SCHEMAT BUDOWY KOMÓRKI PROCARYOTA

BUDOWA I SKŁAD CHEMICZNY BAKTERII

 Woda do 87% mokrej masy – ardzo istot skład ik, ko órki ardzo wrażliwe a w s ha ie

– istot ą sprawą higie jest w iera ie wsz stkiego do su ha – woda to źródło rozwoju
mikroflory

 dakterie w kształ ił e ha iz o ro e – iektóre w twarzają przetrwalniki – iewrażliwe

a te peratur

i wię ej stop i Celsjusza

 dardzo podo

skład he i z do ko órek eukariot z

h

 Węgiel – ok 60%
 azot – ok 10%
 popiół – ok 10%
 iałka – 60%
 r oso ów – do 10%
 kwasy rybonukleinowe RNA – do 20%
 DNA – do 3%
 Wielocukry – do 10%
 Lipidy – ok 10% (od 3 do 23) – z a z e zróż i owa ie



 U bakterii brak metylocytozyny – z od fikowa a he i z ie toz a z grupą et lową

zwierzęta %, rośli %

 W stępuje et loa i oade i a , % w stosu ku do ade i

Cecha diagnostyczna bakterii

– DNA: A+T/C+G

 Moż a sekwe jo owa DNA, ale oż a zro i oś prostszego w prz padku DNA

w izolowa ie jest prostsze, oż a h drolizowa i frak jo owa w prost sposó , i oż a

określi stosu ek ade i i t i do toz

i guaniny), sekwencjonowanie jest znacznie

trudniejsze



 W prz padku iektór h akterii ta wartoś jest ś iśle zdefi iowa e – brak tolerancji – w

iektór h prz padka h zate daje a ożliwoś zakwalifikowa ie do określo ego rodzaju

INNE CECHY DNA:

 Nie związa e z histo a i

 W stępują ałe iałka: HU – Escherichia, Hbs – Bacillus brak jednego uniwersalnego

iałka, róż e w zależ oś i od struktur akterii

 Kationy: Ca2+ ; Mg2+

 Polikationy organiczne – odróż iają orga iz prokariot z e od eukariot z ch –

odróż iają a e ha

 Ge eral ie katio eutralizują uje ie aładowa ą i DNA, w prz padku prokariotów

ząste zka DNA w stępują w toplaz ie, ie jest odizolowa a od toplaz , zate usi

zneutralizowana

 Polikationy to: spermina, spermidyna, putrescyna; - polikatio zawierają dużą iloś grup

aminowych

– które łatwo ulegają uproto owa iu

ROLA WITAMIN U BAKTERII

 Wita i w prz padku akterii peł ią taką sa ą fu k ję jak u orga iz ów eukariot z h
 Naj zęś iej tworzą grup prostet z e e z ów
 Nie wiado o kto pierwsz zaż wa wita i w prz padku i fek ji akter j ej – czy ludzie, czy

bakterie

POZOSTAŁE SKŁADNIKI CHEMICZNE

1. Cukry charakterystyczne dla bakterii polimery:
Granuloza, glikogen bakteryjny

– ateriał zapasowe, poli er glukoz , glukoza w róż sposó

zmodyfikowana
Budulcowe

– ś ia a ko órkowa:

Lewany

– polimery fruktozy

Mannany

– polimery mannozy

. Lipid , iała tłusz zowe woski – ardzo dużo u prątków; estry fitoglicerolu, kwas

tu erkulostear ow kwas tłusz zow stear ow zestr fikowa określo

.. , was fito ow

drak steroli t lko u si i , akterii zdol

h do fotos tez i pasoż t i z h M oplasa tales

drak wielokrot

h wiąza ie as o

h – t lko i w łą z ie as o e tłusz ze

Poli er kwasu h droks asłowego - ateriał zapasow , rezerwuar e ergii i szkieletów węglow h

