Entliczek Pentliczek Propozycje zajec Luty Marzec Kwiecien

II. Propozycje zaj´ç dziennych

96. Gdzie robimy zakupy?

Zapis w dzienniku:

I. „Nasz sklepik” – przygotowanie kàcika do zabawy w sklep, kupowanie i sprzedawanie

produktów w przedszkolnym sklepiku. „Manekiny” – zabawa ruchowa, oglàdanie nawzajem

swoich ubraƒ, nazywanie poszczególnych cz´Êci garderoby, doskonalenie umiej´tnoÊci wy-

powiadania si´ na dany temat.

II. A. „Nowe ubranko” – rozmowa na temat opowiadania z „Ksià˝ki”, doskonalenie analizy

i syntezy wzrokowej. „Co robi Kajtek?” – praca z „Kajecikiem”, kolorowanie ubranka Kajtka

wed∏ug instrukcji, doskonalenie spostrzegawczoÊci i pami´ci wzrokowej.

II. B. „Wizyta w pasmanterii” – oglàdanie ró˝nych materia∏ów pasmanteryjnych, witryn

sklepowych, poznawanie i nazywanie placówek handlowych ró˝nej bran˝y, doskonalenie

umiej´tnoÊci przewidywania nast´pstw.

III. „Ubranka dla Kajtka” – wspólne przygotowywanie ubraƒ dla Kajtka z „Wycinanek-sk∏ada-

nek”, doskonalenie wiedzy dotyczàcej zmian warunków pogodowych i doboru odpowiedniego

ubrania. „Szycie” – zabawa ruchowa, reagowanie na zmian´ tempa gry. „Pilne zakupy” – zabawa

ruchowo-muzyczna, kszta∏cenie refleksu muzycznego.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• przygotowuj´ rekwizyty potrzebne do zabawy w sklep,

• nazywam ró˝ne cz´Êci ubrania,

• wypowiadam si´ na temat treÊci opowiadania,

• przestrzegam zasad bezpieczeƒstwa podczas spaceru, stosuj´ si´ do zasad kulturalnego

zachowania si´ w miejscach publicznych,

• podejmuj´ próby globalnego odczytywania prostych wyrazów,

• poznaj´ ró˝ne rodzaje sklepów,

• rozró˝niam wysokie i niskie dêwi´ki,

• reaguj´ ruchem na zmian´ tempa gry.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Nasz sklepik” – przygotowanie kàcika do zabawy w sklep. Dzieci wspólnie z nauczycielem

wybierajà miejsce na sklepik i okreÊlajà jego bran˝´. Kompletujà potrzebne przedmioty

oraz produkty. Na przyk∏ad w sklepie spo˝ywczym powinny znaleêç si´ takie sprz´ty, jak:

lada sklepowa (kram), kasa, waga, naczynia, talony i ˝etony oraz plastikowe produkty spo-

˝ywcze. Dzieci zastanawiajà si´ nad doborem pracowników sklepu (sprzedawca, kierownik,

kasjer, osoba sprzàtajàca) i dzielà si´ rolami – wybierajà spoÊród kolegów i kole˝anek personel

sklepu i klientów. Nauczyciel zach´ca dzieci do odgrywania scenek przy zakupie ró˝nych

produktów spo˝ywczych (np.: mleka, màki, ciastek, jaj). Zwraca uwag´ na kultur´ zacho-

wania w sklepie: u˝ywanie zwrotów grzecznoÊciowych i postaw´ w stosunku do innych

44 Propozycje zaj´ç

Do sklepów wyruszamy, gdy zakupy zrobiç mamy

stolik (lada sklepowa),
kasa, waga, naczynia,
talony, ˝etony, produkty
dostosowane do bran˝y
sklepu, koszyki, fartuszki
itp.

osób, bez wzgl´du na odgrywanà rol´. Zach´ca do u˝ywania zwrotów: „dzieƒ dobry”, „prosz´”,

„dzi´kuj´” itp. W trakcie zabawy nauczyciel zamienia role, tak by ka˝de dziecko mog∏o

wystàpiç zarówno w roli klienta, jak i sprzedawcy.

• „Manekiny” – zabawa ruchowa. Dzieci dobierajà si´ w pary i stajà naprzeciw siebie. Na znak

nauczyciela (np. klaÊni´cie w d∏onie) jedno dziecko z pary staje nieruchomo, a drugie uwa˝-

nie przyglàda si´, w co jest ubrany partner, po czym wskazuje i nazywa poszczególne

cz´Êci jego garderoby. Potem nast´puje zamiana ról. W dalszej cz´Êci zabawy dzieci porów-

nujà swoje ubrania z ubraniami kolegów i kole˝anek z grupy – okreÊlajà kolory, d∏ugoÊç

r´kawów, spodni, spódnic oraz faktur´ materia∏ów, z których sà uszyte. Chodzàc swobodnie

po sali, wyszukujà i wskazujà dzieci ubrane podobnie, a nast´pnie dzieci noszàce ubrania

o niepowtarzajàcym si´ kroju i wzorach.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Nowe ubranko” – s∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”. Dzieci siedzà, tworzàc ko∏o, i s∏u-

chajà opowiadania, które czyta nauczyciel. Nast´pnie odpowiadajà na pytania:

– Jak myÊlisz, kto zabierze Kajtka na ferie?

– Jak nazywa si´ sklep, do którego dzieci zabra∏y Kajtka?

– Jakie znasz sklepy? Co mo˝na w nich kupiç?

Nauczyciel prosi dzieci o wymienienie sklepów specjalistycznych i zach´ca do opisania ich

wn´trz i cech charakterystycznych, zwiàzanych z rodzajem sprzedawanych towarów.

Nast´pnie proponuje, aby dzieci zastanowi∏y si´ i wymieni∏y kolejne czynnoÊci zwiàzane

z zakupem jakiegoÊ towaru (np. w sklepie obuwniczym lub odzie˝owym: wyszukiwanie

potrzebnej rzeczy, zwrócenie si´ do sprzedawcy o rad´, przymierzanie, p∏acenie). Mo˝e tak˝e

poleciç, aby wskaza∏y te elementy swojego stroju, które mo˝na kupiç w pasmanterii (np. gu-

ziki, napy, naszywki). Na zakoƒczenie nauczyciel zach´ca dzieci do wykonania poleceƒ

odnoszàcych si´ do ilustracji na s. 61 „Ksià˝ki”:

Przyjrzyj si´ uwa˝nie obrazkowi i poka˝:

– granatowe koraliki,

– wstà˝k´ w zielonà kratk´,

– ig∏´ z czerwonà nitkà,

– kwadratowe guziki z dwiema dziurkami,

– dwa guziki z kwiatkiem,

– granatowà kurteczk´ z kapturkiem.

– Policz wszystkie okràg∏e guziki. Policz wszystkie kwadratowe guziki.

– Doklej tyle kwadratowych guzików, ile jest okràg∏ych guzików.

• „Co robi Kajtek” – praca z „Kajecikiem”, kolorowanie ubranka Kajtka wed∏ug instrukcji.

Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia i prosi o ich staranne wykonanie:

– Co robi Kajtek? Aby si´ tego dowiedzieç, pokoloruj obrazek. Czerwonà kredkà pokoloruj

pola oznaczone czarnymi kropkami, a granatowà – pola oznaczone trójkàcikami.

– Niebieskà kredkà pokoloruj pola z gwiazdkami, a zielonà – pola z kó∏eczkami.

– Guziki przy kurtce Kajtka pokoloruj tak, jak chcesz.

– Na brzegu kartki sà wyrazy. Poka˝ ten, który pasuje do obrazka. Pokoloruj go ˝ó∏tà kredkà.

Po pokolorowaniu obrazka dzieci oceniajà, czy Kajtek ma strój odpowiedni do pogody

i czynnoÊci, którà wykonuje.

II. B.

• „Wizyta w pasmanterii” – oglàdanie ró˝nych materia∏ów pasmanteryjnych, witryn sklepo-

wych, poznawanie i nazywanie placówek handlowych ró˝nej bran˝y. Przed wspólnà wypra-

wà do pasmanterii nauczyciel przypomina dzieciom zasady bezpiecznego poruszania si´ po

ulicy i prosi o kulturalne zachowanie si´ w stosunku do innych osób (u˝ywanie zwrotów

Propozycje zaj´ç

s. 60–61

cz. 2, s. 7,

kredki

grzecznoÊciowych typu: „dzieƒ dobry”, „prosz´”, „dzi´kuj´”, „przepraszam”). Po drodze

dzieci oglàdajà witryny mijanych sklepów, podajà nazwy tych sklepów i charakterystycznych

produktów, które mo˝na w nich kupiç. Nauczyciel zach´ca równie˝ do podejmowania prób

odczytywania szyldów poszczególnych sklepów. Po powrocie do przedszkola dzieci opowiada-

jà, co widzia∏y w czasie wycieczki – wyszczególniajà sklepy i oferowane w nich produkty.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Ubranka dla Kajtka” – wspólne przygotowywanie ubraƒ dla Kajtka z „Wycinanek-sk∏ada-

nek”. Dzieci wypychajà postaç Kajtka oraz jego ubrania z „Wycinanek-sk∏adanek”. Zabierajà

przygotowane wycinanki i siadajà ko∏em. Nauczyciel czyta kolejno krótkie prognozy pogody.

Zadaniem dzieci jest ubranie Kajtka odpowiednio do pogody. Przyk∏adowe prognozy:

–

DziÊ zapowiada si´ pi´kny dzieƒ! B´dzie Êwieci∏o s∏oƒce i spokojnie mo˝emy zostawiç

w domu parasole i ciep∏e kurtki. Nie przydadzà nam si´ równie˝ d∏ugie spodnie i swetry!

Najlepszym miejscem do odpoczynku i zabawy b´dzie dziÊ pla˝a lub park. W∏ó˝cie coÊ lek-

kiego – b´dzie bardzo ciep∏o!

– DziÊ mo˝emy zapomnieç o s∏onecznych okularach! Szaliki te˝ nam si´ nie przydadzà! Nie

ob´dziemy si´ jednak bez parasola, bo deszcz b´dzie padaç przez ca∏y dzieƒ! JeÊli si´ zamo-

czy ubranie, mo˝na ∏atwo si´ przezi´biç! Przyda si´ ciep∏y sweter i spodnie, ale nie nale˝y si´

przegrzewaç.

– Dzisiejszy dzieƒ przyniesie du˝o opadów Êniegu, z którego mo˝na b´dzie ulepiç nawet du-

˝ego ba∏wana. Przed wyjÊciem z domu pami´tajcie o ciep∏ym stroju – lekki mróz da o sobie

dziÊ znaç! Lepiej upewniç si´, czy w domu nie zosta∏y r´kawiczki i ciep∏y szalik. O pla˝o-

wym stroju mo˝emy, niestety, tylko pomarzyç!

• „Szycie” – zabawa ruchowa. Dzieci ustawiajà si´ w szeregu – jedno za drugim. Nauczyciel

informuje, ˝e ich zadaniem b´dzie przedstawienie ruchem zszywania skrawków tkanin

– np. wspólne szycie wielkiego pledu, na którym b´dà mog∏y po∏o˝yç si´ wygodnie. Nast´p-

nie zaczyna graç na tamburynie i zach´ca, aby dzieci przemieszcza∏y si´ po sali, trzymajàc

si´ za ramiona, i reagowa∏y ruchem na zmian´ tempa gry. Uczestnicy zabawy poruszajà si´

odpowiednio wolno lub szybko, tak aby utworzona „niç” nie przerwa∏a si´. Nauczyciel

zmienia cz´sto tempo gry, mo˝e równie˝ wskazywaç inne dzieci, które b´dà nadawa∏y kie-

runek szyciu.

• „Pilne zakupy” – zabawa ruchowa-muzyczna. Nauczyciel prosi, by dzieci wyobrazi∏y sobie,

˝e muszà szybko zrobiç zakupy, a produkty, które chcà nabyç, znajdujà si´ w ró˝nych cz´-

Êciach sklepu. W czasie zabawy dzieci wykonujà polecenia:

PrzynieÊcie produkty:

– du˝e i ci´˝kie,

– du˝e i lekkie,

– ma∏e i ci´˝kie,

– ma∏e i lekkie.

Dzieci swobodnie spacerujà po sali, naÊladujàc ruchem i gestem robienie zakupów w mar-

kecie (si´ganie na pó∏ki po produkty, wk∏adanie ich do koszyka). Nauczyciel poprzez gr´ na

dzwonkach informuje dzieci o miejscu po∏o˝enia towarów. JeÊli wystukuje niskie dêwi´ki,

to znaczy, ˝e dany produkt znajduje si´ nisko, jeÊli wysokie – wysoko. Âredniowysokie

dêwi´ki oznaczajà, ˝e towar znajduje si´ na pó∏ce po∏o˝onej poÊrodku. Zadaniem dzieci jest

pokazywanie gestem wartoÊci muzycznych (wysoko – Êrednio – nisko), modelowanie syl-

wetki stosownie do s∏yszanych poleceƒ, a oprócz tego podawanie nazw produktów, które

mogà si´ znajdowaç na danej pó∏ce.

Uwaga! W zabawie nauczyciel wykorzystuje dzwonki (u˝ywa tremola, czyli szybkich ude-

rzeƒ). Dobrze by∏oby wczeÊniej zapoznaç dzieci z tym instrumentem – pokazaç go i zagraç

na nim jakàÊ melodi´, np. „Wlaz∏ kotek”.

46 Propozycje zaj´ç

cz. 2,

s. 5 (instrukcja),
17–19 (projekt)

tamburyn

dzwonki

97. Syrop dla misia

Zapis w dzienniku:

I. „Sklep” – zabawa tematyczna z wykorzystaniem zabawek. „Weso∏e zakupy” – zabawa orien-

tacyjno-porzàdkowa.

II. A. „Gdzie si´ co kupuje?” – wys∏uchanie utworu Cz. Janczarskiego, teatrzyk pude∏kowy, zebra-

nie akcesoriów charakterystycznych dla sklepów ró˝nych bran˝, zwracanie uwagi na elementy

humoru w utworze. „Kolorowy pojazd” – praca z „Kajecikiem”, doskonalenie umiej´tnoÊci spo-

strzegania.

II. B. „Robimy dziÊ zakupy” – nauka piosenki.

III. „Co kupi∏em?” – zabawa dydaktyczna, rozpoznawanie produktów za pomocà ró˝nych zmy-

s∏ów. „Kolejka” – zabawa ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• zachowuj´ si´ odpowiednio, robiàc zakupy,

• s∏ucham uwa˝nie opowiadania, odpowiadam na pytania dotyczàce treÊci utworu,

• przygotowuj´ kukie∏ki i odgrywam scenki opisane w opowiadaniu,

• rozwijam pami´ç muzycznà i s∏uch, uczàc si´ piosenki,

• çwicz´ umiej´tnoÊç poruszania si´ w przestrzeni, reaguj´ na sygna∏ dêwi´kowy,

• okreÊlam cechy jakoÊciowe ró˝nych przedmiotów,

• bior´ udzia∏ w zabawach badawczych poszerzajàcych mojà wiedz´ i doÊwiadczenie,

• rozpoznaj´ produkty za pomocà zmys∏ów (w´chu, dotyku) i potrafi´ je nazwaç.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Sklep” – zabawa tematyczna z wykorzystaniem zabawek z kàcików tematycznych w sali,

przestrzeganie zasad zachowania si´ w sklepie. Nauczyciel dzieli grup´ na zespo∏y. Ka˝dy

zespó∏ urzàdza sklep innej bran˝y (spo˝ywczy, papierniczy, z zabawkami). Klientami b´dà

misie i lalki, z którymi dzieci udajà si´ do sklepu i wcielajà si´ w ich role (np. miÊ chce ku-

piç s∏oiczek miodu, lalka – nowe ubranko i kredki). Po zakoƒczeniu zabawy nauczyciel oce-

nia wykonanie zadania przez ka˝de dziecko.

• „Weso∏e zakupy” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa. Dzieci spacerujà po sali w rytm marszo-

wej muzyki. Gdy muzyka cichnie, zatrzymujà si´ i naÊladujà ruchem zdejmowanie ró˝nych

produktów z pó∏ek sklepowych zgodnie z poleceniami nauczyciela:

Zdejmujemy produkty:

–

du˝e i ci´˝kie z niskiej pó∏ki (sk∏on, ugi´cie ramion i powolny powrót do pozycji wyjÊciowej),

–

ma∏e i ci´˝kie z niskiej pó∏ki (sk∏on, ugi´cie ramion i szybki powrót do pozycji wyjÊciowej),

–

du˝e i lekkie z wysokiej pó∏ki (wspi´cie na palcach i powolny sk∏on, powrót do pozycji wyj-

Êciowej),

–

ma∏e i lekkie z wysokiej pó∏ki (wspi´cie na palcach i szybki sk∏on, powrót do pozycji wyj-

Êciowej).

Po zakoƒczeniu zabawy nauczyciel pyta dzieci, jakie produkty mogà odpowiadaç podawa-

nym przez niego okreÊleniom, np. du˝e i lekkie na niskiej pó∏ce (opakowanie p∏atków Ênia-

daniowych).

Uwaga! Muzyk´ nale˝y przerywaç przyciskiem „pauza”, aby uniknàç nastawiania tego sa-

mego fragmentu nagrania.

Propozycje zaj´ç

lalki, misie, przedmioty
pasujàce do asortymentu
sklepu (artyku∏y
spo˝ywcze, papiernicze,
zabawki), kasy, ˝etony
i banknoty

– „Marsz wojskowy”
F. Schuberta (nr 5)

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Gdzie si´ co kupuje?” – wys∏uchanie opowiadania Cz. Janczarskiego, teatrzyk pude∏kowy.

Gdzie si´ co kupuje

Ania us∏ysza∏a g∏os mamy z kuchni:

– Pójdziesz córeczko po chleb i syrop od kaszlu. Pieniàdze le˝à na stole.

– Dobrze – powiedzia∏a Ania i pobieg∏a do ∏azienki, ˝eby si´ umyç i uczesaç.

Uszatek przechyli∏ g∏ow´ na bok i pomyÊla∏:

„Wyr´cz´ Ani´”.

Wzià∏ pieniàdze ze sto∏u, wzià∏ siatk´ na zakupy i pobieg∏ do sklepu spo˝ywczego. Sta-

nà∏ przed ladà.

– Poprosz´ o syrop od kaszlu – powiedzia∏.

– Misiuniu – odpowiedzia∏a pani zza lady – idê do apteki. O, tam jest apteka, po prze-

ciwnej stronie ulicy.

Pobieg∏ Uszatek do apteki. Stanà∏ przy ladzie.

– Poprosz´ o chlebek – szepnà∏ niepewnie.

– Chlebek? – zdziwi∏a si´ pani sprzedajàca leki. – Tu jest apteka, Misiuniu. Idê do skle-

pu spo˝ywczego. O, tam jest ten sklep, po przeciwnej stronie ulicy.

Wyszed∏ Uszatek z apteki. By∏o mu bardzo przykro, ˝e nie umia∏ wyr´czyç Ani.

Na ulicy spotka∏ Ani´. Dziewczynka wybieg∏a zaraz za Uszatkiem.

– Oj, Misiu, Misiu! – pokiwa∏a g∏owà.

A potem wyt∏umaczy∏a niedêwiadkowi, gdzie si´ co kupuje.

Czes∏aw Janczarski

Po przeczytaniu opowiadania nauczyciel zadaje dzieciom pytania:

– O co poprosi∏a mama Ani´?

– Kto chcia∏ wyr´czyç dziewczynk´ w robieniu zakupów?

– Dlaczego misiowi nie uda∏o si´ pomóc Ani?

– Gdzie miÊ powinien szukaç syropu od kaszlu, a gdzie pieczywa?

– Czy komuÊ z Was zdarzy∏a si´ kiedyÊ podobna pomy∏ka?

Dzieci odpowiadajà, odwo∏ujàc si´ do w∏asnych doÊwiadczeƒ.

Nast´pny etap zaj´ç to przygotowanie teatrzyku pude∏kowego. Z pustych pude∏ek dzie-

ci wykonujà wspólnie kukie∏ki – postaci bohaterów scenicznych. B´dà to: mama, Ania,

miÊ, ekspedientka ze sklepu spo˝ywczego, farmaceutka. Po sprzàtni´ciu ze sto∏ów ch´tne

dzieci zg∏aszajà si´ do odgrywania scenek opisanych w opowiadaniu (np. nad roz∏o˝o-

nym kocem). Aktorzy powinni pami´taç o u˝ywaniu zwrotów grzecznoÊciowych. Dialogi

mogà byç bardziej rozbudowane, a ka˝dy akt (np. wizyta misia w aptece) powinien byç

nagrodzony brawami. Nauczyciel zach´ca dzieci, by same spróbowa∏y u∏o˝yç inne scenki,

wykorzystujàc wykonane kukie∏ki.

• „Kolorowy pojazd” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel prosi dzieci, aby poda∏y nazwy ró˝-

nych pojazdów s∏u˝àcych do przewozu osób i towarów oraz opisa∏y ich wyglàd. Dzieci wy-

mieniajà pojazdy i próbujà okreÊliç, do czego one s∏u˝à. Nast´pnie przyglàdajà si´ ilustra-

cji w „Kajeciku”, przedstawiajàcej pojazd zrobiony dla Kajtka przez inne przedszkolaki,

i wykonujà kolejno polecenia, które czyta im nauczyciel:

– Ten kolorowy pojazd zrobi∏y dla Kajtka dzieci z przedszkola. Mo˝esz zrobiç podobny na

stronie obok. Wystarczy dokleiç to, czego brakuje. Znajdê w Êrodku „Kajecika” naklejki,

na których sà: guziki, szpulki, sznureczki, naparstki i serduszka.

– Przyjrzyj si´ kolorowemu pojazdowi na tej stronie i dokoƒcz pojazd na stronie obok. Przy-

klejaj naklejki.

– Policz bia∏e guziki na brzegu strony. Pokoloruj czerwonà kredkà tyle guzików, ile ich jest

w obu pojazdach.

48 Propozycje zaj´ç

Cz. Janczarski „Gdzie si´
co kupuje?” [w:] H. Kruk,
„Z ludêmi i przyrodà”,
WSiP, 1991, s. 221–222

materia∏y do wykonania
kukie∏ek: tekturowe
opakowania
po lekarstwach lub
kremach, pinezki,
kolorowe wstà˝ki,
bibu∏ki, nici, Êcinki
materia∏ów, klej

cz. 2,

s. 8–9, kredki

– Ile bia∏ych guzików zosta∏o?

– Ju˝ wiesz, ˝e takie samochody mo˝na robiç z ró˝nych rzeczy. Zrób inny kolorowy samo-

chód.

Podczas pracy z „Kajecikiem” nauczyciel zwraca uwag´ na starannoÊç i dok∏adnoÊç wyko-

nywanych zadaƒ. Na koniec zach´ca dzieci do wskazania szczegó∏ów, którymi ró˝nià si´ po-

jazdy.

II. B.

• „Robimy dziÊ zakupy” – nauka piosenki. Piosenka ma dwie zwrotki, jest weso∏a. Po wys∏u-

chaniu utworu z p∏yty nauczyciel pyta dzieci: czy lubià chodziç z doros∏ymi na zakupy, o ja-

kich zakupach opowiada piosenka, w jakich sklepach mo˝na je robiç. Nast´pnie rozdaje

dzieciom obrazki, na których sà produkty wymienione w piosence: bu∏ka, myd∏o, ksià˝ka,

syrop od kaszlu, lody, gazeta, kwiaty. Dzieci s∏uchajà po raz drugi pierwszej zwrotki piosen-

ki. Gdy us∏yszà nazw´ jakiegoÊ produktu, podnoszà do góry obrazek, który go przedstawia.

Nast´pnie dzieci powtarzajà za nauczycielem s∏owa pierwszej zwrotki, ilustrujàc je obraz-

kami w podobny sposób. Potem Êpiewajà pierwszà zwrotk´ razem z nagraniem z p∏yty. Aby

u∏atwiç dzieciom nauk´ s∏ów drugiej zwrotki piosenki, nauczyciel wyznacza dwoje dzieci,

które odegrajà role sprzedawcy i kasjera. Podczas kolejnego s∏uchania piosenki sprzedaw-

ca naÊladuje ruchem i gestem podawanie towaru, a kasjer przyjmowanie pieni´dzy. Po obu

zwrotkach jest refren:

la, la, la… W trakcie refrenu dzieci maszerujà weso∏o po sali.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Co kupi∏em?” – zabawa dydaktyczna. Dzieci siadajà, tworzàc ko∏o. W nieprzezroczystych

workach z folii ukryte sà ró˝ne przedmioty. Nauczyciel zaprasza dzieci, które chcia∏yby od-

gadnàç, co kryjà worki. Dzieci mogà potrzàsaç workami, dotykaç ich. Worki powinny mieç

ró˝nà wielkoÊç i ci´˝ar, jednak niezale˝nie od zawartoÊci, ka˝dy powinien byç dodatkowo

nape∏niony powietrzem. Dzieci rozpoznajà przedmioty w nich ukryte, podsumowujàc za-

uwa˝one cechy charakterystyczne, np.:

Tego jest du˝o, a gdy si´ tym potrzàsa, s∏ychaç sze-

lest. To mo˝e byç ry˝. Wymieniajà te˝ bran˝e sklepów, w których mo˝na kupiç dany pro-

dukt. Nast´pny etap zabawy polega na odgadywaniu nazw rzeczy z zawiàzanymi oczami.

Dzieci zg∏aszajà si´ na ochotnika. Próbujà odgadywaç nazwy rzeczy, których nie widzà, po-

s∏ugujàc si´ wszystkimi innymi zmys∏ami. Kiedy im si´ to uda, muszà podaç nazw´ sklepu,

w którym mo˝na nabyç danà rzecz. Rzeczy przygotowane do odgadywania nie powinny si´

powtarzaç. Mogà to byç warzywa i owoce (ziemniaki, papryka, jab∏ka) oraz ró˝ne przed-

mioty (szpulka nici, p´dzelek, kostka myd∏a). Po zakoƒczeniu zabawy nauczyciel pyta:

– Które zadanie by∏o trudniejsze? Dlaczego?

– Czy znaliÊcie wszystkie wymieniane nazwy sklepów?

• „Kolejka” – zabawa ruchowa. Nauczyciel prosi dzieci, ˝eby ustawi∏y si´ w szeregu – jedno

za drugim. Dziecko stojàce na poczàtku kolejki wykonuje gest, który ma byç powtarzany

kolejno przez innych uczestników zabawy (np. drapanie si´ w g∏ow´ prawà r´kà, tupanie

lewà nogà), a nast´pnie udaje si´ na koniec szeregu. W ten sposób ka˝de dziecko inicjuje

gest do naÊladowania. Nauczyciel zwraca uwag´, by gest wykonywany przez pierwsze

dziecko by∏ powtórzony przez dziecko stojàce tu˝ za inicjatorem i kolejno przez nast´pne

dzieci w szeregu. Dzieci nie powinny si´ odwracaç i wychylaç z szeregu.

Propozycje zaj´ç

– „Robimy dziÊ zakupy”
(nr 1)

obrazki: bu∏ka, myd∏o,
ksià˝ka, syrop od kaszlu,
lody, gazeta, kwiaty

nieprzezroczyste torebki
foliowe z ry˝em, ziarnami
fasoli, cukierkami,
kredkami itp.; kolorowa
chusta do przewiàzania
oczu, produkty
o charakterystycznym
zapachu, np. cytryny,
jab∏ka, ogórki kiszone,
myd∏o, ró˝ne przyprawy

98. Co si´ z czego robi?

Zapis w dzienniku:

I. „Sklep samoobs∏ugowy” – zabawa tematyczna, zapoznawanie dzieci ze specyfikà sklepu wie-

lobran˝owego. „Robimy dziÊ zakupy” – zabawa ruchowa przy piosence, utrwalenie utworu.

II. A. „Skàd mleko trafia na nasze sto∏y?” – uk∏adanie historyjki obrazkowej z „Wycinanek-

-sk∏adanek”, poznawanie drogi mlecznych produktów, prezentacja konkretnych produktów,

doskonalenie umiej´tnoÊci przewidywania.

II. B. „W zdrowym ciele – zdrowy duch” – çwiczenia gimnastyczne, doskonalenie sprawnoÊci

ruchowej.

III. „Mój zdrowy posi∏ek” – ustalenie mlecznego menu – praca plastyczna (wydzieranka),

doskonalenie umiej´tnoÊci planowania. „Bia∏y berek” – zabawa ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• potrafi´ robiç zakupy,

• czerpi´ radoÊç z uczestnictwa w zabawach muzyczno-ruchowych,

• klasyfikuj´ obiekty wed∏ug przyj´tego kryterium i uzasadniam, dlaczego do siebie pasujà,

• wypowiadam si´ na temat sytuacji przedstawionych w historyjce obrazkowej, ustalam

chronologi´ wydarzeƒ,

• poznaj´ drog´ powstawania produktów mlecznych (od surowca do produktu),

• dostrzegam wartoÊci od˝ywcze mleka oraz produktów wytwarzanych z mleka,

• dbam o estetyczne wykonanie pracy plastycznej,

• przestrzegam zasad ustalonych w zabawie,

• rozwijam sprawnoÊç ruchowà.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Sklep samoobs∏ugowy” – zabawa tematyczna. Dzieci wspólnie z nauczycielem urzàdzajà

sklep, w którym b´dà ró˝ne dzia∏y (spo˝ywczy, z zabawkami, odzie˝owy, przemys∏owy).

W wyznaczonych miejscach grupujà i uk∏adajà rzeczy odpowiednie do ka˝dego z tych dzia-

∏ów (np. dzia∏ odzie˝owy – koszulki, bluzy, spodnie, obuwie). W celu sprecyzowania zadaƒ

nauczyciel dzieli grup´ na cztery zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ wys∏uchuje innego krótkiego opo-

wiadania, w którym sà zawarte polecenia dotyczàce zakupów. Zespo∏y mogà zamiennie wy-

konywaç ró˝ne polecenia.

– Mama poprosi∏a Kamila, ˝eby sam wszed∏ do sklepu i kupi∏ potrzebne rzeczy, poniewa˝

musia∏a zajàç si´ jego m∏odszà siostrà. Obieca∏a zaczekaç na niego przy kasie. Ch∏opiec

mia∏ kupiç produkty potrzebne do zrobienia ciasta, czyli màk´, jajka i proszek do pieczenia.

Mia∏ równie˝ pami´taç o kupieniu soczku i biszkoptów.

– Tata wybra∏ si´ na zakupy do sklepu. Mia∏ kupiç produkty na obiad: kurczaka, ziemnia-

ki, Êwie˝e ogórki i pomidory. W trakcie zakupów przypomnia∏ sobie o Êmietanie i jogurcie.

Przy okazji kupi∏ te˝ wielkà torb´ proszku do prania, po promocyjnej cenie.

– Babcia posz∏a do sklepu, bo chcia∏a kupiç wnuczkowi spodnie i koszulk´ na urodziny.

Szuka∏a odpowiedniego rozmiaru i zastanawia∏a si´ nad wyborem koloru. Wybra∏a

ubrania i do koszyka w∏o˝y∏a jeszcze kilka batoników i gum owocowych, które wnuczek

lubi.

50 Propozycje zaj´ç

artyku∏y spo˝ywcze,
zabawki, odzie˝,
produkty przemys∏owe,
koszyki lub torby
do pakowania, kasa,
˝etony, banknoty

– Dziadek chcia∏ zrobiç wnukowi niespodziank´ i postanowi∏ kupiç mu nowe klocki. Nie

móg∏ sobie jednak przypomnieç, który zestaw wnuczek ju˝ ma, wi´c wybra∏ dla odmiany

wielki samochód ci´˝arowy i komplet znaków drogowych. Na pó∏kach w dziale spo˝ywczym

zauwa˝y∏ ulubione ciastka babci i nie zastanawiajàc si´ d∏ugo, w∏o˝y∏ je do koszyka.

Po wykonaniu poleceƒ dzieci z pe∏nymi koszykami ustawiajà si´ przy kasie i wyk∏adajà na

taÊm´ wybrane produkty. Nauczyciel jest kasjerem, a dzieci, pami´tajàc o u˝ywaniu zwro-

tów i form grzecznoÊciowych, p∏acà i pakujà zakupy.

• „Robimy dziÊ zakupy” – zabawa ruchowa przy piosence, utrwalenie utworu. Kiedy dzieci Êpiewa-

jà piosenk´, w której wymienione sà nazwy ró˝nych sklepów, nauczyciel prezentuje szyldy tych

sklepów, ale w innej kolejnoÊci ni˝ w piosence. Zadaniem dzieci jest odczytanie szyldów z pomocà

nauczyciela i u∏o˝enie ich na pod∏odze zgodnie z tekstem piosenki. Po wykonaniu tego polecenia

dzieci ponownie Êpiewajà piosenk´, maszerujàc „od sklepu do sklepu” i pokazujàc gestem produk-

ty, które mo˝na w nich kupiç. Nauczyciel zach´ca dzieci, aby podczas Êpiewania drugiej zwrotki

piosenki same spróbowa∏y u∏o˝yç ilustracj´ ruchowà (np. uk∏on, gest przeliczania banknotów).

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Skàd mleko trafia na nasze sto∏y?” – porzàdkowanie historyjki obrazkowej z „Wycinanek-

-sk∏adanek”. Nauczyciel nawiàzuje z dzieçmi rozmow´ na temat mleka i produktów mlecz-

nych, zadajàc pytania:

– W jakich produktach jest mleko?

– Dlaczego powinno si´ piç mleko?

– Czy mleko i jego produkty sà nam potrzebne? Dlaczego?

– Jakie wartoÊci od˝ywcze ma mleko?

– Gdzie powinno si´ przechowywaç mleko? Dlaczego?

Przed dzieçmi znajduje si´ wczeÊniej przygotowany stó∏, na którym le˝à ró˝ne produkty. Dzieci

wymieniajà ich nazwy i wspólnie zastanawiajà si´, czy wszystkie zosta∏y wymienione. Nast´pnie

wykluczajà te produkty, w których nie ma mleka. Kiedy na stole zostajà tylko produkty zawiera-

jàce mleko, nauczyciel zach´ca dzieci do zastanowienia si´, skàd przywozi si´ mleko do sklepu.

WyjaÊnia, ˝e drog´ mleka do sklepu mo˝na poznaç po u∏o˝eniu we w∏aÊciwej kolejnoÊci obrazków

z „Wycinanek-sk∏adanek”. Dzieci wypychajà obrazki, porzàdkujà historyjk´ obrazkowà i podsu-

mowujà zdobytà wiedz´. Nauczyciel zwraca uwag´ na znaczenie produktów mlecznych w jad∏o-

spisie (wartoÊci od˝ywcze – wzrostowe, bia∏ko – budulec koÊci, z´bów). Nast´pnie prosi dzieci

o wykonanie plakatu zach´cajàcego do picia mleka i jedzenia produktów mlecznych. Po zakoƒcze-

niu pracy i umyciu ràk odbywa si´ wspólna degustacja zgromadzonych produktów mlecznych.

II. B.

• „W zdrowym ciele – zdrowy duch” – çwiczenia gimnastyczne z elementami równowagi.

1. „Pi∏karz” – çwiczenia, stojàc na jednej nodze:

– klasnàç pod kolanem i nad g∏owà (popatrzeç do góry),

– klasnàç pod kolanem i za sobà (popatrzeç do góry),

– podrzuciç w gór´ woreczek le˝àcy na stopie i z∏apaç,

– wykonaç jaskó∏k´ – jak na ∏y˝wach (jedna noga wzniesiona do ty∏u, tu∏ów pochylony do

przodu, ramiona wyprostowane w bok),

2. „Cyrkowiec” – çwiczenia zr´cznoÊciowe, kto potrafi:

– chodziç z woreczkiem na g∏owie, przykucnàç, wstaç, obróciç si´ dooko∏a w∏asnej osi, kl´k-

nàç na jedno kolano itp.,

– iÊç i przek∏adaç woreczek raz pod lewym raz pod prawym kolanem (kolano wznieÊç wy-

soko, nie pochylaç si´ do przodu),

– chodziç po obr´czy, po skakance u∏o˝onej w ósemki, esy-floresy?

