garbarz skor 744[03] z3 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Zbigniew Gregorczyk

Natłuszczanie skór z okrywą włosową

744[03]Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr inż. Marian Grabkowski

inż. Stanisław Pietryka

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Zbigniew Gregorczyk

Konsultacja:

mgr inż. Zdzisław Feldo

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[03].Z3.01
„Natłuszczanie skór z okrywą włosową” zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu garbarz skór.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Cel, rodzaje środków natłuszczających, zasady natłuszczania

skór z okrywą włosową

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Metody i sposoby natłuszczania tkanki skórnej

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Sporządzanie emulsji natłuszczających skóry

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Techniki i urządzenia do natłuszczania skór z okrywą włosową

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Treści zawarte w tym poradniku są przeznaczone dla nauczyciela prowadzącego

nauczanie zawodowe w systemie modułowym w szkole kształcącej w zawodzie garbarz skór
744[03]. Jednostka modułowa zawiera:
–

wymagania wstępne,

–

szczegółowe cele kształcenia,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

–

środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania, propozycje
metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia,

–

wykaz literatury z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
–

pokazu z objaśnieniem,

–

tekstu przewodniego,

–

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.

Treści kształcenia jednostki modułowej zostały ujęte w tematach:

1. Cel, rodzaje środków natłuszczających, zasady natłuszczania skór z okrywą włosową.
2. Metody i sposoby natłuszczania tkanki skórnej.
3. Sporządzanie emulsji natłuszczających skóry.
4. Techniki i urządzenia do natłuszczania skór z okrywą włosową.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.
W rozdziale tym podano również:
–

plan testu w formie tabelarycznej,

–

punktację zadań i uczenia się,

–

propozycje norm wymagań,

–

instrukcję dla nauczyciela,

–

instrukcję dla ucznia,

–

kartę odpowiedzi,

–

zestaw zadań testowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie realizacji programu uczeń musi przestrzegać regulaminów, przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Z tymi przepisami należy zapoznać uczniów podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

744[03].Z3.04

Uszlachetnianie okrywy

włosowej skór

744[03].Z3.05

Uszlachetnianie tkanki

skórnej skór z włosem

744[03].Z3

Technologia wykończenia

i uszlachetniania skór z włosem

744[03].Z3.01

Natłuszczanie skór z okrywą

włosową

744[03].Z3.02

Suszenie skór wyprawionych

z okrywą włosową

744[03].Z3.03

Przygotowanie skór

wyprawionych z okrywą włosową do

uszlachetniania

744[03].Z3.06

Ocena jakościowa,

Rozsortowanie i przechowywanie

skór wyprawionych z okrywą włosową

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej „Natłuszczanie skór z okrywą

włosową” uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać rodzaje skór przeznaczonych do natłuszczania,

−

rozpoznawać sposób garbowania skór przeznaczonych do natłuszczania,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

wykonywać wszystkie prace zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

zastosować odzież i środki ochrony osobistej,

−

pracować w grupie i indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

Po realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

posłużyć się instrukcją technologiczną wykończania skór z okrywą włosową,

–

określić cel i dobrać metodę natłuszczania skór w zależności od rodzaju
i przeznaczenia,

–

sporządzić roztwory emulsji natłuszczających zgodnie z zasadami technologii,

–

wykonać natłuszczanie różnego rodzaju skór z okrywą włosową,

–

dobrać i zastosować urządzenia do kąpielowego lub ręcznego natłuszczania skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca .....................................................................................................................

Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03]
Moduł:

Technologia wykończania i uszlachetniania skór z włosem 744[03].Z3

Jednostka modułowa: Natłuszczanie skór z okrywą włosową 744[03].Z3.01

Temat: Natłuszczanie skór z okrywą włosową przez smarowanie szczotką
Cel ogólny: rozumienie celu i kształtowanie umiejętności natłuszczania

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

zorganizować stanowisko do natłuszczania przez smarowanie szczotką zgodnie
z przepisami bhp,

−

rozsortować skóry z przeznaczeniem do natłuszczania przez szczotkowanie,

−

przygotować mieszankę natłuszczającą,

−

przygotować skórę do konserwacji,

−

przeprowadzić proces natłuszczania,

−

dokonać oceny poprawności natłuszczenia skór,

−

ułożyć skóry po natłuszczeniu.