OTOCZKI I ŚLUZY ZEWNĘTRZNE

 Nie w hodzą w skład ś ia ko órkowej – ie jest to i h trwał ele e t
 OTOCZKI BAKTERYJNE: gru e, gęste, sz zel e – ie oż a i h usu ą z ko órek akter j h,

skład zależ od klas akterii

 ŚLU)Y dAKTERYJNE: rzadsze, ogą odd so jowa – oż a je usu ą ez szkod dla ko órki

akter j ej, w zależ oś i od środowiska, głów ie węglowoda

 BUDOWA OTOCZEK:
 Polisacharydy: glukoza, ramnoza, aminocukry;
 Kwas 2-ketodeoksygalaktynowy, kwas uronowy, pirogronowy, octowy i inne organiczne
 Polipeptydy: poliglumatiniany – jako skład ik dodatkow , głów ie u da illus a thra is, .

subtilis

Rola otoczek

– czasa i waru kują patoge oś , odpor oś a fago tozę ie ogą

fago towa e

przez iałe krwi ki krwi
Streptococcus

– te które w twarzają oto zki są patoge e

ŚLUZY BAKTERYJNE:

 O hro a przed z

ika i środowiskow i, tworze ie skupisk, zasa i waru kowa ie ru hu

ślizgowego

 (gallitonella ferruginea, Flexibacter, Cytophaga, Beggaitoa – tworza filamenty – trichomer –

ru h wokół osi; iektóre si i e; M o a teriae – w kieru ku iał owocowych)

STUKTURA ŚLUZÓW

 Polisacharydowa – glikokaliks w dziela a zew ątrz – iesza i a poli erów

polisa har dów, które sta owią heteropoli er , iejed orod e poli er , każd poli er
posiada inne jednostki monomeryczne

, w o rę ie jed ego poli eru też ogą

róż e

monomery

 Substancje bardzo lepkie – u ożliwiają prze iesz za ie akterii oraz tworze ie iał

owocowych (tworzenie skupisk bakterii)

POCHEWKI BAKTERYJNE

)ew ętrz e rurkowate osło ki, głów ie heteropolisa harydy: glukoza, kwas glukuronowy, galaktoza,
fruktoza
CHARAKTERYSTYCZNE DLA:

 Bakterii nitkowatych – sphaerotilus natons, leptothrix ochracea
 Acetobacter aceti – elulozowa, skórzasta osło ka –

oder a a eti pseudoskóra, ardzo

twarda, trud a do usu ię ia)

 Sarcina ventriculi, lampropedia hyalina – eluloza jako spoiwo agregatów ko órek

TYPY UR)ĘSIENIA dIEGUNOWE – POLARNE; BOCZNE – LATERALNE)
MONOPOLARNE

a) Jednobiegunowe politrychalne

– lofotrychalne

b) Jednobiegunowe monotrychalne

BIPOLARNE

– a dwó h iegu a h ko órki w stępują rzęski

a) Dwubiegunowe politrychalne (amfitrychalne)

PERYTRYCHALNE

– BOCZNE

TYPY RUCHU WYKONYWANE PR)E) R)ĘSKI:
Ruch
Pchanie
Ciąg ię ie
Spiralny

– oba kierunki

Rzęski per r hal e – ruch rotacyjno-posuwisty
Punkt inercyjny

– iejs e zakotwi ze ia rzęski wew ętrz ej – np. Leptospira – rów ież u ożliwia

ruch obrotowy jak i posuwisty

TYP UR)ĘSIENIA MOŻE dYD CECHA DIAGNOSTYC)NĄ
Eubacteriaceae, bacillaceae

– rzęski a ałej powierz h i ko órki; wzdłużnie lub perytrychalnie

dUDOWA R)ĘSEK

diałko flagelli a – glo ular e o śred i ,

rząd wielkoś i , ało a i okwasów zasadow h,

zęsto rak C s, Trp – dzięki takie u składowi a i okwasowe u w roztwora h taka struktura

u ożliwia zwi ię ie i utworze ie struktur glo ular ej; s tet zowa a jest wew ątrz akterii,

prze oszo a jest a zew ątrz i dopiero ta to iałko jest łą zo e – e ha, która dot z wsz stki h

struktur zew ętrz

h okolwiek jest a zew ątrz ędzie frag e tar z ie s tezowa a wew ątrz,

tra sport a zew ątrz i łą ze ie za po o ą uwal ia

h e z ów

W dłuża ie – łą ze ie frag e tów flagelli s tezowa ej w toplaz ie

Swoiste róż i e:

a Śred i a glo uli

Długoś i i doś jed ostek flagelli

c) Skok helisy flagelliny

G(-)