Propozycje zaj´ç

– „Robimy dziÊ zakupy”
(nr 1)

szyldy sklepów:
piekarnia, drogeria,
ksi´garnia, apteka,
lodziarnia, kiosk,
kwiaciarnia

cz. 2,

s. 21

bia∏y i ˝ó∏ty ser,
serki topione
i homogenizowane,
mleko w kartonie, jogurt,
Êmietana, mas∏o, kefir,
miód, d˝em, chleb,
kabanosy; wyka∏aczki,
jednorazowe ∏y˝eczki
i kubki, du˝y arkusz
bia∏ego papieru, pastele

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 85–87

∏aweczki, materace,
woreczki, szarfy,
skakanki, liny, klocki,
obr´cz, pi∏ka

3. „Akrobata” – çwiczenia na ∏aweczce:

– przejÊcie po ∏aweczce z wykonaniem na Êrodku obrotu,

– przejÊcie po ∏aweczce z przekroczeniem trzymanej przed sobà oburàcz laski (prze∏o˝yç

jednà nog´, druga nog´ i przenieÊç lask´ w przód),

– przejÊcie po ∏aweczce z przekraczaniem przeszkód (piramidy z klocków, linki, siedzàcego

dziecka itp.),

– przejÊcie po ∏aweczce z przekraczaniem obr´czy, którà trzyma nauczyciel na Êrodku ∏a-

weczki, na wysokoÊci kolan dziecka,

– przejÊcie po ∏aweczce z przesuwaniem stopà woreczka,

– przejÊcie po ∏aweczce z odbijaniem pi∏ki koz∏em o ∏awk´ i chwytaniem,

– przejÊcie po ∏aweczce z odbijaniem pi∏ki koz∏em o ziemi´ i chwytaniem,

– przejÊcie po ∏aweczce bokiem,

– mijanie si´ poÊrodku ∏aweczki dwojga dzieci idàcych z przeciwnych koƒców ∏awki,

– przejÊcie po ∏aweczce na czworakach,

– przejÊcie po listwie odwróconej ∏aweczki,

– wejÊcie po skoÊnie ustawionej ∏aweczce: w pozycji wyprostowanej, na czworakach,

– zejÊcie i zjazdy po skoÊnie ustawionej ∏aweczce: w pozycji wyprostowanej, le˝àc na brzu-

chu przodem, siedzàc (wysokoÊç ∏aweczki nale˝y odpowiednio regulowaç).

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Mój zdrowy posi∏ek” – praca plastyczna (wydzieranka). Nauczyciel prosi dzieci, by wy-

mieni∏y produkty wyrabiane z mleka, które powinny si´ znaleêç w ka˝dym menu boga-

tym w bia∏ko. Rozdaje dzieciom papierowe talerze i zach´ca, aby wykona∏y projekt ulu-

bionego dania mlecznego, naklejajàc kawa∏ki kolorowych papierów. Podczas prezentacji

prac ich autorzy mogà mówiç o wartoÊciach od˝ywczych swojego dania albo krótko za-

reklamowaç produkt. Nauczyciel ocenia starannoÊç wykonania zadania i przygotowuje

wystaw´ prac.

• „Bia∏y berek” – zabawa ruchowa. Dzieci rozbiegajà si´ po sali. Nauczyciel wyznacza jedno

dziecko – berka, którego zadaniem b´dzie dogonienie i dotkni´cie innego dziecka. Dotkni´-

te dziecko zostaje berkiem. Berek nie mo˝e jednak z∏apaç dziecka, które dotyka bia∏ych

przedmiotów, np. ramy okiennej lub bia∏ej zabawki.

99. Co jest ci´˝sze?

Zapis w dzienniku:

I. „Waga w sklepie” – zabawa tematyczna z wykorzystaniem wagi szalkowej. „Na placu zabaw”

– zabawa ruchowa.

II. A. „MiÊ na huÊtawce” – wys∏uchanie utworu H. Bechlerowej, samodzielne wyciàganie wnio-

sków, doskonalenie umiej´tnoÊci uwa˝nego s∏uchania.

II. B. „Co jest ci´˝sze?” – zabawy w kàciku badawczym, wa˝enie ró˝nych przedmiotów za po-

mocà wagi szalkowej – praca w zespo∏ach, okreÊlanie ci´˝aru szacunkowo – na oko, w r´kach,

doskonalenie umiej´tnoÊci wspó∏pracy w grupie.

III. „Moja waga” – wykonanie wagi szalkowej z kartonu i pude∏ek po zapa∏kach. „Karuzela”,

„Âcianka wspinaczkowa” – zabawy ruchowe.

52 Propozycje zaj´ç

jednorazowe talerze
papierowe dla ka˝dego
dziecka, skrawki
kolorowych papierów,
klej

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• pos∏uguj´ si´ wagà szalkowà,

• aktywnie uczestnicz´ w zabawie ruchowej,

• doskonal´ umiej´tnoÊç s∏uchania d∏u˝szych utworów literackich,

• wyciàgam wnioski i wyra˝am swoje opinie,

• bior´ czynny udzia∏ w zabawach badawczych poszerzajàcych mojà wiedz´ i doÊwiadczenie,

• okreÊlam ci´˝ar przedmiotów wa˝onych za pomocà wagi szalkowej bez odwa˝ników, pos∏u-

guj´ si´ okreÊleniami: „l˝ejszy”, „ci´˝szy”,

• odró˝niam ci´˝ar przedmiotu od innych jego cech, np. wielkoÊci, kszta∏tu,

• buduj´ wag´ szalkowà,

• rozumiem koniecznoÊç dok∏adnego stosowania si´ do instrukcji,

• rozwijam szybkoÊç i zwinnoÊç.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Waga w sklepie” – zabawa tematyczna. Nauczyciel pokazuje, jak nale˝y pos∏ugiwaç si´

wagà szalkowà. Zach´ca dzieci do wa˝enia produktów spo˝ywczych (ry˝u, cukru, màki)

oraz prób okreÊlania i porównywania ich ci´˝aru. Dzieci najpierw starajà si´ same okreÊlaç

ci´˝ar ró˝nych rzeczy (np. eksponatów z kàcika przyrody, zabawek, klocków), a nast´pnie

wa˝à je, u˝ywajàc wagi.

• „Na placu zabaw” – zabawa ruchowa. Dzieci stojà, tworzàc ko∏o, i trzymajà jednà r´kà chu-

st´ rozciàgni´tà mi´dzy nimi. Nauczyciel chodzi dooko∏a dzieci i chwytajàc jedno z nich za

rami´, wydaje polecenie:

Trzymaj! lub PuÊç! Zadaniem dziecka jest wykonanie polecenia

na opak (np. puÊciç chust´, gdy s∏yszy

Trzymaj!). JeÊli uczestnik zabawy pomyli si´, musi

daç fant lub odpada z gry. Zabawa powinna przebiegaç w doÊç szybkim tempie.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „MiÊ na huÊtawce” – wys∏uchanie wiersza H. Bechlerowej, rozmowa kierowana pytaniami

nauczyciela.

MiÊ na huÊtawce

Usiad∏ gruby MiÊ na trawie.

– Kto si´ ze mnà b´dzie bawi∏?

Ani pieska, ani kotka.

Mo˝e w parku kogo spotkam?…

W parku – kwiaty, ptaszek, ∏awka,

a tam dalej: o, huÊtawka!

Biegnie pr´dko bury MiÊ.

– Pysznie si´ zabawi´ dziÊ!

Usiad∏ MiÊ na desce sam,

czeka, patrzy tu i tam.

I ogromnie jest zmartwiony.

– Kto usiàdzie z drugiej strony?

Z drugiej strony, ju˝ za chwil´

na huÊtawce siad∏ motylek.

A MiÊ pyta: – Powiedz, prosz´,

czemu w gór´ si´ nie wznosz´?

Teraz myszka przysz∏a ma∏a,

na ogonku wstà˝k´ mia∏a.

Propozycje zaj´ç

waga szalkowa,
odwa˝niki, ry˝, cukier,
przedmioty z sali zabaw,
które mo˝na zwa˝yç

H. Bechlerowa, „MiÊ
na huÊtawce”, Nasza
Ksi´garnia,
Warszawa 1982

du˝a chusta (najlepiej
w kszta∏cie ko∏a)

MiÊ a˝ klasnà∏ w ∏apki bure.

– Mo˝e teraz pójd´ w gór´?

Przyfrun´∏a sroczka z krzaka,

a Misiowi chce si´ p∏akaç.

– Jestem jeden, was jest troje,

a huÊtawka w miejscu stoi!

O, przydrepta∏ je˝yk z boru!

Ju˝ przyjació∏ siedzi czworo.

Czworo w górze z jednej strony,

a na dole – MiÊ zmartwiony.

– Mo˝e teraz nam si´ uda? –

wiewióreczka mówi ruda.

Czeka, czeka smutny MiÊ

i do domu ju˝ chce iÊç.

A˝ tam… tupie ktoÊ po trawie.

Kto to? – patrzy MiÊ ciekawie.

To prosiaczek! Chrzàka, sapie

i na desk´ ju˝ si´ drapie.

Siad∏ prosiaczek, no i – prosz´ –

MiÊ jak pi∏ka w gór´ poszed∏!

W gór´! Na dó∏! Krzyku wiele!

Âmia∏ si´ MiÊ i przyjaciele.

Tak si´ g∏oÊno Êmiali wszyscy,

a˝ kokardka spad∏a myszce!

A zielona ˝abka w trawie

przyglàda∏a si´ zabawie.

Helena Bechlerowa

Nauczyciel z odpowiednià intonacjà recytuje wiersz siedzàcym doko∏a dzieciom. W rozmo-

wie na temat wys∏uchanego utworu zadaje pytania:

– W co chcia∏ si´ bawiç miÊ?

– Kto chcia∏ si´ bawiç z misiem?

– Dlaczego miÊ nie móg∏ si´ bawiç z ma∏ymi zwierzàtkami?

– Czy zabawa w koƒcu si´ uda∏a? Dlaczego?

Nauczyciel zach´ca dzieci, by zastanowi∏y si´, jakie zwierz´ta wyst´pujàce w wierszu mo-

g∏yby si´ ze sobà bawiç na huÊtawce. Prosi te˝ o wymyÊlenie jakichÊ zabaw dla misia,

na wypadek gdyby nie spotka∏ ju˝ odpowiednich przyjació∏ do zabawy na huÊtawce.

II. B.

• „Co jest ci´˝sze?” – zabawy w kàciku badawczym. Nauczyciel zaprasza dzieci do wspólnej

zabawy, która polegaç b´dzie na sprawdzaniu ci´˝aru ró˝nych przedmiotów. Poczàtkowo

dzieci wspólnie z nauczycielem konstruujà wag´. Wykonujà jà z drewnianego patyka,

na którego koƒcach montujà przezroczyste torby foliowe, aby lepiej by∏o widaç wa˝one rze-

czy. Na Êrodku patyka ustalajà i zaznaczajà punkt ci´˝koÊci (mocujàc sznurek), bo od tego

zale˝y dok∏adnoÊç pomiarów.

Zadanie 1.

Nauczyciel k∏adzie misia na jednej szalce wagi, a na drugiej szalce jedno z dzieci ustawia

drewniane klocki, a˝ do momentu, kiedy ramiona wagi b´dà pokazywa∏y „tu i tu jest tyle

samo”. Dzieci g∏oÊno przeliczajà klocki zdj´te z szalki i ustalajà wag´ misia, czyli – ile

klocków wa˝y miÊ. Nauczyciel prosi dzieci, by dokona∏y pomiarów innych przedmiotów

54 Propozycje zaj´ç

E. Gruszczyk-Kolczyƒska,
E. Zieliƒska, „Dzieci´ca
matematyka. Ksià˝ka dla
rodziców i nauczycieli”,
WSiP, Warszawa 1997,
s. 114–119

patyk, dwie
przezroczyste
reklamówki, sznurek,
taÊma klejàca;
miÊ, samochód, klocki
plastikowe i drewniane,
zdj´cia ró˝nych wag,
odwa˝niki, waga szalkowa,

znajdujàcych si´ w sali. Zach´ca do swobodnych wypowiedzi i u˝ywa takich okreÊleƒ, jak:

miÊ wa˝y pi´ç klocków, lalka wa˝y trzy klocki itp.

Zadanie 2.

Nauczyciel zach´ca dzieci, by sprawdzi∏y, czy klocki drewniane i plastikowe wa˝à tyle sa-

mo. Jedno z dzieci ustawia trzy klocki drewniane na jednej szali i trzy klocki plastikowe

na drugiej (klocki drewniane i plastikowe powinny byç tej samej wielkoÊci). Aby utwier-

dziç dzieci w przekonaniu, ˝e klocki plastikowe sà l˝ejsze, nauczyciel prosi o zwa˝enie

samochodu z u˝yciem obydwu rodzajów klocków jako odwa˝ników, a nast´pnie zadaje

pytania, np:

– Których klocków trzeba u˝yç wi´cej, by zwa˝yç samochód?

– Które klocki sà ci´˝sze?

– Ile klocków plastikowych wa˝y tyle, ile wa˝y jeden klocek drewniany?

Dzieci porównujà ci´˝ar klocków i naprowadzane przez nauczyciela, formu∏ujà wnioski.

Nast´pnie odpowiadajà na pytania:

– Gdzie u˝ywamy wagi?

– Dlaczego wa˝ymy ró˝ne rzeczy i ludzi?

– Co jest ci´˝sze: kilogram pierza czy kilogram ˝elaza?

Nauczyciel s∏ucha odpowiedzi dzieci i prezentuje plansze z rysunkami ró˝nych wag (tj.

szalkowej, kuchennej, ∏azienkowej, przemys∏owej). Pokazuje dzieciom jednokilogramowy

odwa˝nik, k∏adzie go na szali wagi i zach´ca do próby odnalezienia rzeczy, które wa-

˝à 1 kg. Dzieci zbierajà ró˝ne przedmioty i kolejno k∏adà je na przeciwnym ramieniu wa-

gi szalkowej. Wspólnie odkrywajà trudnoÊci podczas wa˝enia wi´kszej liczby przedmiotów

lub przedmiotów o wi´kszych rozmiarach. W ten sposób dochodzà do wniosku, ˝e potrzeb-

ne sà ró˝ne wagi i zastanawiajà si´, gdzie si´ u˝ywa wag do wa˝enia ci´˝szych towarów

lub ich wi´kszej liczby. JednoczeÊnie starajà si´ wymieniç miejsca, gdzie korzysta si´

z ró˝nych wag.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Moja waga” – wykonanie wagi szalkowej. Nauczyciel dzieli grup´ na cztery zespo∏y (ka˝-

dy zespó∏ zasiada przy oddzielnym stoliku) i rozdaje przygotowane wczeÊniej materia∏y, za-

ch´cajàc dzieci do wykonywania poszczególnych czynnoÊci zgodnych z przedstawionà in-

strukcjà. Ka˝de dziecko ma wybraç pasek sztywnego brystolu, a na jego przeciwleg∏ych

koƒcach przymocowaç taÊmà dwustronnà Êrodek pude∏ka po zapa∏kach. Najwygodniej jest

nakleiç kawa∏ek taÊmy na brystolu, a potem oderwaç pasek zabezpieczajàcy i umieÊciç

na nim pude∏ka. Nast´pnie dzieci wybierajà sobie przygotowane sznurki o ró˝nej d∏ugoÊci

i próbujà wyznaczyç Êrodek ci´˝koÊci na pasku z zamocowanymi pude∏kami. Nauczyciel

przymocowuje sznurki do paska z pude∏kami za pomocà zszywacza i zach´ca dzieci

do wa˝enia ma∏ych przedmiotów, np. nakr´tek od butelek, ˝etonów.

• „Karuzela”, „Âcianka wspinaczkowa” – zabawy ruchowe.

1. „Karuzela” – zabawa bie˝na. Do linki u∏o˝onej w du˝e ko∏o na Êrodku sali przywiàzane

sà szarfy, w odleg∏oÊci 0,5 m jedna od drugiej. Dzieci stojà ko∏em w odleg∏oÊci 2 – 3 kroków

od linki. Na dane has∏o:

Kto szybciej? dzieci biegnà do linki („karuzeli”). Kto „wsiad∏” (sta-

nà∏ mi´dzy dwiema szarfami), ten „jedzie na karuzeli”. Kto nie zdà˝y∏, nie znalaz∏ miejsca,

pojedzie nast´pnym razem. Nauczyciel, uderzajàc w tamburyn, podaje rytm marsza (po-

czàtkowo wolno) – „karuzela” rusza, a póêniej coraz szybciej – „karuzela” obraca si´ szyb-

ko (dzieci biegajà). Nale˝y cz´sto zmieniaç rytm i kierunek wirowania „karuzeli”. Marsz

i bieg mo˝na zmieniç w cwa∏ w przód prawà lub lewà nogà.

2. „Âcianka wspinaczkowa” – zabawa z elementami wspinania si´. Dzieci bawià si´ w po-

bli˝u drabinek lub wspinalni. Na znak nauczyciela (np. uderzenie w b´benek) wdrapujà si´

Propozycje zaj´ç

ró˝ne przedmioty
do wa˝enia, np. 1 kg
cukru, 1 l mleka
w kartonie, jab∏ka,
ksià˝ki

puste pude∏ka
po zapa∏kach, paski
grubego brystolu, taÊma
dwustronna, cienki
sznurek, zszywacz,
nakr´tki od butelek,
guziki, kulki z plasteliny
itp.

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999, s. 93,
103

linka, kolorowe szarfy,
tamburyn, drabinki,
wspinalnia, b´benek,
lina lub taÊma do
wyznaczenia granicy

na szczeble przyrzàdu. W pewnej odleg∏oÊci od przyrzàdu, za wyznaczonà linià, znajduje si´

banda „piratów”. Na sygna∏ nauczyciela, np. klaÊni´cie w d∏onie, „piraci” przekraczajà

dzielàcà lini´ i starajà si´ dogoniç uciekajàce dzieci. PoÊcig jest pozorowany – „piraci”

nie atakujà.

100. W supermarkecie

Zapis w dzienniku:

I. „Idziemy na zakupy” – opowieÊç ruchowa, naÊladowanie codziennych czynnoÊci.

II. A. „Dom towarowy” – rozmowa na temat robienia zakupów w du˝ych centrach handlo-

wych. „Sprzedawcy” – praca z „Kajecikiem”, doskonalenie umiej´tnoÊci klasyfikowania.

II. B. „W supermarkecie” – çwiczenia gimnastyczne, wed∏ug K. Wlaênik, doskonalenie umie-

j´tnoÊci zdrowej rywalizacji i postawy

fair play, rozwijanie inwencji twórczej dziecka, kszta∏to-

wanie motoryki w zakresie zwinnoÊci, si∏y, skocznoÊci.

III. „Sklep” – zabawa tematyczna, wykorzystanie sprz´tu przedszkolnego, zabawek, ˝etonów.

„Rozk∏adamy towar na pó∏kach” – zabawa ruchowo-naÊladowcza z okreÊlaniem w∏aÊciwoÊci

(ci´˝kie, lekkie, du˝e) i po∏o˝enia (wysoko, nisko) przedmiotów.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• tworz´ opowieÊç ruchowà, naÊladujàc kolejne czynnoÊci zwiàzane z robieniem zakupów,

• dziel´ si´ doÊwiadczeniami i wiedzà na zadany temat w sposób spontaniczny, bezpoÊredni

i otwarty, przestrzegajàc zasad kulturalnego s∏uchania i mówienia,

• grupuj´ przedmioty ze wzgl´du na przynale˝noÊç,

• roz∏adowuj´ napi´cie poprzez uczestnictwo w zabawach ruchowych,

• sprawnie licz´ i dokonuj´ wymiany: jeden za jeden, dwa za jeden, pi´ç za jeden,

• rozumiem, ˝e trzeba zap∏aciç za zakupy zgodnie z umownà cenà,

• przedstawiam ruchem i gestem przenoszenie ró˝nych towarów i uk∏adanie ich na niskich

lub wysokich pó∏kach.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Idziemy na zakupy” – opowieÊç ruchowa. Na polecenie nauczyciela dzieci dobierajà si´

w pary i s∏uchajàc uwa˝nie opowiadania, naÊladujà czynnoÊci towarzyszàce robieniu zaku-

pów. Jedno z dzieci b´dzie mamà, a drugie dzieckiem.

DziÊ rano mama powiedzia∏a: „PoÊpiesz si´, kochanie! DziÊ sobota, jedziemy na zakupy!”.

Bardzo si´ ucieszy∏em, bo pomyÊla∏em, ˝e b´d´ móg∏ jej pomóc, a kto wie, mo˝e w nagrod´

dostan´ coÊ s∏odkiego? Umy∏em z´by, zjad∏em ma∏e Êniadanko, ubra∏em si´ i nim si´ spo-

strzeg∏em, siedzia∏em w samochodzie. W drodze na zakupy d∏ugo staliÊmy w korku ulicz-

nym. W koƒcu mamie uda∏o si´ dojechaç i zaparkowaç pod olbrzymim sklepem. Razem po-

szliÊmy po wielki kosz na kó∏kach, mama pozwoli∏a mi w∏o˝yç ˝eton, by uwolniç ten pojazd

od innych. „A to pech!” – krzykn´∏a mama i z∏apa∏a si´ za g∏ow´. „Zapomnia∏am zabraç

kartki z listà zakupów!” – powiedzia∏a cicho i ja te˝ z∏apa∏em si´ za g∏ow´. Wiedzia∏em,

56 Propozycje zaj´ç

˝e nasza wyprawa si´ wyd∏u˝y. ZatrzymaliÊmy si´ i wspólnymi si∏ami próbowaliÊmy usta-

liç, czego nam brakuje w domu. „Màka, makarony, pomidory w puszce, proszek do czyszcze-

nia i p∏yn do prania...” – wymienia∏a nerwowo mama, a ja przyglàda∏em si´ pó∏kom z za-

bawkami. „Taki samochód te˝ by si´ przyda∏...” – pokaza∏em palcem na najwy˝szà pó∏k´.

Mama uÊmiechn´∏a si´ tylko, wzi´∏a mnie za r´k´, pokr´ci∏a przeczàco g∏owà i przypomnia-

∏a, ˝ebym si´ pilnowa∏ i nigdzie si´ nie oddala∏. Dalej wspólnie prowadziliÊmy wózek. Pa-

trzy∏em, jak mama pakuje do koszyka dziwne przedmioty – nowà wycieraczk´, szczotk´ do

zamiatania na d∏ugim kiju, doniczk´ z kwiatkiem. Pomog∏em jej wybraç pomidory, jab∏ka

i koszyk kiwi, a ona w tym czasie zapakowa∏a do wózka kilka opakowaƒ makaronu i ry˝u.

W dziale chemicznym zaczà∏em jà obserwowaç, bo wk∏ada∏a do koszyka prawie wszystko

– p∏yn do mycia szyb, past´ do z´bów, maszynki do golenia (dla taty), no i oczywiÊcie zmy-

wacz do paznokci. Gdy nasz koszyk by∏ prawie pe∏en, mama poprosi∏a, bym wybra∏ sok, ale

wszystkie kartony sta∏y tak wysoko, ˝e nie mog∏em dosi´gnàç. W koƒcu mama wybra∏a sok

z marchwi, którego – prawd´ mówiàc – nie znosz´, choç wiem, ˝e jest zdrowy. Kolejka do ka-

sy ciàgn´∏a si´ w nieskoƒczonoÊç! Wreszcie przysz∏a nasza kolej. Wspólnie wyk∏adaliÊmy

zakupy na ruchomà taÊm´ i pakowaliÊmy je do toreb, a by∏o tego ca∏e mnóstwo. Mama za-

p∏aci∏a rachunek, a pani kasjerka wyda∏a jej reszt´. Póêniej jeszcze mama sprawdzi∏a, czy

nic nie zosta∏o i wyruszyliÊmy na poszukiwanie samochodu, który pewnie si´ nie ucieszy, jak

zobaczy, ile i co b´dzie wióz∏. W∏o˝yliÊmy zakupy do baga˝nika i z trudem uda∏o nam si´ go

domknàç. Póêniej poszliÊmy oddaç wózek i zabraliÊmy ˝eton. Tym razem droga do domu

przebieg∏a szybko i sprawnie. Niestety, d∏ugo nosiliÊmy torby na gór´, bo zepsu∏a si´ winda.

WypakowaliÊmy i posegregowaliÊmy wszystkie zakupy. „Nie mam si∏y” – powiedzia∏a ma-

ma i usiad∏a na kanapie. A ja na blacie sto∏u znalaz∏em kartk´ z listà zakupów. Nie by∏o

na niej po∏owy rzeczy, które przywieêliÊmy z supermarketu. Có˝, czeka nas pewnie kolejna

wyprawa po zakupy.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Dom towarowy” – rozmowa na temat robienia zakupów w du˝ych domach towarowych.

Nauczyciel zach´ca dzieci do swobodnych wypowiedzi na temat robienia zakupów w du-

˝ych centrach handlowych. Odwo∏uje si´ do ich doÊwiadczeƒ i spostrze˝eƒ. Prosi o odpo-

wiedzi na pytania:

– Jakie sà korzyÊci z robienia zakupów w du˝ych sklepach?

– Na co trzeba zwracaç uwag´, robiàc zakupy w takich sklepach?

– Jaki udzia∏ w robieniu zakupów majà dzieci?

– Co w trakcie zakupów mog∏yby robiç dzieci, by pomóc rodzicom?

• „Sprzedawcy” – praca z „Kajecikiem”, doskonalenie umiej´tnoÊci klasyfikowania. Nauczyciel

zach´ca dzieci do wskazania zalet oraz wad robienia zakupów w du˝ych i ma∏ych sklepach.

Wymienia kilka produktów (np. guziki, sa∏ata, pieczywo, gazeta, lekarstwa, w´dlina) i prosi

o podawanie nazw sklepów, w których mo˝na je kupiç. Nast´pnie poleca, by dzieci uwa˝nie

przyjrza∏y si´ ilustracjom na s. 10–11 „Kajecika” i starannie wykonywa∏y kolejne polecenia:

– Czworo dzieci bawi si´ w sprzedawców. Ka˝de dziecko sprzedaje co innego. Ich towary sà

narysowane na ma∏ych obrazkach na brzegach stron. Oderwij dwa paski z obrazkami

wzd∏u˝ przerywanych linii. Wytnij obrazki tak, aby ka˝dy by∏ osobno. Obejrzyj je.

– Dziewczynka w niebieskim szaliku stoi przed sklepem z owocami. Wybierz obrazki z towa-

rem, który mo˝e sprzedawaç. Wklej je do jej koszyka.

– Ch∏opiec w czerwonym szaliku jest przed piekarnià. Wklej do koszyka towar, który on

sprzedaje.

– Co sprzedaje dziewczynka w czerwonej czapce? Wybierz obrazki z jej towarem. Wklej je do

koszyka dziewczynki.

Propozycje zaj´ç

cz. 2,

s. 10–11, no˝yczki, klej

– Co sprzedaje ch∏opiec w zielonej czapce? Wybierz obrazek z jego towarem. Wklej go do ko-

szyka ch∏opca.

– Zosta∏ kwiatek w doniczce. W jakim sklepie sprzedaje si´ kwiaty?

– Mo˝esz bawiç si´ tak, jak dzieci przedstawione na obrazkach. Co chcesz sprzedawaç?

II. B.

„W supermarkecie” – çwiczenia gimnastyczne.

Cz´Êç I:

1. „Promocja” – zabawa o˝ywiajàca. Dzieci poruszajà si´ swobodnie po sali, a nauczyciel

rozk∏ada w ró˝nych miejscach szarfy. Na dany przez niego sygna∏ wszystkie dzieci zatrzy-

mujà si´, ka˝de bierze szarf´ i wk∏ada jeden jej koniec z ty∏u za spodenki. Nauczyciel wy-

biera ochotnika, którego zadaniem jest zdobycie w czasie biegu jak najwi´cej szarf. W za-

bawie mo˝na zastosowaç inne formy wspó∏zawodnictwa:

– wspó∏zawodnictwo indywidualne – prowadzàcy dzieli grup´ na dwa zespo∏y (podzia∏

na podstawie koloru szarf), ka˝de dziecko ma zdobyç jak najwi´cej szarf zespo∏u przeciw-

nego; nauczyciel wyró˝nia te dzieci w obu zespo∏ach, które majà ich najwi´cej,

– wspó∏zawodnictwo zespo∏owe – podzia∏ grupy na zespo∏y (na podstawie koloru szarf), ze-

spó∏, który zdoby∏ wi´cej szarf, zostaje wyró˝niony.

Za ka˝dym razem czas trwania zabawy musi byç jednakowy, np. 2 minuty.

2. „Wyprawa do marketu” – wyczucie w∏asnego cia∏a. Poruszanie si´ za pi´Êcià, ∏okciem,

dowolne przemieszczanie si´ w przestrzeni: w pozycjach wysokich – np. du˝ymi krokami,

skokiem; w pozycjach Êrednich – np. chód w przysiadzie, czworakowanie; w pozycjach ni-

skich – np. przetaczanie w siadzie, w le˝eniu, pe∏zanie.

3. „Oglàdanie produktów” – muzyka do marszu, biegu, podskoków – reagowanie na zmia-

n´ tempa muzyki.

4. åwiczenia kszta∏tujàce zwinnoÊç, si∏´ i skocznoÊç.

a) „Rozpakowywanie zakupów” – siad kl´czny, szarfa przed kolanami na pod∏odze, d∏onie

na jej koƒcach – odsuwanie szarfy w przód i przesuwanie si´ bez unoszenia si´ z pi´t

– „otwieramy i zamykamy szufladk´”.

b) „Segregowanie zakupów” – zataczanie szarfà kó∏ek przed sobà, z boku, prawà i lewà

r´kà.

c) „Przymierzanie nowych ubraƒ” – w le˝eniu ty∏em przek∏adanie cia∏a przez szarf´, za-

czynajàc od nóg. CzynnoÊç powtarzamy trzy razy. Zwyci´zcà jest najzwinniejszy, czyli ten,

kto najszybciej wykona zadanie i usiàdzie skrzy˝nie.

d) „Omijanie przeszkody” – szarfa na pod∏odze u∏o˝ona w kszta∏cie kó∏eczka – dowolne

przeskoki przez szarf´ (obunó˝ i jednonó˝).

e) „Podrzucanie i ∏apanie szarfy” – podrzuty i chwyty szarfy na przemian lewà i prawà

r´kà.

f) „Taniec niedêwiadków” – zabawa inscenizowana. Pozycja na czworakach, stopy we-

wnàtrz szarfy u∏o˝onej w kó∏eczko. „Niedêwiadki” poruszajà si´ ci´˝ko, wolno, ospale

– w lewo, w prawo, a nast´pnie nieco szybciej – w takt muzyki.

Cz´Êç II:

5. „Klienci” – zabawa z elementami rzutu i celowania. Wykorzystujàc kolory szarf, nauczy-

ciel dzieli çwiczàcych na dwie grupy. Jedna to np. „niebiescy klienci” ustawieni na obwo-

dzie ko∏a, druga to „czerwoni klienci” ustawieni wewnàtrz ko∏a. „Niebiescy” podajà sobie

pi∏k´, „czerwoni” starajà si´ jà przechwyciç. Je˝eli im si´ to uda, „niebieski klient” zamie-

nia si´ na miejsca z „czerwonym klientem”, który umo˝liwi∏ mu przechwycenie pi∏ki.

6. Wyczucie p∏ynnoÊci ruchu. Improwizacja ruchowa do tematu: „JesteÊmy w supermar-

kecie”.

58 Propozycje zaj´ç

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 151–153, zestaw 5

szarfy w dwóch kolorach,
pi∏ka, instrumenty
perkusyjne

7. „Prowadzimy wózek” – zabawa rytmiczna. Dzieci dobierajà si´ w pary i trzymajàc koƒ-

ce szarf, tworzà zaprz´gi. Nast´pnie poruszajà si´ w rytmie podawanym przez nauczyciela

(podjazd pod górk´, zjazd z górki, wymijanie, hamowanie itp.).

8. åwiczenia zwinnoÊci, mocy (skocznoÊci), si∏y.

a) „Pary” – ka˝de dziecko stoi w kó∏ku utworzonym z szarfy przodem do swojego partnera

w odleg∏oÊci wspólnie podanych ràk. Zadaniem par jest zamieniç si´ na miejsca bez do-

tkni´cia stopami pod∏ogi poza ko∏ami.

b) „Uwaga! Mokra pod∏oga!” – jedno dziecko z pary w przysiadzie zatacza na pod∏odze szar-

fà ko∏a, drugie zaÊ próbuje przeskakiwaç przez nià, przodem, bokiem, obunó˝ i jednonó˝.

c) „Testujemy lin´” – siad skulny, stopy z∏àczone przylegajà do stóp partnera, szarfy trzy-

mane sà przez partnerów za koƒce. Na dany sygna∏ dzieci przeciàgajà szarf´ i sprawdzajà,

kto silniejszy. åwiczenie nale˝y powtórzyç kilka razy.

9. „Skaczàce pi∏eczki” – reagowanie na dêwi´ki wysokie i niskie – podskoki.

Cz´Êç III:

11. „Odpoczynek” – çwiczenie oddechowe w siadzie skrzy˝nym, dmuchanie na szarf´.

12. åwiczenie koordynacji ruchowej. Dostosowanie ruchu w∏asnego cia∏a do ruchu spada-

jàcej po podrzucie szarfy.

13. „Relaks dla zm´czonych stóp” – çwiczenie przeciw p∏askostopiu, chwytanie szarfy pal-

cami stopy, podnoszenie, rzucanie w dowolnym kierunku i bieg za nià. Dzieci çwiczà pra-

wà i lewà stopà na zmian´.

14. „Powrót do domu” – rytmiczny marsz ze z∏o˝onà szarfà na g∏owie, od∏o˝enie szarf na

wyznaczone miejsce.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Sklep” – zabawa tematyczna. Nauczyciel dzieli grup´ na zespo∏y, które zajmà si´ obs∏ugà

poszczególnych stanowisk sklepowych, przypominajàc o u˝ywaniu zwrotów grzecznoÊcio-

wych i w∏aÊciwym zachowaniu w stosunku do innych osób. Dzieci rozk∏adajà towar,

umieszczajà informacje o cenach i promocjach, zach´cajà do robienia zakupów. Zespo∏y

wzajemnie odwiedzajà swoje sklepy i robià w nich zakupy. Po zakoƒczonej zabawie nauczy-

ciel zach´ca dzieci do zastanowienia si´ nad korzyÊciami i obowiàzkami zwiàzanymi z pro-

wadzeniem sklepu.

• „Rozk∏adamy towar na pó∏kach” – zabawa ruchowo-naÊladowcza. Nauczyciel prosi dzieci,

by wyobrazi∏y sobie, ˝e pomagajà porzàdkowaç i uk∏adaç towar na sklepowych pó∏kach.

Wybiera ochotnika, który b´dzie nazywaç uk∏adane towary i wykonywaç ruchy niezb´dne

w trakcie ich przenoszenia. WÊród towarów nie mo˝e zabraknàç:

– rzeczy du˝ych i ci´˝kich – sk∏on, powolne prostowanie pleców i ramion, szeroko rozsta-

wione d∏onie (np. arbuz, du˝y karton soku),

– rzeczy du˝ych i lekkich – sk∏on, szybkie prostowanie pleców i ramion, szeroko rozstawio-

ne d∏onie (np. pi∏ka, r´czniki papierowe),

– rzeczy ma∏ych i ci´˝kich – sk∏on, powolne prostowanie pleców i ramion, zbli˝one d∏onie

(np. opakowanie cukru, karton mleka),

– rzeczy ma∏ych i lekkich – sk∏on, szybkie prostowanie pleców i ramion, zbli˝one d∏onie

(np. batoniki, owoce),

– rzeczy niedu˝ych i delikatnych – sk∏on, powolne prostowanie pleców i ramion, d∏onie sty-

kajàce si´ czubkami palców (np. jajka, pomidory),

– rzeczy drobnych i twardych – szybkie sk∏ony i szybkie prostowanie pleców i ramion,

z∏àczone d∏onie (np. orzechy).

Zadaniem dzieci b´dzie obserwowanie inicjatora, a nast´pnie podnoszenie z pod∏ogi i uk∏a-

danie przedmiotów na wysokich lub niskich pó∏kach.

Propozycje zaj´ç

kàciki imitujàce
wyposa˝enie ró˝nych
sklepów (np. sklepu
spo˝ywczego,
warzywniczego,
piekarni), plastikowa
waga, koszyki, ˝etony

Przyk∏ady poleceƒ:

– Na niskich pó∏kach uk∏adamy rzeczy du˝e i ci´˝kie, takie jak arbuzy.

– Na wysokich pó∏kach uk∏adamy rzeczy du˝e i lekkie, takie jak r´czniki papierowe.

Nauczyciel powinien zach´caç do zmiany kolejnoÊci wydawanych poleceƒ oraz zwracaç

uwag´ na starannoÊç i dok∏adnoÊç wykonywanych çwiczeƒ.

Propozycje zaj´ç do tematów 96–100 opracowa∏a Aleksandra Wasiak

60 Propozycje zaj´ç

101. Z Kajtkiem na sankach

Zapis w dzienniku:

I. „Ânie˝ki” – zabawa oddechowo-ruchowa, kszta∏towanie prawid∏owego sposobu oddychania.

„Zimowe dyscypliny sportowe” – rozmowa, podzia∏ na dyscypliny indywidualne i zespo∏owe.

II. A. „Jednak w górach!” – s∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, odpowiedzi na pytania doty-

czàce jego treÊci, opowiadanie w∏asnymi s∏owami fabu∏y utworu. „Bezpieczne zabawy zimowe”

– rozmowa z dzieçmi na podstawie ich w∏asnych doÊwiadczeƒ.

II. B. „Âniegowy ba∏wanek” – nauka piosenki, wypowiadanie si´ na temat treÊci utworu,

doskonalenie techniki gry na wybranych instrumentach perkusyjnych.

