1

1

1

POPYT NA PRACĘ

2

2

Popyt na pracę



Zapotrzebowanie pracodawców na siłę roboczą



Popyt na pracę (LD) w:



w krótkim okresie (gdy zasób kapitału nie ulega zmianie),



w długim okresie (gdy możliwe jest dostosowanie wszystkich
czynników produkcji, substytucja między kapitałem i pracą).



Ujęcie statyczne i dynamiczne (uwzględniające
koszty dostosowania pracy w firmie)



Pochodny względem popytu na dobra produkowane
przez firmę

2

3

3

Krańcowy produkt pracy (MPL)



Równy jest przyrostowi produkcji wynikającemu
z zatrudnienia dodatkowego pracownika przy danym
zasobie innych środków produkcji



Zależy m.in. od technologii i zasobu kapitału



Dla wartości MPL wyższej od płacy realnej
obowiązującej na rynku przedsiębiorstwa w krótkim
okresie zwiększają swoje zyski poprzez zatrudnienie
kolejnego pracownika

4

4

Krzywa popytu na pracę



Ma ujemne nachylenie



Przesuwa się wskutek udoskonaleń technologicznych



Zmian zasobu kapitału

3

5

5

Liczba pracowników a liczba godzin pracy



Liczba pracowników i liczba godzin pracy
nie są doskonałymi substytutami



Inny jest ich koszt, co wpływa na popyt



„Chomikowanie” pracy - brak natychmiastowej reakcji
popytu na pracę na pogorszenie koniunktury

6

6

Dynamiczny popyt na pracę
- koszty dostosowań



Koszty zatrudniania, zwalniania, dobrowolnego
odejścia pracowników



Wewnętrzne koszty dostosowań (np. przy
reorganizacji procesu produkcyjnego)



Różnice między LD i poziomem zatrudnienia
z i bez kosztów dostosowań

4

7

7

RÓWNOWAGA NA RYNKU PRACY

8

8

Równowaga na rynku pracy



Na rynku pracy jest ustalana
równowaga między podażą
pracy (LS) a popytem na pracę
(LD).



W efekcie ustalany jest poziom
zatrudnienia i poziom płacy
rynkowej.



Dwa podstawowe modele:
klasyczny i keynesowski.

5

9

9

Model klasyczny rynku pracy



W modelu klasycznym pracę ma każdy kto chce
pracować za rynkową płacę



Bezrobocie tylko dobrowolne, pełne wykorzystanie
zasobów pracy.



Płaca realna = krańcowy produkt pracy

 w = MPL

10

Zadanie



Funkcja użyteczności reprezentatywnej jednostki jest postaci

U

t

=

gdzie c

t

jest wielkością konsumpcji, a Le

t

czasem wolnym w okresie t.

Całkowity zasób czasu wynosi L

max

= 8 h, a stawka wynagrodzenia za

godzinę pracy to w. Konsumpcja może być finansowana jedynie
dochodem z pracy.



Wyznacz podaż pracy jako funkcję wynagrodzeń. Czy przy wzroście
wynagrodzeń przeważa efekt dochodowy czy substytucyjny?



Przedsiębiorstwa wytwarzają dobra angażując jeden czynnik produkcji,
jakim jest praca. Funkcja produkcji to: F(L) = ln L. Wyznacz popyt na
pracę w zależności od poziomu wynagrodzeń.



Znajdź poziom wynagrodzenia oczyszczający rynek. Jaki jest
zrealizowany poziom podaży pracy? Naszkicuj wykres ilustrujący rynek
pracy w równowadze.

t

t

Le

c 

6

11

11

ZATRUDNIENIE

BEZROBOCIE

NIEAKTYWNOŚĆ

12

12

Stany i przepływy na rynku pracy



Trzy główne stany na rynku pracy



Zatrudnienie (E)



Bezrobocie (U)



Nieaktywność (I)



Osoby zatrudnione i bezrobotne tworzą zasoby pracy
(ludność aktywną zawodowo)



Przejścia osób między stanami w czasie - przepływy

7

13

13

Zatrudnienie



Wykonujący pracę lub czynności przynoszące
zarobek (zatrudnieni w ramach różnego typu umów
o pracę, samozarudnieni, przedsiębiorcy,
pomagający członkowie rodziny)



Nie wykonują czasowo pracy (np. z powodu choroby,
urlopu, warunków pogodowych) ale są formalnie
zatrudnieni

14

14

Bezrobocie



Osoby bezrobotne:



nie mają pracy



aktywnie poszukują pracy



są gotowe podjąć zatrudnienie



Różnice między bezrobociem rejestrowanym
a bezrobociem wg BAEL

8

15

15

Nieaktywność



Osoby nieaktywne (bierne) zawodowo to takie osoby,
które nie zostały uznane ani za pracujące ani
za bezrobotne.



Największą część zasobu tworzą młode osoby, które
uczą się przed wejściem na rynek pracy i osoby
starsze na wcześniejszej emeryturze.

16

16

Fluktuacje na rynku pracy



Sezonowość
zatrudnienia i
bezrobocia w ciągu
roku



Zatrudnienie i
bezrobocie w cyklu
koniunkturalnym

9

17

17

Źródło: BAEL, GUS

13,7

13,7

13,9

14,5

15,2

15,7

15,8

3,3

3,2

3,1

2,4

1,6

1,2

1,4

14,1

14,2

14,2

14,5

14,6

14,4

14,3

0

5

10

15

20

25

30

35

03_2

04_2

05_2

06_2

07_2

08_2

09_2

m

ln

o

s

ó

b

bierni

bezrobotni

pracujący

Liczba E, U i I na rynku pracy w Polsce

18

Zadanie



Obywatele pewnego kraju dzielą się na trzy grupy:
zatrudnionych (E), bezrobotnych (U), oraz nieaktywnych na
rynku pracy (I).



W każdym roku 18% bezrobotnych znajduje pracę (przepływ z
U do E = 18%), traci ją 2% pracujących zasilając bezrobotnych
(EU = 2%). Spośród nieaktywnych zawodowo 4% przechodzi do
zasobu siły roboczej, z czego 3% wchodzi na ten rynek
nieudanie (IU = 3%), a 1% znajduje zatrudnienie (IE = 1%).
Pozostałe przepływy wynoszą odpowiednio EI = 4%, UI = 8%.



Narysuj diagram z zaznaczonymi kierunkami i wielkością
przepływów.



Oblicz bezrobocie stanu równowagi, oraz liczbę bezrobotnych
zakładając, ze populacja wynosi N=10 mln osób.