– pierś ie ie zew ętrz e – L, P i wew ętrz e – O, M (S,M)

G(+)

– t lko wew ętrz ie

R)ĘSKI U G -)

Najpierw s tezowa e są pierś ie ie, pote ele e t flagelil , które pozwalają a w dłuża ie takiej

rzęski

RUCH
Ru h ge erowa jest przez pierś ie ie wew ętrz e O,M S,M

E ergia po hodzi z ło owego tra sportu proto ów róż i a pote jałów po jed ej i po drugiej stro

ło toplaz at z ej w stępują ej w ko ór e

A t ge ko órki akter j ej:

Rzęskowe: H hau h – podmuch)
Somatyczne: O (ohne hauch)

– wew ętrz e i zew ętrz e

FIMBRIE, PILUSY

– pile w rostki toplaz at z e, iałko – pilina – i

rodzaj iałka

Śred i a , -4 nm
Adhezja

– ie są odpowiedzial e za ru h!

Typ I:
Pł iowe F – ęskie, ios teza w toplaz ie, pote pro iałko jest tra sportowa e a zew ątrz

TAKSJE

– ukieru kowa ru h ikroorga iz ów
a) CHEMOTAKSJA

– pod wpł we z

ików he i z

h; jeśli w środowisku akterii z ajduje

się określo z

ik, oże to w woła ru h; ru h ieuporządkowa – w or al

podłożu

izotropowy

– akteria porusza się po li ii prostej, pote koziołkuje – ruch dowolny, bez

określo ego kieru ku; w gradie ie stęże ia atrakta ta zęstoś koziołkowa ia aleje, gd

ko órka pł ie w „do r kieru ku”, tz . w stro ę opt al ego stęże ia; w gradie ie

stęże ia reple ta aleje w kieru ku ru hu

b) AEROTAKSJA -

stęże ie tle u; akterie tle owe skupiają się prz rzegu szkiełka

akr wkowego i wokół za k ięt h pę herz ków powietrza usi

preparat prz ż iow ;

bakterie mikro

c) FOTOTAKSJA

– bakterie purpurowe; chromatium – , % róż i w atęże iu światła

d) MAGNETOTAKSJA

– bakterie magnetotaktyczne – głów ie eztle owe lu ikroaerofile –

, % su hej as to żelazo w posta i ag et tu – ferromagnetyczny tlenek Fe. Magnetosomy

u podstaw rzęsek

ŚCIANA KOMÓRKOWA dAKTERII
CECHY:
Kompleks chemiczny
Nada ie kształtu
Na

da ie szt w oś i

Ochrona
A t ge so at z e zew ętrz e t pu O

TYPY ŚCIANY KOMÓRKOWEJ:
G(+) G(-)
Archebacteriae
Na po zątku sądzo o, że ist ieją t lko dwie ś ia ko órkowe G + i G -). Po odkryciu Archebacterii

odkr to i e t pu ś ia ko órkowej

ŚCIANA KOMÓRKOWA dAKTERII G +

Na zew ątrz ło toplaz at z ej, ezpośred io ad ło ą

Ko pleks węglowoda owo-peptydowy – mukokompleks=mureina=mukopeptyd – azw rów o e e,

oż a je uż wa za ie ie

Kwas tej howe łą zą e ukoko pleks i ło ę toplaz at z ą poli er alkoholi
wielowodorotlenowych

– połą zo e kowale

j ie do ukoko pleksu

Czase iałka a zew ątrz struktur ś ia ko órkowej – iałko M – Streptococcus (BARDZO rzadko

jakiekolwiek struktur iałkowe a zew ątrz, ie są to iałka sz zel ie ota zają e, ogą o e tworz

właś ie układ a t ge ow

Poli er węglowoda ow – hetero poli er o dwó h jed ostka h, które aprze ie ie ędą się

powtarza – ta struktura została azwa a glika e o o er : N-acetyloglokoznamina (NAG=G) –

po hod a glukoz , a węglu a wprowadzo ą za iast grup h droks lowej a grupę a i ową,

oraz reszta kwasu o towego jest wprowadzo a a grupę a i ową tworzą wiąza ie a idowe i kwas
N-acetylomuraminowy (NAM=M)