III. „Sanki dla Kajtka” – przestrzenna praca plastyczna z pude∏ek po zapa∏kach. „Kulig”

– zabawa ruchowa w parach z wykorzystaniem koców lub szarf.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• çwicz´ rzuty do celu,

• nazywam zimowe dyscypliny sportowe,

• s∏ucham uwa˝nie opowiadania i wypowiadam si´ na temat jego treÊci,

• opowiadam o swoich przygodach zimowych,

• doskonal´ umiej´tnoÊç liczenia, u˝ywam liczebników g∏ównych i porzàdkowych,

• poznaj´ s∏owa i melodi´ piosenki,

• doskonal´ technik´ gry na wybranych instrumentach perkusyjnych,

• wykonuj´ zgodnie z instrukcjà przestrzennà prac´ plastycznà,

• dbam o porzàdek w swoim miejscu do pracy,

• aktywnie uczestnicz´ w zabawie ruchowej, przestrzegajàc zasad bezpieczeƒstwa.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Ânie˝ki” – zabawa oddechowo-ruchowa. Nauczyciel wr´cza ka˝demu dziecku jednà kart-

k´ gazety. Dzieci ugniatajà z nich papierowe kule, k∏adà je na d∏oni i zdmuchujà, pami´-

tajàc, aby strumieƒ wydychanego powietrza nada∏ kuli w∏aÊciwy kierunek. Przez chwil´

dzieci bawià si´, rzucajàc w siebie papierowymi Ênie˝kami, potem ustawiajà si´ w dwóch

rz´dach. Przed ka˝dym rz´dem nauczyciel uk∏ada ko∏o z szarfy. Dzieci kolejno wrzucajà

do ko∏a papierowe kule. Wygrywa dru˝yna, której udaje si´ wrzuciç do ko∏a wi´cej kul.

Zabaw´ powtarza si´ kilka razy.

• „Zimowe dyscypliny sportowe” – rozmowa, podzia∏ na dyscypliny indywidualne i zespo-

∏owe. Dzieci siadajà, tworzàc ma∏e pó∏kole. Nauczyciel rozk∏ada przed nimi ilustracje

przedstawiajàce sporty zimowe oraz dwie kule Êniegowe wyci´te z papieru – ma∏à i du˝à.

Zadaniem dzieci jest posegregowaç ilustracje tak, aby indywidualne dyscypliny sportowe

znajdowa∏y si´ na ma∏ej kuli, a dyscypliny zespo∏owe na du˝ej kuli. Po wykonaniu zadania

nauczyciel prowadzi z dzieçmi krótkà rozmow´ na temat ka˝dej z dyscyplin.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Jednak w górach!” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”. Przed prezentacjà opowiada-

nia nauczyciel przyczepia do tablicy obrazki przedstawiajàce krajobraz górski i morski. Pod

obrazkami umieszcza podpisy. Zadaniem dzieci jest opisanie cech charakterystycznych ka˝-

Propozycje zaj´ç

Ferie to jest supersprawa, odpoczynek i zabawa

na podstawie:
R. Sprawka, J. Graban,
„Logopedyczne zabawy
grupowe”, Wydawnictwo
HARMONIA,
Gdaƒsk 2005, s. 98
gazety, 2 d∏ugie szarfy
w odmiennych kolorach

zdj´cia lub rysunki
przedstawiajàce sporty
zimowe (indywidualne
i zespo∏owe), wyci´te
z bia∏ego papieru kule
Êniegowe – ma∏a i du˝a

obrazki przedstawiajàce
krajobraz górski
i morski, podpisy: górski,
morski

dego z tych krajobrazów i podanie jego nazwy. Nast´pnie nauczyciel czyta dzieciom opowia-

danie. Rozpoczyna rozmow´ na temat treÊci utworu, zadajàc pytania:

– Jaki krajobraz jest opisany w opowiadaniu? (dzieci odpowiadajà i pokazujà na tablicy od-

powiedni obrazek)

– Jak Kajtek sp´dzi∏ ferie?

– Z kim Kajtek pojecha∏ w góry?

– Jak wyglàda∏y lekcje jazdy na nartach?

– Jak nale˝y si´ ubraç, by zimowe zabawy na Êniegu nie skoƒczy∏y si´ chorobà?

Na zakoƒczenie nauczyciel prosi o uwa˝ne przyjrzenie si´ ilustracji do opowiadania i czy-

ta kolejno polecenia:

– Poka˝ na obrazku dzieci, które majà narty.

– Poka˝ dzieci, które majà ∏y˝wy.

– Poka˝ dzieci, które majà sanki.

– A co robià inne dzieci przedstawione na obrazku?

– Opowiedz o zabawach dzieci na Êniegu i lodzie.

• „Bezpieczne zabawy zimowe” – rozmowa na podstawie w∏asnych doÊwiadczeƒ dzieci. Na-

uczyciel przyczepia do tablicy rysunki symbolizujàce pory roku, np: lato – pla˝a; zima – ba∏-

wan, p∏atki Êniegu; wiosna – tulipan, kwitnàce drzewa; jesieƒ – kolorowe liÊcie, bezlistne

drzewa w deszczu, grzyby. Nast´pnie przypina napis „lato” i odczytuje go g∏oÊno z dzieçmi

(czytanie globalne). Póêniej do tablicy podchodzi wybrane dziecko, odszukuje wÊród obraz-

ków symbol lata i przyczepia go pod napisem. W podobny sposób nauczyciel wykorzystuje

pozosta∏e napisy (zima, wiosna, jesieƒ) i symbole pór roku. Dzieci wymieniajà nazwy kolej-

nych pór roku i liczà, która pora roku ma najwi´cej symboli (liczebniki g∏ówne i porzàdko-

we). Po zakoƒczeniu çwiczeƒ nauczyciel prosi dzieci o odpowiedzi na pytania:

– W co si´ bawicie latem, a w co zimà?

– Jakie znacie bezpieczne zabawy zimowe?

II. B.

• „Âniegowy ba∏wanek” – nauka piosenki, doskonalenie techniki gry na instrumentach

perkusyjnych. Nauczyciel przynosi do sali koszyk, w którym jest marchewka, w´giel, sta-

ry garnek i miot∏a. Wyjmuje po kolei przyniesione rzeczy, a dzieci nazywajà je i mówià,

do czego s∏u˝à. Nast´pnie prezentuje dzieciom nagranie piosenki „Âniegowy ba∏wanek”.

Po wys∏uchaniu utworu pyta dzieci, o czym jest piosenka, co jest potrzebne do ulepienia

ba∏wanka. Nast´pnie dzieci uczà si´ s∏ów piosenki, powtarzajàc krótkie fragmenty tek-

stu za nauczycielem. Aby u∏atwiç im zapami´tanie s∏ów, nauczyciel proponuje zabaw´

przy piosence. S∏uchajàc pierwszej zwrotki, dzieci biegajà po przedmioty potrzebne do

ulepienia ba∏wanka. W trakcie refrenu (po obu zwrotkach) zatrzymujà si´ i naÊladujà ge-

stem lepienie kul ze Êniegu. Podczas drugiej zwrotki dzieci naÊladujà zachowanie ba∏-

wanka opisanego w piosence: stojà nieruchomo, trzymajàc miot∏´, uwa˝ajà, ˝eby garnek

nie spad∏ im z g∏owy (mogà po∏o˝yç sobie na g∏ow´ np. woreczek z grochem).

Majàc na celu doskonalenie techniki gry na instrumentach perkusyjnych, nauczyciel za-

spokaja naturalnà ciekawoÊç dzieci i umo˝liwia im popróbowanie gry na wybranych instru-

mentach. Zwraca przy tym uwag´ na prawid∏owy sposób trzymania instrumentu i wydo-

bywania z niego dêwi´ku. Dzieci próbujà graç okreÊlone rytmy, tworzàc akompaniament

do piosenki.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Sanki dla Kajtka” – przestrzenna praca plastyczna. Nauczyciel rozk∏ada na stolikach po-

trzebne materia∏y i zadaje dzieciom zagadk´.

62 Propozycje zaj´ç

s. 62–63

koszyk, marchewka,
w´giel, garnek, miot∏a

– „Âniegowy ba∏wanek”
(nr 3)

instrumenty perkusyjne

rysunki symbolizujàce
poszczególne pory roku,
napisy: wiosna, lato,
jesieƒ, zima

pude∏ka po zapa∏kach,
klej, no˝yczki, kolorowy

Nie majà kó∏, a jadà w dó∏

Po Êniegu bia∏ym, torze wspania∏ym

(sanki)

Dzieci podajà rozwiàzanie zagadki, a nauczyciel objaÊnia, w jaki sposób mo˝na wykonaç

sanki z przygotowanych materia∏ów. Dzieci siadajà przy stolikach, ka˝de otrzymuje górnà

cz´Êç pude∏ka po zapa∏kach i okleja jà papierem kolorowym. Do bocznych Êcianek przykle-

ja p∏ozy z kolorowego papieru i zawiàzuje sznurek. Nauczyciel przez ca∏y czas czuwa nad

poprawnym wykonaniem zadania, a po skoƒczeniu pracy przez dzieci formuje górki z wa-

ty bàdê z papierowych r´czników i umieszcza na nich sanki.

• „Kulig” – zabawa ruchowa w parach. Jedno z dzieci le˝y na brzuchu na kocyku, a drugie

stoi przed nim, odwrócone ty∏em. Dzieci trzymajà w d∏oniach koƒce dwóch szarf. Dziecko

le˝àce na kocyku b´dzie „sankami”, a dziecko stojàce przed nim „koniem”.

Odmiany zabawy:

– dziecko siedzi na kocyku na pi´tach, z tu∏owiem pochylonym do przodu,

– dziecko siedzi na kocyku w siadzie skrzy˝nym.

102. Zmartwienie ba∏wanka

Zapis w dzienniku:

I. „Âniegowe gwiazdki” – zabawa oddechowa. „Zabawy pantomimiczne” – odgadywanie rodza-

ju zabaw zimowych z gestów i ruchów cia∏a, rozwijanie wyobraêni, rozwiàzywanie i uk∏adanie

zagadek ruchowych.

II. A. „Weso∏e ba∏wanki” – formowanie kul z waty, tworzenie z nich ba∏wanków, u˝ywanie po-

j´ç: „najwi´kszy”, „najmniejszy”, „Êredni”. „Trzy ba∏wanki” – praca z „Kajecikiem”, uzupe∏-

nianie brakujàcych elementów postaci ba∏wanków.

II. B. „Lubi´ çwiczyç bez wzgl´du na por´ roku” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „Wyprawa na saneczki” – wycieczka z sankami na pobliskà górk´, ustalenie zasad bez-

piecznej zabawy na Êniegu.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• çwicz´ narzàdy mowy,

• rozwiàzuj´ i uk∏adam zagadki ruchowe,

• rozumiem treÊci przekazane za pomocà niewerbalnych Êrodków wyrazu,

• pos∏uguj´ si´ poj´ciami: „najwi´kszy”, „najmniejszy”, „Êredni”,

• uzupe∏niam postacie ba∏wanków, pos∏ugujàc si´ naklejkami,

• przedstawiam pewne treÊci za pomocà ruchu i gestów,

• licz´, ile guzików majà ba∏wanki przedstawione na obrazku,

• aktywnie wykonuj´ çwiczenia gimnastyczne,

• bior´ udzia∏ w zabawach na Êniegu z zachowaniem zasad bezpieczeƒstwa.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Âniegowe gwiazdki” – zabawa oddechowa. Nauczyciel przygotowuje papierowe Ênie˝ynki

i rozdaje po jednej ka˝demu dziecku. Dzieci ujmujà Ênie˝ynki lekko palcami i dmuchajà na

Propozycje zaj´ç

papier, sznurek,
flamastry, kredki, wata
lub papierowe r´czniki

S. Owczarek,
„Gimnastyka
przedszkolaka”, WSiP,
Warszawa 2001, s. 193

szarfy, kocyki

papierowe Ênie˝ynki

nie, starajàc si´ nadaç im w∏aÊciwy tor i jak najd∏u˝ej utrzymywaç je w powietrzu. Nast´p-

nie dzieci zdmuchujà papierowe Ênie˝ynki z otwartej d∏oni i obserwujà, czyja Ênie˝ynka

spadnie na pod∏og´ najwczeÊniej, a czyja najpóêniej.

• „Zabawy pantomimiczne”. Nauczyciel przygotowuje ma∏e karteczki, na których sà

ró˝ne rysunki: ba∏wan, sanki, narty, ∏y˝wy i inne elementy zimowego sprz´tu sporto-

wego, sk∏ada je i wrzuca do koszyka. Dzieci siedzà na dywanie, tworzàc ko∏o. Jedno

z dzieci podchodzi i losuje karteczk´. Oglàda obrazek, chwil´ si´ zastanawia, a potem

za pomocà gestów stara si´ pokazaç, jaki rodzaj sportu czy zabawy zimowej sugeruje

rysunek (np. jeÊli wylosowa∏o rysunek sanek, naÊladuje jazd´ na sankach). Dziecko,

które pierwsze odgadnie, jaka to zabawa, podchodzi do nauczyciela i wykonuje ruchy

Êwiadczàce o tym, ˝e dobrze zrozumia∏o gesty losujàcego kolegi. Pozosta∏e dzieci naÊla-

dujà jego ruchy. Losowanie karteczek powtarza si´ kilka razy. Pod koniec zabawy nauczy-

ciel wspólnie z dzieçmi ocenia, komu uda∏o si´ najlepiej przedstawiç zabaw´ za pomocà

pantomimy.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Weso∏e ba∏wanki” – formowanie kul z waty, uk∏adanie z nich postaci ba∏wanków (na bla-

cie sto∏u). Nauczyciel w∏àcza dzieciom nagranie piosenki „Âniegowy ba∏wanek” i zapowia-

da „lepienie” ba∏wanków z waty. Dzieci siadajà przy stolikach i zgodnie z poleceniem na-

uczyciela formujà z waty dziewi´ç kul ró˝nej wielkoÊci. Nast´pnie uk∏adajà je od najmniej-

szej do najwi´kszej. Nauczyciel prosi, aby ka˝de dziecko wskaza∏o kul´ najwi´kszà, Êrednià

i najmniejszà. Potem dzieci uk∏adajà z przygotowanych kul trzy ba∏wanki.

• „Trzy ba∏wanki” – praca z „Kajecikiem”: uzupe∏nianie brakujàcych elementów postaci ba∏-

wanków. Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia, wyjaÊnia je i pomaga w wykonaniu

zadaƒ.

– Popatrz na obrazek. Jeden ba∏wanek jest ju˝ gotowy. Dwa trzeba dokoƒczyç. Znajdê naklej-

ki, które przydadzà si´ do lepienia ba∏wanków. Potrzebne Ci b´dà bia∏e kule i inne rzeczy.

– Dokoƒcz lepienie drugiego i trzeciego ba∏wanka. Najpierw naklej Êniegowe kule, potem

kapelusze i miot∏y.

– Wszystkim ba∏wankom brakuje guzików – przyklej je.

– Policz, ile guzików majà razem ba∏wanki. Narysuj tyle samo Êniegowych p∏atków pod ba∏-

wankami.

II. B.

• „Lubi´ çwiczyç bez wzgl´du na por´ roku” – çwiczenia gimnastyczne:

1. Siad kl´czny na kocyku – odpychajàc si´ d∏oƒmi od pod∏o˝a, przesuwanie si´ w ró˝nych

kierunkach.

2. Siad skulny na kocyku – jednoczesne odepchni´cie si´ od pod∏ogi pi´tami z przodu i d∏oƒ-

mi z boku daje mo˝liwoÊç przesuwania si´ do przodu lub do ty∏u.

3. Przysiad podparty, d∏onie na kocu, stopy na pod∏odze – prowadzenie koca na czworakach

z kolanami swobodnie zgi´tymi. (Odmianà çwiczenia jest prowadzenie koca na czworakach

z kolanami wyprostowanymi, jest to tzw. chód wielb∏àdzi).

4. Na roz∏o˝onym kocyku podpór przodem, r´ce rozstawione na szerokoÊç barków na jed-

nym koƒcu kocyka, a z∏àczone stopy na drugim – posuwanie si´ do przodu i do ty∏u „ru-

chem spr´˝yny” – raz kolana sà zgi´te, raz wyprostowane (nogi gonià r´ce).

5. Le˝enie przodem na kocu – odepchni´cie si´ d∏oƒmi na wysokoÊci barków a˝ do wypro-

stowania ramion daje poÊlizg w przód i w ty∏.

6. PoÊlizg na kocu w le˝eniu przodem za rzuconym woreczkiem, toczàcà si´ pi∏kà, przesu-

wanym krà˝kiem itp.

64 Propozycje zaj´ç

karteczki z rysunkami
sanek, nart, ∏y˝ew,
ba∏wana itp., koszyk

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 118–119

kocyki, woreczki, krà˝ki,
szarfy

– „Âniegowy ba∏wanek”
(nr 3)

wata

cz. 2, s. 12,

niebieskie kredki

7. Le˝enie ty∏em – przesuwanie si´ do przodu przez odpychanie si´ od pod∏o˝a stopami,

obiema jednoczeÊnie lub na zmian´ raz jednà, raz drugà stopà (w momencie odepchni´cia

– nogi zgi´te w kolanach).

8. åwiczenie w parach – jedno dziecko siedzi na kocu – w siadzie skrzy˝nym, kl´cznym

– lub le˝y przodem, drugie, stojàce ty∏em, podaje mu koƒce dwóch szarf (laski, obr´cze)

i ciàgnie go po pod∏odze (po pewnym czasie zmiana ról).

9. åwiczenie jak wy˝ej – dziecko le˝y ty∏em na kocu (kolana podkurczone do klatki piersiowej).

10. Stopy na z∏o˝onym kocu – dzieci wykonujà w szybkim tempie skr´ty w lewo i w prawo,

z kolanami zgi´tymi lub wyprostowanymi, w ten sposób „taƒczà” na kocu, przesuwajàc si´

w ró˝nych kierunkach.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Wyprawa na saneczki” – wycieczka na pobliskà górk´. Nauczyciel, zapowiadajàc zaj´cia

na dworze, wspólnie z dzieçmi ustala zasady bezpiecznego zachowania si´ podczas zabaw

na Êniegu. Pokazuje dzieciom ilustracje przedstawiajàce bezpieczne zabawy zimowe. Przy-

pomina te˝ o w∏o˝eniu odpowiedniego ubrania, zapi´ciu guzików, w∏o˝eniu czapki, r´kawi-

czek i szalika.

103. Sporty zimowe

Zapis w dzienniku:

I. „Na górce i na lodowisku” – zabawa ruchowa: naÊladowanie ruchów ∏y˝wiarzy, saneczkarzy,

narciarzy z wykorzystaniem przyborów (kocyków, krà˝ków). „Âniegowy ba∏wanek” – utrwale-

nie piosenki, tworzenie akompaniamentu na instrumentach perkusyjnych, çwiczenia oddecho-

wo-emisyjne.

II. A. „Weso∏a zima” – uk∏adanie rymowanek o wybranym sporcie zimowym, rozwijanie wy-

obraêni, fantazji.

II. B. „Sportowcy” – dobieranie pasujàcych do siebie obrazków, sk∏adanie obrazka z cz´Êci, do-

pasowywanie elementów ubrania do danej osoby reprezentujàcej okreÊlonà dyscyplin´ sporto-

wà, rozwijanie spostrzegawczoÊci i uwagi. „Zimowa czapeczka” – praca z „Kajecikiem”: ryso-

wanie po Êladzie, kszta∏cenie sprawnoÊci manualnej.

III. „Jak korzystaç z uciech zimy?” – wyszukiwanie w czasopismach i gazetach obrazków na te-

mat sportów zimowych, tworzenie albumów. „Na lodowisku” – zabawa ruchowa przy muzyce.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• przedstawiam ruchem ró˝ne zabawy zimowe,

• Êpiewam piosenk´ w grupie,

• tworz´ akompaniament do piosenki na instrumentach perkusyjnych

• uk∏adam rymowanki na wybrany temat,

• ∏àcz´ w pary obrazki, które do siebie pasujà,

• uk∏adam obrazek z cz´Êci,

• doskonal´ sprawnoÊç r´ki,

• przygotowuj´ si´ do nauki pisania poprzez çwiczenia grafomotoryczne,

• wiem, która r´ka jest prawa, a która lewa,

Propozycje zaj´ç

obrazki przedstawiajàce
bezpieczne zabawy
zimowe, sanki

• wyszukuj´ w czasopismach obrazki przedstawiajàce ró˝ne sporty zimowe,

• wykonuj´ album wspólnie z kolegami i kole˝ankami,

• utrzymuj´ ∏ad i porzàdek w miejscu do pracy,

• rozwijam uwag´ i spostrzegawczoÊç,

• reaguj´ na zmian´ rytmu muzyki.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Na górce i na lodowisku” – zabawa ruchowa. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy: narcia-

rzy (pierwsza grupa) i ∏y˝wiarzy (druga grupa), przypinajàc im emblematy z ∏y˝wami i narta-

mi. Nast´pnie w∏àcza muzyk´ i prosi pierwszà grup´. „Narciarze” poruszajà si´ w rytm

muzyki, naÊladujàc jazd´ na nartach – odpychanie si´ kijkami. Gdy muzyka umilknie, siada-

jà w grupce. Nauczyciel ponownie w∏àcza muzyk´ i dzieci z drugiej grupy – „∏y˝wiarze” – na-

Êladujà taniec na lodzie. Zabaw´ powtarza si´ kilka razy. Nast´pnie dzieci siadajà na dywanie,

tworzàc ko∏o. Nauczyciel rozdaje im po jednym obrazku. Gdy podniesie do góry obrazek z san-

kami, wstajà dzieci, które majà taki symbol. Dobierajà si´ w pary i jedno siada na kocyku,

a drugie je ciàgnie. Gdy nauczyciel poka˝e obrazek z ∏y˝wami, na Êrodek wybiegajà „∏y˝wia-

rze” i demonstrujà jazd´ figurowà na lodzie. Kiedy nauczyciel uniesie obrazek z nartami, dzieci

majàce ten symbol biorà krà˝ki, stawiajà na nich stopy i naÊladujà ruchem jazd´ na nartach.

• „Âniegowy ba∏wanek” – utrwalenie piosenki. Dzieci uczy∏y si´ ju˝ piosenki „Âniegowy

ba∏wanek” oraz pozna∏y instrumenty perkusyjne. Przed powtórzeniem s∏ów piosenki

nauczyciel zach´ca dzieci do wykonania çwiczeƒ oddechowo-emisyjnych. Dzieci stojà,

tworzàc ko∏o, nabierajà powietrza i powoli „nadmuchujà baloniki”. Powtarzajà t´ czyn-

noÊç kilkakrotnie. Nale˝y zwróciç uwag´ na swobodnà sylwetk´ dzieci, nieunoszenie ra-

mion, nabieranie powietrza nosem. (Mo˝na te˝ poleciç dzieciom, ˝eby nabiera∏y powietrze

„do brzuszka”, gdy˝ wtedy samorzutnie udaje im si´ wziàç oddech z udzia∏em przepony).

Nast´pnie nauczyciel poleca dzieciom, aby po wzi´ciu g∏´bokiego oddechu wypowiada∏y

g∏oÊno d∏ugie sylaby, np. wdech –

tu-u-u-u; wdech – ba-a-a-a; wdech – mo-o-o-o. Po tym

çwiczeniu dzieci s∏uchajà nagrania piosenki „Âniegowy ba∏wanek” i razem Êpiewajà

utwór. Gdy ju˝ b´dà potrafi∏y poprawnie zaÊpiewaç piosenk´, mogà indywidualnie próbo-

waç tworzyç akompaniament na instrumencie perkusyjnym (çwierçnuty do zwrotek,

a ósemki do refrenu). Na zakoƒczenie nauczyciel w∏àcza nagranie wersji instrumentalnej

utworu i dzieci Êpiewajà piosenk´ z u∏o˝onym i przeçwiczonym akompaniamentem.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Weso∏a zima” – uk∏adanie rymowanek na temat jednej z zimowych dyscyplin sportowych.

Na wst´pie nauczyciel proponuje dzieciom krótkà zabaw´ w tworzenie rymów. Przyczepia

do tablicy obrazki: kot, maki, ∏awka, tarka, raki, latarka, p∏ot, huÊtawka. Jedno z dzieci

podchodzi do tablicy, wybiera sobie dowolny obrazek (np. obrazek przedstawiajàcy kota)

i przypina go w innym miejscu. Nauczycie pyta:

Który obrazek przyczepimy obok, aby na-

zwy obrazków si´ rymowa∏y? Dzieci patrzà na obrazki, szukajà rymu do s∏owa „kot” i wska-

zujà obrazek, na którym jest p∏ot. W podobny sposób odnajdujà pozosta∏e pary rymujàcych

si´ wyrazów (maki – raki, ∏awka – huÊtawka, tarka – latarka). Po krótkim wprowadzeniu

nauczyciel pyta dzieci, jakie znajà sporty zimowe. Nast´pnie zach´ca je do uk∏adania rymo-

wanek opisujàcych ró˝ne sporty zimowe i podaje przyk∏ad takiej rymowanki. Dzieci dobie-

rajà si´ w pary i próbujà razem u∏o˝yç rymowank´. Nauczyciel nagrywa ich wypowiedzi na

taÊm´ magnetofonowà. Na zakoƒczenie odtwarza nagranie. Dzieci wspólnie odgadujà, któ-

ra z par stworzy∏a danà rymowank´. Autorzy rymowanek nagradzani sà brawami.

66 Propozycje zaj´ç

– „Muzyka zimowa”
(nr 20)

kocyki, krà˝ki, obrazki
przedstawiajàce narty,
∏y˝wy, sanki, emblematy
z tymi obrazkami

– „Âniegowy ba∏wanek”
(nr 3–4)

instrumenty perkusyjne

obrazki: kot, p∏ot, raki,
maki, ∏awka, huÊtawka,
tarka, latarka,
magnetofon lub dyktafon

II. B.

• „Sportowcy” – dobieranie pasujàcych do siebie obrazków. Nauczyciel przyczepia do tablicy

obrazki przedstawiajàce sportowców oraz miejsca, w których odbywajà si´ zawody sporto-

we. Zadaniem dzieci jest dopasowanie sportowca do miejsca charakterystycznego dla upra-

wianej przez niego dyscypliny sportowej, np. skoczek narciarski – skocznia. Nauczyciel

powinien uwzgl´dniç ró˝ne sporty zimowe, np. skoki narciarskie, snowboard, saneczkar-

stwo, bobslej, hokej na lodzie, jazd´ figurowà na lodzie, jazd´ szybkà na lodzie. Je˝eli dzieci

nie znajà wszystkich sportów, nale˝y je z nimi zapoznaç. Nast´pnie nauczyciel prosi dzie-

ci, aby dobra∏y si´ w pary. Ka˝da para otrzymuje poci´te obrazki, na których znajdujà si´

sportowcy reprezentujàcy wybranà dziedzin´ sportu zimowego. Dzieci siadajà na dywanie

w parach i sk∏adajà obrazek z cz´Êci.

• „Zimowa czapeczka” – praca z „Kajecikiem”. Dzieci otwierajà zeszyty çwiczeƒ, oglàdajà

ilustracj´ przedstawiajàcà czapk´ i opisujà jà. Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia

i zwraca uwag´ na dok∏adne wykonanie zadaƒ.

– „Rysuj” czapk´ palcem po Êladzie. Zacznij od kropki.

– „Rysuj” palcem wzory na czapce – najpierw te proste, potem faliste.

– Narysuj kredkami czapk´ i wzory na niej.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Jak korzystaç z uciech zimy” – wyszukiwanie zdj´ç sportów zimowych, uk∏adanie albumu.

Tydzieƒ przed zaj´ciami nauczyciel prosi, aby dzieci przynios∏y z domu gazety i czasopisma,

w których mo˝na znaleêç zdj´cia sportów zimowych. Dzieci losujà kolorowe karteczki – kolor

karteczki decyduje o przynale˝noÊci do danej grupy: karteczka czerwona – grupa I, karteczka

zielona – grupa II, karteczka ˝ó∏ta – grupa III. Ka˝da grupa siada przy stoliku, na którym znaj-

dujà si´ gazety, czasopisma, no˝yczki, klej, kolorowe i bia∏e kartki. Zadaniem dzieci jest wyszu-

kanie i wyci´cie ilustracji przedstawiajàcych sporty zimowe, przyklejenie ich na karton, a na-

st´pnie u∏o˝enie albumu. Po wykonaniu zadania ka˝da grupa prezentuje swojà prac´.

• „Na lodowisku” – zabawa ruchowa przy muzyce. Nauczyciel prezentuje dzieciom nagranie

i wyjaÊnia, na czym ma polegaç zabawa. W przedstawionym fragmencie utworu da si´ wyró˝-

niç szeÊç cz´Êci. W cz´Êci pierwszej dzieci naÊladujà jazd´ na ∏y˝wach, poruszajàc si´ po ca∏ej

sali w rytm s∏uchanej muzyki – raz w prawo, raz w lewo. W cz´Êci drugiej zmienia si´ cha-

rakter muzyki na drobniejsze wartoÊci. Dzieci biegajà na paluszkach, naÊladujàc ró˝ne figu-

ry wykonywane przez ∏y˝wiarzy taƒczàcych na lodzie. W cz´Êci trzeciej powraca melodia

pierwsza – dzieci nadal naÊladujà jazd´ na ∏y˝wach. W cz´Êci czwartej pojawia si´ nowy mo-

tyw. Dzieci dobierajà si´ w pary i krokiem dostawnym taƒczà w rytm muzyki. Cz´Êç piàta to

powrót do melodii drugiej – dzieci poruszajà si´ na paluszkach. W cz´Êci szóstej powraca mo-

tyw z cz´Êci czwartej. Dzieci w parach taƒczà do przodu i do ty∏u krokiem dostawnym.

104. Jedziemy w góry

Zapis w dzienniku:

I. „Bieg narciarski” – zabawa matematyczno-ruchowa, zastosowanie poj´ç: „na lewo”, „na pra-

wo”, „na wprost”, reagowanie na znaki i polecenia nauczyciela.

II. A. „Góry i ich mieszkaƒcy zimà” – oglàdanie fotografii w ksià˝kach oraz pamiàtek z gór.

Propozycje zaj´ç

– „Walc ∏y˝wiarzy”
E. Waldteufela (nr 1)

zdj´cia lub obrazki
przedstawiajàce
sportowców i miejsca
uprawiania danego
sportu, poci´te obrazki

cz. 2, s. 13,

kredki

karteczki w kolorze
czerwonym, zielonym,
˝ó∏tym, czasopisma,
gazety, no˝yczki, klej,
bia∏e kartki z bloku
rysunkowego,
wstà˝eczka
lub sznureczek

II. B. „Bawimy si´ weso∏o” – çwiczenie gimnastyczne.

III. „Slalom narciarski” – samodzielne wytyczenie trasy na planszy, zaznaczenie przeszkód,

narysowanie typowych elementów krajobrazu górskiego. „Jak si´ bawimy zimà na Êniegu?”

– zabawa ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• doskonal´ umiej´tnoÊç poruszania si´ w przestrzeni zgodnie z poleceniami,

• rozumiem rol´ ksià˝ki jako êród∏a wiedzy,

• poszukuj´ w ksià˝kach obrazków zwiàzanych z okreÊlonym tematem,

• poznaj´ stroje góralskie,

• pokazuj´ góry na mapie fizycznej Polski,

• rysuj´ tras´ slalomu narciarskiego,

• rozpoznaj´ zabawy zimowe, o których opowiada muzyka,

• naÊladuj´ ruchem jazd´ na ∏y˝wach, zje˝d˝anie na sankach, rzucanie Ênie˝kami,

• rozwijam sprawnoÊç ruchowà,

• reaguj´ na zmian´ tempa muzyki.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Bieg narciarski”. Nauczyciel przygotowuje materia∏y potrzebne do wykonania toru nar-

ciarskiego (choràgiewki, klocki). Dzieci siadajà na dywanie tak, aby jego Êrodek by∏ pusty.

Nauczyciel prosi jedno z nich, aby rozmieÊci∏o choràgiewki i klocki w dowolnych miejscach

na dywanie (pozosta∏e dzieci majà zamkni´te oczy). Po u∏o˝eniu toru narciarskiego dzieci

otwierajà oczy, a nauczyciel wybiera jednà osob´ (zawodnika), która b´dzie przechodzi∏a

mi´dzy przeszkodami, g∏oÊno opowiadajàc o tym, w jaki sposób pokonuje slalom, np.

id´

prosto, w lewo, w prawo. Inne dzieci s∏uchajà objaÊnieƒ zawodnika i oceniajà, czy porusza

si´ on zgodnie z podawanà przez siebie instrukcjà. Dziecko, które by∏o zawodnikiem, wy-

biera kolejnego zawodnika.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Góry i ich mieszkaƒcy zimà”. Przed zaj´ciami nauczyciel prosi listonosza (lub innà osob´),

aby o wyznaczonej godzinie przyniós∏ list – wówczas otrzymana wiadomoÊç staje si´ dla

dzieci bardziej wiarygodna. Nauczyciel otwiera przys∏any list i czyta:

Kochane przedszkolaki!

My, dzieci z Zakopanego, pozdrawiamy Was bardzo serdecznie. Nasze miasto le˝y w górach,

które nazywajà si´ Tatry. Bardzo chcemy, abyÊcie poznali nasze miasto. Dlatego przesy∏amy

Wam zdj´cia Zakopanego. Poszukajcie naszego miasta na mapie Polski.

Dzieci z Zakopanego

Nast´pnie nauczyciel prosi o odpowiedê na pytania:

– Kto przys∏a∏ dzieciom list?

– Jak nazywajà si´ góry, w których le˝y Zakopane?

– Jak nazywajà si´ ludzie mieszkajàcy w górach?

Dzieci wspólnie z nauczycielem oglàdajà fotografie Zakopanego, które by∏y w liÊcie, i zasta-

nawiajà si´, co one przedstawiajà. Nie wszystkie dzieci by∏y w Zakopanem i nie wszystkie

b´dà mia∏y okazj´ odwiedziç to miasto w najbli˝szym czasie, warto zatem przygotowaç albumy

o Tatrach i Zakopanem. Podczas oglàdania fotografii dzieci b´dà mog∏y stwierdziç ró˝nice

mi´dzy regionem, w którym mieszkajà, a regionem Podhala. Na zakoƒczenie nauczyciel

podchodzi do wczeÊniej przygotowanej mapy Polski i pokazuje na niej Tatry i Zakopane.

68 Propozycje zaj´ç

choràgiewki, klocki

list, zdj´cia
z Zakopanego,
ilustrowane publikacje
o Zakopanem i Tatrach,
mapa fizyczna Polski

II. B.

• „Bawimy si´ weso∏o” – çwiczenia gimnastyczne.

1. åwiczenie oddechowe w siadzie skrzy˝nym, dmuchanie na szarf´ (çwiczenie wykonuje-

my kilka razy).

2. åwiczenie du˝ych grup mi´Êniowych. Przek∏adanie szarfy przez cia∏o, zaczynajàc od gó-

ry do do∏u.

3. Wyczucie w∏asnego cia∏a. Poruszanie si´ za pi´Êcià, ∏okciem, przemieszczanie si´ w prze-

strzeni w dowolnej pozycji: pozycji wyprostowanej – np. du˝ymi krokami, skokiem; pozy-

cjach Êrednich – np. chód w przysiadzie, czworakowanie; pozycjach niskich – np. przetacza-

nie w siadzie, le˝eniu, pe∏zanie.

4. Muzyka do marszu, biegu, podskoków – reagowanie na zmian´ tempa muzyki.

5. åwiczenia kszta∏tujàce:

a) siad kl´czny, szarfa przed kolanami na pod∏odze, d∏onie na jej koƒcach – odsuwanie szar-

fy w przód i przesuwanie si´ bez unoszenia cia∏a z pi´t – „otwieramy i zamykamy szufladk´”;

b) zataczanie szarfà kó∏ek przed sobà, z boku, prawà i lewà r´kà;

c) le˝enie ty∏em, przek∏adanie cia∏a przez szarf´, zaczynajàc od nóg – czynnoÊç powtarza

si´ trzy razy – wygrywa ten, kto najszybciej wykona zadanie i usiàdzie skrzy˝nie;

d) szarfa na pod∏odze w kszta∏cie kó∏eczka – dowolne przeskoki przez szarf´ (obunó˝ i jed-

nonó˝);

e) podrzuty i chwyty szarfy na przemian lewà i prawà r´kà.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Slalom narciarski”. Nauczyciel rozk∏ada krà˝ki lub rozstawia choràgiewki. Dzieci usta-

wiajà si´ w dwóch rz´dach. Biegajà drobnym krokiem, omijajàc ka˝dy krà˝ek lub chorà-

giewk´ raz z prawej, raz z lewej strony (przeszkodami mogà byç tak˝e klocki). Po zabawie

nauczyciel zach´ca dzieci, aby ka˝de z nich usiad∏o przy stoliku i spróbowa∏o narysowaç

tras´ slalomu narciarskiego, którà pokonywa∏o wczeÊniej. Prace powinny przedstawiaç tra-

s´ wyznaczonà choràgiewkami, z przeszkodami, jakie mogà si´ znajdowaç na torze (np. sto-

jàcy ba∏wan, przewrócone drzewo). Oprócz przeszkód dzieci muszà w swych pracach

uwzgl´dniç elementy krajobrazu górskiego (nie traktujàc ich jako przeszkody), np. góry,

jeziora, chaty góralskie.

