Kompleksowa rehabilitacja

kardiologiczna w strategii

prewencji wtórnej choroby

sercowo-naczyniowej

Przygotowali:
Anna Stępień
Karolina Zabłocka
Przemysław Ubysz

Pojęcie choroby sercowo-

naczyniowej



Choroby sercowo- naczyniowe w krajach

wysoko rozwiniętych są najważniejszą

przyczyną śmiertelności całkowitej.

Stanowią ponad 50% przyczyn zgonów.

Pozostający przy życiu chorzy wymagają

coraz skuteczniejszych sposobów

zapobiegania kolejnym zdarzeniom

związanym z nawrotem choroby. Jednym z

takich sposobów rehabilitacja

kardiologiczna

Epidemiologia



Choroby sercowo-naczyniowe (CVD) są główną

przyczyną zgonów oraz jedną z głównych przyczyn

zachorowań i inwalidztwa w rozwiniętych krajach

świata. W Europie CVD stanowią 49% wszystkich

zgonów i 30% zgonów wśród osób poniżej 65 roku

życia. Z powodu CVD na naszym kontynencie umiera

55% kobiet oraz 43% mężczyzn (1) . U kobiet choroba

wieńcowa (CHD) jest przyczyną 23% zgonów, a u

mężczyzn 21%, udar mózgu u kobiet 18% zgonów, a

wśród mężczyzn 11%. Pozostałe patologie sercowo-

naczyniowe są odpowiedzialne za 15% zgonów u kobiet

i 11% u mężczyzn. U kobiet CVD ujawnia się średnio 10

lat później niż u mężczyzn (2).



Region Europy, w którym leży Polska,
charakteryzuje się najwyższą umieralnością z
powodu CVD. Jak wynika z danych
epidemiologicznych Europa Środkowa i
Wschodnia ma blisko 10-krotnie większą liczbę
przedwczesnych zgonów z powodu CVD w
porównaniu z Europą Zachodnią (1). Dane
dotyczące umieralności z powodu CVD w
poszczególnych regionach Europy i w Polsce
przedstawia rysunek

Udział głównych chorób w

umieralności ogólnej w Polsce

Czynniki ryzyka wystąpienia

zawału serca.

Definicja rehabilitacji

kardiologicznej



Definicja WHO z 1964 roku jest to „działanie, pod

wpływem którego osoba z chorobą serca przywracana

jest do optymalnego stanu zarówno fizycznego,

medycznego, psychologicznego, emocjonalnego,

seksualnego, socjalno-ekonomicznego jak i

zawodowego”. Obecna definicja WHO z roku 1993

określa rehabilitację kardiologiczną jako: „kompleksowe

i skoordynowane stosowanie środków medycznych,

socjalnych, edukacyjnych, ekonomicznych i

zawodowych w celu przystosowania chorego do

nowego życia i umożliwienia mu uzyskania jak

największej sprawności”.

Zadania personelu

medycznego



Współcześnie rozumiany kompleksowy program

rehabilitacji kardiologicznej zakłada działania,

specjalnie przeszkolonego personelu medycznego i

pomocniczego, które mają doprowadzić do:



przyspieszenia powrotu chorego do optymalnego stanu

zdrowia,



ułatwienia zaakceptowania przez niego nowej sytuacji

życiowej,



zmniejszenia prawdopodobieństwa nawrotu choroby i

jej powikłań,



utrzymania przez chorego, najdłużej jak to możliwe,

pełnej samodzielności.



Według standardów Rehabilitacji
Kardiologicznej Polskiego Towarzystwa
Kardiologicznego stałymi elementami
kompleksowej rehabilitacji
kardiologicznej są:



ocena stanu klinicznego chorego,



ustalenie optymalnego leczenia

farmakologicznego,



rehabilitacja fizyczna,



rehabilitacja psychospołeczna,



ocena i zwalczanie czynników ryzyka choroby

wieńcowej,



modyfikacja stylu życia,



edukacja pacjentów i ich rodzin,



monitorowanie postępów rehabilitacji.