Metody nauczania:

−

miniwykład,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach

Czas: 180 minut

Środki dydaktyczne:

−

wagi do ważenia tłuszczów,

−

skóry lisów, królików, kun, nutrii,

−

wiadro na sporządzoną emulsję natłuszczającą,

−

stół roboczy lub blat do przeprowadzenia natłuszczania,

−

woda amoniakalna,

−

szczotka do nacierania,

−

odzież ochronna,

Przebieg zajęć:

1. Powitanie uczniów.
2. Uświadomienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:

a) wprowadzenie:

– nauczyciel omawia: cel natłuszczania, rodzaje skór, które poddaje się natłuszczaniu

poprzez nacieranie, sposób przygotowania mieszanki natłuszczającej,

– zwraca uwagę na sposób nanoszenia mieszanki natłuszczającej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– przypomina o konieczności stosowania mieszanek natłuszczających o różnej

zawartości tłuszczu w zależności od struktury tkanki skórnej,

– omawia sposób układania skór po natłuszczania pozostawianych do odleżenia.

b) praca w grupach:

– podział uczniów na grupy czteroosobowe,
– rozdanie instrukcji do ćwiczeń.
– rozdanie próbek skór przeznaczonych do natłuszczania,
– rozsortowanie otrzymanych próbek,
– przygotowanie skór do natłuszczania,
– przygotowanie mieszanki natłuszczającej,
– przeprowadzenie procesu natłuszczania,
– ułożenie skór do odleżenia.

c) podsumowanie lekcji:

– sprawdzenie czy prawidłowo wysortowano skóry,
– czy dobrze przygotowano skóry do natłuszczenia,
– czy przygotowano odpowiednią mieszankę natłuszczającą,
– czy prawidłowo przeprowadzono operację natłuszczania.

4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności, pracy w zespole.
5. Pożegnanie uczniów.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Poszukaj w literaturze i internecie wiadomości na temat ewentualnych nowych tłuszczów

wykorzystywanych do natłuszczania skór z okrywą włosową

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca .....................................................................................................................
Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03]
Moduł:

Technologia wykończania i uszlachetniania skór z włosem 744[03].Z3

Jednostka modułowa: Natłuszczanie skór z okrywą włosową 744[03].Z3.01

Temat: Urządzenia stosowane w procesie natłuszczania skór z okrywą włosową.
Cel ogólny: zapoznanie się z budową i sposobem działania urządzeń wykorzystywanych

w procesie natłuszczania skór z okrywą włosową.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

rozpoznać urządzenia wykorzystywane w operacji natłuszczania skór z okrywą
włosową,

−

opisać budowę urządzeń,

−

podać zależność natłuszczania od budowy cytroka,

−

podać urządzenia potrzebne do natłuszczania przez nacieranie.

Metody nauczania:

−

wykład z elementami pokazu

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna

Czas: 45 minut
Środki dydaktyczne:

−

rysunki i schematy urządzeń stosowanych w natłuszczaniu skór z okrywą włosową,

−

slajdy i przeźrocza obrazujące pracę tych urządzeń,

−

rzutnik przeźroczy.

Przebieg zajęć:

1. Powitanie uczniów.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Pokaz schematów i omówienie budowy cytroków.
4. Wytłumaczenie zasady pracy cytroka.
5. Zapoznanie uczniów z wyglądem i zastosowaniem stępy.
6. Omówienie narzędzi potrzebnych do wykonania natłuszczania skór z okrywą włosową

poprzez nacieranie szczotką.

7. Uczniowie robią notatki z wykładu.
8. Nauczyciel pyta uczniów czy mają jakieś pytania i ewentualnie udziela na nie odpowiedzi.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Opisz budowę cytroka i jej wpływ na skuteczność natłuszczania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Cel, rodzaje środków natłuszczających, zasady natłuszczania

skór z okrywą włosową

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw podział środków do natłuszczania. Omów ich właściwości i zastosowanie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałami jednostki modułowej,
2) dokonać podziału tłuszczów ze względu na ich pochodzenie i stan skupienia,
3) omówić ich właściwości,
4) wskazać do jakiego rodzaju skór znalazły zastosowanie,
5) zadanie można wykonać w formie tabelarycznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia teoretyczne.