• „Jak si´ bawimy zimà na Êniegu?” – zabawa ruchowa przy muzyce. Najpierw dzieci s∏ucha-

jà nagrania. Nast´pnie próbujà opowiedzieç, o czym jest muzyka (np. p´dzà sanie, dzwonià

dzwoneczki, konik raêno biegnie, dzieci biegnà za saneczkami, zobaczy∏y lodowisko i je˝-

d˝à na ∏y˝wach, potem bawià si´ i rzucajà Ênie˝kami, na koƒcu zje˝d˝ajà na sankach lub

turlajà si´ z górki). Trudno powiedzieç, czy dzieci od razu odgadnà, o czym opowiada mu-

zyka. Powinny jej pos∏uchaç kilka razy. Nauczyciel mo˝e im pomóc, zadajàc pytania napro-

wadzajàce, np.:

Do czego zaprasza muzyka? W jakim pojeêdzie dzwonià dzwoneczki?

W drugiej cz´Êci nagrania wyraênie s∏ychaç odg∏os ∏y˝ew sunàcych po lodzie, w trzeciej

– rzucanie Ênie˝kami, w czwartej – odg∏osy Êlizgania si´. Na zakoƒczenie dzieci naÊladujà

ruchem to, co s∏yszà w muzyce, czyli przedstawiajà zabawy na Êniegu.

Propozycje zaj´ç

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
¸ódê 1996, s. 151–152

szarfy

choràgiewki, krà˝ki,
kartki, kredki, mazaki

– „Muzyka zimowa”
(nr 20)

105. Kulig

Zapis w dzienniku:

I. „Ej, id´ w las” – wys∏uchanie muzyki góralskiej, nauka taƒca. „WyÊcigi zwierzàt” (owca, ˝ó∏w,

˝aba, rak) – zabawa orientacyjno-ruchowa, rozpoznawanie zwierzàt po sposobie poruszania si´.

II. A. „Hej, góralska kapela” – wys∏uchanie wiersza T. Kubiaka, wzbogacenie wiadomoÊci na

temat muzyki regionu podhalaƒskiego. Wyszukiwanie informacji na temat Podhala (stroje,

kultura górali) w ró˝nych êród∏ach lub obejrzenie krótkiego filmu o tym regionie.

II. B. „Kapela góralska” – wys∏uchanie muzyki góralskiej, zabawa muzyczna z akompania-

mentem perkusyjnym.

III. „Gory, nase gory” – lepienie z masy solnej krajobrazu górskiego, postaci górali, ich chat

i zwierzàt, wykonanie makiety. „Rób tak, nie rób tak” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• poznaj´ muzyk´ góralskà i taƒce,

• wykonuj´ prosty uk∏ad taneczny w rytmie góralskiej muzyki,

• rozwijam poczucie rytmu,

• czerpi´ radoÊç z udzia∏u w zabawach ruchowych,

• s∏ucham z uwagà wiersza, odpowiadam na pytania dotyczàce jego treÊci,

• interesuj´ si´ kulturà Podhala,

• poszerzam wiedz´ na temat gór,

• wyra˝am swoje prze˝ycia i wiedz´ o Êwiecie, wykonujàc prace plastyczno-konstrukcyjne,

• lepi´ z masy solnej krajobraz górski,

• s∏ucham uwa˝nie poleceƒ nauczyciela i przestrzegam regu∏ zabawy,

• çwicz´ refleks i koncentracj´.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Ej, id´ w las” – wys∏uchanie muzyki góralskiej, nauka krótkiego uk∏adu tanecznego. Pierw-

sza zwrotka – dzieci stajà w parach twarzà do siebie. Taniec rozpoczynajà klaÊni´ciem pra-

wà d∏onià w prawà d∏oƒ kolegi lub kole˝anki i obracajà si´ w rytm muzyki. Przy powtórce

muzyki wykonujà klaÊni´cie lewymi d∏oƒmi i obrót w przeciwnà stron´. Podczas refrenu

dzieci stojà w parach naprzeciwko siebie i wysuwajà do przodu raz prawà, raz lewà nog´, do-

tykajàc pod∏ogi pi´tà. Przy powtórce refrenu dzieci w parach odwracajà si´ do siebie pleca-

mi i wykonujà ten sam krok do przodu: pi´ta – stopa, pi´ta – stopa. Druga zwrotka – dzieci

nadal taƒczà w parach. Na poczàtku klaszczà w d∏onie i szybko chwytajà si´ za r´ce. Przez

ca∏à zwrotk´ wykonujà ruch jak przy pi∏owaniu drzewa – zgodnie z muzykà. Podczas refre-

nu biorà si´ pod r´k´ i taƒczà w kó∏ku. Trzecia zwrotka – nauczyciel rozdaje dzieciom kijki

imitujàce ciupag´. Na poczàtku dzieci unoszà „ciupagi” do góry i przek∏adajà je w takt mu-

zyki z r´ki do r´ki. Mogà przy tym chodziç w miejscu. Podczas refrenu ka˝dy tancerz w pra-

wej r´ce trzyma „ciupag´”, lewà ∏apie si´ pod bok i obraca si´, chodzàc w rytm muzyki.

Czwarta zwrotka – dzieci biorà si´ za r´ce i tworzà ko∏o. Podczas s∏uchania zwrotki idà

w jednà stron´, a podczas refrenu w przeciwnà. Taniec koƒczy wspólne klaÊni´cie w d∏onie.

Uwaga: JeÊli grupa nie b´dzie sobie radzi∏a ze szczegó∏owym uk∏adem, mo˝na przeçwiczyç

tylko wybrane elementy taƒca, wykorzystujàc d∏u˝szy fragment muzyki.

70 Propozycje zaj´ç

– „Muzyka góralska”
(nr 2)

kijki imitujàce ciupagi

• „WyÊcigi zwierzàt” (owce, ˝aby, ˝ó∏wie, raki) – zabawa orientacyjno-ruchowa. Nauczyciel

przygotowuje cztery trasy biegu (zaznacza je umownie) i wybiera czworo dzieci, które z ko-

lei wybierajà sobie liczb´ kropek na karteczce: jedna kropka – owieczka, dwie kropki – ˝a-

ba, trzy kropki – ˝ó∏w, cztery kropki – raki.

Wybrane dzieci stajà na poczàtku trasy i zaczynajà si´ poruszaç w sposób charakterystyczny

dla zwierzàtka, które wylosowa∏y. Pozosta∏e dzieci siedzà na brzegu dywanu i odgadujà, jakie

zwierzàtka naÊladujà koledzy. Po zakoƒczeniu biegu nauczyciel wybiera nast´pne osoby.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Hej, góralska kapela” – wys∏uchanie wiersza T. Kubiaka, wyjaÊnienie niezrozumia∏ych

s∏ów, omówienie treÊci utworu.

Hej, góralska kapela

Skrzypce kwilà jak wilga

na pogod´, na s∏ot´...

Grajà, hej, w poniedzia∏ek

i we wtorek, i w Êrod´...

W czwartek, w piàtek, w sobot´

w starej karczmie za p∏otem

pomrukujà na lasy

basy, basy,

grubasy...

A wieczorem w niedziel´

s∏ychaç ca∏à kapel´...

Kobza buczy pod Êcianà,

ach, jak Êwiergolà skrzypki,

basetle pohukujà

nad wszystkimi,

nad wszystkim...

Nad taƒczàcà Marynà

i nad taƒczàcym Jontkiem

nad taƒczàcà Jagminà

i nad taƒczàcym Wojtkiem...

Nad sto∏ami, ∏awami,

nad kotem na kominie,

co Êni na Bukowinie

o szperce w Poroninie...

A teraz zamknij oczy,

s∏uchaj tylko, jak grajà.

Wiele cudów zobaczysz

w zaczarowanym kraju...

Jak si´ Giewont ko∏ysze

hen, na niebie pod s∏oƒcem…

S∏ychaç owce z dzwonkami

i barany beczàce…

I okrzyki juhasów

jakbyÊ s∏ysza∏ na hali...

A to skrzypki i kobza,

i basetla

w oddali...

Propozycje zaj´ç

„Podr´cznik gier
i zabaw”, Wydawnictwo
„JednoÊç”, Kielce 2003,
s. 58

karteczki z kropeczkami
(od 1 do 4), krótkie linki

T. Kubiak „Hej, góralska
kapela” [w:]
T. Dziurzyƒska,
H. Ratyƒska, E. Stójowa,
„A jak b´dzie s∏oƒce…
A jak b´dzie deszcz”,
WSiP, Warszawa 1996,
s. 134

Muzykuje kapela,

tony lecà ku gwiazdom…

Muzykuje kapela

pannom,

bacom

i gazdom...

Tadeusz Kubiak

Nauczyciel wyjaÊnia dzieciom niezrozumia∏e dla nich s∏owa (np.: baca, gazda, kwilà, kob-

za, Giewont, hala). Nast´pnie zadaje pytania zwiàzane z treÊcià wiersza.

– Czy zapami´taliÊcie, w jakie dni tygodnia gra∏a góralska kapela?

– Na jakich instrumentach grajà górale w wierszu?

– Jakie zwierzàtka s∏ychaç w górach?

– Komu muzykuje kapela?

• Wyszukiwanie informacji na temat Podhala. Nauczyciel zaprasza dzieci do zgromadzonych

na sto∏ach albumów, encyklopedii i czasopism. Prosi, aby ka˝de dziecko wzi´∏o sobie jedno

z tych „êróde∏”, usiad∏o na dywanie i wyszuka∏o w nim ilustracje przedstawiajàce stroje gó-

ralskie, kapel´ góralskà, górski krajobraz itp. Po znalezieniu potrzebnych ilustracji dzieci

omawiajà je wspólnie z nauczycielem. JeÊli istnieje taka mo˝liwoÊç, mogà te˝ obejrzeç film

o polskich górach i ich mieszkaƒcach.

II. B

• „Kapela góralska” – wys∏uchanie muzyki góralskiej, zabawa muzyczna z akompaniamentem

perkusyjnym. Dzieci siedzà na pod∏odze i s∏uchajàc nagrania, naÊladujà gr´ na skrzypcach. Na-

st´pnie ka˝de z nich otrzymuje instrument perkusyjny i próbuje akompaniowaç w rytm s∏ucha-

nej muzyki. Zabaw´ mo˝na urozmaiciç, dzielàc dzieci na grupy: I grupa – tupie rytmicznie na

dwa, II grupa – klaszcze rytmicznie, III grupa – gra na instrumentach. Na zakoƒczenie zaba-

wy nauczyciel mo˝e opowiedzieç dzieciom o instrumentach wyst´pujàcych w kapeli góralskiej.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Gory, nase gory” – lepienie z masy solnej krajobrazu górskiego. Nauczyciel pokazuje, jak

mo˝na zrobiç mas´ solnà – wsypuje do miski 1 szklank´ soli, 1 szklank´ màki i miesza

z wodà. Nast´pnie dzieli dzieci na trzy grupy. Ka˝da grupa siada przy jednym stoliku

i otrzymuje kartki oraz deski jako podk∏adki. Zadaniem dzieci jest ulepienie krajobrazu

górskiego (gór, chat, ludzi, zwierzàt). Oprócz masy solnej dzieci mogà wykorzystywaç inne

materia∏y – kawa∏eczki tektury, drewna, sznurka, kamyki, ga∏àzki. Po wykonaniu makiety

malujà jej elementy farbami akwarelowymi. W czasie pracy powinny si´ staraç zachowaç

∏ad i porzàdek. Na koniec ka˝da grupa wypowiada si´ na temat swojej makiety.

• „Rób tak – nie rób tak” – zabawa orientacyjno-ruchowa. Nauczyciel umawia si´ z dzieçmi,

˝e na has∏o:

Rób tak! b´dà naÊladowa∏y ka˝dy jego ruch, a na has∏o: Nie rób tak! nie b´dà

wykonywa∏y ˝adnych ruchów. Dzieci stojà w luênej gromadce, ws∏uchujà si´ uwa˝nie

w s∏owa nauczyciela i przyglàdajà jego ruchom. Kiedy nauczyciel staje np. na jednej nodze,

mówiàc:

Rób tak!, dzieci naÊladujà pokazany ruch. Nauczyciel sprawdza poprawnoÊç wy-

konania polecenia. Potem pokazuje inny ruch, np. wykonuje sk∏on w przód, mówiàc:

Nie rób tak! Niektóre dzieci, mimo umowy, b´dà wykonywa∏y pokazany ruch. Nale˝y wów-

czas poprosiç je, aby zachowa∏y wi´kszà uwag´. Zabawa nie powinna trwaç zbyt d∏ugo,

w przeciwnym razie mo˝e staç si´ nudna. Mo˝na jà te˝ przeprowadziç po intensywnej za-

bawie ruchowej, poniewa˝ jest okazjà do wypoczynku i poprawia koncentracj´.

Propozycje zaj´ç do tematów 101–105 opracowa∏a Ewa Krawczyk

72 Propozycje zaj´ç

zdj´cia gór, strojów
i kapeli góralskich,
albumy lub film
o Podhalu

màka, sól, woda, miska,
kartki z bloku
rysunkowego, podk∏adki
(deski), farby
akwarelowe, p´dzelki,
kawa∏eczki tektury,
drewna, materia∏
przyrodniczy

na podstawie:
R. TrzeÊniowski, „Gry
i zabawy ruchowe”, Sport
i Turystyka,
Warszawa 1974, s. 100

– „Muzyka góralska”,
(nr 2)

instrumenty perkusyjne

106. Czym podró˝ujemy?

Zapis w dzienniku:

I. „Wybieramy si´ w podró˝” – opowieÊç ruchowa, rozwijanie kreatywnoÊci w dowolnych inter-

pretacjach ruchowych. „Jedziemy rowerem” – zabawa ruchowa przy muzyce (zwalnianie

– przyÊpieszanie). „Daleko – blisko” – dopasowywanie odpowiednich Êrodków transportu do

odleg∏oÊci, w jakiej znajduje si´ cel podró˝y.

II. A. „Czym mo˝na podró˝owaç?” – praca z „Ksià˝kà”: oglàdanie zdj´ç ró˝nych Êrodków

transportu, przeczytanie napisów pod zdj´ciami oraz wklejenie brakujàcych podpisów. „Pojaz-

dy” – zabawa ortofoniczna, naÊladowanie dêwi´ków wydawanych przez niektóre pojazdy. „Po-

dró˝ samolotem” – zabawa konstrukcyjna, rozwijanie umiej´tnoÊci pracy w zespole.

II. B. Wycieczka po okolicy – obserwowanie pojazdów w najbli˝szej okolicy, nazywanie ich oraz

okreÊlanie ich funkcji. „Co to za pojazd?” – zagadki dêwi´kowe.

III. „Pociàg towarowy” – praca z „Kajecikiem”, doskonalenie umiej´tnoÊci: rozró˝niania figur,

kontynuowania pewnego rytmu, liczenia, çwiczenie grafomotoryczne. „Podró˝e do ró˝nych

krajów” – zabawa ruchowa przy muzyce.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• ilustruj´ ruchem opowieÊç nauczyciela,

• szybko reaguj´ na zmian´ tempa w muzyce,

• wskazuj´, jakim pojazdem najlepiej pokonaç wskazanà odleg∏oÊç,

• znam nazwy pojazdów làdowych, wodnych i powietrznych,

• rozpoznaj´ i naÊladuj´ odg∏osy ró˝nych pojazdów,

• zgodnie wspó∏pracuj´ z rówieÊnikami,

• buduj´ samolot z klocków,

• znam nazwy figur geometrycznych, rozpoznaj´ trójkàt, ko∏o i kwadrat,

• dostrzegam rytm i potrafi´ go kontynuowaç,

• doskonal´ umiej´tnoÊç liczenia,

• rozró˝niam kolory i znam ich nazwy,

• reaguj´ na zmian´ charakteru muzyki,

• kszta∏c´ p∏ynnoÊç i estetyk´ ruchów.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Wybieramy si´ w podró˝” – opowieÊç ruchowa. Dzieci ustawiajà si´ w rozsypce, przygoto-

wane do wycieczki rowerowej. Nauczyciel rozpoczyna opowieÊç, proszàc o ilustrowanie jej

ruchem i gestem:

Jest pi´kny, s∏oneczny dzieƒ. Warto dziÊ wybraç si´ na wycieczk´ rowerowà do lasu. Czysz-

cz´ rower. Pakuj´ do plecaka kocyk, wod´, czekolad´ i zak∏adam go na plecy. Jestem gotowy.

Powoli wyje˝d˝am z domu. NierównoÊci na drodze poczàtkowo sà dla mnie problemem i tro-

ch´ si´ chwiej´ na rowerze. Dawno nie jeêdzi∏em. Kiedy czuj´ si´ pewniej – przyÊpieszam.

Zaraz za miastem droga ostro opada. Zje˝d˝am ostro˝nie. Zjazd sprawia mi przyjemnoÊç.

W koƒcu tak si´ rozp´dzam, ˝e czuj´, jak wiatr rozwiewa mi w∏osy. Peda∏uj´ tak szybko, jak

potrafi´. Mijam domki dzia∏kowe i pola. Nie zauwa˝am nawet, kiedy doje˝d˝am do lasu.

Troch´ zwalniam. Skr´cam w leÊnà Êcie˝k´, jad´ ostro˝nie. Jestem ciekaw, dokàd mnie ona

Propozycje zaj´ç

Podró˝owaç ka˝dy mo˝e: na rowerze, na motorze

zaprowadzi. Jad´ tak jakiÊ czas, uwa˝ajàc na wystajàce ga∏´zie, omijajàc do∏ki na Êcie˝ce.

Wreszcie doje˝d˝am do polany. Zwalniam. Wolno obje˝d˝am polan´, ws∏uchujàc si´ w Êwier-

got ptaków i wdychajàc Êwie˝e powietrze. W koƒcu postanawiam zrobiç sobie krótkà prze-

rw´. Rozk∏adam kocyk i wyjmuj´ prowiant. Pij´ wod´, jem czekolad´ i podziwiam przyro-

d´. Uk∏adam si´ wygodnie na kocu i wpatruj´ si´ w niebo. Czas szybko p∏ynie, pakuj´ wi´c

rzeczy do plecaka. Pora wracaç do domu. Raz jeszcze obje˝d˝am polank´ i wje˝d˝am na Êcie˝-

k´ prowadzàcà do drogi. Teraz przez las jad´ znacznie szybciej, bez problemu wymijam

krzaki i nierównoÊci. Doje˝d˝am do drogi. Du˝o przyjemniej jedzie si´ do lasu, ni˝ z niego

wraca, teraz musz´ jechaç pod górk´. Rozp´dzam si´, aby dojechaç jak najszybciej, ale im

wi´cej drogi pokonuj´, tym jad´ wolniej. Jest mi bardzo ci´˝ko peda∏owaç, a na dodatek

s∏oƒce Êwieci mi prosto w oczy. Chyba nigdy nie dojad´ do domu! Droga bardzo si´ d∏u˝y...

Jest! Wreszcie widz´ mój dom! PrzyÊpieszam. Peda∏uj´ tak szybko, jak tylko mog´ i zatrzy-

muj´ si´ przed furtkà. Odstawiam rower i wolno wchodz´ do domu. Id´ do ∏azienki, myj´

r´ce i buzi´. Jestem tak zm´czony, ˝e padam na ∏ó˝ko i zaraz usypiam.

• „Jedziemy rowerem” – zabawa ruchowa przy muzyce (zwalnianie – przyÊpieszanie). Dzie-

ci stojà w rozsypce. Gdy zabrzmi muzyka, „chwytajà za kierownic´ roweru”, „dzwonià

dzwonkiem” i „jadà na rowerze”, biegajàc w ró˝nych kierunkach. Kiedy muzyka zwalnia,

k∏adà si´ na plecach i peda∏ujà nogami uniesionymi w gór´ – szybko (jazda z górki) i wol-

no (jazda pod górk´). Zabawa s∏u˝y g∏ównie rozwijaniu koordynacji ruchowej oraz kszta∏-

ceniu umiej´tnoÊci reagowania na zmiany tempa muzyki.

• „Daleko – blisko” – dopasowywanie Êrodków transportu do odleg∏oÊci, w jakiej znajduje si´

cel podró˝y. Nauczyciel pokazuje obrazki z ró˝nymi Êrodkami transportu i pyta, np.:

Czym

mo˝na dojechaç z jednego miasta do drugiego? Jakim Êrodkiem transportu mo˝na dotrzeç

do kraju po∏o˝onego za morzem? Dzieci odpowiadajà, wskazujàc odpowiednià ilustracj´,

a nast´pnie same wymyÊlajà pytania dotyczàce podró˝y innymi Êrodkami transportu. Za

ka˝dym razem, kiedy dzieci wska˝à pojazd, nauczyciel pod ilustracjà przypina podpis.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Czym mo˝na podró˝owaç?” – praca z „Ksià˝kà”. Nauczyciel zach´ca dzieci do obejrzenia

zdj´ç ró˝nych Êrodków transportu. Nast´pnie czyta polecenia dotyczàce ilustracji i poma-

ga w ich wykonaniu.

– Czym mo˝na podró˝owaç? Pokazuj po kolei zdj´cia i powiedz, co przedstawiajà.

– Pod niektórymi zdj´ciami sà wyrazy – podpisy do tych zdj´ç. Pod innymi zdj´ciami bra-

kuje podpisów. Poszukaj naklejek z wyrazami. Wklej brakujàce podpisy pod zdj´ciami.

– Opowiedz o jednej swojej podró˝y.

• „Pojazdy” – zabawa ortofoniczna, naÊladowanie odg∏osów ró˝nych pojazdów. Nauczyciel

dzieli dzieci na cztery grupy: I grupa b´dzie „jeêdziç na motorze”, II – „jechaç samocho-

dem”, III – „lataç samolotem”, a IV – „p∏ynàç statkiem”. Dzieci siedzà na pod∏odze i cze-

kajà na znak nauczyciela. Gdy nauczyciel wska˝e jednà z grup, nale˝àce do niej dzieci

wstajà i naÊladujà dany pojazd. „MotocykliÊci” w∏àczajà sygna∏ dêwi´kowy (

tiii, tiiit),

zmieniajà biegi, przyÊpieszajà, wchodzà ostro w zakr´t. „Kierowcy” korzystajà z klakso-

nów, zmieniajà biegi, przyÊpieszajà (

brum, brum), ostro hamujà. „Piloci” rozp´dzajà

maszyn´ na pasie startowym (

www), odrywajà jà od ziemi i lecà w przestworzach (szszsz).

„Kapitanowie” odcumowujà statek, w∏àczajà syren´ i wyp∏ywajà na pe∏ne morze, prujàc

fale (

szu, szu, szu). Nauczyciel wskazuje jednà grup´ po drugiej, z czasem mo˝e wyznaczyç

dwie grupy jednoczeÊnie.

• „Podró˝ samolotem” – zabawa konstrukcyjna. Nauczyciel dzieli dzieci na kilkuosobowe

zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ dostaje do wykorzystania okreÊlony rodzaj klocków, z których ma

zbudowaç wymarzony samolot. Po zakoƒczeniu zadania nast´puje prezentacja samolotów

74 Propozycje zaj´ç

– Muzyka do ruchu
„Jedziemy rowerem”
(nr 27)

obrazki przedstawiajàce
ró˝ne Êrodki transportu
(np. samochód, pociàg,
rower, balon, samolot,
prom), karteczki
z nazwami
pokazywanych Êrodków
transportu

ró˝ne rodzaje klocków,
krzes∏a, szarfy, skakanki

s. 64–65

oraz omówienie rezultatów pracy. Samoloty zostajà odstawione na pó∏ki, a dzieci zabierajà si´

do skonstruowania du˝ego samolotu, wykorzystujàc w tym celu krzese∏ka, szarfy i skakanki.

Skakankami i szarfami zarysowany zostaje kontur samolotu (ze skrzyd∏ami w∏àcznie). Pilot

samolotu (nauczyciel) zaprasza pasa˝erów (dzieci) do gotowego pojazdu. Rozpoczyna si´ lot

– uczestnicy zabawy balansujà cia∏em w zale˝noÊci od tego, jakich manewrów dokonuje

pilot (wznosi maszyn´ w powietrze, skr´ca w prawo, w lewo, làduje).

II. B.

• Wycieczka po okolicy – obserwowanie przeje˝d˝ajàcych pojazdów, wspólne odgadywanie ich

nazw oraz okreÊlanie ich funkcji (np. karetka przewozi chorych, autobus przewozi ludzi).

• „Co to za pojazd?” – zagadki dêwi´kowe. Nauczyciel pyta dzieci, jakie znajà pojazdy, czym

lubià jeêdziç, czym jeêdzi∏y, który z pojazdów jest wed∏ug nich najszybszy, a który jeêdzi

najwolniej. Nast´pnie dzieci s∏uchajà odtwarzanych z p∏yty odg∏osów pojazdów i odgadujà

ich nazwy (samochód, pociàg, rower, motor, doro˝ka, tramwaj, samolot, statek, metro).

Po rozpoznaniu odg∏osów nauczyciel prosi dzieci, ˝eby opisa∏y ka˝dy ze s∏yszanych pojaz-

dów, a potem naÊladowa∏y wydawane przez ten pojazd dêwi´ki. Mo˝na te˝ poprosiç dzieci,

aby opowiedzia∏y, jakie pojazdy majà w domu.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Pociàg towarowy” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia,

wyjaÊnia je i prosi o ich staranne wykonanie.

– To pociàg towarowy. Jest bardzo d∏ugi. Policz wszystkie wagony. Ile jest czerwonych wa-

gonów, ile niebieskich, a ile zielonych?

– Narysuj po Êladzie dymki wylatujàce z komina lokomotywy. Policz je. Dorysuj jeszcze kil-

ka dymków.

– Znajdê naklejki w ró˝nych kszta∏tach: kwadratowe, okràg∏e i trójkàtne. To sà paczki z to-

warem. Policz, ile ich jest razem.

– UmieÊç paczki w wagonach. Przyklej na niebieskich wagonikach – trójkàty, na czerwo-

nych wagonikach – ko∏a, na zielonych wagonikach – kwadraty. Ilu paczek nie przyklei∏eÊ?

Naklej je na zielonym brzegu kartki.

– Policz, ile kó∏ ma pociàg. Ile jest czerwonych kó∏? Ile kó∏ ozdobiono kreskami? Ile jest kó∏

bez kresek? Ozdób je tak, jak chcesz.

• „Podró˝e do ró˝nych krajów” – zabawa ruchowa przy muzyce. Przed rozpocz´ciem zabawy

nauczyciel wyjaÊnia dzieciom, do jakich krajów b´dà podró˝owaç, gdzie si´ one znajdujà,

jak wyglàdajà ich mieszkaƒcy, co jest charakterystyczne dla muzyki danego kraju. Nast´p-

nie prezentuje nagranie i objaÊnia, na czym ma polegaç zabawa. S∏uchajàc muzyki afrykaƒ-

skiej, dla której charakterystyczne sà rytmy i b´bny, dzieci powinny graç spontanicznie na

b´benkach lub czymÊ imitujàcym b´benki. Podczas s∏uchania muzyki peruwiaƒskiej, któ-

ra ma równie˝ ˝ywio∏owy charakter, dzieci trzymajà w r´ku laski i stukajà nimi o pod∏og´,

jednoczeÊnie przytupujàc. Kiedy zabrzmi muzyka innego plemienia Indian, dzieci rozbie-

gajà si´ po sali z okrzykami typowymi dla indiaƒskich wojowników (zakrywajà i odkrywa-

jà szybkim ruchem usta). S∏uchajàc muzyki japoƒskiej, w której brzmià instrumenty stru-

nowe szarpane, dzieci chodzà spokojnie po sali i k∏aniajà si´ sobie ze z∏o˝onymi d∏oƒmi.

W ten sposób okazujà sobie szacunek, jak nakazuje japoƒska tradycja.

Propozycje zaj´ç

– Odg∏osy pojazdów
(nr 35)

cz. 2,

s. 14–15, kredki

– „Muzyka: afrykaƒska,
peruwiaƒska, indiaƒska,
japoƒska” (nr 10–13)

b´benki, laski

107. Na stacji kolejowej

Zapis w dzienniku:

I. „Pociàgi” – zabawa ruchowa, odnajdywanie swojego miejsca na podstawie ustalonego kodu

(koloru i liczby kropek), poruszanie si´ w sali zgodnie ze s∏ownà instrukcjà.

II. A. „Parowóz” – s∏uchanie wiersza W. Broniewskiego, rozmowa na temat treÊci utworu. „Lo-

komotywy” – zapoznanie si´ z ró˝nymi rodzajami lokomotyw (parowà, spalinowà, elektrycz-

nà), oglàdanie zdj´ç lokomotyw na planszach edukacyjnych.

II. B. „Przygotowanie do podró˝y” – çwiczenia gimnastyczne z woreczkami: marsz z wysokim

unoszeniem kolan, çwiczenia zr´cznoÊciowe, çwiczenia koordynacji ruchowej, çwiczenie mi´Êni

tu∏owia, çwiczenie utrwalajàce rozró˝nianie prawej i lewej strony. „Gara˝e” – çwiczenia orga-

nizacyjno-porzàdkowe.

III. „Najd∏u˝szy pociàg” – wykonanie pociàgów z pude∏ek, mierzenie ich d∏ugoÊci za pomocà

miarek. „Jedzie pociàg” – zabawa ruchowa z wykorzystaniem zbudowanych pociàgów.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• pos∏uguj´ si´ liczebnikami porzàdkowymi podczas przeliczania,

• poruszam si´ zgodnie z instrukcjà nauczyciela,

• uwa˝nie s∏ucham wiersza i odpowiadam na pytania dotyczàce jego treÊci,

• poznaj´ ró˝ne rodzaje lokomotyw,

• wiem, czym ró˝ni∏y si´ dawne pociàgi od wspó∏czesnych,

• ch´tnie uczestnicz´ w zabawach ruchowych,

• zgodnie wspó∏pracuj´ w grupie,

• mierz´ d∏ugoÊç pociàgu zbudowanego z pude∏ek, pos∏ugujàc si´ poznanymi przyrzàdami

pomiarowymi,

• sprawdzam, który ze zbudowanych pociàgów jest najd∏u˝szy, a który najkrótszy.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Pociàgi” – zabawa ruchowa. Ka˝de dziecko otrzymuje od nauczyciela bransoletk´ wyko-

nanà z kilku (od 3 do 5) kolorowych gumek recepturek, wraz z przypi´tà do niej karteczkà

(w takim samym kolorze co gumki) z okreÊlonà liczbà kropek (karteczk´ mo˝na przypiàç

zszywaczem biurowym). Ka˝dy kolor gumki i karteczki oznacza odr´bny pociàg, a kropki

na karteczkach – kolejnoÊç wagoników w pociàgu (karteczka z jednà kropkà to pierwszy

wagon i lokomotywa). W ten sposób powinno powstaç kilka pociàgów, np. pociàg zielony,

niebieski, ˝ó∏ty. Dzieci porównujà d∏ugoÊci pociàgów (bardzo wa˝ne jest, aby poszczególne

pociàgi ró˝ni∏y si´ liczbà wagoników). Ka˝dy z pociàgów zaczyna podró˝ na has∏o nauczy-

ciela. Pociàgi jadà najpierw wolno, potem szybko, skr´cajà w prawo, w lewo.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Parowóz” – wys∏uchanie wiersza W. Broniewskigo, recytowanego przez nauczyciela.

Parowóz

Stoi na szynach ci´˝ka maszyna,

dymem i parà bucha z komina,

gwi˝d˝e i syczy, st´ka i sapie,

t∏usta oliwa z boków jej kapie.

76 Propozycje zaj´ç

bransoletki w kilku
kolorach (od trzech do
pi´ciu) wraz z przypi´tà
do nich karteczkà
z kropkami

W. Broniewski,
„Parowóz” [w:] „Szed∏
czarodziej. Antologia
wierszy dla dzieci”, t. 1,
Krajowa Agencja
Wydawnicza,
Rzeszów 1986, s. 45

To jest parowóz. Po to zrobiony,

˝eby po szynach ciàgnà∏ wagony.

W´gla mu sypià, wody mu lejà,

˝ebyÊmy mogli jeêdziç kolejà,

zwiedzaç dalekie, obce krainy,

wsz´dzie dojechaç tam, gdzie sà szyny.

W∏adys∏aw Broniewski

Po przeczytaniu utworu nauczyciel rozpoczyna rozmow´ na temat zawartej w nim treÊci.

Przyk∏adowe pytania:

Do czego s∏u˝y parowóz? Czym jest nap´dzany? Potem nast´puje

wspólna zabawa polegajàca na ilustrowaniu ruchem przedstawionego wiersza.

• „Lokomotywy” – opisanie ró˝nego rodzaju lokomotyw (lokomotywy parowej, elektrycznej,

spalinowej, nowej generacji), oglàdanie zdj´ç lokomotyw na planszach edukacyjnych. Roz-

mowa na temat energii wykorzystywanej w transporcie (silniki spalinowe, elektryczne, na-

p´d parowy).

II. B.

• „Przygotowanie do podró˝y” – çwiczenia gimnastyczne z woreczkami:

1. Marsz po obwodzie sali z wysokim unoszeniem kolan i z woreczkami na g∏owie.

2. „Witanie si´” – ka˝de dziecko k∏adzie woreczek na g∏owie, delikatnie sk∏ania g∏ow´ i mó-

wi „dzieƒ dobry”, jednoczeÊnie ∏apie w d∏onie spadajàcy woreczek.

3. Dzieci spacerujà po sali, podrzucajàc woreczek i ∏apiàc go obiema r´kami.

4. W siadzie skrzy˝nym podawanie z r´ki do r´ki woreczka (przed sobà i za sobà, za pleca-

mi r´kà z góry i odbieranie drugà r´kà na dole).

5. Le˝enie przodem, na sygna∏ nauczyciela dzieci podnoszà woreczki oburàcz przed sobà.

6. Wykonanie kilku podskoków oraz paru przysiadów, ustalenie po∏o˝enia serca (

serce le˝y

po lewej stronie naszego cia∏a). Chwytanie woreczka lewà r´kà. Dzieci poruszajà si´ wed∏ug

instrukcji nauczyciela, np.: dwa skoki do przodu, skok w lewo, trzy skoki do ty∏u, dwa sko-

ki w prawo. Po pewnym czasie dzieci k∏adà woreczki na g∏owie i wykonujà kilka kroków

w ró˝nych kierunkach; ka˝de uwa˝a, aby nie stràciç woreczka z g∏owy.

• „Gara˝e” – çwiczenie organizacyjno-porzàdkowe. Nauczyciel rozk∏ada na ca∏ej powierzch-

ni pod∏ogi szarfy – „gara˝e”. Dzieci – „kierowcy samochodów” je˝d˝à po sali – „mieÊcie”.

Na dany sygna∏ zje˝d˝ajà do gara˝y. W ka˝dym gara˝u mieÊci si´ tylko jedno „auto”. Zaba-

w´ mo˝na poczàtkowo traktowaç jedynie jako çwiczenie organizacyjno-porzàdkowe (szarf

jest tyle samo co dzieci), a nast´pnie wprowadziç element wspó∏zawodnictwa (zabraç jed-

nà szarf´; dziecko, które nie zaparkowa∏o „auta” – odpada).

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Najd∏u˝szy pociàg” – wykonanie pociàgów (towarowych, pasa˝erskich) z pude∏ek. Na-

uczyciel dzieli dzieci na kilka zespo∏ów. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje pude∏ka po butach, kolo-

rowe kartki, no˝yczki, klej, kawa∏ki sznurka, po dwa szablony lokomotywy oraz kartki

z narysowanymi ko∏ami do wyci´cia. Dzieci wspólnie konstruujà pociàgi i ozdabiajà je, wy-

korzystujàc kolorowy papier. Poszczególne wagony ∏àczà za pomocà sznurka, przewlekajàc

go przez otwory, które wykonujà przy pomocy nauczyciela. Z jednego pude∏ka mo˝na

zrobiç dwa wagony – dwie platformy pociàgu towarowego. Po skoƒczonej pracy nast´puje

prezentacja pociàgów oraz wspólne mierzenie ich d∏ugoÊci za pomocà miarek.

• „Jedzie pociàg” – zabawa ruchowa z wykorzystaniem zbudowanych przez dzieci pocià-

gów. Dzieci „podró˝ujà” po sali w rytm muzyki, z wyczuciem przemieszczajàc swoje po-

ciàgi.