– po hod a glukoz , węgiel z grupą a i ową oraz resztą kwasu

o towego, dodatkowo utworze ie wiąza ia iędz węgle a resztą kwasu lekowego – tam wolna
grupa acetylowa

– grupa akt w a, oże dołą z się dowol a a i okwas z grupą a i ową,

powsta ie wiąza ie pept dowe, węgiel r wiąza ie estrowym do grupy hydroksylowej z kwasami
tejchowymi)
Wiąza ie eta- , jest rozkłada e przez e z lizoz

Te dwie jed ostki o o er z e połą zo e są wiąza ie eta-1,4-glikoz dow tworzą struktur

włók iste – trwałoś ś ia ko órkowej, oto ze ie ałej ko órki akter j ej jeżeli grupa

h droks lowa pow żej płasz z z a węglu to wiąza ie eta

Prz łą za ie pept du do reszt kwasu elkowego ędzie w dłużał się w kieru ku C ko a – ta grupa

ie połą z się z sąsied ią grupą kar oks lową sąsied iego ła cucha.

Musi się to od

za po o ą jakiegoś pośred ika, p. kwas dia oi opi erli ow D-ala) lub lizyny

dodatkowa grupa a i owa, w prz padku kwasu też kar oks lowa – powstają ostki pept dowe

Kwas tej howe prz łą zo e do NAM w poz ji -OH adają ładu ek „-”

W prz padku pept doglika u w stępują D-a i okwas wielka rzadkoś

ŚCIANA KOMÓRKOWA dAKTERII -)
Wielowarstwowa struktura

– od zew ątrz:

. dło a zew ętrz a, po ad pept doglika e – struktura fosfolipidowa oraz lipoproteiny – z

zęś ią iałkową kowale

j ie związa ą do ukopept du i lipopolisa har d – LPS

2. Cienki mukokompleks (peptydoglikan)

– zase jed a warstwa, leżą a pow żej ło

toplaz at z je, rak ostków iędz pept dow h, u iektór h oże w stępowa kilka

warstw i ogą w stępowa ostki iędz pept dowe

3. Miejsca adhezji

– przewęże ia da er’a – ko takt ło zew ętrz ej z toplaz ą – tam brak

peptydoglikanu

– zew ętrz a ło a oże się wpukla i łą z z ło ą toplaz at z ą

ota zają ą ko órkę

. Przestrze per plaz at z a iędz ło ą toplaz at z ą a pept doglika e ie jest to

szczelne otoczenie jak w przypadku G(+))

dUDOWA ŚCIANY KOMÓRKOWEJ dAKTERII G -)

W stępuje frag e t z ie

lipopolisa har du – układ o o erów – charakterystyczny dla

bakterii

– odpowiedzial za patoge oś – wielokrotnie powtarzany

Antygen O

– spe fi z a gatu kowo zęś LPS – heteropolisacharydu

LPS

– zęsto z

ik patoge oś i – toks z oś i u akterii G -) – endotoksyna

Salmonella typhimurium - tyfus, Shigella dysynteriae - czerwonka

ŚCIANY KOMÓRKOWE dAKTERII G + I G -)

Usu ię ie ś ia ko órkowej w w iku działa ia lizoz u – w przypadku G(+) – delikatna struktura

akter j a oto zo a jed ie ło ą topla at z ą a pozostał prz ż iu trze a u ieś i akterię

w środowisku izotonicznym) – protoplast

Sferoplast pozostają resztki ś ia ko órkowej, o o hra ia je ło a zew ętrz a u G -) tylko w

o e oś i z

ików helatują

h EDTA – astępuje usu ię ie resztek ś ia ko órkow h; resztki

ś ia ko órkowej – markery – wszystkie orga iz jed ego gatu ku ają ide t z sferoplast

dAKTERIE dE) ŚCIANY KOMÓRKOWEJ

Nie są zdol e do s tez NAM i/lu kwasu dia i opi erli owego
Mykoplazmy: Mycoplasma, Ureaplasma, Acholeplasma