Środki dydaktyczne:

– kartki papieru A-4,
– przybory szkolne: długopisy, ołówki, linijki.

Ćwiczenie 2

Dobierz przedstawione Ci tłuszcze do natłuszczania różnego asortymentu skór z okrywą

włosową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania jednostki modułowej,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować różnego rodzaju skóry z okrywą włosową,
4) określić charakter tkanki skórnej różnego rodzaju skór,
5) dobrać tłuszcze do określonego rodzaju skór,
6) omówić dlaczego dokonał/a takiego wyboru,
7) zanotować spostrzeżenia i wnioski w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– stół do natłuszczania,
– pojemniki z tłuszczami i mieszankami natłuszczającymi,
– skóry do natłuszczania,
– rękawice ochronne,
– odzież ochronna.

Ćwiczenie 3

Otrzymujesz próbki skór futerkowych po natłuszczeniu. Określ wady jakie powstały

w czasie natłuszczania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
2) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi wad skór z okrywą włosową po

natłuszczeniu,

3) zaobserwować czy nastąpiło przetłuszczenie tkanki skórnej,
4) określić czy włos jest zabrudzony przez tłuszcz,
5) zaobserwować czy skóry są niedotłuszczone,
6) określić kruchość i łamliwość tkanki skórnej,
7) powiedzieć czy na skórach występują plamy tłuszczowe,
8) zapisać obserwacje w dzienniczku ćwiczeń,
9) zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– stół roboczy,
– różny asortyment skór celem dokonania analizy porównawczej,

–

odzież ochronna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Metody i sposoby natłuszczania tkanki skórnej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw w formie tabelarycznej metody natłuszczania skór futerkowych.

Scharakteryzuj je. Przydziel metodę natłuszczania do rodzaju skór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi metod natłuszczania skór z włosem,
2) wypisać w tabeli metody natłuszczania,
3) podać charakterystykę tych metod,
4) podać rodzaj skór jakie natłuszczamy poszczególnymi metodami,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Metoda natłuszczania

Krótka charakterystyka

Rodzaj skór

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia teoretyczne.

Środki dydaktyczne:

– kartki papieru formatu A4,
– przybory szkolne: długopisy, linijki, ołówki, i tym podobne.

Ćwiczenie 2

Porównaj metody natłuszczania skór owczych i skór nutrii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi metod natłuszczania skór z włosem,
2) scharakteryzować metodę natłuszczania kąpielowego,
3) scharakteryzować metodę natłuszczania szczotkowego,
4) podać rodzaj skór jakie natłuszczamy poszczególnymi metodami,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia teoretyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

– kartki papieru formatu A4,
– przybory szkolne: długopisy, linijki, ołówki, i tym podobne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Sporządzanie emulsji natłuszczających skóry

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź mieszankę natłuszczającą potrzebną do natłuszczenia z dogarbowaniem skór

cielęcych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
2) zapoznać się z wiadomościami sporządzania mieszanek natłuszczających,
3) wybrać i odważyć środki potrzebne do sporządzenia emulsji,
4) sporządzić mieszankę natłuszczającą zgodnie z recepturą,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacja.

Środki dydaktyczne:

–

stół roboczy,

–

środki natłuszczające i emulgatory,

–

amoniak,

–

waga,

–

naczynie do sporządzenia mieszanki wyposażone w mieszadło,

–

płaszcz grzejny,

–

receptury sporządzania mieszanek,

–

odzież ochronna.

Ćwiczenie 2

Sporządź mieszankę natłuszczającą do natłuszczenia skór króliczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacja.

Środki dydaktyczne:

–

stół roboczy,

–

środki natłuszczające i emulgatory,

–

amoniak,

–

waga,

–

naczynie do sporządzenia mieszanki wyposażone w mieszadło,

–

płaszcz grzejny,

–

receptury sporządzania mieszanek,

–

odzież ochronna.