Propozycje zaj´ç

plansza edukacyjna
przedstawiajàca
lokomotywy u˝ywane
dawniej i dziÊ

woreczki, szarfy

pude∏ka po butach,
kolorowy papier,
no˝yczki, klej, kawa∏ki
sznurka, szablony
lokomotywy, ko∏a do
wyci´cia, ró˝ne miarki
(np. centymetr, miarka
stolarska)

– „Podró˝e ma∏e i du˝e”
(nr 6); pociàgi zbudowane
przez dzieci

108. Czym p∏ywamy?

Zapis w dzienniku:

I. „Na morzu” – zabawa ruchowa: naÊladowanie sposobu poruszania si´ po morzu ró˝nych

Êrodków transportu wodnego, w zale˝noÊci od panujàcej pogody, rozwijanie kreatywnoÊci i od-

wagi w interpretacjach ruchowych. Rozró˝nianie Êrodków transportu wodnego, podzia∏ na po-

jazdy bezsilnikowe i silnikowe. „Moja ˝aglówka” – praca konstrukcyjna, tworzenie ˝aglówki

z figur geometrycznych.

II. A. „Na statku” – wys∏uchanie wiersza Z. Przyrowskiego, poznawanie ró˝nych rodzajów

statków.

II. B. „Podró˝e ma∏e i du˝e” – nauka piosenki.

III. „¸ódka” – wykonanie sk∏adanki papierowej, doskonalenie zr´cznoÊci. „Co p∏ywa, a co

tonie?” – zabawy badawcze: przewidywania, które przedmioty mogà si´ przydaç do wykona-

nia ∏ódki, sprawdzanie hipotez, budowanie ∏ódek z ró˝nych materia∏ów i puszczanie ich

na wod´.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• naÊladuj´ ruchem sposób poruszania si´ ró˝nych pojazdów wodnych,

• wymieniam nazwy Êrodków transportu wodnego,

• odró˝niam pojazdy wodne silnikowe od bezsilnikowych,

• uk∏adam ˝aglówk´ z figur geometrycznych,

• uwa˝nie s∏ucham wiersza i potrafi´ opowiedzieç w∏asnymi s∏owami jego treÊç,

• znam s∏owa i melodi´ piosenki,

• wykonuj´ papierowà sk∏adank´ wed∏ug instrukcji,

• wyciàgam wnioski na podstawie zabaw badawczych,

• buduj´ ∏ódk´ z nietonàcych materia∏ów.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Na morzu” – zabawa ruchowa. Dzieci wyst´pujà w roli „pojazdów” poruszajàcych si´ po

wodzie. Nauczyciel gra na tamburynie, sygnalizujàc w ten sposób, jaka pogoda panuje na

morzu, a dzieci poruszajà si´ stosownie do panujàcych warunków atmosferycznych. Po za-

koƒczonej zabawie nauczyciel pyta dzieci:

Jakimi pojazdami by∏yÊcie? Razem z dzieçmi

próbuje rozró˝niç pojazdy bezsilnikowe i silnikowe.

• „Moja ˝aglówka” – zabawa konstrukcyjna. Nauczyciel prosi dzieci, aby przypomnia∏y

sobie, jak wyglàda ˝aglówka. Rozdaje im ró˝ne figury geometryczne wyci´te z kolorowego

papieru. Dzieci oceniajà, które z tych figur b´dà najbardziej potrzebne do wykonania ˝a-

glówki, a które zupe∏nie zb´dne, i próbujà u∏o˝yç na kartce ˝aglówk´ z wybranych figur.

Po prawid∏owym u∏o˝eniu elementów dzieci przyklejajà je na kartce. Zabawa koƒczy si´

wspólnym obejrzeniem i omówieniem wykonanych prac.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Na statku” – wys∏uchanie wiersza Z. Przyrowskiego. Nauczyciel czyta dzieciom wiersz,

pokazujàc obrazki przedstawiajàce statki opisane w kolejnych zwrotkach utworu.

78 Propozycje zaj´ç

tamburyn

ró˝nokolorowe figury
geometryczne, kartki
formatu A4, klej

Na statku

Do swych kabin,

mog´ przysiàc,

pasa˝erów

zabra∏ tysiàc.

Nie l´ka si´

morskiej burzy

PASA˚ERSKI

STATEK du˝y.

Zamiast kabin

ma ∏adownie.

A w ∏adownie

te dos∏ownie

wszystko zabraç

jest gotowy

taki STATEK

TOWAROWY.

Jedzcie ryby –

bàdêcie zdrowi!

Ale ryby

trzeba z∏owiç.

Wi´c na po∏ów

po g∏´binie

ten RYBACKI

STATEK p∏ynie.

Na banderze –

Bia∏y Orze∏.

OKR¢T wyszed∏

w szare morze.

OKR¢T z Or∏em

na banderze

polskiego nam

morza strze˝e.

Zbigniew Przyrowski

Po przeczytaniu wiersza nauczyciel rozpoczyna rozmow´ na temat rodzajów statków i ich

przeznaczenia. Prosi dzieci o odpowiedê na pytania:

– Jakimi statkami podró˝ujà ludzie?

– Co przewo˝à statki towarowe?

– Na jakich statkach p∏ywajà marynarze strzegàcy polskiego wybrze˝a?

– Jakie jeszcze znacie pojazdy wodne? Wska˝cie je na przygotowanych obrazkach.

II. B.

• „Podró˝e ma∏e i du˝e” – nauka piosenki. Piosenka ma trzy zwrotki z przygrywkami. Naj-

pierw dzieci s∏uchajà utworu. Nast´pnie wspólnie z nauczycielem omawiajà, o czym jest

piosenka, dokàd mo˝na podró˝owaç i czym. (Nauczyciel powinien wyjaÊniç dzieciom zna-

czenie s∏owa „batyskaf”). Nauk´ piosenki mo˝na zaczàç od refrenu, który powtarza si´

trzykrotnie i rozpoczyna charakterystycznym s∏owem:

po-dró-˝e. S∏yszàc to s∏owo, dzieci

wykonujà trzy klaÊni´cia. Potem nauczyciel próbuje nauczyç dzieci kolejnych zwrotek. Gdy

zapami´tajà s∏owa i melodi´ ca∏ej piosenki, warto zaproponowaç zabaw´:

Propozycje zaj´ç

Z. Przyrowski, „Na statku”
[w:] „Kolorowy Êwiat.
Wiersze i proza
dla dzieci”. Wybór
C. ˚mihorskiej, Nasza
Ksi´garnia,
Warszawa 1968, s. 150

ilustracje: statek
pasa˝erski (prom),
towarowy
(kontenerowiec), kuter
rybacki, okr´t wojenny,
∏ódê z wios∏ami,
˝aglówka, motorówka,
kajak

– „Podró˝e ma∏e i du˝e”
(nr 5)

I zwrotka: Nauczyciel wyznacza jedno dziecko, które b´dzie lokomotywà, pozosta∏e dzieci

b´dà wagonikami. Dzieci stojà na obwodzie ko∏a twarzà do Êrodka i w takt muzyki wyko-

nujà obiema r´kami wolne kó∏ka do przodu (jedno kó∏ko na jeden takt), naÊladujàc ruch

kó∏ pociàgu. Refren: S∏yszàc s∏owo

podró˝e, dzieci klaszczà trzy razy, a potem maszerujà

w miejscu. W trakcie przygrywki, przed drugà zwrotkà, naÊladujà gwizd lokomotywy:

tu-

uu lub uuuu. II zwrotka: Dzieci zwracajà si´ w prawo, k∏adà wyciàgni´te do przodu r´ce na

ramiona kolegi i w takt muzyki ruszajà jak „pociàg” po obwodzie ko∏a za „lokomotywà”.

Kiedy zaczyna si´ refren, „pociàg” zatrzymuje si´ i dzieci klaszczà trzy razy, a nast´pnie

maszerujà w miejscu. Podczas przygrywki – naÊladujà odg∏osy lokomotywy.

III zwrotka: Dzieci wykonujà zwrot w lewo. Ka˝de dziecko naÊladuje ruch kó∏ pociàgu, za-

taczajàc w szybkim tempie kó∏ka r´kami i biegnàc drobnymi kroczkami jedno za drugim.

Refren: dzieci wykonujà te same czynnoÊci jak podano wczeÊniej. Podczas ostatniej przy-

grywki „pociàg” zatrzymuje si´ i dzieci siadajà, tworzàc ko∏o.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „¸ódka” – wykonanie papierowej sk∏adanki. Nauczyciel rozdaje dzieciom kolorowe kartki

i krok po kroku pokazuje, jak je sk∏adaç, aby powsta∏a ∏ódka. Po skoƒczonej pracy nast´-

puje prezentacja ∏ódek i ich wspólne „wodowanie” w du˝ej misce z wodà.

• „Co p∏ywa, a co tonie?” – zabawa badawcza. Dzieci próbujà odgadnàç, które spoÊród

przygotowanych przez nauczyciela przedmiotów (papier, korek, metalowy element,

drewniany klocek, ∏upina orzecha, styropian itp.) b´dà p∏ywaç, a które utonà. Nast´p-

nie wspólne sprawdzajà przewidywania i przyst´pujà do wykonania ∏ódki z nietonàcego

materia∏u.

109. Lecimy samolotem

Zapis w dzienniku:

I. „Lecimy samolotem” – zabawa ruchowa, naÊladowanie ruchem i gestem czynnoÊci pilota,

rozwijanie kreatywnoÊci w improwizacjach ruchowych. „Podró˝e ma∏e i du˝e” – utrwalenie

piosenki.

II. A. „Powietrzne Êrodki transportu” – zapoznanie si´ z przeznaczeniem i mo˝liwoÊciami

transportu powietrznego. „Lot do Pary˝a” – tworzenie w∏asnego opowiadania z zachowaniem

w∏aÊciwej kolejnoÊci zdarzeƒ.

II. B. „Lecimy samolotem” – nauka wyliczanki, naÊladowanie ruchem startu, lotu i làdowania

samolotu. „Przygoda” – ∏àczenie dowolnie wybranych obrazków, uk∏adanie opowiadania, zaba-

wa twórcza rozwijajàca umiej´tnoÊç klasyfikowania.

III. „Mój samolot” – wykonanie samolotu z papieru, doskonalenie umiej´tnoÊci dzia∏ania we-

d∏ug instrukcji. „Kto dalej?” – zabawa ruchowa z wykorzystaniem wykonanych samolotów.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• naÊladuj´ ruchem i gestem czynnoÊci pilota,

• rozwijam twórczà ekspresj´ ruchowà,

• pami´tam s∏owa i melodi´ piosenki,

80 Propozycje zaj´ç

kolorowe kartki formatu
A4, du˝a miska z wodà

miska z wodà, korek,
∏upina orzecha, klucz lub
inny metalowy element,
drewniany klocek,
styropian, papier,
no˝yczki, klej

• rozwijam skal´ g∏osu, çwicz´ dykcj´,

• znam nazwy ró˝nych powietrznych Êrodków transportu i ich przeznaczenie,

• uk∏adam w∏asne opowiadanie i przedstawiam je na rysunkach,

• znam na pami´ç wyliczank´,

• wykonuj´ samolot z papieru wed∏ug instrukcji nauczyciela,

• çwicz´ sprawnoÊç r´ki,

• ch´tnie uczestnicz´ w zabawie ruchowej z wykorzystaniem rekwizytów,

• przestrzegam ustalonych regu∏ zabawy.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Lecimy samolotem” – zabawa ruchowa. Pokazywanie ruchem i gestem czynnoÊci wy-

konywanych przez pilota: wsiadanie do kabiny samolotu, zapinanie pasów, start, lot,

ewolucje powietrzne, làdowanie.

• „Podró˝e ma∏e i du˝e” – utrwalanie piosenki, çwiczenia emisyjne. Nauczyciel przeprowa-

dza z dzieçmi kilka çwiczeƒ dykcyjnych, np. powtarzajàc s∏owo „podró˝e”, najpierw wolno,

a potem coraz szybciej, tak jak rozp´dza si´ pociàg. Nast´pnie nauczyciel rozÊpiewuje dzie-

ci na trójdêwi´ku. Gra lub Êpiewa:

do-mi-sol-mi-do, a dzieci odpowiadajà, Êpiewajàc na t´

samà melodi´:

po-o-dró-ó-˝e. Nauczyciel ponownie gra lub Êpiewa do-mi-sol-mi-do, a dzie-

ci wyÊpiewujà inne s∏owo, np.

sa-a-mo-o-lot, sta-a-te-e-czek. Po tych çwiczeniach nauczyciel

powtarza z dzieçmi piosenk´. Do zabawy mo˝na w∏àczyç instrumenty perkusyjne. Do ka˝-

dej zwrotki inne, a podczas refrenu jedno dziecko mo˝e graç na b´benku i w trakcie s∏owa:

po-dró-˝e uderzyç równo trzy razy. Po ka˝dej zwrotce b´benek mo˝e przejÊç w r´ce innego

dziecka, aby zwi´kszyç liczb´ uczestników zabawy.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Powietrzne Êrodki transportu” – rozmowa z dzieçmi na temat znanych im pojazdów. Wspól-

ne oglàdanie zdj´ç, wycinków z gazet przedstawiajàcych pojazdy latajàce. Nauczyciel zwraca

uwag´ na podzia∏ tych pojazdów na te, które majà silnik i te, które go nie majà.

• „Lot do Pary˝a” – tworzenie w∏asnego opowiadania z zachowaniem kolejnoÊci wydarzeƒ.

Nauczyciel rozdaje ka˝demu dziecku po szeÊç karteczek. Zadaniem dzieci jest narysowanie

na kartkach historyjki obrazkowej na temat lotu do Pary˝a, a nast´pnie przyklejenie po-

szczególnych ilustracji we w∏aÊciwej kolejnoÊci na du˝ej kartce. Po skoƒczonej pracy ochot-

nicy prezentujà swoje opowiadania.

II. B.

• „Lecimy samolotem” – nauka wyliczanki, zabawa ruchowa.

DziÊ lecimy samolotem,

ale kto b´dzie pilotem?

Mo˝e ty, mo˝e ja,

ju˝ zaczyna si´ ta gra.

Jeden, dwa i trzy, i cztery –

pilot musi siàÊç za stery.

Pi´ç i szeÊç, siedem, osiem –

nie mów, ˝e jesteÊ nie w sosie.

Dziewi´ç, dziesi´ç – ju˝ jest czas,

abyÊ ty dziÊ zawióz∏ nas!

Katarzyna Skafiriak

Propozycje zaj´ç

– „Podró˝e ma∏e i du˝e”
(nr 5)

instrumenty perkusyjne

obrazki przedstawiajàce
ró˝ne statki powietrzne
i urzàdzenia do latania

po 6 ma∏ych karteczek
dla ka˝dego dziecka,
kartki formatu A4, kredki,
klej

Dzieci na podstawie wyliczanki wybierajà spoÊród siebie pilota. „Pilot” trzyma w r´kach

koƒce dwóch skakanek. Pozosta∏e dzieci, które b´dà tworzy∏y samolot, ∏apià si´ r´koma

jednej lub drugiej skakanki. „Samolot” poma∏u startuje z lotniska i wzbija si´ w powietrze,

a na koƒcu bezpiecznie làduje.

• „Przygoda” – zabawa twórcza. SpoÊród wielu obrazków ka˝de dziecko wybiera kilka (od

czterech do dziesi´ciu) takich, z których mo˝na u∏o˝yç opowiadanie. Po chwili namys∏u

dzieci kolejno prezentujà wymyÊlone historyjki, ilustrujàc je wybranymi obrazkami.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Mój samolot” – wykonanie samolotu z papieru. Nauczyciel rozdaje dzieciom kartki, a na-

st´pnie krok po kroku pokazuje, jak je sk∏adaç, aby powsta∏ samolot. Po ukoƒczeniu pracy

dzieci ozdabiajà kredkami wykonane modele samolotów i sprawdzajà, jak one latajà.

• „Kto dalej?” – zabawa ruchowa z wykorzystaniem zrobionych wczeÊniej samolotów. Na-

uczyciel wyznacza start i met´ wyÊcigu. Na dany sygna∏ zawodnicy puszczajà samoloty

i czekajà, a˝ te upadnà na pod∏og´. Ka˝de dziecko podchodzi do miejsca, gdzie le˝y jego sa-

molot, i po raz kolejny puszcza go w kierunku mety. Wygrywa ten zawodnik, którego sa-

molot jako pierwszy przekroczy lini´ koƒcowà.

110. Zostan´ kosmonautà

Zapis w dzienniku:

I. „Moja przygoda w kosmosie” – tworzenie opowieÊci pasujàcej do wys∏uchanej muzyki, roz-

wijanie wyobraêni.

II. A. „Rakieta” – wys∏uchanie wiersza B. Lewandowskiej, rozmowa o wyprawie opisanej

w utworze. „Loty w kosmos” – zapoznawanie si´ z historià lotów kosmicznych, oglàdanie zdj´ç

w encyklopedii i ksià˝kach o kosmosie. „Kosmiczny pojazd” – praca z „Kajecikiem”: dopasowy-

wanie elementów z wyklejanki do klocków na obrazku, doskonalenie spostrzegawczoÊci.

II. B. „Wyprawa na Ksi´˝yc” – çwiczenia gimnastyczne: bieg, çwiczenia tu∏owia (w pa-

rach), çwiczenia du˝ych partii cia∏a, çwiczenia utrwalajàce rozró˝nianie prawej i lewej

strony, tor przeszkód: skakanie przez przeszkod´, czo∏ganie si´, bieg. „Rakieta” – zabawa

ruchowa.

III. „Kosmos” – wykonanie makiety kosmosu z wykorzystaniem materia∏ów z „Wycinanek-

-sk∏adanek”, çwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, rozwijanie umiej´tnoÊci dzia∏ania we-

d∏ug instrukcji. „Kosmiczny labirynt” – praca z „Kajecikiem”, wskazywanie kosmonautom

drogi do bazy, doskonalenie spostrzegawczoÊci. „Roboty” – zabawa ruchowo-muzyczna.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• uk∏adam opowieÊç pasujàcà do wys∏uchanej muzyki,

• s∏ucham uwa˝nie wiersza, opowiadam w∏asnymi s∏owami jego treÊç,

• interesuj´ si´ historià lotów w kosmos,

• dziel´ si´ z innymi swojà wiedzà na dany temat,

• rozwijam koordynacj´ ruchowà i szybkoÊç podczas zabaw zr´cznoÊciowych,

• wskazuj´ prawà i lewà stron´,

• dopasowuj´ elementy z wyklejanki do klocków na obrazku,

82 Propozycje zaj´ç

dwie skakanki lub lina

du˝o kart do klasyfikacji

kartki formatu A4, kredki

samoloty wykonane
przez dzieci, taÊmy
do wyznaczania startu
i mety

• odnajduj´ drog´ w labiryncie,

• przedstawiam k∏ótni´ robotów za pomocà pantomimy,

• rozwijam wyobraêni´ muzycznà.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Moja przygoda w kosmosie” – tworzenie opowieÊci pasujàcej do wys∏uchanej muzyki.

Na wst´pie nauczyciel opowiada dzieciom o kosmosie i wyprawach kosmicznych. Nast´p-

nie zach´ca do uwa˝nego wys∏uchania nagrania „Muzyka kosmosu”. Po zaprezentowaniu

nagrania nauczyciel prosi dzieci, aby wymyÊli∏y historyjk´, która pasowa∏aby do wys∏ucha-

nej muzyki. Np.:

Statek kosmiczny przygotowuje si´ do startu, leci, làduje. Kosmonauta wy-

siad∏ na jakiejÊ planecie i spaceruje po niej, potem wsiada i leci z powrotem na Ziemi´.

To bardzo pobudza i rozwija wyobraêni´ dzieci. W dalszej cz´Êci zaj´ç dzieci mogà ilustro-

waç ruchem wymyÊlonà opowieÊç kosmicznà.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Rakieta”– s∏uchanie wiersza B. Lewandowskiej, rozmowa na temat treÊci utworu.

Rakieta

Kolejami, samolotem

dobrze jeêdzi si´ po Êwiecie,

ale ja wcià˝ marz´ o tym,

by pilotem byç w rakiecie.

Stoi pojazd mój przed bramà...

Ja po srebrnych wchodz´ schodkach,

– Do widzenia, tato, mamo!

Dziwów sto po drodze spotkam.

I w godzin´ – albo krócej –

Ksi´˝yc, gwiazdy w kràg objad´...

I na ziemi´ potem wróc´,

aby w domu zjeÊç obiadek.

Barbara Lewandowska

Rozmowa na temat wiersza:

– Jakim pojazdem chcia∏ podró˝owaç bohater wiersza?

– Co chcia∏ zobaczyç?

– Co zamierza∏ zrobiç po ukoƒczeniu podró˝y?

• „Loty w kosmos” – zapoznawanie si´ z historià lotów kosmicznych, oglàdanie zdj´ç w en-

cyklopedii i ksià˝kach o kosmosie. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat oglàdanych ilu-

stracji, dzielenie si´ swojà wiedzà na temat kosmosu.

• „Kosmiczny pojazd” – praca z „Kajecikiem”: dopasowywanie naklejek do klocków na ob-

razku, doskonalenie spostrzegawczoÊci.

– Dzieci w przedszkolu Kajtka zbudowa∏y pojazd kosmiczny. Znajdê naklejki pasujàce do

tego pojazdu. Majà one ró˝ne kszta∏ty.

– Obok pojazdu sà dwie gwiazdki. Dopasuj do nich ˝ó∏te naklejki i wklej je.

– Poka˝ gór´ i dó∏ pojazdu. Dopasuj naklejki i przyklej je. Je˝eli si´ pomylisz, odklej naklej-

k´ i wklej jà tam, gdzie trzeba.

– Narysuj na kartce z bloku inny kosmiczny pojazd.

– Mo˝esz tak˝e uk∏adaç kosmiczne pojazdy z kartoników, które sà w „Wycinankach-sk∏a-

dankach”.

Propozycje zaj´ç

– „Muzyka kosmosu”
(nr 21)

B. Lewandowska,
„Rakieta” [w:] H. Kruk,
„Wybór literatury
do zabaw i zaj´ç
w przedszkolu”,
WSiP 1980, s. 209

encyklopedia dla dzieci,
ilustrowane ksià˝ki
o lotach kosmicznych

cz. 2, s. 16

cz. 2,

s. 23

kartki z bloku
rysunkowego, kredki

II. B.

• „Wyprawa na Ksi´˝yc” – çwiczenia gimnastyczne.

1. Bieg po obwodzie sali z wysokim unoszeniem kolan, nast´pnie bieg z uderzaniem pi´ta-

mi o poÊladki.

2. Dzieci siadajà w parach, w siadzie skrzy˝nym naprzeciwko siebie, podajà sobie d∏onie i „ro-

bià huÊtawk´” – przeciàgajà si´ na zmian´ tak, aby raz jedno, raz drugie le˝a∏o na plecach.

3. Dzieci poruszajà si´ po sali wed∏ug instrukcji nauczyciela. Kiedy nauczyciel podnosi wy-

soko r´k´, dzieci podskakujà obunó˝, gdy r´ka nauczyciela jest na wysokoÊci jego pasa,

dzieci chodzà na palcach, a kiedy r´ka nauczyciela jest nisko, dzieci czo∏gajà si´.

4. Nauczyciel uk∏ada na pod∏odze d∏ugà lin´. Przypomina, która r´ka to r´ka prawa, a która

lewa, mówi te˝, ˝e to, co jest wokó∏ prawej r´ki, jest po naszej prawej stronie, a to, co jest wo-

kó∏ lewej r´ki, znajduje si´ po lewej stronie. Po krótkim wprowadzeniu dzieci ustawiajà si´

przy linie tak, aby by∏a ona po ich prawej stronie (bardzo wa˝ne jest, ˝eby dzieci sta∏y bokiem

do liny). Na has∏o nauczyciela:

Prawa! (lub Lewa!) – dzieci przeskakujà na prawà (lub lewà)

stron´. Poczàtkowo komendy mogà byç naprzemienne, nauczyciel mo˝e te˝ pokazywaç w∏a-

Êciwà stron´, na którà dzieci majà przeskoczyç, z czasem jednak mo˝e zaczàç robiç „zmy∏ki”.

5. Tor przeszkód – wszystkie dzieci ustawiajà si´ na linii. Majà wykonaç na czas nast´pu-

jàce czynnoÊci: przeskoczyç przez link´, obiec krzes∏a, przeczo∏gaç si´ pod kilkoma krzes∏a-

mi, wyjàç z woreczka i u∏o˝yç na stole tyle samo fasolek (kasztanów), ile jest kó∏ na stoli-

ku, powróciç na miejsce startu – przeskakujàc z kó∏ka do kó∏ka u∏o˝onego z szarfy.

• „Rakieta” – zabawa ruchowa. Dzieci otaczajà nauczyciela i wspólnie z nim odliczajà do startu ra-

kiety (od 10 do 0), jednoczeÊnie klaszczàc. Nast´pnie powoli masujà si´ d∏onià po brzuchu, wyda-

jàc odg∏os:

www..., najpierw niski, a z czasem coraz wy˝szy (silnik si´ rozgrzewa). Dzieci przyku-

cajà, uderzajàc na zmian´ d∏oƒmi o uda i wydajàc odg∏os:

aaa..., a potem prostujà nogi – rakieta

jest prawie gotowa do startu. W chwili startu dzieci skaczà wysoko i zaczynajà biegaç po sali.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Kosmos” – wykonanie makiety kosmosu: przygotowanie statku kosmicznego oraz rakie-

ty zgodnie z instrukcjà podanà w „Wycinankach-sk∏adankach”, uformowanie planet ze

zgniecionych gazet.

• „Kosmiczny labirynt” – praca z „Kajecikiem”. Zadaniem dzieci jest przeprowadzenie ko-

smonautów przez labirynt. Nauczyciel czyta kolejne polecenia:

– To jest kosmiczny labirynt. Poka˝ baz´ i trzech kosmonautów. Pomó˝ kosmonautom wró-

ciç do bazy. Uwa˝aj! Musisz ominàç gwiazdy.

– Najpierw poka˝ palcem drog´ kosmonaucie w czerwonej rakiecie. Narysuj t´ drog´ bia∏à kredkà.

– Teraz poka˝ palcem drog´ do bazy kosmonaucie w zielonej rakiecie. Narysuj t´ drog´ kredkà.

– Kosmonauta w ˝ó∏tej rakiecie tak˝e chce wróciç do bazy. Poka˝ mu drog´ palcem, a potem

narysuj jà kredkà.

– Który kosmonauta wraca∏ najkrótszà drogà?

• „Roboty” – zabawa ruchowo-muzyczna. Nauczyciel w∏àcza dzieciom nagranie zatytu∏owa-

ne „Rozmowa robotów”. Po wys∏uchaniu muzyki przez dzieci rozpoczyna z nimi rozmow´,

zadajàc pytania naprowadzajàce:

– Co Wam przypomina wys∏uchana muzyka: przyjacielskà rozmow´ czy raczej k∏ótni´?

– Jak wyobra˝acie sobie k∏ótni´ robotów?

– Co mog∏o byç powodem takiej k∏ótni?

Zadaniem dzieci jest dobranie si´ w pary i przedstawienie k∏ótni robotów za pomocà pan-

tomimy.

Propozycje zaj´ç do tematów 106–110 opracowa∏a Katarzyna Skafiriak

84 Propozycje zaj´ç

krzes∏a, sznurek lub
skakanka, 10 kó∏,
woreczek z fasolà lub
kasztanami, szarfy, stolik

d∏uga lina

cz. 2,

s. 6 (instrukcja) i 25–26
(projekt), klej, no˝yczki,
czarny karton, sznurek,
gazety

cz. 2, s. 17,

kredki

– „Rozmowa robotów”
(nr 20)

111. Zabawy w teatr

Zapis w dzienniku:

I. „Garderoba teatralna” – przygotowanie kàcika teatralnego. „Na górze, na dole” – zabawa

ruchowa orientacyjno-porzàdkowa, doskonalenie sprawnoÊci fizycznej i szybkiego reagowania

na sygna∏.

II. A. „Kurtyna w gór´!” – s∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, rozmowa odwo∏ujàca si´ do tre-

Êci wys∏uchanego utworu, a tak˝e wiedzy i doÊwiadczeƒ dzieci.

II. B. „Aktorzy na scen´” – zabawa w teatr z wykorzystaniem zgromadzonej garderoby i re-

kwizytów, przedstawianie w∏asnych scenek i dialogów. „Bajka o Czerwonym Kapturku” – pra-

ca z „Kajecikiem”: uzupe∏nienie obrazka, opowiadanie treÊci bajki.

III. „Przedszkolny teatrzyk” – formowanie z masy papierowej kukie∏ek przedstawiajàcych bo-

haterów bajki „Czerwony Kapturek”, wykonanie elementów scenografii. „Ucieczka przed wil-

kiem” – zabawa ruchowa z elementami wspinania si´.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• szybko reaguj´ na polecenia,

• zdobywam wiedz´ i poszerzam s∏ownictwo zwiàzane z teatrem,

• poznaj´ pogodne utwory literackie,

• dziel´ si´ spostrze˝eniami, prze˝yciami i wiedzà na ró˝ne tematy w sposób spontaniczny,

otwarty i zrozumia∏y dla otoczenia,

• rozwijam wyobraêni´ i fantazj´ przez tworzenie i odgrywanie scenek teatralnych,

• wyra˝am uczucia ruchem, gestem, mimikà,

• lepi´ z mas plastycznych, wykonuj´ prac´ z∏o˝onà z drobnych elementów,

• podejmuj´ próby planowania, projektowania i wykonania prac w zespole.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Garderoba teatralna” – przygotowanie kàcika teatralnego. Nauczyciel wraz z dzieçmi se-

greguje, uk∏ada i wiesza przedszkolnà garderob´ w wydzielonym miejscu sali. Dzieci mogà

przynieÊç na zaj´cia swoje stroje z balu karnawa∏owego oraz wszelkie akcesoria do przebie-

rania si´ (peruki, szale, kapelusze, r´kawiczki itp.).

• „Na górze, na dole” – zabawa ruchowa orientacyjno-porzàdkowa. Na znak nauczyciela dzie-

ci kucajà lub wyciàgajà ramiona w gór´. Poruszajà si´ po sali w dowolny sposób (marsz, pod-

skoki), Êpiewajàc:

Hej ho, hej ho w nieznane by si´ sz∏o! Nauczyciel co jakiÊ czas mówi: Na gó-

rze widzimy zgrabnà szyszk´ (kolorowy listek, du˝e jab∏ko, ptasie piórko), wi´c zabieramy

jà do plecaka. Dzieci wypr´˝ajà ca∏e cia∏o i wyciàgajà ramiona do góry, próbujàc uchwyciç

trofeum.

Hej ho, na dole widzimy ciekawy kamyczek (êdêb∏o trawy, pachnàcy kwiatek), wi´c

zabieramy go do plecaka! Dzieci kucajà lub pochylajà si´ nad znaleziskiem.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• Nauczyciel przy pomocy dzieci przestawia meble w sali, ustawia krzese∏ka w równych rz´-

dach. Informuje, ˝e takie ustawienie mebli b´dzie potrzebne do dalszych zaj´ç. Pyta dzie-

ci, czy gdzieÊ ju˝ widzia∏y taki uk∏ad krzese∏ek. Nast´pnie prosi, aby dzieci usiad∏y na nich

i uwa˝nie wys∏ucha∏y opowiadania o teatrze.

Propozycje zaj´ç

Taki nastrój jest w teatrze, ˝e zachwycam si´, gdy patrz´

stroje karnawa∏owe,
peruki, szale, kapelusze,
r´kawiczki itp.

86 Propozycje zaj´ç

s. 66–67

cz. 2, s. 18,

no˝yczki, klej

masa papierowa,
tekturowe pud∏o du˝ych
gabarytów, klej,
no˝yczki, patyczki po
lodach i lizakach, cienki
drucik, Êcinki tkanin,
tasiemki, kolorowe
pasmanterie, w∏óczka itp.

zabawki, kostiumy,
kapelusze, peruki, bilety
wykonane przez dzieci

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999, s. 102

drabinki, ∏aweczki

• „Kurtyna w gór´!” – s∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”. Po wys∏uchaniu utworu i obejrze-

niu ilustracji dzieci – zach´cane przez nauczyciela – odpowiadajà na pytania:

– Jak wyglàda wn´trze prawdziwego teatru?

– Jak nazywa si´ miejsce, gdzie wyst´pujà aktorzy? Gdzie siedzà widzowie?

– Jak nale˝y zachowywaç si´ podczas przedstawienia? Dlaczego?

– W jaki sposób widzowie dzi´kujà aktorom?

– Jak nazywajà si´ lalki „grajàce” w teatrze?

– Opowiedz o teatrze kukie∏kowym.

– Przyjrzyj si´ dzieciom, które siedzà na widowni. Jak myÊlisz, czy wszystkim podoba si´

przedstawienie?

– WÊród dzieci na widowni jest tak˝e Kajtek. Poszukaj go.

II. B.

• „Aktorzy na scen´” – zabawa w teatr z wykorzystaniem kostiumów i rekwizytów. Nauczy-

ciel wraz z dzieçmi aran˝uje teatr: wydziela miejsce na widowni´, scen´, garderob´. Ch´t-

ne dzieci przebierajà si´ za aktorów i bileterów (ci przygotowujà i ozdabiajà bilety wst´pu).

Pozosta∏e dzieci wraz z nauczycielem zasiadajà na widowni. Aktorzy wcielajà si´ w posta-

cie z wymyÊlonej bajki, tworzàc w∏asne dialogi i scenki.

• „Bajka o Czerwonym Kapturku” – praca z „Kajecikiem”. Dzieci wykonujà kolejno polece-

nia czytane przez nauczyciela:

– Na du˝ym obrazku jest przedstawiona baÊƒ o Czerwonym Kapturku. Trzeba uzupe∏niç ten

obrazek. Oderwij zielony pasek z brzegu kartki i wytnij obrazki.

– Dopasuj ma∏e obrazki do du˝ego. Sprawdê, czy wszystko jest dobrze. Przyklej je.

– Poka˝ domek babci. Przez okno wyglàda wilk – poka˝ go. Na dachu siedzi wiewiórka – po-

ka˝ jà.

– Przez las w´druje myÊliwy – znajdê go. Pod drzewem siedzi zajàczek – poka˝ go.

– Opowiedz, co wydarzy∏o si´ wczeÊniej i póêniej.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Przedszkolny teatrzyk” – przygotowywanie kukie∏ek i dekoracji do przedstawienia. Na-

uczyciel zach´ca dzieci do wykonania postaci oraz dekoracji do przedstawienia o Czerwo-

nym Kapturku. Dzieci dzielà si´ na zespo∏y. Kukie∏ki b´dà wykonywane z masy papierowej

(przygotowujemy jà z papieru gazetowego i kleju do tapet), wzmocnionej od wewnàtrz kon-

strukcjà z patyczków i drutu. Sekcja dekoracyjna formuje z du˝ego pud∏a (np. po sprz´cie

TV lub AGD) scen´ z kurtynà i elementami imitujàcymi las oraz domek babci. Dzieci sa-

modzielnie, pod nadzorem nauczyciela, tworzà w∏asne wizje postaci i dekoracji. Gotowa

praca pozostaje do wyschni´cia do nast´pnego dnia.

• „Ucieczka przed wilkiem” – zabawa ruchowa z elementami wspinania si´ (na sali gimna-

stycznej). Przygotowanie: nauczyciel wyznacza miejsce, daleko od drabinek lub ∏awek,

które b´dzie mieszkaniem wilka. Dzieci idà do lasu zbieraç grzyby, jagody – rozchodzà si´

po sali. Gdy us∏yszà wo∏anie:

Wilk idzie! – biegnà do drabinek lub ∏awek. Dzieci, które

dobiegnà do drabinki, wchodzà na czwarty szczebel, a te, które dobiegnà do ∏awki

– wchodzà na ∏awk´. Gdy niebezpieczeƒstwo minie, dzieci spokojnie schodzà i dalej zbie-

rajà jagody, grzyby, spacerujàc po lesie. Wilkowi nie wolno dotknàç dziecka, które stoi

na podwy˝szeniu. Zabaw´ mo˝na powtórzyç kilkakrotnie, a nast´pnie wyznaczyç inne

dziecko do roli wilka.

112. Paluszkowe laleczki

Zapis w dzienniku:

I. „Nie upuÊç pi∏ki” – zabawa ruchowa w parach. „Czerwony Kapturek” – wys∏uchanie s∏ucho-

wiska z p∏yty, ilustrowanie bajki za pomocà wykonanych wczeÊniej kukie∏ek.

II. A. „W pracowni teatralnej” – wykonanie pacynki zgodnie z instrukcjà nauczyciela, wyko-

rzystanie dost´pnych materia∏ów.

