Zaliczane są do chorób cywilizacyjnych

Stanowią obok chorób nowotworowych, najczęstszą grupę

chorób powodujących zachorowalność i zgony w polskim

społeczeństwie

Zachorowalność najczęściej dotyczy mężczyzn pomiędzy

40-50 rokiem życia

przewlekła choroba, polegająca na zmianach

zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie

wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w

aorcie, tętnicach wieńcowych i mózgowych,

rzadziej w tętnicach kończyn. Miażdżyca jest

najczęstszą przyczyną stwardnienia tętnic

(łac.

arteriosclerosis

).

Ogniska

stłuszczenia błony

wewnętrznej tętnic

wieńcowych

Pęknięcie blaszki miażdżycowej i wytworzenie

mikrozakrzepu. Mikrozakrzep może ulegać

powiększeniu, wcieleniu do ściany tętnicy i

obrośnięciu przez śródbłonek lub

fibrynolizie.

W przypadku gdy skrzeplina zamknie światło

tętnicy wieńcowej dochodzi do zawału



Jest to choroba układu krążenia polegająca na

stałym lub okresowym podwyższeniu

ciśnienia tętniczego krwi powyżej wartości

prawidłowych tj.: 140/90 mmHg.



Trwałe podwyższenie

ciśnienia tętniczego w

wyniku rozregulowania

mechanizmów

homeostatycznych

.



90% - nadciśnienie pierwotne

(przyczyna nieokreślona)



10% - nadciśnienie wtórne

[choroby nerek (miąższowe,

naczyniowe), guz

chromochłonny, zespół

Cushinga, koarktacja aorty,

pierwotny aldosteronizm]

Kategorie nadciśnienia tętniczego PTNT 2003

< 120 / < 80 mmHg

optymalne

120-129 / 80-84

prawidłowe

130-139 / 85-89

wysokie prawidłowe

140-159 lub 90-99

stopień 1 (łagodne)

160-179 lub 100-109

stopień 2 (umiarkowane)

> 180 lub > 110

stopień 3 (ciężkie)

≥ 140 / < 90

izolowane skurczowe

•

ucisk w głowie, szum w uszach, bóle głowy,

•

zawroty głowy połączone często z szumem w uszach

lub mroczkami przed oczami,

•

zmęczenia zarówno fizyczne jak i psychiczne,

•

zaburzenia koncentracji uwagi,

•

zmniejszenie sprawności fizycznej,

•

nerwowość, rozdrażnienie,

•

zaburzenia snu – trudności z zasypianiem lub

przedwczesne budzenie się,

•

dolegliwości sercowe - uczucie kołatania serca, ucisk

lub brak tchu podczas wysiłku,

•

duszność – podczas wysiłku, towarzysząca silnym

przeżyciom.



Nadciśnienie tętnicze (6% zgonów)



Palenie tytoniu



Hipercholesterolemia



Niedożywienie



Niebezpieczny seks



Dieta uboga w warzywa i owoce



Otyłość



Mała aktywność fizyczna



Alkohol



Brak higieny



Skażenie środowiska…



pozostałe 5% przypadków nadciśnienia ma

określoną przyczynę wywołującą. Może to być

nadczynność tarczycy, choroby nerek,

hiperaldosteronizm, zwężenie tętnicy

nerkowej i wiele innych.



95% przypadków nadciśnienia ma

niewyjaśnioną przyczynę (nadciśnienie

pierwotne nazywane inaczej idiopatycznym).



Nadciśnienie tętnicze



Cholesterol ≥ 5,0 mmol/l



Triglicerydy ≥ 1,7 mmol/l



HDL < 1,0 (M), < 1,2 (K) mmol/l



Obwód pasa ≥ 102 (M), ≥ 88 (K) cm



Glikemia ≥ 6,1 mmol/l



Nadwaga (BMI 25-29,9 kg/m

2

)



Otyłość (BMI ≥ 30 kg/m

2

)



Palenie tytoniu



Udar mózgu



Choroba wieńcowa



Choroby naczyń

obwodowych kończyn



Ograniczenie spożycia soli (do 6 g/dobę)



Wyeliminowanie alkoholu



Regularna aktywność fizyczna



Odpowiednia podaż: kwasu foliowego,

potasu, wapnia i magnezu w diecie



Ograniczenie tłuszczów nasyconych w diecie



Zmniejszenie masy ciała

Spadek masy ciała o 10 kg:



Lipidy:



LDL o 15%,



TG o 30%,



HDL o 8%



RR:



RRs o 10 mm Hg,



RRr o 20 mm Hg



Cukrzyca:



glikemii na czczo o 50%



5-10%



m.c. =



o 30% lipidy w

adipocytach wewnątrzbrzusznych



Usunięcie objawów (bóle głowy, łatwe

męczenie się)



Niedopuszczenie do wystąpienia nadciśnienia

złośliwego



Opóźnienie wystąpienia przedwczesnej

miażdżycy





o 40% udarów mózgu





o 25% choroby wieńcowej





przerostu lewej komory serca



Opóźnienie wystąpienia mikroalbuminurii



Opóźnienie uszkodzenia nerek



Opóźnienie mikroaniopatii

•

Kontrola ciśnienia tętniczego - 2-3 razy w tygodniu.