Ćwiczenie 3

Sporządź mieszankę natłuszczającą do natłuszczenia skór owczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacja

Środki dydaktyczne:

–

stół roboczy,

–

środki natłuszczające i emulgatory,

–

amoniak,

–

waga,

–

naczynie do sporządzenia mieszanki wyposażone w mieszadło,

–

płaszcz grzejny,

–

receptury sporządzania mieszanek,

–

odzież ochronna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Techniki i urządzenia do natłuszczania skór z okrywą

włosową

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Masz skóry owcze, źrebaków i lisów. Dostosuj urządzenia natłuszczające do rodzaju

skór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
2) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi zasad dobierania technik natłuszczania

w zależności od rodzaju skóry,

3) określić charakter tkanki skóry owczej,
4) określić charakter tkanki skóry ze źrebaków,
5) określić charakter tkanki skóry z lisów srebrnych,
6) wybrać technikę natłuszczania do rodzaju skór,
7) wybrać urządzenia w jakich należy wykonać operację natłuszczania.
8) zapisać wnioski w zeszycie ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacja

Środki dydaktyczne:

–

trzy rodzaje skór do natłuszczania,

–

instrukcje technologiczne natłuszczania,

–

urządzenia do natłuszczania,

–

zeszyt do ćwiczeń.

Ćwiczenie 2

Natłuszczanie skór nutrii przez nacieranie szczotką.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem teoretycznym jednostki modułowej,
2) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) wybrać skóry do natłuszczania przez nacieranie,
4) określić charakter tkanki skórnej do natłuszczania kąpielowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) dobrać tłuszcz i sporządzić emulsję natłuszczającą,
6) wykonać operację ręcznego nacierania skór z okrywą włosową,
7) zapisać spostrzeżenia i wnioski w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacja

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko do ręcznego natłuszczania skór – stół roboczy lub blat,

–

skóry nutrii,

–

waga do ważenia tłuszczów,

–

stanowisko z parą wodną do podgrzewania emulsji natłuszczającej,

–

różne rodzaje środków do natłuszczania skór z okrywą włosową,

–

woda amoniakalna,

–

uprzednio przygotowane skóry z okrywą włosową do natłuszczania,

–

szczotka do nacierania skór,

–

wiadro na sporządzoną emulsję,

–

ubranie robocze,

–

fartuch gumowy,

–

rękawice gumowe.

Ćwiczenie 3

Natłuszczanie kąpielowe skór owczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się wiadomościami z zakresu natłuszczania kąpielowego skór,
3) wysortować przedstawione Ci skóry do natłuszczania kąpielowego,
4) sporządzić mieszankę natłuszczającą,
5) wlać mieszankę natłuszczającą do skór znajdujących się w cytroku,
6) przeprowadzić proces natłuszczania kąpielowego,
7) dokonać oceny natłuszczania kąpielowego skór,
8) wyjąć skóry z cytroka i poddać je odleżeniu
9) zapisać spostrzeżenia i wnioski w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje

Środki dydaktyczne:

–

skóry owcze,

–

cytrok do natłuszczania kąpielowego,

–

waga do ważenia tłuszczu,

–

stanowisko z parą wodną,

–

różne rodzaje tłuszczów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

woda amoniakalna,

–

wiadro na mieszankę natłuszczającą,

–

ubranie robocze: fartuch, rękawice gumowe.

Ćwiczenie 4

Dokonaj porównania natłuszczania kąpielowego skóry owczej i szczotkowego skóry

z nutrii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
2) zapoznać się z techniką natłuszczania kąpielowego,
3) zapoznać się z techniką natłuszczania szczotkowego przez nacieranie,
4) dokonać oceny organoleptycznej kąpieli natłuszczającej,
5) dokonać oceny organoleptycznej emulsji natłuszczającej,
6) dokonać oceny skóry natłuszczonej kąpielowo,
7) dokonać oceny skóry natłuszczonej szczotkowo,
8) porównać jakość natłuszczonych skór,
9) zapisać wnioski i spostrzeżenia w dzienniczku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje

Środki dydaktyczne:

–

skóra owcza,

–

skóra z nutrii,

–

cytrok z kąpielą

–

stół roboczy do natłuszczania ręcznego,

–

emulsja natłuszczająca,

–

szczotka do natłuszczania skór,

–

boczki do wykładania skór,

–

odzież ochronna.