II. B. „Magiczne miejsce” – nauka piosenki.

III. „Przedszkolna opowieÊç” – zespo∏owe tworzenie opowieÊci, zabawa rozwijajàca wyobraê-

ni´ i pami´ç. „Ânie˝ny teatrzyk” – zabawy w przedszkolnym ogrodzie.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• przygotowuj´ przedstawienie kukie∏kowe na podstawie wys∏uchanej bajki,

• wykonuj´ prace konstrukcyjne wed∏ug instrukcji,

• robi´ pacynk´, wykorzystujàc dost´pne materia∏y,

• samodzielnie dokonuj´ wyboru potrzebnych materia∏ów i przyborów do wykonania pacynki,

• tworz´ proste uk∏ady taneczne do podanej muzyki,

• uczestnicz´ w zabawach i çwiczeniach uwra˝liwiajàcych na ró˝ne elementy muzyki,

• poznaj´ s∏owa i melodi´ piosenki,

• próbuj´ Êpiewaç piosenk´ w grupie,

• rozwijam wyobraêni´ i fantazj´ przy tworzeniu wspólnych opowiadaƒ, zachowuj´ kolejnoÊç

zdarzeƒ,

• znam zasady bezpiecznej zabawy.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Nie upuÊç pi∏ki” – zabawa ruchowa. Dzieci dobierajà si´ w pary. Ka˝da para otrzymuje

mi´kkà pi∏k´ i stara si´ jà utrzymaç jak najd∏u˝ej kolejno mi´dzy swoimi czo∏ami, ramio-

nami, plecami, nie u˝ywajàc ràk.

• „Czerwony Kapturek” – wys∏uchanie s∏uchowiska. Nauczyciel w∏àcza p∏yt´ i zach´ca dzie-

ci do wys∏uchania bajki oraz ilustrowania treÊci utworu za pomocà wykonanych wczeÊniej

kukie∏ek. Dzieci mogà te˝ wykorzystywaç przygotowane wczeÊniej dekoracje.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „W pracowni teatralnej” – wykonanie pacynki zgodnie z instrukcjà podanà przez nauczy-

ciela. Nauczyciel zapoznaje dzieci z innym rodzajem lalki teatralnej – pacynkà. WyjaÊnia,

˝e ró˝ni si´ ona od poznanej ju˝ przez dzieci kukie∏ki tym, ˝e nak∏ada si´ jà bezpoÊrednio

na d∏oƒ (lub palec). Poruszajàc palcami d∏oni, animuje si´ pacynk´. Nauczyciel czyta dzie-

ciom wiersz J. Brzechwy „Entliczek-pentliczek”, a nast´pnie zach´ca do wykonania palusz-

kowej laleczki i wykorzystania jej do ilustrowania utworu.

Entliczek-pentliczek

Entliczek-pentliczek, czerwony stoliczek,

A na tym stoliczku pleciony koszyczek,

W koszyczku jab∏uszko, w jab∏uszku robaczek,

A na tym robaczku zielony kubraczek.

Propozycje zaj´ç

J. Brzechwa, „Bajki
samograjki”
– 4 s∏uchowiska
z piosenkami na CD,
Wydawnictwo Siedmioróg

mi´kkie pi∏ki

J. Brzechwa,
„Entliczek-pentliczek”
[w:] „Brzechwa
dzieciom”, Nasza
Ksi´garnia,
Warszawa 1991, s. 42

we∏niane r´kawiczki
z palcami, bia∏e skarpetki
frotté, Êcinki tkanin,
tasiemki, gumki, koraliki,
cekiny, no˝yczki, klej

Powiada robaczek: – I dziadek, i babka,

I ojciec, i matka jadali wcià˝ jab∏ka,

A ja ju˝ nie mog´! Ju˝ dosyç! Ju˝ basta!

Mam ch´ç na befsztyczek! – I poszed∏ do miasta.

Szed∏ tydzieƒ, a jednak nie zmieni∏ zamiaru;

Gdy znalaz∏ si´ w mieÊcie, polecia∏ do baru.

Sà w barach – wiadomo – zwyczaje utarte:

Podchodzi doƒ kelner, podaje mu kart´,

A w karcie – okropnoÊç! – przyznacie to sami:

Jest zupa jab∏kowa i knedle z jab∏kami,

Duszone sà jab∏ka, pieczone sà jab∏ka

I z jab∏ek szarlotka, i placek, i babka!

No, widzisz, robaczku! I gdzie twój befsztyczek?

Entliczek-pentliczek, czerwony stoliczek.

Jan Brzechwa

Do wykonania miniaturowej pacynki mo˝na wykorzystaç r´kawiczki bez pary. Nale˝y od-

ciàç jeden z „palców” i ozdobiç go wed∏ug w∏asnego pomys∏u.

Nauczyciel wyjaÊnia dzieciom, ˝e pacynk´ mo˝na równie˝ zrobiç ze skarpetki, najlepiej

frotté. Wystarczy dokleiç lub przyczepiç do bia∏ej skarpetki odpowiednie elementy, a po-

wstanie pacynka przedstawiajàca kaczk´. (Takà pacynk´ mo˝na wykorzystaç na przyk∏ad

do ilustrowania treÊci wiersza J. Brzechwy „Kaczka-dziwaczka”).

II. B.

• „Magiczne miejsce” – nauka piosenki. Dzieci s∏uchajà nagrania piosenki. Nauczyciel zwra-

ca im uwag´ na jej s∏owa. Prosi o odpowiedê na pytanie:

Co sprawia, ˝e teatr to jest magicz-

ne miejsce? (Dzieci odpowiadajà, nawiàzujàc do s∏ów utworu: podnosi si´ kurtyna, gasnà

Êwiat∏a, scena o˝ywa, jest kolorowo). Po krótkiej rozmowie dzieci uczà si´ kolejno trzech

zwrotek piosenki metodà powtarzania fraz za nauczycielem. Gdy opanujà s∏owa pierwszej

zwrotki, od razu uczà si´ melodii, Êpiewajàc razem z dzieçmi wykonujàcymi piosenk´

na CD. Nast´pnie uczà si´ drugiej i trzeciej zwrotki. (W razie potrzeby nale˝y nauk´

utworu roz∏o˝yç na dwa zaj´cia). Âpiewajàc piosenk´ razem z dzieçmi wyst´pujàcymi w na-

graniu, mogà si´ ko∏ysaç w rytmie walczyka.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Przedszkolna opowieÊç” – wspólne uk∏adanie opowieÊci. Nauczyciel rozpoczyna opowieÊç

od s∏ów:

Za siedmioma lasami, za siedmioma górami… (lub podobnie), a dzieci wymyÊla-

jà i dopowiadajà jej kolejne fragmenty (ka˝dy kolejny fragment wymyÊlonej historii ma byç

kontynuacjà poprzedniego). Najwa˝niejsze, aby ka˝de dziecko potrafi∏o jak najwierniej po-

wtórzyç dotychczas wymyÊlonà histori´, a nast´pnie dodaç coÊ od siebie.

• „Ânie˝ny teatrzyk” – zabawy w przedszkolnym ogrodzie, formowanie ze Êniegu dekoracji

do bajki o Królowej Âniegu: zimowego pa∏acu i lodowego tronu.

88 Propozycje zaj´ç

– „Magiczne miejsce”
(nr 7)

113. Spotkanie z pajàkiem-

-marionetkà

Zapis w dzienniku:

I. „Pajàk i muchy” – zabawa ruchowa orientacyjno-porzàdkowa, doskonalenie szybkiego reago-

wania na sygna∏. „Pod lupà” – oglàdanie okazów owadów oraz rozmowa na ich temat.

II. A. „Pajàk i paj´czyna” – wykonanie papierowego pajàka i paj´czyny ze sznurka z „Wycina-

nek-sk∏adanek”, pozbywanie si´ uprzedzeƒ do niektórych zwierzàt i l´ku przed nimi.

II. B. „Przygody pajàczka” – wys∏uchanie wiersza J. Poraziƒskiej „Wycinanki”, zabawa papie-

rowym pajàkiem do s∏ów wiersza.

III. „Domek na kurzej ∏apce” – praca z „Kajecikiem”, çwiczenia grafomotoryczne usprawnia-

jàce prac´ d∏oni. „Raz dwa trzy – Baba Jaga patrzy” – zabawa ruchowa do wiersza Z. Rogo-

szówny.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• aktywnie uczestnicz´ w zabawie ruchowej,

• szybko reaguj´ na umówione has∏o,

• pozbywam si´ uprzedzeƒ do niektórych zwierzàt,

• dostrzegam podobieƒstwa i ró˝nice w budowie owadów,

• wspó∏dzia∏am w zespole, podporzàdkowujàc si´ przyj´tym zasadom,

• uwa˝nie s∏ucham wiersza, ilustruj´ jego treÊç za pomocà wykonanej przez siebie marionetki,

• çwicz´ ma∏à motoryk´.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Pajàk i muchy” – zabawa ruchowa orientacyjno-porzàdkowa, doskonalenie szybkiego re-

agowania na sygna∏. Nauczyciel opowiada dzieciom, ˝e pajàk poluje na owady. Nast´pnie

wyznacza dziecko, które w zabawie b´dzie „pajàkiem”. Pozosta∏e dzieci biegajà w rozsypce

w ró˝nych kierunkach, naÊladujàc lot i bzyczenie much. Na has∏o:

Pajàk idzie! zastygajà

w bezruchu. „Pajàk” wychodzi na ∏owy, obserwujàc bacznie „muchy”. JeÊli któraÊ drgnie,

zabiera jà do swojej sieci (pod Êcian´).

• „Pod lupà” – oglàdanie okazów owadów i paj´czaków wyst´pujàcych w najbli˝szym otocze-

niu. Obserwacja budowy muchy, pajàka, mrówki, motyla, pszczo∏y itp. (preparatów przy-

rodniczych, ilustracji w ksià˝kach). Porównywanie ró˝nic i podobieƒstw w budowie owa-

dów, dostrzeganie cech charakterystycznych. Rozmowa na temat szkód i po˝ytków, jakie

przynoszà te zwierz´ta cz∏owiekowi.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Pajàk i paj´czyna” – wykonanie papierowego pajàka i paj´czyny ze sznurka wed∏ug in-

strukcji podanej w „Wycinankach-sk∏adankach”. Nauczyciel pomaga dzieciom w wypchni´-

ciu cz´Êci sk∏adowych, dok∏adnym sklejeniu elementów pajàka oraz zawieszeniu go na

sznurku. Wykonujàc paj´czyn´, dzieci mogà przewlekaç sznurek tak jak na obrazku lub

tak, jak potrafià.

Propozycje zaj´ç

preparaty przyrodnicze,
lupy, ksià˝ki ze zdj´ciami
lub rysunkami owadów

cz. 2,

s. 16 (instrukcja) i 55–56
(projekt), bia∏y cienki
sznurek (ok. 2 m), klej

II. B.

• „Przygody pajàczka” – wys∏uchanie wiersza J. Poraziƒskiej „Wycinanki”, zabawa z papie-

rowym pajàkiem do s∏ów wiersza.

Wycinanki

Âliczne, Êliczne wycinanki

dooko∏a Êciany.

Tu kogucik, a tam kwiatek

jak namalowany.

– Gdybym wiedzia∏, jak po∏àczyç

kó∏ka te i kliny,

tobym sobie taki kwiatek

utka∏ z paj´czyny.

Wejd´ na te poduszyska,

przyjrz´ si´ tym

wzorkom z bliska.

I nie myÊlàc ma∏o-wiele,

w∏azi pajàk na poÊciele.

Wlaz∏ na pierwszà poduszczyn´.

– Jeszcze wy˝ej odrobin´.

Wlaz∏ na drugà poduszczyn´.

– Jeszcze wy˝ej odrobin´.

Wlaz∏ na trzecià poduszczyn´.

– Jeszcze wy˝ej odrobin´.

Wlaz∏ na czwartà poduszczyn´.

– Jeszcze wy˝ej odrobin´.

Wlaz∏ na piàtà poduszczyn´.

– Jeszcze wy˝ej odrobin´.

Wlaz∏ na szóstà poduszeczk´

i przypatrzy∏ si´ troszeczk´.

Zlaz∏ na piàtà poduszczyn´

i zapomnia∏ odrobin´.

Zlaz∏ na czwartà poduszczyn´

i zapomnia∏ odrobin´.

Zlaz∏ na trzecià poduszczyn´

i zapomnia∏ odrobin´.

Zlaz∏ na drugà poduszczyn´

i zapomnia∏ odrobin´.

Zlaz∏ na pierwszà poduszczyn´

i zapomnia∏ odrobin´.

Zlaz∏, jak kapa lniana g∏adka,

i zapomnia∏ do ostatka.

Wi´c nie myÊlàc ma∏o-wiele,

znowu w∏azi na poÊciele.

Wlaz∏ na pierwszà poduszczyn´.

– Jeszcze wy˝ej odrobin´…

Janina Poraziƒska

90 Propozycje zaj´ç

J. Poraziƒska,
„Wycinanki” [w:]
J. Poraziƒska,
„W Wojtusiowej izbie”,
Czytelnik,
Warszawa 1982, s. 24

Nauczyciel przypina na tablicy korkowej poduszki wyci´te z papieru, uk∏adajàc z nich pi-

ramid´. Poduszek powinno byç wi´cej ni˝ w wierszu. W trakcie recytacji utworu dzieci ak-

centujà liczebniki porzàdkowe. Wybrane dziecko umieszcza swojego pajàka-marionetk´

kolejno na wymienianych poduszkach. Zabawa trwa tak d∏ugo, jak d∏ugo dzieci chcà braç

w niej udzia∏.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Domek na kurzej ∏apce” – praca z „Kajecikiem”, çwiczenia grafomotoryczne. Dzieci wy-

konujà kolejno polecenia czytane przez nauczyciela:

– „Rysuj” domek palcem po Êladzie. Zacznij od kropki.

– „Rysuj” palcem po Êladzie wzory na dachu domku. Potem „rysuj” okna.

– Narysuj domek i wzory na dachu kredkami po Êladzie. Dorysuj dym i to, co chcesz.

• „Raz dwa trzy – Baba Jaga patrzy” – zabawa ruchowa do wiersza Z. Rogoszówny.

Raz, dwa, trzy

Raz, dwa, trzy

czarownica patrzy,

cztery, pi´ç, szeÊç,

chce nas wszystkich zjeÊç.

Siedem, osiem, dziewi´ç,

wsadzi w smo∏´, w dziegieç,

nim wszystkich pochwyta,

umkniemy, i kwita!

Zofia Rogoszówna

• Jedno dziecko – „czarownica” – staje ty∏em do pozosta∏ych dzieci. Wszyscy recytujà wiersz,

a wraz ze s∏owami

i kwita! „czarownica” odwraca si´ i próbuje ∏apaç dzieci, które biegajà

po sali lub ogrodzie. Po schwytaniu trojga dzieci nast´puje zmiana „czarownicy”.

114. Teatr cieni

Zapis w dzienniku:

I. „Aktorzy” – zabawa w re˝ysera i aktorów. „Magiczne miejsce” – utrwalanie piosenki, ilustro-

wanie jej treÊci za pomocà instrumentów perkusyjnych.

II. A. „Teatrzyk cieni” – wys∏uchanie fragmentu wiersza R. Przymusa, rozmowa na temat tre-

Êci utworu. „Eksperymenty z cieniami” – odgadywanie, co przedstawiajà cienie, próby ilustro-

wania w∏asnej bajeczki lub opowiadania za pomocà cieni.

II. B. „Jak w cyrku” – çwiczenia gimnastyczne z kó∏kami ringo.

III. „Mam na myÊli” – zabawa doskonalàca umiej´tnoÊç przewidywania i spostrzegawczoÊç.

„Gazetowy wyÊcig” – rywalizacja w szczególnie trudnych warunkach.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• sprawnie komunikuj´ si´ z innymi – rozumiem, co do mnie mówià i wypowiadam si´ tak,

aby inni mnie rozumieli,

• ilustruj´ treÊç utworu, wykorzystujàc instrumenty perkusyjne,

• znam s∏owa i melodi´ piosenki,

Propozycje zaj´ç

tablica korkowa, pinezki,
papierowe poduszki,
papierowe pajàki

cz. 2, s. 19,

kredki

Z. Rogoszówna, „Raz,
dwa, trzy” [w:] „Kto
wymyÊli∏ choinki?
Antologia wierszy
dla dzieci”, KAW,
Warszawa 1988, s. 122

• Êpiewam piosenk´ i akompaniuj´ na instrumentach perkusyjnych,

• çwicz´ spostrzegawczoÊç – rozpoznaj´ kontury przedmiotów, zwierzàt i ludzi,

• podejmuj´ zabawy w teatr po∏àczone z tworzeniem w∏asnych tekstów na podstawie pozna-

nych utworów,

• rozwijam sprawnoÊç fizycznà.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Aktorzy” – zabawa w re˝ysera i aktorów. Dzieci dobierajà si´ w pary i stajà naprzeciwko

siebie. Nauczyciel wyjaÊnia, ˝e jedno z nich b´dzie aktorem, a drugie re˝yserem. „Re˝yser”

wydaje szereg dyspozycji „aktorowi”: staƒ przodem, obróç si´, podnieÊ r´k´, uÊmiechnij si´.

„Aktor” stara si´ jak najdok∏adniej wykonaç polecenia „re˝ysera”. Po kilku minutach

dzieci zamieniajà si´ rolami, a nast´pnie zmieniajà partnerów.

Po zakoƒczeniu zabawy nauczyciel zadaje dzieciom pytania:

– Kim trudniej by∏o byç: aktorem czy re˝yserem?

– Co robi aktor?

– Co robi re˝yser?

• „Magiczne miejsce” – utrwalanie piosenki, ilustrowanie jej treÊci za pomocà instrumentów

perkusyjnych. Kiedy dzieci ju˝ dobrze opanujà tekst i melodi´ piosenki, nauczyciel organi-

zuje zabaw´, w której mo˝na wykorzystaç instrumenty perkusyjne. Najpierw dzieci Êpie-

wajà razem piosenk´, a nauczyciel akompaniuje „na raz” i tylko w refrenie. Nast´pnie na-

uczyciel dzieli dzieci na dwie grupy: jedna Êpiewa piosenk´ i akompaniuje sobie w refrenie

na instrumentach perkusyjnych, a druga taƒczy, improwizujàc.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Teatrzyk cieni” – wys∏uchanie fragmentu wiersza R. Przymusa.

Teatrzyk cieni

(…) D∏ugie wieczory,

a taki krótki dzieƒ!

Lecz nudziç si´ nie mo˝na,

jeÊli jest z nami – cieƒ…

Trzeba tylko z papieru

wyciàç ró˝ne postacie,

potem lamp´ zaÊwieciç

i ju˝ – teatrzyk macie!

W tym dziwnym teatrzyku

grajà aktorzy – cienie…

Chodzà, taƒczà, Êpiewajà

na Êcianie jak na scenie.

Ryszard Przymus

Pytania wprowadzajàce do rozmowy na temat treÊci wiersza:

– Co to jest cieƒ?

– Jak powstaje cieƒ?

– Jak mo˝na zrobiç teatrzyk cieni? Co jest do tego potrzebne?

Nauczyciel razem z dzieçmi organizuje teatrzyk cieni. Do tego celu potrzebne jest silne Êwia-

t∏o punktowe, mo˝e to byç mocna latarka lub lampka bez klosza, oraz bia∏y ekran, np. ze

sztywnego, bia∏ego, nieprzezroczystego kartonu. èród∏o Êwiat∏a umieszcza si´ za ekranem

92 Propozycje zaj´ç

– „Magiczne miejsce”
(nr 7–8)

instrumenty perkusyjne

R. Przymus, „Teatrzyk
cieni” [w:] H. Kruk,
„Z ludêmi i przyrodà”,
WSiP, Warszawa 1991,
s. 105

lampka lub latarka
na statywie, bia∏y ekran
z kartonu, ciemny brystol,
no˝yczki, klej, d∏ugie patyki

tak, aby mi´dzy ekranem a Êwiat∏em zosta∏a wolna przestrzeƒ dla animujàcych dzieci – ak-

torów z sylwetami.

W tym czasie druga grupa wycina z grubego kartonu ró˝nego rodzaju sylwety i przykleja

je ukoÊnie do d∏ugich patyczków.

• „Eksperymenty z cieniami” – odgadywanie, co przedstawiajà cienie, próby ilustrowania

cieniami w∏asnej bajeczki lub opowiadania.

II. B.

• „Jak w cyrku” – çwiczenia gimnastyczne.

1. Zabawa o˝ywiajàca „PoÊpiesz si´” – bieg po sali, zatrzymywanie si´ na sygna∏ przy

kó∏kach, których liczba maleje w trakcie zabawy.

2. åwiczenia z kó∏kiem:

– dowolne rzuty i chwytanie oburàcz i jednoràcz,

– przek∏adanie kó∏ka z r´ki do r´ki, z przodu i z ty∏u, w lewo i w prawo,

– powolne skr´ty g∏owà w prawo i w lewo, z kó∏kiem na g∏owie w siadzie skrzy˝nym, z r´-

kami na kolanach,

– sk∏on w przód z dotkni´ciem czo∏em kó∏ka le˝àcego na pod∏odze w siadzie kl´cznym,

– podrzucanie kó∏ka stopà i chwyt oburàcz w staniu na jednej nodze,

– trzymanie kó∏ka w parach i poruszanie si´ w dowolnych kierunkach: chodzàc, biegajàc

w podskokach, krokiem dostawnym itp.,

– w parach, stojàc ty∏em do siebie w rozkroku, dzieci wymieniajà kó∏ka do∏em i górà,

– podkr´canie kó∏ka, czworakowanie wokó∏ wirujàcego kó∏ka, przeskoki obunó˝ i na jednej

nodze nad kó∏kiem.

3. WyÊcig oparty na wspó∏zawodnictwie – podzia∏ na 4 grupy:

– wyÊcig do obr´czy, pozostawienie tam ringo i powrót,

– wyÊcig do obr´czy, zabranie z obr´czy ringo i powrót.

4. Celowanie w okienko: rzuty kó∏kami ringo do obr´czy.

5. „Pochód pajaców” – pokonanie rz´du kó∏ek ringo skokami rozkroczno-zwartymi, tak aby

przy kó∏ku nast´powa∏ rozkrok, a w przerwach miedzy kó∏kami zeskok.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Mam na myÊli” – zabawa doskonalàca umiej´tnoÊç przewidywania i spostrzegawczoÊç.

Dzieci siedzà ko∏em na dywanie. Ka˝de z nich zadaje zagadk´ dotyczàcà przedmiotów znaj-

dujàcych si´ w sali, np.

Mam na myÊli rzecz koloru czerwonego. Zadaniem pozosta∏ych dzie-

ci jest odgadni´cie, o jaki przedmiot chodzi. W razie potrzeby mo˝na podawaç dodatkowe

wskazówki. Zabawa si´ koƒczy, kiedy wszystkie dzieci przedstawià swoje zagadki.

• „Gazetowy wyÊcig” – rywalizacja w szczególnie trudnych warunkach. Nauczyciel wyzna-

cza linie startu i mety. Dzieci ustawiajà si´ w dwóch rz´dach i stajà na linii startu. Pierw-

sza para zawodników k∏adzie przed sobà po dwie p∏achty gazety. Na dany sygna∏ muszà

dojÊç do mety, nie dotykajàc pod∏ogi. Dzieci docierajà do mety, stàpajàc po roz∏o˝onych ga-

zetach. Przechodzàc na drugà p∏acht´, pierwszà przek∏adajà przed siebie. CzynnoÊç t´ po-

wtarzajà wielokrotnie, zanim dotrà do celu. Zwyci´zcà jest zawodnik, który pierwszy sta-

nie na mecie.

Propozycje zaj´ç

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 155–156, zestaw nr 7

skakanki do wyznaczania
linii startu, po 1 kó∏ku
ringo dla ka˝dego
dziecka, obr´cze

na podstawie: Di Hodges,
„Gdy dzieci si´ nudzà”,
Wydawnictwo Diogenes,
Warszawa 2003, zaj´cie
nr 129

po 2 p∏achty gazetowe
dla ka˝dego dziecka

115. Brawa dla Kajtka

Zapis w dzienniku:

I. „Budujemy pomniki” – zabawa ruchowa z kostkà do gry. „W teatrze pantomimy” – pokazy-

wanie ruchem i gestem postaci ze znanych bajek.

II. A. „Kwiz teatralny” – rozwiàzywanie zagadek o teatrze. „Cztery krasnoludki” – praca

z „Kajecikiem”.

II. B. „Bajka dla Kajtka” – przygotowanie i odegranie w∏asnej scenki teatralnej.

III. „Skrzat i krasnoludek” – çwiczenie s∏ownikowe, wzbogacanie s∏ownictwa dziecka. Zabawy

na Êniegu w przedszkolnym ogrodzie.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• wspó∏dzia∏am z grupà w zabawie ruchowej,

• wykorzystuj´ niewerbalne Êrodki wyrazu: ruch cia∏a, mimik´, spojrzenie,

• doskonal´ umiej´tnoÊç uwa˝nego s∏uchania tekstu,

• rozwijam procesy poznawcze, ze szczególnym uwzgl´dnieniem udzia∏u w zabawach dosko-

nalàcych umiej´tnoÊç kojarzenia,

• rozumiem, ˝e niektóre zmiany sà odwracalne, a niektóre nieodwracalne,

• wykonuj´ scenografi´ do inscenizacji,

• ogrywam scenki teatralne, wykorzystujàc wykonane w∏asnor´cznie lalki, sylwety, dekoracje,

• rozwiàzuj´ zagadki o teatrze,

• ch´tnie uczestnicz´ w zabawach na Êwie˝ym powietrzu.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Budujemy pomniki” – zabawa ruchowa. Dzieci biegajà w rozsypce po wyznaczonej cz´Êci

sali, starajàc si´ nikogo nie potràciç. Gdy nauczyciel uniesie w gór´ kostk´ do gry, dzieci or-

ganizujà si´ w grupki sk∏adajàce si´ z tylu osób, ile kropek wskazuje kostka. Zadaniem

uczestników zabawy jest zbudowanie wieloosobowej figury – pomnika. Wa˝ne jest, aby

przy powtórzeniu zabawy zmieni∏a si´ liczebnoÊç zespo∏ów.

• „W teatrze pantomimy” – przedstawianie ruchem i gestem bajkowych postaci. ¸àczenie

w pary bohaterów tych samych bajek, np. wilka i Czerwonego Kapturka.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Kwiz teatralny” – rozwiàzywanie zagadek o teatrze. Nauczyciel czyta zagadki i prosi, aby

dzieci spróbowa∏y je odgadnàç.

Choç to nie rolnik, lecz rol´ ma.

Cz´sto w teatrze lub w filmie gra.

(aktor)

Nie zmienia zawodu ciocia

kole˝anki,

choç Êpiewa, szyje, taƒczy,

wnosi szklanki.

94 Propozycje zaj´ç

kostka do gry

„Ksi´ga zagadek”
w oprac. E.M. Skorek,
Oficyna Wydawnicza
„Impuls”, Kraków 2002

Bywa wró˝kà, paziem,

królowà w koronie.

Gdy ciocia pracuje, inni klaszczà

w d∏onie.

(aktorka)

Co dzieci bijà aktorom,

gdy si´ w teatrze zbiorà?

(brawa)

Podnosi si´ zwykle

tu˝ przed przedstawieniem,

˝eby by∏o widaç

aktorów na scenie.

(kurtyna)

JesteÊmy w teatrze.

Z jakiej cz´Êci sali

b´dziemy na scen´

pilnie spoglàdali?

(widownia)

• „Cztery krasnoludki” – praca z „Kajecikiem”: wyodr´bnianie charakterystycznych ró˝nic

w wyglàdzie postaci na obrazku, dokoƒczenie kolorowania zgodnie z poleceniem, doskona-

lenie umiej´tnoÊci liczenia. Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia z zeszytu çwiczeƒ

i zach´ca do ich wykonania.

– Na obrazku sà cztery krasnoludki. ¸akomczuszek ma czerwony kubraczek. Smutasek ma

ubranko w kratk´, a Weso∏ek – w paski. Màdrala ma kubraczek w grochy. Poka˝ te krasnale.

– Pokoloruj ich czapeczki tak, ˝eby pasowa∏y do ubranek.

– Policz buciki krasnoludków. Policz te˝ gwiazdki na brzegu strony. Ile jest bucików, a ile

jest gwiazdek? Czego jest wi´cej?

II. B.

• „Bajka dla Kajtka” – przygotowanie i odegranie scenki teatralnej. Dzieci samodzielnie

przygotowujà przedstawienie dla Kajtka. Aran˝ujà przestrzeƒ dla widzów i aktorów: usta-

wiajà krzese∏ka na „widowni” i wydzielajà „scen´”. Zgromadzone w ciàgu ca∏ego „teatral-

nego tygodnia” cz´Êci garderoby pos∏u˝à za przebrania dla artystów. Dzieci uzgadniajà

mi´dzy sobà kolejnoÊç wyst´pów oraz repertuar. Nauczyciel pomaga im zrealizowaç ich au-

torskie projekty re˝ysersko-aktorskie. Dzieci, które nie wyst´pujà w danej cz´Êci przedsta-

wienia, zostajà widzami.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Skrzat i krasnoludek” – çwiczenie s∏ownikowe. Dzieci z pomocà nauczyciela wymieniajà

ró˝ne nazwy tej samej postaci bajkowej, np. krasnoludek, krasnal, skrzat; czarownica,

wiedêma, Baba Jaga.

• Zabawy na Êniegu w przedszkolnym ogrodzie – dzieci dobierajà si´ w zespo∏y i usypujà

za pomocà ∏opatek du˝e kopce Êniegu. Nast´pnie próbujà wyrzeêbiç w Êniegu jakieÊ bajko-

we postacie lub budowle (np. pa∏ac Królowej Âniegu).

Propozycje zaj´ç do tematów 111–115 opracowa∏a Marta Pietrzak

Propozycje zaj´ç

cz. 2, s. 20,

kredki

∏opatki

ró˝ne cz´Êci garderoby,
kostiumy, sylwety
wykonane wczeÊniej
przez dzieci

116. Mam braciszka

Zapis w dzienniku:

I. „Dom” – zabawa tematyczna. „Niemowl´” – zabawa ortofoniczna.

II. A. „Braciszek” – opowiadanie z „Ksià˝ki”, rozmowa o potrzebie okazywania uczuç.

II. B. „Rodzeƒstwo” – nauka piosenki, çwiczenia dykcji.

III. „Wie˝a z klocków” – praca z „Kajecikiem”, uk∏adanie historyjki obrazkowej o budowaniu

wie˝y z klocków. „Bliêniak” – zabawa ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• wcielam si´ w wyznaczonà rol´ podczas zabawy,

• usprawniam narzàdy mowy,

• rozpoznaj´ i nazywam uczucia przyjemne i nieprzyjemne,

• uczestnicz´ w ˝yciu rodziny, okazuj´ jej uczucia mi∏oÊci, szacunku i przywiàzania,

• znam s∏owa i melodi´ piosenki, potrafi´ jà zaÊpiewaç,

• zgodnie bawi´ si´ z rodzeƒstwem,

• rozwijam umiej´tnoÊç dostrzegania przyczyny i skutku podczas uk∏adania historyjki ob-

razkowej,

• naÊladuj´ wiernie ruchy kolegi.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Dom” – zabawa tematyczna z podzia∏em na role. Nauczyciel dzieli grup´ na trzyosobowe

zespo∏y, które majà odegraç scenki z ˝ycia codziennego w domu, np. przygotowywanie ko-

lacji, spacer po parku, sprzàtanie, robienie zakupów. Dzieci same dokonujà podzia∏u ról,

wybierajàc mam´, tat´ i dziecko (lat 5), okreÊlajà zadania spoczywajàce na ka˝dym z cz∏on-

ków rodziny (np. przygotowywanie kolacji: mama – kroi pieczywo i w´dlin´, tata – parzy

herbat´, dziecko – nakrywa do sto∏u), ustalajà scenariusz. Ka˝dy zespó∏ przedstawia przy-

gotowanà scenk´. Po prezentacji dzieci oceniajà realizacj´ zleconych im zadaƒ.

• „Niemowl´” – zabawa ortofoniczna. Nauczyciel opowiada historyjk´ o maluszku, a dzieci

s∏uchajà uwa˝nie i próbujà naÊladowaç jego zachowanie, zgodnie z narracjà.

Mama przygotowa∏a dla maluszka kaszk´ w butelce. Dziecko bardzo lubi kaszk´ (dzieci Êciàga-

jà usta w „kó∏eczka” i naÊladujà czynnoÊç ssania).

Zadowolony maluch zlizuje z warg reszt´

kaszki (oblizujà dolnà i górnà warg´), uÊmiecha si´ i wo∏a do mamy: „a gugu”. Sprawdza, czy

rosnà mu ju˝ zàbki (dotykajà j´zykiem ka˝dego z´ba po kolei). Mama daje mu na ∏y˝eczce jo-

gurt, a dzidziuÊ myÊli chyba, ˝e to lód albo lizak, bo próbuje polizaç ∏y˝eczk´ (wysuwajà j´zyk

z buzi i unoszà jego czubek).

Potem bawi si´ swoimi paluszkami, przewraca si´ z boku na bok,

wo∏a: „a gugu”, „la la”. Dziecko zm´czy∏o si´, p∏acze (otwierajà szeroko buzie i wo∏ajà „uaa

uaa”). Mama bierze je w ramiona, ko∏ysze, Êpiewa „aaaa”. DzidziuÊ po chwili zasypia, s∏ychaç

tylko jego spokojny, g∏´boki oddech (wciàgajà powietrze nosem, wypuszczajà powoli ustami).

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Braciszek” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”. Po przeczytaniu opowiadania nauczy-

ciel zaczyna rozmow´, zadajàc dzieciom pytania:

– Dlaczego Sebek by∏ z∏y na m∏odszego brata?

96 Propozycje zaj´ç

Czy to siostra, czy to brat, kolorowy z nimi Êwiat

s. 68–69

– Dlaczego ma∏e dzieci wymagajà opieki doros∏ych?

– Powiedz, dlaczego czasami si´ z∏oÊcisz.

Mo˝na te˝ zach´ciç dzieci do przedstawienia w∏asnych emocji pojawiajàcych si´ w kontak-

tach z m∏odszym rodzeƒstwem i wymyÊlenia sposobów na roz∏adowanie napi´ç. Na zakoƒ-

czenie dzieci podajà przyk∏ady bezpiecznych zabaw z maluchami.

II. B.

• „Rodzeƒstwo” – nauka piosenki. Na poczàtku nauczyciel przeprowadza z dzieçmi çwicze-

nie dykcyjne: na jednym dêwi´ku (mo˝e to byç np.

re, nast´pnie na dêwi´ku mi, potem fa)

wszystkie dzieci Êpiewajà sylaby:

mo, mo, mo, ne, ne, ne, li, li, li, to, to, to. åwiczenie mo˝-

na powtórzyç, idàc w kierunku ni˝szych dêwi´ków (opadajàcych). Nauczyciel zwraca te˝

uwag´ na postaw´ przy Êpiewie: dzieci powinny siedzieç prosto, bez podnoszenia ramion,

otwieraç buzi´ i wyraênie wypowiadaç sylaby. Po tych çwiczeniach nauczyciel w∏àcza p∏y-

t´ z piosenkà, a dzieci os∏uchujà si´ z nià, maszerujàc po sali. Po wys∏uchaniu piosenki

przez dzieci nauczyciel prowadzi z nimi rozmow´. Pyta, o czym jest piosenka, które

z dzieci ma rodzeƒstwo, w co si´ lubià bawiç z siostrà lub bratem, w czym pomaga sobie

rodzeƒstwo. Nast´pnie dzieci uczà si´ s∏ów piosenki zwrotka po zwrotce, a potem przy-

swajajà sobie melodi´. JeÊli grupa szybko nauczy si´ piosenki, refrenowi mo˝e towarzy-

szyç równe klaskanie.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Wie˝a z klocków” – praca z „Kajecikiem”: uk∏adanie historyjki obrazkowej. Nauczyciel

daje ka˝demu dziecku takà samà liczb´ klocków i zach´ca, by spróbowa∏o u∏o˝yç z nich jak

najwy˝szà wie˝´. Po skoƒczonej pracy ocenia wykonane konstrukcje i prosi o zastanowie-

nie si´ nad pytaniem:

Co mo˝na zrobiç, by wie˝e by∏y wy˝sze? Proponuje, by dzieci spróbo-

wa∏y zbudowaç jeszcze wy˝sze wie˝e z klocków. W tym celu dzieci z obu zespo∏ów dobiera-

jà si´ w pary i przyst´pujà do pracy. Potem porównujà swoje budowle i wyciàgajà wnioski.

W dalszej cz´Êci zaj´ç nauczyciel czyta dzieciom polecenia z „Kajecika” i prosi o staranne

wykonanie zadaƒ.

– Popatrz na obrazek. Ch∏opiec i dziewczynka trzymajà kosze z klockami. Brakuje trzech ob-

razków. Znajdziesz je w „Wycinankach-sk∏adankach”. Obejrzyj je dok∏adnie.

– Pos∏uchaj historyjki o pewnym rodzeƒstwie. (Nauczyciel czyta tekst).

– U∏ó˝ obrazki we w∏aÊciwej kolejnoÊci i wklej je.

– Opowiedz, co si´ wydarzy∏o.