Pomiary najlepiej wykonywać rano, w południe, wieczorem.

Warto założyć sobie zeszyt, w którym będziesz notował

wartości swojego ciśnienia - ułatwi to lekarzowi dobór

odpowiedniej dawki leków,

•

Co jakiś czas warto wybrać się do okulisty aby wykonać

badanie dna oka - nadciśnienie tętnicze powoduje zmiany

w siatkówce (tzw. retinopatia nadciśnieniowa),

•

Okresowo należy oznaczyć we krwi stężenie potasu, sodu,

kreatyniny (kontrola funkcji nerek),

•

Badanie ogólne (obecność mikroalbuminurii) i posiew

moczu,

•

U wszystkich chorych zaleca się wykonanie badania EKG

•

Kontrola poziomu cholesterolu całkowitego i

frakcji:LDL,HDL,oraz trójglicerydów.



Choroba wieńcowa serca

zwana również chorobą

niedokrwienną serca,

przewlekłą niewydolnością

sercową oraz niegdyś

dławicą sercową lub

dusznicą bolesną to

choroba polegająca na

niedostatecznym ukrwieniu

serca, a co za tym idzie

niewystarczającym

zaopatrzeniu serca w tlen.

•Typowym jej przejawem są bóle w klatce
piersiowej, zlokalizowane z reguły za mostkiem,
określane

przez

chorych

jako

dławienie,

gniecenie,

rozpieranie

albo

pieczenie

czy

palenie, nigdy - kłucie, przeszywanie.
•Bóle z reguły promieniują do gardła, szyi,
lewego

lub

prawego

barku

z

uczuciem

drętwienia rąk.
•Towarzyszą im niepokój, czasem dusznośd i
kołatanie serca, niekiedy nudności, zawroty
głowy.
•Dla stabilnej choroby niedokrwiennej typowe
jest to, iż ból najczęściej występuje w czasie
wysiłku fizycznego i szybko ustępuje po jego
zaprzestaniu

lub

po

zażyciu

podjęzykowo

nitrogliceryny.



ostra, groźna choroba

serca w której powstaje

obszar martwicy mięśnia

sercowego w wyniku jego

niedotlenienia. Zawał

mięśnia sercowego jest

postacią choroby

niedokrwiennej mięśnia

sercowego.

•

na tle miażdżycy tętnic wieńcowych w

przebiegu choroby wieńcowej (często

utożsamianej z chorobą niedokrwienną

serca).

•

Ognisko miażdżycy w ścianie tętnicy

wieńcowej nazywane jest blaszką

miażdżycową. Powoduje ona zwężenie światła

tego naczynia i ograniczenie przepływu krwi

- często w tych przypadkach pacjent

odczuwa objawy dławicy piersiowej przy

wysiłku czy zdenerwowaniu.

•

Zawał mięśnia sercowego występuje na ogół po 40. roku życia, częściej u

mężczyzn niż u kobiet, zwłaszcza u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Do

czynników ryzyka należą:

•

starzenie się (wiek krytyczny: u mężczyzn 32-50 lat, u kobiet 45-70)

•

płeć męska

•

palenie tytoniu

•

nadciśnienie tętnicze

•

inne przyczyny przerostu lewej komory serca (kardiomiopatia, przerost po

stosowaniu leków sterydowych)

•

wysoki poziom cholesterolu

•

zaburzona proporcja pomiędzy cholesterolem LDL i HDL

•

wysoki poziom trójglicerydów

•

niedobory witamin grupy B, zwłaszcza kwasu foliowego

•

wysoki poziom kwasu moczowego

•

brak aktywności fizycznej

•

marskość wątroby (i wynikające z niej zaburzenia metaboliczne)

•

cukrzyca

•

predyspozycje rodzinne i genetyczne (zawał w rodzinie w wywiadzie)

•

otyłość (zwłaszcza brzuszna)

Przedmiotowe (obiektywne)



bladość



lepki pot



spadek ciśnienia tętniczego



tachykardia - wzrost częstości akcji serca, lub

inne zaburzenia tętna



pobudzenie ruchowe



jest to nagłe

ogniskowe lub

uogólnione

zaburzenie

czynności mózgu

utrzymujące się

powyżej 24 godzin

lub prowadzące do

śmierci wywołane

jedynie przez

przyczyny

naczyniowe.

Udar mózgu - fragment objęty ogniskiem
krwotocznym

•

Niedokrwienne (ok.80%)

–

Spowodowane zmianami zakrzepowymi w dużych

naczyniach szyjnych i mózgowych (ok.30%)

–

Spowodowane zmianami w małych tętnicach

mózgowych (ok.20%)

–

Spowodowane zatorem (ok.30%)

•

Krwotoczne (ok.20%)

–

Krwotoki śródmózgowe (ok.15%)

–

Krwotoki podpajęczynówkowe (ok.5%)