– rak szt w ej struktur zęsto sterole

w udowa e w struktur ło toplaz at z

h

Formy L

– ieko plet e ś ia ko órkow h, w stępują u G + i G - , w agają ogat h podłoż i

w sokiego pote jału os ot z ego

ŚCIANA KOMÓRKOWA ARCHEBACTERIA
Najstarsze filogenetycznie: metanogeny, halofile, acidofile, termofile
Ce h : rak pept doglia u ie wiado o, z jest to reguła z t lko e ha opisa

h gatu ków ,

iałka, glikoprotei , polisa har d , zase rak poli erów

Methanospirillum hungatii - inna

iż w G + i G -)

Methanobaterium- bez NAM, podobna do G(+)

Cyjanobacterie -

SINICE TEŻ POSIADAJĄ MUKOKOMPLEKS

KLASYFIKACJA dAKTERII W )ALEŻNOŚCI D STRUKTURY ŚCIANY KOMÓRKOWEJ
G(+):
Większoś ziar iaków
Laseczki - Bacillus
Maczugowce
Promieniowce
G(-):
Pałe zki – E. coli
Pseudomonas
Przecinkowce
Śru ow e

WYJĄTKI OD TEORII dARWIENIA GRAMA:
Neiseria genorohoeae

– barwienie jak G(-), ale cechy jak u G(+)

Stare hodowle aks al ie d iowe hodowle jesz ze dają do re w iki
Treponema pallidum

– ie arwią się

Mycobacterium tuberculosis

– woski, kwasoopor oś

dakterie gra + arwią się już po pierwsz arwie iu, drugi t p trze a już do arwia . Dzieje się

tak, dlatego, że pierwsz arw ik ie a sza s w ik ą i trwale związa się ze ś ia ą ko órkową w
przypadku G(-

. Prze

ie alkoholi dopiero u ożliwia usu ię ie oto zki zew ętrz ej, zostaje

w ekspo owa pept doglika , któr a sza se za arwi się w pro esie do arwiają

.

dŁONY CYTOPLA)MATYC)NE

Struktur t h ło toplaz at z

h są podo e do wszelki h i

h ło .

dIAŁKA dŁONOWE kr teriu : położe ie

Wew ętrz a NP. ATP-aza

)ew ętrz e

Środkowe per fer z e i tra s e

ra owe

dIAŁKA kr teriu : fu k ja :
Struktury
Enzymatyczne

Ka ałowe per eaz , tra slokaz
Gene

rują e ru h: lateral ; t pu flip-flop

FUNKCJE dŁON CYTOPLA)MATYC)NYCH:
Cechy:
Przepusz zal oś , selekt w oś sztu z ej ło fosfolipidowej

Jak się ada przepusz zal oś :

U iesz ze ie fosfolipidów w rozpusz zal iku polar

– utworze ie sztu z ej łony

cytoplazmatycznej
Prze hodzą:

Niepolar e ząste zki h drofo owe N , O , alkohol e z low , CH , N O, H

Małe ząste zki polar e ez ładu ku H O, o z ik, gli erol, CO

Nieprze hodzą:

Duże ząste zki polar e ez ładu ku glukoza, sa haroza
Jony (Na+, K+, Mg2+, itd.)

MECHANIZMY TRANSPORTU
Prosta dyfuzja (O2, N2, NH3, H2)

– ogą d fu dowa gaz

D fuzja ułatwio a gli erol u E. oli tra s e

ra ow ka ał alfa-heli ,

a i okwasów, otwart

po indukcji)

– tra sportowa związek ie ulega zmianom

Transport aktywny (symport: u E,Coli: laktoza+H+; PO4 3-, Na+ system transmembranowy 6+6 helix)