Mo˝na te˝ zaproponowaç dzieciom u∏o˝enie opowiadania na podstawie historyjki obrazko-

wej (np. jedno dziecko opowiada, a dwoje – „rodzeƒstwo” – ilustruje t´ opowieÊç ruchem

i gestem).

• „Bliêniak” – zabawa ruchowa. Nauczyciel prosi, by dzieci dobra∏y si´ w pary i stan´∏y

naprzeciw siebie. Jedno dziecko wykonuje wymyÊlone przez siebie ruchy, drugie stara

si´ je jednoczeÊnie odtwarzaç, niczym lustrzane odbicie partnera. Ruchy nie powinny

byç zbyt szybkie i skomplikowane. Na znak nauczyciela (np. gra na trójkàcie) nast´pu-

je zamiana ról.

Propozycje zaj´ç

– „Rodzeƒstwo” (nr 9)

cz. 2, s. 21

cz. 2,

s. 27, klej, klocki

trójkàt

117. Jak opiekowaç si´ maleƒstwem?

Zapis w dzienniku:

I. „Rodzeƒstwo” – utrwalanie piosenki. „Kiedy by∏em ma∏y” – swobodne wypowiedzi dzieci

na podstawie w∏asnych wspomnieƒ, doskonalenie wypowiedzi w czasie przesz∏ym.

II. A. „Co jest potrzebne niemowlakowi?” – wybieranie zabawek i przedmiotów potrzebnych

do piel´gnacji niemowl´cia. „Mniam, mniam” – przygotowywanie posi∏ku dla „braciszka”,

przyrzàdzanie kaszki b∏yskawicznej, okreÊlanie smaku i zapachu potrawy.

II. B. „Zabawy z bratem” – çwiczenia gimnastyczne z wykorzystaniem przyrzàdu.

III. „Spacer z maleƒstwem” – opowieÊç ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• okreÊlam tempo, nastrój i dynamik´ piosenki,

• Êpiewam piosenk´ w grupie,

• ch´tnie dziel´ si´ z innymi swoimi wspomnieniami,

• dobieram przedmioty wed∏ug wybranego kryterium,

• ucz´ si´ opiekowaç m∏odszym rodzeƒstwem,

• ustalam przebieg ró˝nych czynnoÊci, wyznaczam cel i planuj´ zadania gwarantujàce jego

osiàgni´cie,

• wykonuj´ çwiczenia gimnastyczne wymagajàce wykorzystania przyrzàdów,

• çwicz´ zwinnoÊç, zr´cznoÊç i zmys∏ równowagi,

• rozwijam wyobraêni´, bioràc udzia∏ w tworzeniu opowieÊci ruchowych.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Rodzeƒstwo” – utrwalanie piosenki. Nauczyciel w∏àcza p∏yt´ z nagraniem piosenki. Dzie-

li dzieci na dwie grupy. Jedna otrzymuje instrumenty perkusyjne, na których ma graç rów-

ne çwierçnuty, a druga ma Êpiewaç i ilustrowaç treÊci przekazywane w piosence, np. zawià-

zywanie sznurowad∏a, pompowanie kó∏ w rowerze, bujanie si´ na huÊtawce. Po poprawnym

zaÊpiewaniu piosenki nauczyciel pyta dzieci, jak by∏a wykonywana: szybko, wolno czy

umiarkowanie. W ten sposób zwraca uwag´ na ró˝ne tempo w muzyce:

Ta piosenka zach´-

ca do marszu, a gdyby by∏a szybka – to do biegu. W dalszym ciàgu rozmowy dzieci opowia-

dajà, jaki nastrój ma piosenka. Nauczyciel dodaje, ˝e mo˝e byç wykonana cicho lub g∏oÊno.

Na zakoƒczenie prosi dzieci, aby zwrotki piosenki Êpiewa∏y cicho, a refren g∏oÊno.

• „Kiedy by∏em ma∏y” – wspomnienia z wczesnego dzieciƒstwa. Nauczyciel zapowiada wczeÊ-

niej rozmow´ na ten temat i prosi, aby dzieci przynios∏y zdj´cia, a tak˝e zdoby∏y jak naj-

wi´cej informacji od rodziców o pierwszych dniach, miesiàcach i latach swojego ˝ycia. Pod-

czas zaj´ç dzieci pokazujà swoje fotografie i opowiadajà o wspominanych przez rodziców

okolicznoÊciach, w których zosta∏y zrobione. Nauczyciel zwraca uwag´, by dzieci u˝ywa∏y

czasu przesz∏ego i wzbogaca∏y wypowiedzi, przytaczajàc ró˝ne szczegó∏y.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Co jest potrzebne niemowlakowi?” – zabawa dydaktyczna. WÊród zgromadzonych przez

nauczyciela przedmiotów znajdujà si´ zabawki i rzeczy niezb´dne do piel´gnacji ma∏ego

dziecka. Zadanie dzieci polega na posegregowaniu przedmiotów i wybraniu tych, które sà

98 Propozycje zaj´ç

– „Rodzeƒstwo” (nr 9–10)

instrumenty perkusyjne

albumy ze zdj´ciami
dzieci z okresu
wczesnego dzieciƒstwa

ubranka i buciki dla
niemowlàt, grzechotki,
smoczki, pieluchy itp.;

niezb´dne do piel´gnacji niemowl´cia, oraz okreÊleniu ich przeznaczenia, np.:

pieluchy – do

przewijania, grzechotki – do zabawy. Dzieci zastanawiajà si´ równie˝, jakie przedmioty

mogà byç niebezpieczne dla malucha i dlaczego, np.

Zabawki sk∏adajàce si´ z drobnych

elementów – maluszek mo˝e je po∏knàç.

• „Mniam, mniam” – przygotowywanie posi∏ku dla „braciszka”. Nauczyciel pyta dzieci, co ja-

da ich m∏odszy brat lub siostra. WyjaÊnia, dlaczego maluchy muszà jeÊç lekkostrawne, pó∏-

p∏ynne i papkowate potrawy (brak z´bów, wra˝liwy uk∏ad trawienny), a nast´pnie zach´ca

do wspólnego przygotowania posi∏ku dla najm∏odszego cz∏onka rodziny. W tym celu daje

ka˝demu dziecku miseczk´ z ciep∏à przegotowanà wodà, miark´ kaszki dla niemowlàt i ∏y-

˝eczk´. Dzieci mieszajà kaszk´ z wodà a˝ do uzyskania jednolitej konsystencji. Nauczyciel

zwraca uwag´, ˝e kaszka nie mo˝e byç zbyt goràca, ˝eby nie poparzyç malucha, a karmie-

nie powinno si´ odbywaç pod kontrolà osoby doros∏ej. Dzieci doprawiajà kaszk´ sokiem

i owocami, aby by∏a smaczniejsza. W dalszym ciàgu rozmowy nauczyciel pyta:

Jakimi s∏o-

wami rodzice zach´cajà m∏odsze rodzeƒstwo do jedzenia?, W jaki sposób karmià maluchy?

(np. sadzajà, nak∏adajà Êliniak, zach´cajà do jedzenia). Dzieci odpowiadajà, a nast´pnie

same próbujà okreÊliç zapach i smak przygotowanej potrawy.

II. B.

• „Zabawy z bratem” – çwiczenia gimnastyczne.

Cz´Êç I:

1. „Spacer” – çwiczenie orientacyjno-porzàdkowe. Dzieci biegajà po sali, trzymajàc w r´-

kach koƒce lasek. Na dany sygna∏ zatrzymujà si´, opierajà laski poziomo na g∏owie i zgod-

nie z poleceniem:

– chodzà we wspi´ciu na palcach,

– chodzà jak gàsienica,

– zatrzymujà si´ w rozkroku i wykonujà sk∏on w przód, tak aby laska wraz z nogami two-

rzy∏a liter´ A.

Ka˝de çwiczenie powinien zapowiadaç inny sygna∏ ustalony wczeÊniej przez nauczyciela.

Cz´Êç II:

2. „Skakanka” – çwiczenia du˝ych grup mi´Êniowych. Dzieci trzymajà w r´kach koƒce la-

sek. Na polecenie nauczyciela przechodzà przez lask´ jednà, potem drugà nogà. Nast´pnie,

przesuwajàc lask´ za plecami, unoszà jà nad g∏ow´ i przenoszà do przodu. Przechodzenie

przez lask´ mo˝na çwiczyç, zaczynajàc ruch od ty∏u (wtedy laska w poczàtkowej fazie znaj-

dzie si´ za plecami dziecka).

3. „Si∏acze” – çwiczenia mi´Êni grzbietu. Le˝enie przodem z laskà trzymanà za koƒce:

– podnoszenie laski w przód i wytrzymanie,

– podnoszenie czo∏a laskà, sk∏on tu∏owia w ty∏, ramiona zgi´te w ∏okciach.

4. „WyÊcig” – çwiczenia o˝ywiajàce. Biegi w ró˝nych kierunkach z omijaniem lasek lub

przeskakiwaniem przez le˝àce laski. Na sygna∏ nauczyciela dziecko zatrzymuje si´ przy

najbli˝szej lasce.

5. „Spacer po linie” – çwiczenia stóp. Dzieci palcami stóp obejmujà jeden koniec laski

i przesuwajà si´ po niej krokiem dostawnym do drugiego koƒca. Ca∏y czas majà podkurczo-

ne palce stóp.

Uwaga! åwiczenia 4. i 5. nale˝y przeprowadziç ∏àcznie.

6. „Âlimak” – çwiczenie mi´Êni brzucha. Le˝enie ty∏em, laska trzymana w górze oburàcz.

Przek∏adanie nóg przez lask´ do przodu i do ty∏u.

7. „Kto lepszy?” – çwiczenie zr´cznoÊciowe. Dzieci stojà w rozsypce w du˝ych odst´pach.

– Ustawiajà lask´ pionowo na pod∏odze i starajà si´ jà z∏apaç, zanim upadnie.

– Ustawiajà lask´ pionowo na d∏oni (lewej lub prawej) i starajà si´ jà utrzymaç jak najd∏u˝ej.

Propozycje zaj´ç

ostra gàbka, zabawki
sk∏adajàce si´ z drobnych
elementów, pinezki,
kredki o∏ówkowe itp.

kaszka b∏yskawiczna,
ciep∏a przegotowana
woda, sok, owoce,
naczynia, ∏y˝eczki

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 148–151, zestaw 4

laski (1 dla ka˝dego
dziecka), kocyki (1 dla
dwojga çwiczàcych
dzieci)

8. „Poka˝, czy potrafisz” – improwizacja ruchowa z laskà. Ruchy drwala, oszczepnika, za-

miatacza ulic, cyrkowca, flecisty, florecisty itp.

9. „Zobacz, jak to si´ robi” – çwiczenia wyprostne. Siad skrzy˝ny, laska z ty∏u za plecami

– przesuwanie laski poziomo i skoÊnie: „wycieranie pleców r´cznikiem”.

10. „Spróbuj tak, jak ja” – çwiczenie równowagi. Chód po lasce, roz∏o˝one r´ce pomagajà

utrzymaç równowag´.

11. „WyÊcigi samochodów” – bieg. Dzieci dobierajà si´ parami, stojàc jedno za drugim,

ujmujà lask´ za koƒce. Na dany sygna∏ „pojazdy” ruszajà – dzieci biegajà w ró˝nych kierun-

kach lub po obwodzie ko∏a. Tempo i rodzaj biegu mogà byç dowolne lub narzucone przez

nauczyciela. Mo˝e byç to zwyk∏y bieg, bieg pod górk´, z górki. Po pewnym czasie dziecko,

które by∏o z przodu – „woênica”, ust´puje miejsca koledze, a samo przechodzi do ty∏u.

12. „Szermierka” – çwiczenie zwinnoÊci. Dzieci ustawione parami twarzà do siebie poru-

szajà laskami, naÊladujàc walk´ szermierczà.

13. „Z górki na pazurki” – çwiczenia si∏owe. Jedno dziecko pozostaje w siadzie kl´cznym

na krà˝ku lub kocu, drugie ciàgnie je za pomocà lasek. åwiczenie mo˝na wykonaç jedynie

na p∏askim i Êliskim pod∏o˝u.

14. „Skoki” – dowolne skoki przez lask´ – przodem, bokiem, ty∏em.

Cz´Êç III:

15. „Powitanie” – çwiczenia wyprostne. Siad kl´czny, laska trzymana za koƒce oburàcz,

wzniesiona w gór´. G∏´boki sk∏on tu∏owia w przód do „uk∏onu japoƒskiego” i wyprost.

16. „Wspinaczka” – çwiczenia stóp. Dzieci siadajà, trzymajàc oburàcz lask´ ustawionà pio-

nowo. Palcami stóp wspinajà si´ po lasce w gór´ i schodzà w dó∏.

17. „Bawimy si´ w szko∏´” – çwiczenia uspokajajàce. Dzieci swobodnie maszerujà po sali,

na dany znak przyjmujà pozycje zapowiadane przez nauczyciela:

– le˝enie ty∏em z laskà po∏o˝onà poziomo przy g∏owie tak, aby wyprostowane cia∏o i laska

tworzy∏y liter´ T,

– le˝enie ty∏em z laskà po∏o˝onà po prawej stronie tak, ˝eby laska i cia∏o dziecka tworzy∏y

cyfr´ 1,

– uk∏adanie kwadratów z lasek: dzieci dobierajà si´ czwórkami i uk∏adajà ze swoich lasek

kwadrat, a nast´pnie ka˝de dziecko siada skrzy˝nie (w pozycji skorygowanej przez nauczy-

ciela) przy swoim boku kwadratu.

18. „Taniec” – taniec na lasce (çwiczenia stóp). Dzieci obejmujà palcami stóp lask´ na Êrod-

ku i wykonujà skr´ty tu∏owia (naÊladujàc taniec).

19. „Odpoczynek” – marsz w rytmie muzyki i odk∏adanie lasek na wyznaczone miejsce we-

d∏ug wywo∏ywanych kolorów.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Spacer z maleƒstwem” – opowieÊç ruchowa. Nauczyciel prosi, ˝eby dzieci, s∏uchajàc opo-

wiadania, naÊladowa∏y czynnoÊci, o jakich mówi narrator. Dzieci spacerujà po sali i wyobra-

˝ajà sobie, ˝e prowadzà wózek z maleƒstwem. Nauczyciel wyjaÊnia, ˝e w rzeczywistoÊci to

nie by∏oby mo˝liwe, bo karmienie i spacery z m∏odszym rodzeƒstwem mogà si´ odbywaç

tylko w obecnoÊci osoby doros∏ej.

DziÊ postanowi∏em wybraç si´ z moim m∏odszym braciszkiem na spacer. Chocia˝ Êwieci∏o

s∏onko, by∏o dosyç ch∏odno. Chcàc skorzystaç z pi´knej pogody, zaczà∏em przygotowywaç bra-

ciszka do wyjÊcia. Nakarmi∏em go kaszkà, którà tak lubi, i delikatnie wytar∏em mu buzi´, bo

by∏a ca∏a wybrudzona s∏odkà papkà. W∏o˝y∏em braciszkowi czyste Êpioszki i bluzeczk´, na no-

gi buciki z mi´kkiej we∏ny, czapk´ na g∏ow´ i kombinezon. Tak ubranego braciszka po∏o˝y∏em

delikatnie w wózku. Ca∏y czas si´ uÊmiecha∏. Tu˝ przed wyjÊciem posmarowa∏em mu buzi´

kremem dla niemowlàt i dla pewnoÊci – przykry∏em go kocem. Sam szybko si´ ubra∏em, ˝eby

100 Propozycje zaj´ç

– jak mówi mama – ma∏y si´ „nie przegrza∏”. Na dworze wolno pcha∏em wózek pod górk´, ale

potem szybko z niej zje˝d˝aliÊmy, co mnie i bratu bardzo si´ podoba∏o. SpacerowaliÊmy po par-

ku, skr´caliÊmy alejà na prawo, a potem na lewo. Po pewnym czasie ma∏y zaczà∏ p∏akaç, wi´c

szybko pomaszerowaliÊmy w stron´ domu. Kiedy byliÊmy na miejscu, mama przebra∏a brata,

bo mia∏ ju˝ mokrà pieluszk´, w dodatku dopomina∏ si´ o kolejnà porcj´ kaszki. Ju˝ nie mog´

si´ doczekaç, kiedy podroÊnie i razem b´dziemy wychodziç na podwórko, by pograç w pi∏k´.

Ale na razie – cii, buziak na dobranoc i niech Êpi, mo˝e wtedy szybciej uroÊnie…

118. Kiedy jestem smutny,

a kiedy weso∏y

Zapis w dzienniku:

I. „Bawi´ si´ weso∏o” – zabawy rytmiczne przy muzyce ze zmianà tempa. „Weso∏y – smutny”

– çwiczenia j´zykowe, wyszukiwanie s∏ów o przeciwstawnym znaczeniu.

II. A. „Weso∏ek i smutasek” – wykonywanie kukie∏ek.

II. B. „Kiedy jestem smutny, a kiedy weso∏y?” – tworzenie dialogów na dany temat z wykorzy-

staniem kukie∏ek, wprawki dramowe.

III. „Buêka” – zabawa z wycinankà przedstawiajàcà buzi´ dzieci´cà. „RadoÊç i smutek” – za-

bawa pantomimiczna.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• poruszam si´ zgodnie z tempem muzyki,

• wymieniam wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym do podanego wyrazu,

• projektuj´ kukie∏ki – symbole uczuç: smutku i radoÊci,

• szukam w∏asnych rozwiàzaƒ konstrukcyjnych podczas wykonywania kukie∏ek,

• rozpoznaj´ i nazywam emocje oraz uczucia przyjemne i nieprzyjemne,

• poszerzam zasób s∏ownictwa zwiàzany z emocjami,

• rozwijam umiej´tnoÊci j´zykowe poprzez swobodnà twórczoÊç s∏ownà,

• opowiadam o swoim nastroju,

• odczytuj´ i wyra˝am emocje.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Bawi´ si´ weso∏o” – zabawy rytmiczne przy muzyce. Dzieci tworzà ko∏o i maszerujà po sa-

li. Zgodnie z poleceniami nauczyciela, s∏yszàc szybkie rytmy wygrywane na tamburynie, bie-

gajà i klaszczà w d∏onie, s∏yszàc wolne rytmy – czworakujà. Aby zwi´kszyç stopieƒ trudno-

Êci, nauczyciel zmienia instrumenty i tempo muzyki, np. szybko gra na tamburynie, wolno

na trójkàcie. Zadaniem dzieci jest dostosowanie tempa ruchu do zmiennego tempa muzyki.

• „Weso∏y – smutny” – çwiczenia j´zykowe. Nauczyciel rozmawia z dzieçmi o uczuciach. Dzie-

ci uczà si´ nazywaç znane sobie emocje i opisujà oznaki, jakie mogà im towarzyszyç, np.

gniew – p∏acz, tupanie, marszczenie czo∏a. Nauczyciel zwraca uwagà na przeciwstawne zna-

czenie u˝ywanych przez nie okreÊleƒ, np. weso∏y – smutny, p∏aczàcy – uÊmiechni´ty.

101

Propozycje zaj´ç

instrumenty perkusyjne

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Weso∏ek i smutasek” – robienie kukie∏ek, które b´dà odgadywa∏y i pokazywa∏y ró˝ne emo-

cje. Nauczyciel przygotowuje rozmaite materia∏y, tj. skarpety, papiery, flamastry, tkaniny

itp., z których dzieci mogà korzystaç zale˝nie od w∏asnej pomys∏owoÊci. Zadanie polega na

stworzeniu „postaci” wyra˝ajàcej ró˝ne emocje: radoÊç, smutek, gniew. Doklejajàc oczy, no-

sy, usta i w∏osy, powinny próbowaç nadaç kukie∏kom okreÊlone cechy. Nauczyciel czuwa

nad starannoÊcià wykonania zadania. Po skoƒczonej pracy dzieci porzàdkujà sto∏y i przed-

stawiajà wykonane kukie∏ki.

II. B.

• „Kiedy jestem smutny, a kiedy weso∏y?” – swobodna twórczoÊç s∏owna, tworzenie dialogów

na podany temat z wykorzystaniem wykonanych kukie∏ek. Nauczyciel prosi, by dzieci

nada∏y imiona swoim kukie∏kom i zach´ca do odegrania okreÊlonych scenek sytuacyjnych.

Mogà to byç dialogi siostry z bratem. Nauczyciel czyta krótkie wprowadzenie i prosi dzie-

ci, aby odgrywanym scenkom nada∏y pozytywne zakoƒczenie, a póêniej opisa∏y emocje to-

warzyszàce rodzeƒstwu w czasie rozmowy.

1. M∏odsza siostra zepsu∏a ulubiony samochód brata. Schowa∏a go przez nim i nie przyzna-

∏a si´ do tego, co zrobi∏a. Brat jest bardzo z∏y, a siostra próbuje go przeprosiç.

2. M∏odszy brat sam zjad∏ ca∏y deser. Siostra, która mia∏a na deser wielkà ochot´, jest obra-

˝ona. Brat próbuje przeprosiç siostr´.

3. Siostra nie mo˝e oglàdaç ulubionej kreskówki, bo m∏odszy brat bawi si´ g∏oÊno zabawkà

na baterie. Siostra nie chce odejÊç od telewizora, chocia˝ brat jà o to prosi. Jest mu bardzo

smutno.

4. Starszy brat jest szcz´Êliwy, bo koledzy zaproponowali mu wspólnà gr´ w pi∏k´ na osiedlo-

wym boisku. Siostra bardzo chcia∏aby pójÊç z bratem. Próbuje go przekonaç, ˝eby jà ze sobà

zabra∏.

5. M∏odsza siostra tak g∏oÊno bawi si´ z kole˝ankami, ˝e jej brat nie mo˝e czytaç komiksu.

Prosi, by dziewczynki przesta∏y mu przeszkadzaç.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Buêka” – zabawa z wycinankà przedstawiajàcà buzi´ dzieci´cà. Nauczyciel zach´ca dzieci,

by zgodnie z instrukcjà, starannie wykona∏y zadanie z „Wycinanek-sk∏adanek”. Po skoƒczo-

nej pracy prosi, by dzieci usiad∏y parami i pokazujàc min´ weso∏à lub smutnà, opowiedzia-

∏y koledze, jak si´ czujà. Zainspirowane przez nauczyciela, dzieci zastanawiajà si´, jak mo˝-

na pomóc koledze (lub kole˝ance), który pokazuje smutnà min´, np. wybawiç go z k∏opotu,

powiedzieç coÊ mi∏ego, pocz´stowaç czymÊ s∏odkim.

• „RadoÊç i smutek” – zabawa pantomimiczna. Dzieci siadajà ko∏em, nauczyciel prosi, by

przypomnia∏y sobie takie zdarzenia, które przynios∏y im radoÊç lub smutek, np. otrzy-

manie upragnionego prezentu, zgubienie ulubionej zabawki. Dzieci s∏uchajà uwa˝nie

opowiadania kolegów i próbujà nadaç historyjkom krótkie tytu∏y, np. „St∏uczone kola-

no”. Na polecenie nauczyciela starajà si´ dostosowaç mimik´ twarzy do stanu emocjonal-

nego, jaki ten tytu∏ mia∏by wywo∏ywaç. Na dane has∏o dzieci uÊmiechajà si´ lub robià

smutnà min´.

102 Propozycje zaj´ç

tkaniny, flamastry,
tektura, w∏óczka, nitki,
skarpety, papier
samoprzylepny

kukie∏ki

cz. 2,

s. 7 (instrukcja), 29–30
(projekt), czerwony
sznurek o d∏ugoÊci 15 cm

119. „Ciàgle ona!”

Zapis w dzienniku:

I. „Ko∏yska” – zabawa w parach, çwiczenia metodà ruchu rozwijajàcego W. Sherborne. „Aaa,

kotki dwa” – Êpiewanie znanych ko∏ysanek.

II. A. „Ciàgle ona!” – wys∏uchanie opowiadania, oglàdanie fotografii i wspominanie zdarzeƒ

z wczesnego dzieciƒstwa pami´tanych lub us∏yszanych od rodziców; próba zdefiniowania poj´-

cia „zazdroÊç”.

II. B. „Kàpiemy niemowlaka” – zabawa dydaktyczna z przyniesionymi z domu lalkami boba-

sami: ustalanie kolejnych czynnoÊci, wskazanie koniecznych Êrodków ostro˝noÊci.

III. „Dostarczamy towar do sklepów” – praca z „Kajecikiem”. „Pozytywka” – wys∏uchanie me-

lodii, improwizacje ruchowe.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• Êpiewam swojà ulubionà ko∏ysank´,

• z uwagà s∏ucham czytanego opowiadania,

• doskonal´ umiej´tnoÊç poprawnego i zrozumia∏ego wypowiadania si´ na dany temat,

• zastanawiam si´, co wywo∏uje zazdroÊç i jak poskromiç to uczucie,

• potrafi´ opiekowaç si´ m∏odszym rodzeƒstwem,

• rozumiem koniecznoÊç pomagania rodzicom w czynnoÊciach domowych,

• rozumiem, co znaczy okreÊlenie „tyle samo”,

• klasyfikuj´ przedmioty wed∏ug wskazanego kryterium,

• dope∏niam zbiór do okreÊlonej liczby elementów,

• wyra˝am ruchem charakter muzyki.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Ko∏yska” – çwiczenia metodà ruchu rozwijajàcego W. Sherborne. Dzieci ustawiajà si´

w pary. Jedno dziecko k∏adzie si´ na plecach na pod∏odze z podkurczonymi nogami, które

obejmuje r´kami, tak by jego cia∏o utworzy∏o „ko∏ysk´”. Drugie dziecko siada przy nim

i nucàc ko∏ysank´, delikatnie wprawia go w ruch (buja). Na znak nauczyciela (gra na trój-

kàcie) dzieci zamieniajà si´ rolami i powtarzajà çwiczenie.

• „Aaa, kotki dwa” – Êpiewanie znanych ko∏ysanek. Nauczyciel zach´ca dzieci, by przypo-

mnia∏y sobie i zaÊpiewa∏y znane ko∏ysanki. Pyta:

Kiedy i dlaczego Êpiewa si´ ko∏ysanki?

Nast´pnie wspólnie z dzieçmi zastanawia si´, jakie warunki i jakie post´powanie mo˝e za-

gwarantowaç spokojny sen (np. lekka kolacja, posprzàtanie zabawek, kàpiel, umycie z´bów,

wywietrzenie pokoju, Êwie˝a poÊciel, wyciszenie).

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Ciàgle ona!” – s∏uchanie opowiadania, oglàdanie fotografii i wspomnienia z wczesnego

dzieciƒstwa, próba zdefiniowania poj´cia „zazdroÊç”.

Ciàgle ona!

O zazdroÊci

Od czterech tygodni Daniel ma siostr´. Ma na imi´ Natalia i nie robi nic innego tyl-

ko p∏acze i sika w pieluchy. Tak przynajmniej uwa˝a Daniel. Odkàd pojawi∏a si´ Natalia,

103

Propozycje zaj´ç

trójkàt

M. Mai, „Ciàgle ona!”
[w:] M. Mai, „Moje
pierwsze opowiastki”,
Wydawnictwo „JednoÊç”,
Kielce 2005, s. 104

wszystko kr´ci si´ wokó∏ niej, ale dzisiaj Daniel chce wreszcie znowu pograç z tatà

w memory.

– Nie mam czasu, musz´ wykàpaç Natalk´ – mówi tata.

Daniel tupie nogà i krzyczy:

– Nigdy nie masz czasu! Ciàgle tylko nià si´ zajmujesz, a nie mnà! Niech ona sobie

idzie!

– Pos∏uchaj, mam pomys∏ – zaczyna tata – pomo˝esz mi wykàpaç Natalk´. Ona na pew-

no zaraz potem uÊnie, a my b´dziemy mogli pograç w memory.

– Ale bardzo, bardzo d∏ugo – domaga si´ Daniel.

Podczas kàpieli Natalka rozchlapuje wsz´dzie wod´, a brat razem z nià, tata jest prze-

moczony do suchej nitki! Siostrzyczka piszczy z zadowolenia i Daniel te˝ si´ Êmieje. Po kà-

pieli tata k∏adzie córeczk´ do ∏ó˝eczka, a Daniel wk∏ada jej do buzi smoczek, bez którego ona

nie zaÊnie. Potem tata i synek wychodzà cichutko do du˝ego pokoju, gdzie czeka na nich gra.

Manfred Mai

Po wys∏uchaniu opowiadania dzieci odpowiadajà na pytania nauczyciela:

Jak si´ czu∏ Da-

niel, gdy w domu pojawi∏a si´ Natalka? W czym ch∏opiec pomóg∏ tacie? Jakie zakoƒcze-

nie mia∏a ta historia? itp. Nauczyciel zach´ca dzieci do podj´cia próby zdefiniowania po-

j´cia „zazdroÊç”. Wspólnie rysujà buêk´ z minà kogoÊ zazdrosnego (np. zmru˝one oczy,

grymas ust, wypieki). Próbujà powiedzieç, jakie wydarzenie albo rzecz mo˝e wywo∏aç

uczucie zazdroÊci (np. pojawienie si´ rodzeƒstwa, ciekawsza zabawka kolegi). Wspólnie

zastanawiajà si´ nad tym uczuciem, czy jest ono potrzebne i czy mo˝e kogoÊ skrzywdziç?

Starajà si´ znaleêç „recept´” na roz∏adowanie tego uczucia (np. rozmowa, lepsza moty-

wacja). Nast´pnie nauczyciel zach´ca dzieci do obejrzenia fotografii i przedmiotów z naj-

wczeÊniejszego okresu ich ˝ycia. PodkreÊla, ˝e rodzice opiekowali si´ nimi w taki sam

sposób, w jaki opiekujà si´ teraz ich m∏odszym rodzeƒstwem, i poÊwi´cali im równie du-

˝o czasu. Proponuje, by dzieci u∏o˝y∏y rysunkowy spis czynnoÊci, w których mog∏yby

uczestniczyç (np. sprzàtanie pokoju, przygotowywanie zabawek do kàpieli, zabawa

z m∏odszym rodzeƒstwem) i zg∏osi∏y rodzicom gotowoÊç pomagania w opiekowaniu si´

najm∏odszym cz∏onkiem rodziny.

II. B.

• „Kàpiemy niemowlaka” – zabawa dydaktyczna z przyniesionymi z domu lalkami. Na pole-

cenie nauczyciela dzieci ze swoimi bobasami siadajà ko∏em i wyobra˝ajà sobie, ˝e przygo-

towujà do kàpieli m∏odszego brata czy siostr´. Nauczyciel przypomina, ˝e muszà szczegól-

nie uwa˝aç, by nie zrobiç dziecku krzywdy: nie szarpaç, nie krzyczeç, nie potrzàsaç nim.

JednoczeÊnie zaznacza, ˝e wszystkie czynnoÊci zwiàzane z piel´gnacjà i opiekà nad ma∏ym

dzieckiem spoczywajà na rodzicach (lub opiekunach), starsze dzieci mogà jedynie im towa-

rzyszyç i wykonywaç te czynnoÊci, o które zostanà poproszone (np. podanie r´cznika, przy-

gotowanie zabawek).

Dzieci nie mogà samodzielnie kàpaç ani podnosiç niemowl´cia!

Po tych uwagach nauczyciel dzieli grup´ na trzy zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ przygotowuje rzeczy

potrzebne do kàpieli. Nauczyciel bierze bobasa i pokazuje, w jaki sposób nale˝y kàpaç nie-

mowl´. Przed kàpielà sprawdza temperatur´ wody (wk∏adajàc do niej ∏okieç), nast´pnie po-

lewa bobasa delikatnie wodà, namydla za pomocà mi´kkiej myjki, dok∏adnie myje wszystkie

fa∏dki i sp∏ukuje mydliny. Po kàpieli wyciera lalk´, smaruje lekko kremem dla niemowlàt.

Dzieci przyglàdajà si´ uwa˝nie wszystkim czynnoÊciom wykonywanym przez nauczyciela

i przyst´pujà do kàpania swoich bobasów, starajàc si´ post´powaç zgodnie ze wskazówkami

nauczyciela. Po kàpieli ubierajà i usypiajà lalki, Êpiewajàc im ko∏ysanki. Zaj´cia koƒczà si´

rozmowà, w której nauczyciel wspólnie z dzieçmi okreÊla stopieƒ trudnoÊci zadania i oma-

wia kolejne etapy kàpieli bobasa.

104 Propozycje zaj´ç

karton, flamastry,
kolekcja przedmiotów
z okresu niemowl´cego,
fotografie

lalki bobasy, wanienki
z wodà, maty
antypoÊlizgowe, mi´kkie
gàbki, r´czniki, ubranka
dla lalek, akcesoria
do piel´gnacji niemowlàt

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Dostarczamy towar do sklepów” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel dzieli grup´ na trzy

równoliczne zespo∏y. Ka˝demu zespo∏owi wr´cza miseczk´ z chrupkami kukurydzianymi

i prosi, by dzieci spróbowa∏y podzieliç chrupki tak, by ka˝de dziecko mia∏o ich tyle samo.

Zwraca uwag´, ˝e podczas podzia∏u nie wolno zjadaç chrupek i w razie potrzeby nale˝y od-

daç ró˝nic´ (np. o jeden wi´cej). Dzieci rozdzielajà chrupki, nadwy˝k´ oddajà nauczycielowi

i t∏umaczà, w jaki sposób próbowa∏y dokonywaç podzia∏u, który z nich przyniós∏ najlepsze

rezultaty (wydawanie po jednym dla ka˝dego dziecka). Nast´pnie nauczyciel zach´ca dzie-

ci do wykonania çwiczeƒ w „Kajeciku”. Czyta kolejne polecenia, prosi o ostro˝noÊç podczas

u˝ywania no˝yczek i pomaga w wykonaniu zadaƒ.

– Sebek i Jagódka bawià si´ w kupowanie i sprzedawanie. Sebek chce mieç sklep ze s∏ody-

czami, a Jagódka z owocami. Pomó˝ im zgromadziç towar w sklepach. Oderwij ˝ó∏ty pasek

z ma∏ymi obrazkami. Wytnij je tak, aby ka˝dy obrazek by∏ osobno.

– Po∏ó˝ przed Sebkiem s∏odycze i policz je. Dorysuj tyle s∏odyczy, ˝eby razem by∏o dziesi´ç.

– Po∏ó˝ przed Jagódkà owoce i policz je. Dorysuj tyle owoców, aby razem by∏o dziesi´ç.

– Kto ma wi´cej towaru w sklepie: Sebek czy Jagódka?

• „Pozytywka” – wys∏uchanie melodii, improwizacje ruchowe. Dzieci s∏uchajà nagrania me-

lodii z pozytywki. Na poczàtku s∏ychaç wyraênie, jak pozytywk´ nakr´ca si´ kluczykiem,

a nast´pnie brzmi melodia „By∏y sobie kurki trzy”. Po zaprezentowaniu nagrania nauczy-

ciel wyjaÊnia dzieciom, ˝e pozytywka to mechaniczny instrument muzyczny grajàcy po na-

kr´ceniu. Dawno temu wykonywano zegary, pude∏eczka oraz najró˝niejsze zabawki z po-

zytywkami. DziÊ mo˝na tak˝e spotkaç pozytywki – miniaturki instrumentów, szkatu∏ki,

zabawki, a nawet figurki z porcelany, które taƒczà do muzyki. Nauczyciel zach´ca dzieci do

ponownego wys∏uchania melodii z pozytywki i wykonania improwizacji ruchowej. Podpo-

wiada, ˝e powinny si´ poruszaç podobnie jak manekiny. W dalszej cz´Êci zabawy nauczy-

ciel prezentuje nagranie walca granego na katarynce, która te˝ jest rodzajem pozytywki.

WyjaÊnia dzieciom, jak dzia∏a katarynka i pokazuje ten instrument na ilustracjach. S∏ucha-

jàc nagrania katarynki po raz drugi, dzieci mogà naÊladowaç zachowanie kataryniarza:

kr´cenie korbkà, powolny chód z katarynkà zawieszonà z przodu (na ramieniu, zamiast pa-

pugi, k∏adziemy jakiÊ rekwizyt). Potem „kataryniarz” k∏ania si´ i zbiera pieniàdze od pu-

blicznoÊci.

120. Kocha, lubi, szanuje

Zapis w dzienniku:

I. „Witamy si´” – niekonwencjonalne powitanie zaproponowane przez dzieci. „Szewczyk” – na-

uka dawnego taƒca.

II. A. „Ga∏àzka uczuç” – zabawa dydaktyczna z wykorzystaniem wyliczanki. „Kocha, lubi, sza-

nuje...” – próba okreÊlenia ró˝nych uczuç, o których mowa w wyliczance. „Mina weso∏a i smut-

na” – oglàdanie ilustracji w „Ksià˝ce”, okreÊlanie uczuç.

II. B. „Zabawy z kolegà” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „Uczucia przyjemne i przykre” – oglàdanie rysunków buziek i klasyfikowanie ich poprzez

oznaczanie wybranym kolorem (uzasadnienie wyboru koloru). „Weso∏a lala i smutny pajacyk”

– praca z „Kajecikiem”. „W gronie przyjació∏” – zabawa ruchowa.