Ćwiczenie 5

Zaobserwuj pracę urządzenia podczas natłuszczania kąpielowego. Przygotuj na kartce

papieru informacje, które pomogą Ci w omówieniu jego pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym urządzeń wykorzystywanych

w natłuszczaniu kąpielowym,

2) obserwować pracę urządzenia podczas natłuszczania,
3) zanotować na kartce:

−

nazwę procesu technologicznego,

−

nazwę urządzenia,

−

zespoły mechanizmów i elementy robocze,

−

ilość obrotów skrzydeł mieszadła cytroka,

−

elementy zabezpieczeń bhp.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje

Środki dydaktyczne:

–

cytrok,

–

próbki skór do natłuszczania kąpielowego,

–

mieszanka natłuszczająca,

–

odzież ochronna.

Ćwiczenie 6

Narysuj schemat cytroka i mów zasadę jego pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania jednostki modułowej,
2) naszkicować schemat cytroka,
3) nazwać podstawowe elementy i mechanizmy,
4) opisać zasadę jego pracy,
5) omówić zasady bezpiecznej pracy.,
6) dokonać oceny pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje

Środki dydaktyczne:

–

blok rysunkowy,

–

ołówki,

–

gumka, linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Do jednostki modułowej 744[03].Z3.01 „Natłuszczanie skór z okrywą włosową”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1-14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 14-20 są z poziomu ponadpodstawowego

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego,

Plan testu

Klucz odpowiedzi

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić cel natłuszczania skór
z okrywą włosową

Podać zasady natłuszczania
skór futerkowych.

Określić efekty natłuszczania

Podać środki stosowane do
natłuszczania

Podać temperaturę procesu
natłuszczania kąpielowego

Podać maszyny stosowane
w natłuszczaniu kąpielowym

Określić sposoby nanoszenia
emulsji natłuszczającej.

- mizdrę skóry,
- od środka skóry,
- boków, łap

Określić rodzaje skór
natłuszczane kąpielowo

- krótkim,
- ostrym,
- puszystej,
- owcze,
- jagnięce

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić sposoby natłuszczania skór

- kąpielowe,
- szczotkowe,
- szczotkowo-

-kąpielowe,

- ugniatanie

10.

Określić zależność natłuszczania od
budowy tkanki skórnej

miejsca grube-
intensywniej;
miejsca luźne – mała
ilość tłuszczu

11.

Wymienić rodzaje tłuszczów

oleje, tłuszcze, woski –
naturalne, syntetyczne,
mineralne

Podać sposób przyrządzania emulsji
natłuszczającej

energiczne mieszanie
w naczyniu
zaopatrzonym
w mieszadło i płaszcz
grzejny

13.

Podać wady skór powstałe w czasie
natłuszczania

plamistość tkanki
skórnej, sfilcowanie
włosa

14.

Określić rodzaj skór dla których
stosujemy natłuszczanie szczotkowe

skóry mające długi,
gęsty i puszysty włos,
np. skóry lisów, kun,
królików

15.

Narysować schemat cytroka

16.

Określić

wilgotność

skór

natłuszczania przez ugniatanie

17.

Wymienić sposoby kontroli procesu
natłuszczania

badanie trwałości
emulsji, kontrola pH
i temperatury

18.

Opisać natłuszczanie szczotkowo-
kąpielowe

nacieranie szczotką –
odleżenie przez 24
godziny; dotłuszczanie
w kąpieli przez 1
godzinę w
temperaturze 40-45

19.

Podać rodzaje skór przeznaczone do
natłuszczania przez ugniatanie

sztywne i twarde np.
skóry dzików

20.