Prewencja wtórna



elementem współczesnej kompleksowej rehabilitacji

kardiologicznej stała się prewencja wtórna schorzeń

sercowo- -naczyniowych, czyli modyfikacja czynników

ryzyka:



zwalczanie palenia tytoniu



zwiększenie aktywności fizycznej



obniżenie ciśnienia tętniczego



zwalczanie otyłości i stosowanie odpowiedniej diety



korekta profilu lipidowego



leczenie cukrzycy



oddziaływania psycho-socjalne

Przykładowo zerwanie z

nałogiem tytoniowym powoduje



zwiększenie podaży tlenu



zmniejszenie pobudzenia układu współczulnego



zmniejszenie tendencji do kurczu naczyń



zmniejszenie stresu oksydacyjnego



poprawę funkcji śródbłonka



redukcję LDL i zmniejszenie ich utleniania



redukcję VLDL i trójglicerydów



wzrost HDL



zmniejszenie tendencji do zakrzepów i zatorów



zmniejszenie agregacji płytek



redukcję poziomu fibrynogenu



redukcję poziomu CRP

Aktywnością fizyczną a

zmniejszone ryzyko

zachorowalności



Brak aktywności fizycznej jest bardzo ważnym,

aczkolwiek ciągle mało docenianym, czynnikiem

ryzyka wielu przewlekłych schorzeń. Ryzyko

CVD rośnie 1,5-krotnie u osób prowadzących

siedzący trybie życia. Według danych WHO

brak aktywności fizycznej odpowiedzialny jest w

skali świata za 2 mln zgonów .



. Doceniając, udowodnione oddziaływanie

niektórych grup leków, zapominamy zbyt często

o znaczeniu innych niefarmakologicznych

sposobów postępowania. Wśród nich o wysiłku

fizycznym.

Wysiłek fizyczny oddziałuje

na :



równowagę współczulno-przywspółczulną,



działanie przeciwzakrzepowe,



przeciwniedokrwienne



antyarytmiczne,



w sposób przewlekły, metaboliczny powoduje
spowolnienie procesu miażdżycowego



pobudzaja procesy naprawcze np. w postaci
tworzenia tętniczego krążenia obocznego



W prewencji wtórnej CVD zalecenia
dotyczące intensywności wysiłku
fizycznego ustala się w sposób
indywidualny, oparty o dane kliniczne
oraz wynik testu wysiłkowego. Dla
większości chorych przeznaczone są
specjalne programy ćwiczeń w ramach
rehabilitacji kardiologicznej.

Rodzaje wysiłków zalecanych w treningu

fizycznym, w ramach prewencji wtórnej
przedstawiają się następująco:

Izometryczny (statyczny) – mniej zalecany



dźwiganie, wyciskanie ciężarów, ćwiczenia

oporowe



znaczne „ciśnieniowe" obciążenie dla serca, z

istotnym ograniczeniem rzutu serca przy

bardziej natężonym wysiłku

Izotoniczny (dynamiczny) – bardziej zalecany



chodzenie, bieganie, pływanie, jazda na rowerze



zrównoważone obciążenie serca, bez

nadmiernego ograniczenia rzutu serca

Mieszany:



– praca w ogrodzie przez 30-45 minut



– chód 3 km przez 30 minut (10 min/km)



– jazda rowerem 8 km w 30 minut



– szybki taniec (towarzyski) przez 30 minut



– aerobik wodny przez 30 minut



– pływanie przez 20 minut



– wioślarstwo przez 20 minut

Dieta w chorobie sercowo-

naczyniowej



Dieta u osób z chorobami sercowo-naczyniowymi

ma na celu uzyskanie prawidłowego profilu

lipidowego (spadek poziomu cholesterolu

całkowitego, cholesterolu frakcji LDL i

trójglicerydów, wzrost cholesterolu frakcji HDL)

oraz odpowiednich wartości ciśnienia tętniczego.



W związku z powyższym w profilaktyce jak i

leczeniu chorób sercowo-naczyniowych dużą rolę

odgrywa zmniejszenie masy ciała u osób z

nadwagą i otyłością, zmiana nawyków

żywieniowych i umiarkowana aktywność

fizyczna.

Obniżenie masy ciała u osób

otyłych wpływa na:



obniżenie się ciśnienia krwi,



stężenia glukozy,



poprawienia profilu lipidowego
(poziomu cholesterolu, trójglicerydów

Dziękuję za uwagę!