla bezrobotnych
powodują podobny efekt



Pułapka ubóstwa (niskich płac) – brak motywacji
do zwiększania liczby godzin pracy albo przechodzenia
do lepiej płatnej pracy, gdyż to wiązałoby się z utratą prawa
do świadczeń zależnych od dochodu

Transfery z systemu emerytalnego

Kryteria dostępu: wiek, staż

Stopa zastąpienia w wieku „normalnym”
i wcześniejszym

Stopa zwiększania się wysokości emerytury przy
dłuższej pracy

Ukryty podatek od dłuższej pracy

Substytuty emerytury: renty, zasiłki przedemerytalne

Cechy starego i nowego polskiego
systemu emerytalnego

Stary system:

- O zdefiniowanym świadczeniu (DB), PAYG

- Emerytura składa się z części stałej i części zależnej od stażu oraz

zarobków z 10 kolejnych lat pracy

Nowy system (reforma w 1999 r):

- Dwa obowiązkowe filary: o zdefiniowanej składce (DC) kapitałowy

i PAYG

- Emerytura zależy od składek płaconych przez całe życie zawodowe

i oczekiwanej dalszej długości życia w wieku przejścia na emeryturę

Stopy zastąpienia i podatek / subsydium na dalszą
pracę

STOPY ZASTĄPIENIA

 Wyższe w starym systemie

 W starym systemie wyższe dla osób mniej zarabiających

 W nowym systemie równe dla osób o różnych zarobkach

(ceteris paribus)

PODATEK

 Odkładanie emerytury powoduje obarczenie zarobków dużym

dodatkowym podatkiem

 Stopa tego podatku zależy bardziej od indywidualnych cech w

starym systemie

7

7

WYNAGRODZENIE MINIMALNE

Wynagrodzenie minimalne



Ustawowa regulacja najniższego wynagrodzenia



Może mieć wpływ na:



Zatrudnienie i bezrobocie niektórych grup na rynku
pracy



Kreację nowych miejsc pracy

ale również:



Stronę podażową rynku pracy

Mierniki



Relacja wynagrodzenia minimalnego do
średniego (lub mediany)



Odsetek pracowników zarabiających
minimum

Badania empiryczne



Lata 1980. – zgoda co do niewielkiego negatywnego wpływu wzrostu
minimalnego wynagrodzenia na zatrudnienie (np. Brown i inni, 1992)



Ale: niektóre modele i badania nie przewidują spadku zatrudnienia, a
przy pewnych warunkach nawet wzrost (Card i Krueger 1995; Brown
1999; Dickens i in. 1999, De Fraja 1999).



Niewielki negatywny wpływ na zatrudnienie: Lemos (2004) dla Brazylii
1982-2000



Neumark i Nizalowa (2004) – wpływ na przyszłą sytuację osób, które
w młodości zarabiały płace minimalną

 Płaca minimalna i jej wzrost może mieć negatywny wpływ na

zatrudnienie pracowników o niskiej produktywności i dopiero
wchodzących na rynek pracy.

 Może też skutkować jedynie zmianami warunków pracy (godzin pracy,

obciążenia pracowników, itp.) oraz rozkładu zarobków.

Inne skutki istnienia płacy minimalnej



Strona podaży pracy: zależność produktywności od inwestycji
w kapitał ludzki. Minimalna płaca zachęca do zwiększania
poziomu tego kapitału.



Strona popytu na pracę: płaca minimalna zwiększa liczbę miejsc
pracy dla osób o wyższej produktywności, w bardziej
nowoczesnych branżach



Zwiększa efektywność: przeciwdziała niedoskonałościom rynku
w przypadku monopsonu



Zmniejsza nierówności dochodowe wynikające z dużych różnic
w płacach.

Historia



1894 r. - Nowa Zelandia, następnie Australia.



Europa koniec XIX w., Wielka Brytania



Lata 20. XX w. Stany Zjednoczone



Polska 1956 r.

13

13

OCHRONA PRAWNA ZATRUDNIENIA

EPL

14

Ochrona prawna zatrudnienia (EPL)



Łatwość lub ograniczenia w rozwiązywaniu stosunku
pracy oraz możliwości zatrudniania w innej formie niż
tradycyjna umowa na czas nieokreślony



Wpływa na elastyczność dostosowywania
zatrudnienia do zmian w popycie



Zróżnicowanie między prawną ochroną zatrudnienia
w krajach OECD