–

tra sportowa związek ie ulega z ia o
Translokacja grupowa

– z ia a struktural a związku, iałko HPr

TRANSLOKACJA GRUPOWA SYSTE PTS

– fosfotransferazow , zależ od PEP

dIAŁKA WAŻNE DLA TEGO TRANSPORTU:
EI, HPr

– cytozolowe – e z pierwsz oraz iałko HPr z ajdują się w tozolu, ele e t wspól e dla

wsz stki h tra sportów
EII (sepcyficzny, 3 funkcjonalne komponenty):
EIIA i EIIB

– cytozolowe – połą zo e a C odrę e, ale oże też

i a zej p. A C a d odrę e

EIIC

– ka ał tra s e

ra ow

Jakie skutki powoduje transportowanie glukozy:
Tra sport glukoz do w ętrza ko órki akter j ej w wołuje szereg z ia . Jeżeli jed ostka druga jest
ufosforylowana

– ie a glukoz , oże swo od ie do hodzi do tra sportu laktoz i akt wowa ia

opero u laktozowego. Jeżeli ie jest ufosfor lowa to ie oże zajś tra sport laktoz . C kli z e

AMP jest rów ież ele e te regulatorow związa

z opero e laktozowym i metabolizmem

laktoz duże stęże ie powoduje i hi i ję . Powoduje to, że jeżeli glukoza jest w duż stęże iu,
laktoza nie jest metabolizowana.

diałko HPr. Do ore reszt fosfora owej jest ufosfor lowa e iałko HPr

TRANSPORT AKTYWNY, ENERGIA, delta p; ATP, PEP
Delta p

– pote jał proto ow – utrz

wa dzięki stałe u w po pow wa iu a zew ątrz jo ów:

H+ lu Na+, oże to

połą zo e z jed o zes

tra sporte i ego związku, jo u z kwasu:

symport, antyport
Transport pierwotny

– nieodwracaln , jede ele e t, jed okieru kow ; związek tra sportowa

t t pe tra sportu oże

związa al o z prze osze ie elektro ów, a lo z po pa i

jo ow i zależ

i od ATP, al o zależ od dekar oks la ji jakiegoś związku owa rze z w

stosu ku do eukariotów)

E ergia: prze osze ie elektro ów, po p jo ow i zależ

i od ATP ATP-azy), lub od

dekar oks la ji eta olitów p. sz zawioo ta u z et lo alo

oCo-A

Tra sport wtór – kotransport dwó h skład ików, iezależ ie od kieru ku skład iki ogą

tra sportowa e w jed ą stro ę, al o w prze iw

h kieru ka h – symport lub antyport)

TRANSPORT ŻELA)A – SIDEROFORY

Taki t p tra sport, któr jest tra sporte i dukowa

, związki, które służą tra sportowi żelaza to

związki o sko plikowa ej strukturze eta oli z ej – żelazo a +III stop iu utle ie ia. Żelazo pod zas

tego tra sportu ulega reduk ji do +II stop ia utle ia ia. )wiązki, które iorą udziął w t tra spor ie
to siderofory

– bardzo dużo t h związków zawierają P eudo o as. Po przetra sportowa iu takiego

związku żelaza do hodzi też do h droliz takiego sideroforu. )a każd raze usi o

a owo

tra sportowa . Dla grz ów z kolei siderofor jest związkie wielokrot ego uż tku.

INTE

GRALNOŚD dŁON CYTOPLA)MATYC)NYCH

Wpł w z ia pote jału os ot z ego a akterie.

C toplaz a + ło a toplaz at z a = protoplast.

Protoplast jest ardzo wrażliw a z ia stęże ia roztworu a zew ątrz. W roztworze

hiperto i z

ko órka tra i wodę i oże do hodzi do odkleja ia protoplastu od ś ia

ko órkowej podo ie jak u rośli .

STRUKTURY dŁONOWE U dAKTERII
Lamelle Nitrococcus, Nitrobacter, Nitrosomonas
Struktur zawierają e arw iki fotos tet z e – chromatofory

Krople siarki wew ątrz ko órki

Mezoso powstają w w iku tworze ia septu u da illus su tilis – rze z wiś ie wpukle ie ło

toplaz at z ej, które powstaje pod zas dziele ia się ko órek akter j

h.