Wyjaśnić zależność natłuszczania od
budowy cytroka.

im większe zanurzenie
skrzydeł cytroka tym
energiczniejsze
poruszanie cieczy ze
skórami i lepsze
natłuszczenie skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
6. Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszystkie wątpliwości.
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz i sprawdź testy a wyniki wpisz do arkusza zbiorczego.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

11. Ustal przyczyny niepowodzeń uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mające na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań dotyczących natłuszczania skór z okrywą włosową. Pytania 1-6

i 16 wymagają wyboru spośród czterech odpowiedzi jednej prawidłowej; pytania 7 i 8
wymagają wstawienia w miejsce kropek poprawnych słów, w pytaniach 9-14 i 17-20
należy udzielić krótkich odpowiedzi, pytanie 15 to zadanie rysunkowe

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X lub wpisując prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy
błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź
prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część - poziom ponadpodstawowy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

POWODZENIA

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Celem natłuszczania skór z okrywą włosową jest

a) przygotowanie skór do garbowania.
b) wprowadzenie tłuszczu do tkanki skórnej.
c) rozmoczenie skóry.
d) oczyszczenie z brudu.

2. W skórach futerkowych natłuszczaniu poddajemy

a) okrywę włosową.
b) tkankę skórną wszystkich skór.
c) okrywę włosową i tkankę skórną.
d) tkankę skórną niektórych skór futerkowych.

3. Natłuszczanie skór z okrywą włosową powoduje

a) wygarbowanie tkanki skórnej.
b) odmięśnianie tkanki skórnej.
c) miękkość, pulchność i ciągliwość skór.
d) puszystość okrywy włosowej.

4. Do natłuszczania skór z okrywą włosową stosujemy

a) specjalne mieszanki natłuszczające.
b) kąpiele garbujące.
c) trociny.
d) środki powierzchniowo czynne.

5. Proces natłuszczania kąpielowego prowadzimy w temperaturze

a) 20–25

b) 60–65

c) 40–45

d) 5–10

6. Natłuszczanie kąpielowe prowadzimy w

a) cytrokach.
b) trociniakach.
c) bębnach garbarskich.
d) dołach garbarskich.

7. Emulsję tłuszczową wciera się szczotką w ……………………… . Nanoszenie emulsji

rozpoczyna się ……………………….w kierunku ......................., ................ .

8. Natłuszczanie kąpielowe przeprowadza się dla skór o ....................... i ........................

włosie oraz niezbyt ......................................... okrywie włosowej. Należą do nich między
innymi skóry ........................... i ......................... .

9. Wymień sposoby natłuszczania skór.

10. Jaki wpływ na proces natłuszczania ma charakter tkanki skórnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Wymień rodzaje tłuszczów stosowanych do natłuszczania skór futerkowych.

12. Opisz sposób przygotowania emulsji do natłuszczania skór przez nacieranie szczotką.

13. Wymień wady powstałe w czasie natłuszczania skór z okrywą włosową.

14. Do jakiego rodzaju skór stosujemy natłuszczanie szczotkowe?

Część II
15. Narysuj schemat cytroka i nazwij jego elementy robocze.

16. Skóry do natłuszczania przez ugniatanie powinny mieć wilgotność:

a) 20–25%
b) 60–70%
c) 30–35%
d) 40–50%

17. Na czym polega kontrola procesu natłuszczania.

18. Opisz krótko natłuszczanie szczotkowo-kąpielowe.

19. Do jakiego rodzaju skór stosujemy natłuszczanie szczotkowo-kąpielowe?

20. Jaki wpływ na proces natłuszczania ma budowa cytroka?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

„Natłuszczanie skór z okrywą włosową” 744[03].Z3.01

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania, udziel krótkiej odpowiedzi
lub wykonaj rysunek

zad.

Odpowiedź

Punkty

7. …………………….., …………………….., ……………………

.................., ................, ........................, ................, .................