CYTOPLAZMA

CIAŁKA INKLU)YJNE; GRANULE, )NAJDUJĄCE SIĘ W CYTOPLA)MIE
Polihy

droks aśla – ateriał zapasow w waru ka h głodow h – wykorzystywany gdy brak

zew ętrz

h źródeł orga i z

h

Cyjanoficyna

– harakter st z a dla fotos tezują

h C ja o a terii Asp; Arg – rezerwy azotu)

Glikogen bakteryjny
Magnetosomy

Bacillus cereus

– polih droks aśla

Pseudomonas aeruginosa

– polifosforan, granule metachromatyczne – z ie iają e kolor

Nostoc coreum

– C ja o a etriae pę herz ki iałkowe, dodatkowe iałka a zew ątrz

Thiobacillus

– karboksysomy, u orga iz ów zależ

h od CO , dodatkowo w peł io e iałka i. Że

oż a ło zatrz a dwutle ek węgla w taki kar oks so ie, uszą się z ajdowa w i

odpowied ie iałka, które ędą go wiąza . Wśród orga iz ów prokariot z

h w stępuje dużo

takich, kt

óre są zależ e od CO jako źródła węgla

CYTOPLA)MA I STRUKTURY, KTÓRE SIĘ W NIEJ )NAJUDJĄ

C toplaz a u akterii jest iejs e , w któr za hodzą pro es eta oli z e, replika ja DNA i

ios teza iałek

STRUKTURY:
Rybosomy:
diałko %; rRNA %
Wolne

lu prz łą zo e do ło , tworzą poliso są luź o zawieszo e w toplaz ie, ie są

prz łą zo e do i

h ło , z siate zki jak u Eukariotów; prz łą zają się do ło , t lko gd

ios tezują to sa o iałko, jest to struktura wielu r oso ów

Podjednostki

– S, S podjed ostka ała składa się z S RNA, polipept dów oraz duża

jed ostka składają a się z S RNA, S RNA, polipept dów
Jednostki S

– metoda sedymentacji Svedberga – oż a w z a z dla ał h ko órek, posz zegól

h

orga elli, ale rów ież dla akro ząste zek; jest o a zależ a od kształtu i roz iaru ząstez ki oz a za

współ z

ik sed e ta ji pod zas ultrawirowa ia. Jest to oś wię ej iż harakter st ka he i z a,

ówi, z ząste zka jest roz udowa a przestrze ie, z tworz ardzo skupio ą strukturę. Pod zas

wirowa ia określo ego ele e t ko órkowe, z ałe ko órki zaj ują określo e iejs e. Na

położe ie tej struktur a zate ie t lko iężar, ale i też o jętoś ząste zki. Mi o awet

iejszej

as oże o a

położo a liżej po zątku pro ówki iż ząste zka ięższa.

REJON JĄDROWY – DNA ezpośred io zawieszo e w toplaz ie
Chromosom bakteryjny

– pojedynczy – oz a za to, że ko órki akter j e są haploidal e, jede

genom, jeden chromosom

– powoduje to, że jest to ardzo do r ateriał do ada , kolist ukleoid –

struktura: podwój ej helis , superhelis – wiele pętli – nawet do 43

Prz łą zo do ło toplaz at z ej – jest zesta ilizowa , zakotwi zo poprzez to połą ze ie.

TO a z a ze ie prz replika ji, po ieważ i poto

a też jest zakotwi zo a i ożliw jest właś iw ,

rów o ier podział ateriału ge et z ego do ko órek poto

h

% DNA, % RNA, % iałek

Dodatkowe DNA

– episomy, plazmidy – e ha harakter st z a dla prokariotów. Episo – dodatkowy

ateriał, for a li iowa al o kli z a, ie a zdol oś i do autoreplika ji. Plaz id – element zdolny do

autoreplika ji, zasa i oż a je azwa repliko a i – ogą pojawia się iezależ ie w wielu kopia h.

DNA uwol io e z ko órki akter j ej – Cząste zka DNA to ardzo sta il a ząste zka. Taki uwol io

kwas deoks r o uklei ow ardzo łatwo awi ą a agietkę

SPORY I INNE FORMY SPOCZYNKOWE
Endospory

– fro owa e wew ątrz ko órki wegetat w ej; zawierają t lko około % wod i

iej

wody, tym taka struktura jest bar

dziej trwała, odpor a iędz i

i a te peraturę i w s ha ie ,

charakterystyczne dla (Clostridium, Bacillus, Sporolactobacillus, Sporosurcina, Desulfotomaculum,
Thermoactinomycetes

– for ują

elia

Położe ie e dospor:
Terminalne
Centralne
Subterminalne

– iędz jed

z ko ów ko órki akter j ej a e tru

Kształt i położe ie to e ha gatu kowa. O ok arwie ia Gra

a to jest rów ież e ha, którą określa

się gatu ek akterii.

SPOROGENEZA
)a hodzi wted , gd waru ki ż ia akterii są iekorz st e. Pierwsz pro ese jest replika ja DNA –

że w for ie przetrwal ej, która ędzie przez długi zas ieakt w a, ędzie jak ajświeższe DNA,

aktual a kopia DNA, poz awio a łędów. Dopiero pote pro es tworze ie ko órki przetrwal ej.

Następ ie uwpukla ie ło – powstaje septum – towarz sz te u duże stęże ie Ca + wew ątrz

protoplastu, aku ulowa jest rów ież kwas diplikoli ow – daje to odpor oś a te peraturę. Po

wpukle iu ło toplaz at z ej tworz się dwuwarstwa – warstw fosfolipidów.

Następ ie tworze ie pept doglika ów – for uje się po iędz we wetrz ą a zew ętrz ą ło ą

toplaz at z ą, powstaje ś ia a ko órkowa.

Następ ie tworze ie egzosporiu – tworze ie płasz za, ele e t osło ow , gruba warstwa

węglowoda ów.

Następ ie d spersja pozostał h ło i skład ików ko órkow h oraz uwol ie ie e dospor .

)MIANY )ACHOD)ĄCE W SPOROPLAŚCIE PODC)AS SPOROGENE)Y
Ubytek glukozy

– daje po zątek s tezie e dospor

Jeśli gęstoś opt z a osiąg ie pewie pozio to oże

pew i że doszło do utworze ia

endospor.

RÓ)NE C)YNNIKI WPŁYWAJĄ NA KIEŁKOWANIE ENDOSPORY

O e oś a i okwasów, zasad azotow h ade oz a, L-ala)

Waru ki utle iają e

Zmiana pH

– niskie pH

Stymulacja temperaturowa

– impuls temperaturowy – w soka te peratura ardzo duże z a ze ie

dla pro esów ster liza j

h – 65st C

Kiełkowa ie rozpo z a się wz ożo

i podziała i ko órkow i – to o w dostaje się a zew ątrz

to kolej e, owe ko órki.
Endospora

– aj ardziej trwała for a

INNE FORMY PRZETRWALNE

– e hują się dużą zawartoś ią wod , są ardziej wrażliwe a

te peraturę
Cysty

– z ie io a ała posta wegetat w a, ie t lko frag e t jak w prz padku e dospor ; akterie

gle owe: a oto a ter, akterie śluzowe M o a teria, Meth locystis
Egzospory

– pą zkowa ie: eth losi us, Tri hosporiu ; ko órki o róż

kształ ie – podłuż e,

astęp ie dzieli się, powstaje egzospora przekształ a się ko órka zew ętrz a – ostat ia ko órka po

podziale, owal a, o

iejszej zawartoś i wod

Miksospory

– prze ia a ał h ko órek, akterie śluzowe: M o o us, Sporo tophaga; dużo

iejsze ko órki, oto zo e gru ą warstwą śluzu z

iejszą iloś ią wod od ko órek wegetat w

h

powstają iała owo owe, po kiełkowa iu zupeł ie z ie iają kształt, są podłuż e i z a z ie większe od

miksospor)
Konidia

– harakter st z e dla t lko i w łą z ie pro ie iow ów A ti o

etales – jako forma

roz

aża ia; az wa e pseudogrz

ią. Po podziale iektóre ko órki pozostają w for ie owal ej –

odpowiedzialne za tworzenie

owej kolo ii akterii. Dużo iższa zawartoś wod , dużo ardziej

odporna