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test praktyczny typu – „próba pracy” do jednostki modułowej
„Natłuszczanie skór z okrywą włosową” 744[03].Z3.01

Treść zadania

Przeprowadź operację natłuszczania kąpielowego skór jagnięcych. Wskaż urządzenia na

jakich wykonasz zadanie. Dokonaj oględzin i scharakteryzuj skóry przed i po wykonaniu
ćwiczenia. Dobierz odzież ochronną obowiązującą przy wykonaniu tego zadania. Czas na
wykonanie zadania określi nauczyciel w zależności od rodzaju skór i wyposażenia
technicznego zakładu.
W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych
w celach jednostki modułowej zaleca się zastosowanie zadania testowego typu „próba pracy”.
Zadanie jest tak dobrane aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych umiejętności
w zakresie wiedzy teoretycznej i sprawności wykonywania czynności praktycznych.
Uczniowi należy stworzyć możliwość inwencji w zaplanowaniu poszczególnych etapów
wykonywania zadania: zorganizowania stanowiska pracy, doboru odpowiednich maszyn lub
urządzeń produkcyjnych, wykonanie podstawowych ustawień i regulacji maszyn oraz
wykazania się umiejętnością wykonania obróbki skór. Jest to jednocześnie możliwość
samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy
podjętych działań praktycznych. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków
umożliwiających uczniowi wykonanie zadania zgodnie z zasadami technologicznymi
i w określonym czasie.
Uczeń powinien mieć udostępnione:

−

stanowisko pracy z maszynami i urządzeniami produkcyjnymi do operacji natłuszczania

kąpielowego,

−

skóry jagnięce,

−

instrukcję obsługi cytroka i instrukcję technologiczną.

Nauczyciel powinien:

−

zadbać o przygotowanie odpowiedniego stanowiska produkcyjnego w warsztatach

szkolnych lub zakładzie produkcyjnym,

−

zabezpieczyć skóry jagnięce po garbowaniu i suszeniu,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne

ich przestrzeganie,

−

skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,

−

przydzielić uczniom skóry do natłuszczania,

−

określić czas na wykonanie zadania,

−

na bieżąco nadzorować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

−

dobrać i założyć odzież ochronną,

−

obejrzeć i scharakteryzować przydzielone do obróbki skóry,

−

wskazać urządzenia na których można dokonać operacji natłuszczania,

−

przygotować stanowisko pracy pod względem: bezpieczeństwa i higieny pracy,

uporządkowania i łatwego dostępu do obrabianych skór, wyposażenia w potrzebne
urządzenia pomocnicze,

−

przygotować kąpiel natłuszczającą,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uruchomić maszynę i wykonać nawilżanie,

−

obejrzeć i scharakteryzować skóry po wykonaniu zadania – dokonać oceny wykonanej

obróbki,

−

ułożyć skóry zgodnie z zasadami technologicznymi przedstawić nauczycielowi do

oceny.

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty

uzyskania

Punkty

przyznane

1. Dobranie odzieży ochronnej

2. Sposób oględzin i charakterystyka półfabrykatu

3. Zaplanowanie kolejnych czynności

4. Dobranie maszyny lub urządzenia do wykonania zadania

5. Przygotowanie stanowiska pracy:

−

czystość i porządek miejsca pracy,

−

zabezpieczenie pod względem BHP,

−

przygotowanie potrzebnych urządzeń i narzędzi

pomocniczych

6. Wykonywanie zadania:

−

przygotowanie mieszanki natłuszczającej

−

sposób załadowania skór,

−

natłuszczenie– sposób i dokładność przeprowadzenia,

−

włączenie cytroka,

−

wyłączenie maszyny

7. Wykonanie oględzin i ocena wykonania pracy

8. Ułożenie skór po wykonaniu pracy

9. Zaprezentowanie wykonania zadania

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bieńkiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
2. Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urządzeń.
3. Kopański R.: Zarys futrzarstwa. PWRiS, Warszawa 1965
4. Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wykończanie. WSiP, Warszawa

1985

5. Lasek W.: Kolagen – chemia i wykorzystanie. WNT, Warszawa 1978
6. Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa – ćwiczenia laboratoryjne. WSI,

Radom skrypt nr 7 1996

7. Persz T.: Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych. WSiP, Warszawa 1997
8. Persz T. Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP, Warszawa 1977
9. Praca zbiorowa: Vademecum garbarza, ITeE, Radom 1996
10. Praca zbiorowa: Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1971
11. Sadowski T.: Materiałoznawstwo dla kuśnierzy. WSiP, Warszawa 1988
12. Woźniakiewicz W.: Materiałoznawstwo futrzarskie. WPLiS, Warszawa 1965
13. Woźniakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956