105

Propozycje zaj´ç

„Kajecik” cz. 2, s. 22,
no˝yczki, klej

3 miseczki, chrupki
kukurydziane

– „Pozytywka” (nr 16),
„Katarynka” (nr 17)

obrazki przedstawiajàce
ró˝ne pozytywki,
katarynk´ i kataryniarza

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• poznaj´ kroki dawnego taƒca,

• taƒcz´ w parze zgodnie z rytmem muzyki,

• nazywam cz´Êci cia∏a,

• doskonal´ umiej´tnoÊç przeliczania i pos∏ugiwania si´ liczebnikami,

• ucz´ si´ okreÊlaç i rozpoznawaç stany emocjonalne oraz ich przyczyny,

• poszerzam zasób s∏ownictwa zwiàzanego z uczuciami,

• u˝ywam okreÊleƒ: kolory „smutne” i „weso∏e”, potrafi´ uzasadniç wybór koloru,

• rozumiem, ˝e ka˝dy mo˝e mieç odmienne zdanie na dany temat,

• próbuj´ okreÊlaç ró˝ne uczucia, szukajàc dalekich i bliskich skojarzeƒ.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Witamy si´” – niekonwencjonalne powitanie zaproponowane przez dzieci. Dzieci stajà

w dwuszeregu. Szeregi tworzà ko∏a – jedno wewnàtrz, drugie na zewnàtrz w odleg∏oÊci wy-

ciàgni´tych ramion. Na znak (np. klaÊni´cie) nauczyciela ko∏o Êrodkowe przesuwa si´ o jed-

no miejsce w prawo. Dzieci stojàce naprzeciw siebie witajà si´ ze sobà, dotykajàc si´ kolej-

no: ∏okciami, czo∏ami, kolanami, stopami itp. Powitanie trwa dopóty, dopóki nie stanà na-

przeciw siebie dzieci, które wita∏y si´ jako pierwsze.

• „Szewczyk” – nauka dawnego taƒca. Utwór sk∏ada si´ z dwóch cz´Êci – wolnej i szybkiej.

Dzieci ustawiajà si´ parami (najlepiej dziewczynka i ch∏opiec), twarzami zwrócone do sie-

bie. W cz´Êci wolnej taƒca najpierw dziewczynka, potem ch∏opiec, zgodnie z rytmem mu-

zyki (çwierçnutami), obchodzà siebie dooko∏a. Kiedy jedno z nich znajdzie si´ naprzeciwko

drugiego, k∏aniajà si´ sobie. Wypada to na koniec frazy w muzyce. Nast´pnie podajà sobie

prawe r´ce i kolejno wykonujà obrót, najpierw dziewczynka, a potem ch∏opiec. Taniec koƒ-

czà uk∏onem, zgodnie z muzykà. W drugiej cz´Êci taƒca – szybkiej, dzieci w parach biorà

si´ za r´ce i taƒczà krokiem dostawnym, raz w prawo, raz w lewo. Taniec koƒczà uk∏onem.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Ga∏àzka uczuç” – zabawa dydaktyczna z wyliczankà. Nauczyciel zach´ca dzieci do powta-

rzania s∏ów:

Kocha, lubi, szanuje, nie chce, nie dba, ˝artuje. T∏umaczy dzieciom, ˝e w cza-

sach m∏odoÊci ich dziadków wyliczanka ta mia∏a charakter wró˝by. Dziewcz´ta wypowia-

da∏y te s∏owa i, obrywajàc po jednym listku akacji lub p∏atku rumianku, stara∏y si´ poznaç

uczucia drogiej im osoby. Zadaniem dzieci jest u∏o˝enie bukietu, z którego b´dà mog∏y sobie

powró˝yç. W tym celu nauczyciel rozdaje im paski papieru i prosi, by na koƒcu ka˝dego

z nich doklei∏y listek, nast´pnie u∏o˝y∏y z tak ozdobionych pasków bukiet i przewiàza∏y

kolorowà wstà˝kà. Dzieci, powtarzajàc s∏owa wró˝by, odrywajà po jednym listku. Rozcza-

rowanych wró˝bà pociesza nauczyciel, t∏umaczàc, ˝e jest to tylko zabawa.

• „Kocha, lubi, szanuje...” – próba okreÊlenia uczuç wymienionych w wyliczance. Nauczyciel

zach´ca dzieci do szukania skojarzeƒ zwiàzanych z danym uczuciem. Nast´pnie prosi o do-

koƒczenie zdaƒ, np.

Kochaç – to znaczy..., JeÊli si´ kogoÊ kocha, to..., Lubiç – to znaczy...,

JeÊli si´ kogoÊ lubi, to... Dzieci kolejno koƒczà zdania i wspólnie próbujà okreÊliç uczucia

wymienione w wyliczance.

• „Mina weso∏a i smutna” – oglàdanie ilustracji w „Ksià˝ce”, okreÊlanie uczuç. Nauczyciel

prosi dzieci o przyjrzenie si´ pacynkom przedstawionym na obrazku i wykonanie poleceƒ:

– Popatrz na r´kawice. Która z nich jest smutna, a która weso∏a?

– Spójrz do lusterka i zrób takà min´, jakà ma weso∏a r´kawica.

– A teraz zrób takà min´, jakà ma smutna r´kawica.

106 Propozycje zaj´ç

– „Szewczyk” – muzyka
nieznanego kompozytora
(nr 18)

paski zielonego papieru,
papierowe listki, klej,
kolorowe tasiemki

s. 70–71

II. B.

• „Zabawy z kolegà” – çwiczenia gimnastyczne.

Nauczyciel zwraca si´ do dzieci, aby wykonujàc çwiczenia z kolegà (kole˝ankà), wspólnie

ustalali odpowiedni dla nich stopieƒ trudnoÊci. Zach´ca te˝ do zgodnej rywalizacji i do udzie-

lania sobie nawzajem wskazówek i pomocy.

Cz´Êç I:

1. „Kto pierwszy, ten lepszy” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa. Roz∏o˝one obr´cze, przy

ka˝dej z nich stoi jedno dziecko. Bieg mi´dzy obr´czami; na dany sygna∏ dzieci wskakujà

jak najszybciej do Êrodka najbli˝szej obr´czy. Zabaw´ mo˝na urozmaiciç, likwidujàc jednà

obr´cz. Jedno dziecko zostaje wówczas bez obr´czy. Po wznowieniu zabawy b´dzie musia-

∏o si´ poÊpieszyç.

2. „Tor przeszkód” – çwiczenia du˝ych grup mi´Êniowych. Le˝enie ty∏em – ka˝de dziecko

trzyma obr´cz oburàcz. Przewlekanie si´ przez obr´cz w pozycji le˝àcej, zaczynajàc od nóg.

åwiczenie mo˝e urozmaiciç dodatkowe zadanie: liczenie, ile razy ka˝demu dziecku uda∏o

si´ przesunàç przez obr´cz.

Cz´Êç II:

3. „Strzelanie z ∏uku” – çwiczenia tu∏owia (sk∏ony boczne). Siad skrzy˝ny, obr´cz z prawej

strony, trzymana oburàcz. NaÊladowanie napinania ∏uku ze sk∏onem tu∏owia w lewo. åwi-

czenie wykonujemy kilka razy, utrzymujàc obr´cz raz z prawej, raz z lewej strony.

4. „Kuku∏ka i zi´by” – zabawa bie˝na (wszystkie dzieci). Dzieci (zi´by) siedzà skrzy˝nie

w obr´czach (w gniazdach). Jedno dziecko pozostaje bez obr´czy – kuku∏ka bez gniazda. Na

sygna∏:

Zi´by wylatujà z gniazd! dzieci krà˝à w ró˝nych kierunkach, a na polecenie: Do

gniazd! – zajmujà miejsce w najbli˝szym gnieêdzie. Zi´ba, która straci∏a gniazdo, zostaje

kuku∏kà.

5. „Zabawa w chowanego” – çwiczenie mi´Êni brzucha. W siadzie prostym zaczepienie stóp

o Êrodek obr´czy trzymanej oburàcz. Wznoszenie nóg do siadu równowa˝nego z chwilowym

wytrzymaniem. Urozmaiceniem çwiczenia mo˝e byç le˝enie ty∏em z jednoczesnym nakry-

waniem si´ obr´czà przeniesionà prostymi r´kami za g∏ow´ (stopy oparte o Êrodek obr´czy,

kolana wyprostowane).

6. „Wiatraki” – çwiczenia mi´Êni grzbietu. Le˝enie przodem, chwyt obr´czy oburàcz

na szerokoÊç barków, ∏okcie proste:

a) uniesienie obr´czy w gór´ z lekkim sk∏onem tu∏owia w ty∏ i powrót do le˝enia,

b) przetaczanie si´ wraz z obr´czà w lewo i w prawo (ruch powinien byç p∏ynny, rytmicz-

ny). Dowolne çwiczenia z obr´czà.

7. „Wirówka” – çwiczenie zr´cznoÊci i zwinnoÊci. Zakr´cenie obr´czy w ustawieniu piono-

wym, a˝eby wirowa∏a, i bieganie wokó∏ niej w jednà i drugà stron´. Wskakiwanie dowolnie

do Êrodka obr´czy, kiedy obr´cz znajdzie si´ tu˝ przy pod∏o˝u.

8. „HuÊtawka” – çwiczenie stóp. Obr´cz ustawiona pionowo, palce stóp obejmujà jej kra-

w´dzie. Naciskajàc mocno palcami stóp, dzieci ko∏yszà obr´cze (pi´ty przywarte do pod-

∏o˝a).

9. „Kto silniejszy?” – çwiczenie si∏y. Dzieci tworzà pary. Jedno dziecko stoi wewnàtrz obr´-

czy, a drugie stara si´ wypchnàç je poza obr´cz.

10. „Zrób tak, jak ja” – çwiczenie równowagi. Stanie jednonó˝ w Êrodku obr´czy i wyko-

nywanie dowolnych ruchów wolnà nogà, np. zataczanie kó∏ek, pisanie znanych literek,

cyferek. Próba naÊladowania ruchów kolegi.

11. „Zajàczki” – czworakowanie. Dzieci tworzà pary i stajà luêno. Jedno dziecko w siadzie

skrzy˝nym trzyma dwie obr´cze – swojà i wspó∏çwiczàcego – z lewej i prawej strony w usta-

wieniu pionowym. åwiczàce dziecko przechodzi na czworakach przez jednà obr´cz, a przez

drugà próbuje przeskoczyç skokiem zaj´czym. Po pewnym czasie nast´puje zmiana ról.

107

Propozycje zaj´ç

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 146–148, zestaw 3

obr´cze (dla ka˝dego
dziecka jedna)

Cz´Êç III:

12. „Bystrzak” – çwiczenia uspokajajàce. Marsz w wysokim wspi´ciu z wzniesionymi obr´cza-

mi. Na dany przez nauczyciela sygna∏ dzieci k∏adà si´ na pod∏odze, przyjmujà pozycje – le˝e-

nie przodem, ty∏em, bokiem – tak, a˝eby obr´cz tworzy∏a z ich cia∏em cyfr´ 9 lub 6.

13. „Spryciarz” – çwiczenie stóp. Siad skulny podparty. Próba podnoszenia le˝àcych obr´-

czy palcami stóp.

14. „Po˝egnanie przyjació∏” – marsz po obwodzie ko∏a i zbieranie obr´czy.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Uczucia przyjemne i przykre” – oglàdanie rysunków buziek i klasyfikowanie ich przez

oznaczanie wybranym kolorem (uzasadnienie wyboru koloru). Nauczyciel prosi dzieci, by

na kartkach papieru narysowa∏y buêki, zgodnie z jego poleceniem, np. smutna, z∏a, weso-

∏a, Êmiejàca si´, obra˝ona, wÊciek∏a. Dzieci same dokonujà podzia∏u min uwidocznionych

na buêkach (na przyjemne i przykre). Z jednej strony uk∏adajà buêki z minami przyjemny-

mi, a z drugiej z przykrymi. Póêniej dzieci tworzà dwa zespo∏y, ka˝dy z ich cz∏onków ma za

zadanie na∏o˝yç d∏oƒmi na karton farby takiego koloru, który pasuje do narysowanych

min, np. przykre – czarny, szary, czerwony i przyjemne – niebieski, ˝ó∏ty, ró˝owy. Kiedy wy-

schnà farby, naklejajà buêki na karton. Po zakoƒczeniu pracy dzieci nazywajà i omawiajà

uczucia, jakie wyra˝ajà buêki, oraz t∏umaczà, dlaczego wybra∏y taki, a nie inny kolor, np.

z∏oÊç – z∏y jak burza (ciemny granat); radoÊç – weso∏y jak s∏onko (˝ó∏ty).

• „Weso∏a lala i smutny pajacyk” – praca z „Kajecikiem”: rysowanie po Êladzie. Dzieci siada-

jà ko∏em na dywanie. Nauczyciel zach´ca je, by na widok planszy z weso∏à buzià g∏oÊno kla-

ska∏y w d∏onie i wiwatowa∏y, np.

uuu, a widzàc buzi´ smutnà, uderza∏y d∏oƒmi o pod∏og´.

Nauczyciel pokazuje raz jednà, raz drugà plansz´, oczekujàc szybkiej reakcji dzieci. Aby

podnieÊç stopieƒ trudnoÊci, przyÊpiesza pokazywanie i zmienia kolejnoÊç przygotowanych

plansz (np. smutna – smutna – weso∏a). Po skoƒczeniu zabawy nauczyciel proponuje dzie-

ciom wykonanie zadania w „Kajeciku”. Czyta polecenia, a nast´pnie przypomina o dok∏ad-

nym i starannym wykonywaniu çwiczeƒ.

– „Rysuj” lalk´ palcem po Êladzie, zaczynajàc od kropek – najpierw g∏ow´, potem reszt´.

– „Rysuj” pajacyka palcem po Êladzie, zaczynajàc od kropek.

– Narysuj lalk´ i pajacyka kredkami po Êladzie.

– Pokoloruj ubranka lalki i pajacyka tak, jak chcesz.

– Zrób miny podobne do tych, jakie majà lalka i pajacyk.

• „W gronie przyjació∏” – zabawa ruchowa. Dzieci wspólnie z nauczycielem siadajà ko∏em na

dywanie. Nauczyciel proponuje, by uczestnicy zabawy zapraszali si´ wzajemnie do zaj´cia

miejsca obok siebie, u˝ywajàc, oprócz imion, porównaƒ wywo∏ywanych kolegów i kole˝a-

nek do rzeczy lub zjawisk, zawsze na podstawie pozytywnego skojarzenia. Sam jako pierw-

szy wywo∏uje dziecko, które ma przy nim usiàÊç, mówiàc:

Chc´, ˝eby obok mnie usiad∏a

Ewa – weso∏a jak s∏oneczko. Dziewczynka siada i zaprasza kolejnà osob´. Nauczyciel przy-

pomina, ˝e porównania nie mogà byç obraêliwe ani dokuczliwe.

Propozycje zaj´ç do tematów 116–120 opracowa∏a Aleksandra Wasiak

108 Propozycje zaj´ç

– „Szewczyk” – muzyka
nieznanego kompozytora
(nr 18)

flamastry, kartony,
2 du˝e arkusze papieru,
farby, klej

cz. 2, s. 23,

kredki, plansze z weso∏à
i smutnà buzià

121. Gdzie si´ podziewa wiosna?

Zapis w dzienniku:

I. „Grasz w zielone?” – zabawa ruchowa.

II. A. „PrzedwioÊnie” – wys∏uchanie wiersza M. Terlikowskiej i rozmowa na temat jego treÊci.

„Idzie wiosna” – rozmowa o pierwszych oznakach wiosny.

II. B. Spacer do pobliskiego parku lub do ogrodu przedszkolnego w celu zaobserwowania

zmian w przyrodzie wczesnà wiosnà. „Oznaki wiosny” – rozmowa inspirowana treÊcià wiersza

i spacerem.

III. „Pierwsze bazie”– wydzieranka z gazet i kolorowego papieru, doskonalenie ma∏ej motory-

ki. „Omiƒ ka∏u˝´” – zabawa ruchowa çwiczàca równowag´.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• rozpoznaj´ rzeczy w kolorze zielonym,

• uwa˝nie s∏ucham wiersza i odpowiadam na pytania dotyczàce jego treÊci,

• interesuj´ si´ Êwiatem przyrody,

• kulturalnie zachowuj´ si´ podczas spacerów i wycieczek,

• dostrzegam i opisuj´ zmiany w przyrodzie zachodzàce wczesnà wiosnà (ocieplenie, topnie-

nie Êniegu, kra na rzece, szata roÊlinna),

• wydzieram z papieru ró˝ne kszta∏ty,

• zachowuj´ ∏ad i porzàdek w miejscu, w którym pracuj´,

• bior´ aktywny udzia∏ w zabawach ruchowych.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Grasz w zielone?” – zabawa ruchowa. Dzieci siadajà ko∏em na dywanie. Nauczyciel spraw-

dza znajomoÊç kolorów. Wywo∏uje kolejno dzieci i prosi, aby wskaza∏y cz´Êç lub szczegó∏

swojego ubrania w kolorze niebieskim, zielonym lub ˝ó∏tym. Rozpoczynajàc zabaw´ „Grasz

w zielone?”, pyta któreÊ z dzieci:

Grasz w zielone? Dziecko odpowiada: Gram. Nauczyciel:

Masz zielone? Dziecko: Mam. W tym momencie dziecko wstaje i szuka koloru zielonego

w sali. Kiedy odnajdzie, wraca na miejsce i zadaje pytanie dziecku siedzàcemu obok:

Grasz

w zielone? itd. Zabawa toczy si´ dopóty, dopóki wszystkie dzieci nie wska˝à rzeczy w kolo-

rze zielonym.

II. A. Zaj´cia g∏ówne:

• „PrzedwioÊnie” – wys∏uchanie wiersza M. Terlikowskiej, czytanego przez nauczyciela,

wspólne omówienie treÊci utworu.

PrzedwioÊnie

Sczernia∏y dachy i pola.

Na drodze – b∏oto do kolan.

Go∏´bie gruchajà dziÊ g∏oÊniej:

– PrzedwioÊnie! PrzedwioÊnie! PrzedwioÊnie!

I wróble çwierkajà inaczej.

I wrona inaczej dziÊ kracze.

I ba∏wan si´ skurczy∏ od rana,

109

Propozycje zaj´ç

Wiosna zaraz tu przyb´dzie, kolorowo b´dzie wsz´dzie

M. Terlikowska,
„PrzedwioÊnie”
[w:] „Âwierszczyk” 1982,
nr 11–12

˝e… prawie ju˝ nie ma ba∏wana!

Nos tylko mu sterczy ˝a∏oÊnie…

PrzedwioÊnie! PrzedwioÊnie! PrzedwioÊnie!

Przebiega kot przez podwórze.

Ostro˝nie omija ka∏u˝e:

– Brr! Wsz´dzie woda i woda.

To nie dla kota pogoda!

Jest mokro. Jest szaro. NieznoÊnie.

PrzedwioÊnie…

Wiadomo, przedwioÊnie!

A wiosna – gdzie˝ si´ podziewa?

Za jakie skry∏a si´ drzewa?

W leszczynach si´ chowa czy klonach –

s∏oneczna, promienna, zielona?

Na razie sà tylko bazie.

I kotki na wierzbie – na razie…

A potem – ju˝ mo˝e za tydzieƒ –

na sta∏e si´ wiosna rozgoÊci.

Widzicie? Ju˝ idzie! Ju˝ idzie,

bo pàki – p´kajà z radoÊci.

Maria Terlikowska

Przyk∏adowe pytania po prezentacji wiersza:

– Jak zachowywa∏y si´ go∏´bie, wróble i wrona?

– Co si´ sta∏o z ba∏wanem?

– Jak wyglàda∏y podwórka i drogi?

– O jakich drzewach jest mowa w wierszu?

– Na jakich drzewach pojawiajà si´ bazie?

• „Idzie wiosna” – rozmowa na temat pierwszych oznak wiosny. Nauczyciel przyczepia do ta-

blicy obrazki, na których mo˝e byç przedstawiony ch∏opiec jadàcy na rowerze, topniejàcy

ba∏wan, dziewczynka bawiàca si´ lalkami, kot przemykajàcy si´ mi´dzy ka∏u˝ami na po-

dwórku, ch∏opiec lepiàcy ba∏wana, kwitnàca leszczyna itp. Jedno ch´tne dziecko podchodzi

do tablicy i wybiera tylko te obrazki, które pasujà do treÊci wiersza. Nast´pnie wszyscy li-

czà, ile jest obrazków przedstawiajàcych oznaki wiosny. Odwo∏ujàc si´ do w∏asnych spo-

strze˝eƒ dzieci, nauczyciel pyta:

Po czym jeszcze mo˝na poznaç, ˝e nadchodzi wiosna?

II. B.

• Spacer do pobliskiego parku lub ogrodu w celu zaobserwowania zmian w przyrodzie.

Przed wyjÊciem nauczyciel prosi dzieci, aby podczas spaceru mia∏y oczy szeroko otwarte

i uwa˝nie obserwowa∏y otoczenie. Przypomina te˝ zasady bezpiecznego zachowania si´

w czasie wycieczki.

• „Oznaki wiosny” – rozmowa, w której dzieci odwo∏ujà si´ do w∏asnych spostrze˝eƒ poczy-

nionych w trakcie spaceru.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Pierwsze bazie” – wydzieranka z gazet i kolorowego papieru. Dzieci przygotowujà swoje

miejsca do pracy i potrzebne materia∏y (papier kolorowy, gazety, klej, no˝yczki). Nauczyciel

rozdaje im kartki z bloku rysunkowego, na których powinien byç zaznaczony kszta∏t wa-

zonu z go∏ymi ga∏àzkami. Dzieci ozdabiajà wazon wzorami wyci´tymi lub wydartymi z ko-

lorowego papieru, a na pustych ga∏àzkach z jednej i drugiej strony przyklejajà wydarte

110 Propozycje zaj´ç

obrazki akcentujàce
typowe cechy pór roku

kartki z bloku
rysunkowego, klej,
no˝yczki, papier
kolorowy, gazety

z gazety owale ró˝nej wielkoÊci. Po ukoƒczeniu pracy i posprzàtaniu ze sto∏ów dzieci sia-

dajà z wykonanymi wydzierankami na dywanie i po kolei je opisujà. Nauczyciel powinien

zach´caç dzieci do d∏u˝szych wypowiedzi.

• „Omiƒ ka∏u˝´” – zabawa ruchowa. U∏o˝one na pod∏odze skakanki imitujà ka∏u˝e o ró˝nych

kszta∏tach. Dzieci idà gromadkami, przekraczajàc i omijajàc ka∏u˝e. Dziecko, które wpad∏o

w b∏oto, odchodzi na bok (na chwil´), ˝eby si´ oczyÊciç i osuszyç. Potem wraca i w∏àcza si´

do zabawy. Zabaw´ mo˝na powtórzyç kilka razy.

122. Okienko przedwioÊnia

Zapis w dzienniku:

I. „Poszukiwanie wiosny” – opowieÊç ruchowa z elementami ortofonicznymi. „Wiosenny desz-

czyk” – zabawa ruchowa.

II. A. „Jaka jest pogoda?” – obserwacja pogody za oknem, okreÊlanie zjawisk atmosferycznych

typowych dla wczesnej wiosny. „Marcowe okienko” – praca plastyczno-konstrukcyjna, projek-

towanie symboli pogodowych.

II. B. „Wiosenna poleczka” – nauka piosenki, wypowiadanie si´ na temat treÊci utworu.

III. „Ju˝ wiosna” – praca z „Kajecikiem”, wybieranie i wklejanie zdj´ç kojarzàcych si´ z wio-

snà. „S∏onko Êwieci – deszcz pada” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa, reagowanie na znaki

i sygna∏y nauczyciela.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• rozwijam percepcj´ s∏uchowà,

• rozwijam uwag´, spostrzegawczoÊç,

• wymyÊlam w∏asne opowieÊci ruchowe,

• wià˝´ okreÊlone zjawiska atmosferyczne z porami roku,

• oznaczam pogod´ odpowiednim symbolem,

• Êpiewam piosenk´ w grupie,

• wypowiadam si´ na temat piosenki,

• rozpoznaj´ oznaki wiosny,

• reaguj´ na znaki i sygna∏y nauczyciela podczas zabawy,

• wycinam obrazki i naklejam w odpowiednich miejscach,

• zachowuj´ ∏ad i porzàdek w czasie i po pracy,

• bezpiecznie pos∏uguj´ si´ no˝yczkami.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Poszukiwanie wiosny” – opowieÊç ruchowa. Nauczyciel opowiada dzieciom o ch∏opcu, któ-

ry wybra∏ si´ na poszukiwanie wiosny. Prosi, aby s∏ucha∏y w skupieniu i we wskazanym

momencie wykonywa∏y okreÊlone przez niego czynnoÊci.

Zbli˝a∏a si´ wiosna. Za oknem s∏ychaç by∏o Êpiew ptaków (dzieci naÊladujà og∏osy ptaków).

Ch∏opiec wybra∏ si´ do lasu na poszukiwanie oznak wiosny. Jecha∏ na koniu (klàskajà, ude-

rzajàc j´zykiem o podniebienie).

Na ∏àce zobaczy∏ bociany (wymawiajà „kle-kle”). Âwieci∏o

111

Propozycje zaj´ç

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
¸ódê 1996, s. 59

skakanki

R. Sprawka, J. Graban,
„Logopedyczne zabawy
grupowe”, Wydawnictwo
HARMONIA,
Gdaƒsk 2005, s. 142

s∏oƒce, wia∏ delikatny wiatr (wykonujà krótki wdech nosem, przez chwil´ zatrzymujà po-

wietrze i d∏ugo wydychajà ustami).

By∏o ciep∏o i przyjemnie (uÊmiechajà si´). Na skraju po-

lany zakwit∏y wiosenne kwiaty – zawilce i sasanki. Pachnia∏o wiosnà (oddychajà g∏´boko,

wdychajà powietrze nosem i wydychajà ustami).

Ch∏opiec pochyli∏ si´, powàcha∏ kwiaty

(wdychajà powietrze nosem)

i kichnà∏ (kichajà, wymawiajàc „aaa... psik”). W tym momen-

cie zauwa˝y∏ przeciskajàcego si´ przez zaroÊla zaspanego je˝a (ziewajà). Zrobi∏o si´ póêno.

Ch∏opiec wsiad∏ na konia i pogalopowa∏ do domu (dzieci klàskajà).

• „Wiosenny deszczyk” – zabawa ruchowa. Nauczyciel gra na tamburynie, a dzieci biegajà

swobodnie po sali. Gdy nauczyciel przestaje graç, dzieci zatrzymujà si´, unoszà r´ce do gó-

ry i wspinajà si´ na palce. Zabaw´ powtarza si´ kilka razy.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Jaka jest pogoda?” – obserwacja pogody marcowej za oknem, okreÊlanie zjawisk atmosfe-

rycznych charakterystycznych dla wczesnej wiosny. Nauczyciel prosi dzieci, aby podesz∏y

do okna i powiedzia∏y, jaka jest pogoda, a tak˝e przypomnia∏y sobie, jaka pogoda by∏a po-

przedniego dnia. Nast´pnie dzieci siadajà na dywanie, tworzàc ko∏o. Nauczyciel przyczepia

do tablicy tekst przys∏owia:

W marcu jak w garncu. Wspólnie z dzieçmi wyjaÊnia jego treÊç.

Pyta, czy dzieci oglàda∏y kiedyÊ prognoz´ pogody w telewizji i czy zapami´ta∏y symbole po-

gody pokazywane na mapie (np. s∏oƒce za chmurkà – zachmurzenie), po czym przyczepia

do tablicy obrazki: s∏onko, s∏onko za chmurkà, p∏atek Êniegu. Zadaniem dzieci jest rozszy-

frowanie przedstawionych symboli.

• „Marcowe okienko” – praca plastyczno-konstrukcyjna. Dzieci siadajà przy stolikach, na któ-

rych znajdujà si´ przygotowane wczeÊniej materia∏y. Ka˝de dziecko ma narysowaç symbol

charakterystyczny dla marcowej pogody. Po wykonaniu pracy i uprzàtni´ciu stolików dzieci

siadajà na dywanie z symbolami, które wykona∏y. Zabawa rozpoczyna si´, kiedy nauczyciel

pokazuje kolejno przyniesione przez siebie symbole pogody. JeÊli np. poka˝e symbol Êniegu

z deszczem, do Êrodka ko∏a wchodzà te dzieci, które narysowa∏y taki sam symbol, i ro-

bià 5 przysiadów. JeÊli nauczyciel poka˝e symbol s∏oƒca za chmurkà, do Êrodka ko∏a wcho-

dzà dzieci, które narysowa∏y identyczny symbol i wykonujà inne çwiczenie (np. 4 podskoki).

Po zakoƒczeniu zabawy nauczyciel wiesza na tablicy du˝y arkusz brystolu, na którym zazna-

czone sà dni tygodnia i miesiàca. Ka˝dego dnia dzieci b´dà zaznaczaç stan pogody, rysujàc

w odpowiednim okienku jej symbol. Nauczyciel musi przypominaç, aby dzieci nie zaniedby-

wa∏y tego obowiàzku, i pomagaç w wype∏nianiu kolejnych okienek. W ten sposób powstanie

marcowy kalendarz pogody, który mo˝na nazwaç „marcowym okienkiem”.

II. B.

• „Wiosenna poleczka” – nauka piosenki. Po wys∏uchaniu nagrania piosenki dzieci odpowia-

dajà na pytania dotyczàce jej treÊci (np.:

O jakich zwierz´tach jest mowa w piosence? Co one

robià? Co si´ dzieje w ogródku?). S∏uchajàc utworu po raz drugi, dzieci ilustrujà ruchem

treÊç kolejnych zwrotek. Nast´pnie uczà si´ s∏ów piosenki, powtarzajàc je za nauczycielem.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Ju˝ wiosna” – praca z „Kajecikiem”: wybieranie i wklejanie zdj´ç kojarzàcych si´ z wio-

snà. Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia i w razie potrzeby pomaga w ich wyko-

naniu.

– Na paskach z obu stron sà cztery zdj´cia. Sà na nich: bocian, grzyby, ptasie gniazdo i pàk

kasztanowca. Oderwij paski i wytnij zdj´cia tak, aby ka˝de by∏o osobno.

– Na ˝ó∏tym tle sà trzy zdj´cia. Powiedz, co przedstawiajà. Zastanów si´, kiedy kwitnà prze-

biÊniegi, krokusy i bazie.

112 Propozycje zaj´ç

tamburyn

przys∏owie „W marcu jak
w garncu” zapisane
na pasku papieru, ró˝ne
symbole pogody

kartony, kredki, mazaki,
du˝y arkusz brystolu

cz. 2,

s. 24–25, no˝yczki, klej

– „Wiosenna poleczka”
(nr 11)

– Wybierz spoÊród wyci´tych zdj´ç te, które pasujà do pozosta∏ych. Po∏ó˝ je w miejscach,

gdzie sà narysowane pszczo∏y i przyklej.

– Dlaczego zdj´cie z grzybami nie pasuje do tych, które przedstawiajà wiosn´?

• „S∏onko Êwieci, deszcz pada” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa. Na has∏o:

S∏onko Êwieci!

dzieci chodzà, biegajà, podskakujà, a na zawo∏anie:

Deszcz pada! biegnà na wyznaczone

miejsce, ˝eby si´ uchroniç przed zmokni´ciem. Zabaw´ mo˝na urozmaiciç rytmicznym kla-

skaniem, naÊladujàc spadajàce krople:

kap, kap, kap.

123. Jak Kajtek wiosn´ rozpoznawa∏

Zapis z dzienniku:

I. „Wiosenna poleczka” – utrwalanie piosenki, zabawa ruchowa przy piosence, uk∏adanie

akompaniamentu na instrumentach perkusyjnych. „Wiosna czy zima” – zabawa s∏uchowo-ru-

chowa, rozwijanie percepcji s∏uchowej.

II. A. „Wiosna tu˝, tu˝” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, skupienie uwagi na s∏owie

mówionym, odpowiadanie pe∏nymi zdaniami na zadawane pytania. „˚abka” – praca z „Kajeci-

kiem”, rozwijanie sprawnoÊci manualnej (rysowanie po Êladzie prawà i lewà r´kà).

II. B. „Wiosenne çwiczenia z woreczkiem” – çwiczenia gimnastyczne.

III. Oglàdanie ksià˝ek z dziedziny ogrodnictwa w celu wyszukania wskazówek, jak nale˝y ho-

dowaç roÊliny cebulkowe. „Nasza hodowla” – za∏o˝enie hodowli wiosennych kwiatów w kàciku

przyrody, prowadzenie zeszytu obserwacji zmian zachodzàcych w roÊlinach. „Kwiaty rosnà,

kwiaty wi´dnà” – zabawa ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• pami´tam s∏owa piosenki,

• rozwijam poczucie rytmu,

• tworz´ akompaniament na instrumentach perkusyjnych,

• s∏ucham uwa˝nie opowiadania,

• odpowiadam pe∏nymi zdaniami na zadawane pytania,

• rysuj´ po Êladzie prawà i lewà r´kà,

• szukam potrzebnych informacji w ilustrowanych ksià˝kach,

• podejmuj´ proste prace zwiàzane z uprawà roÊlin doniczkowych (sadzenie, podlewanie),

• prowadz´ w∏asny zeszyt obserwacji zmian zachodzàcych w roÊlinach,

• dbam o roÊliny.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Wiosenna poleczka” – utrwalanie piosenki, zabawa ruchowa i uk∏adanie akompaniamen-

tu na instrumentach perkusyjnych. Po zaÊpiewaniu i utrwaleniu utworu dzieci ustawiajà

si´, tworzàc ko∏o. Nauczyciel wyjaÊnia, ˝e piosenka jest w rytmie poleczki. Zaprasza dzieci

do zabawy i t∏umaczy, na czym ma ona polegaç. S∏uchajàc pierwszej zwrotki, dzieci trzy-

majà r´ce na biodrach i wykonujà podskoki w miejscu, raz na jednej, raz na drugiej nodze.

113

Propozycje zaj´ç

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
¸ódê 1996, s. 54

– „Wiosenna poleczka”
(nr 11)

instrumenty perkusyjne

Kiedy rozpoczyna si´ druga zwrotka, dzieci dobierajà si´ w pary, chwytajà si´ pod r´ce

i taƒczà w kó∏ku (ze zmianà ràk i kierunku). W trakcie trzeciej zwrotki dzieci tworzà du-

˝e ko∏o, trzymajà si´ za r´ce i taƒczà podskokami po obwodzie ko∏a – raz w prawo, raz w le-

wo. Gdy zaczyna si´ czwarta zwrotka, zatrzymujà si´ i klaszczà zgodnie z rytmem polecz-

ki. Nauczyciel zwraca uwag´ na rytmiczne wykonanie uk∏adu, tym bardziej ˝e jest to pro-

sty rytm na dwa. Nast´pnie rozdaje dzieciom instrumenty perkusyjne i prosi o wykonanie

w∏asnego akompaniamentu rytmicznego do piosenki.

• „Wiosna czy zima” – zabawa s∏uchowo-ruchowa. Nauczyciel rozdaje dzieciom trawki wy-

ci´te z zielonego papieru. Prosi, ˝eby podnios∏y trawk´ do góry, kiedy us∏yszà informacje

zapowiadajàce wiosn´. Przyk∏adowe zdania:

W ogrodzie zakwit∏y przebiÊniegi i krokusy.

Nad stawem stojà bociany.

Dzieci zje˝d˝ajà z górki na sankach.

Mocno Êwieci s∏oƒce, dni sà coraz d∏u˝sze.

Wieje mroêny wiatr i sypie Ênieg.

Na drzewach pojawi∏y si´ zielone pàczki.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Wiosna tu˝, tu˝” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, rozmowa na temat treÊci utwo-

ru. Nauczyciel czyta opowiadanie, ilustrujàc je przygotowanymi wczeÊniej obrazkami

(w odpowiednich momentach przypina je do tablicy). Nast´pnie zach´ca dzieci do rozmo-

wy, zadajàc pytania:

– Co ros∏o w doniczce na oknie?

– Jakie ptaki wracajà z ciep∏ych krajów do Polski?

– Co wiosnà pojawia si´ na drzewach i krzewach? (pàczki)

– Dlaczego Kajtek chcia∏ jeÊç pàczki forsycji?

– Po czym mo˝na poznaç, ˝e nadesz∏a wiosna?

Po omówieniu treÊci opowiadania nauczyciel przypina do tablicy cztery obrazki, na których

jest drzewo w szacie zimowej, wiosennej, letniej i jesiennej. Prosi o wskazanie drzewa

w szacie wiosennej. Nast´pnie przyczepia do tablicy ilustracje przedstawiajàce charaktery-

styczne oznaki wiosny, zimy, lata, jesieni. Dzieci odszukujà tylko obrazki z oznakami wio-

sny i przeliczajà je.

• „˚abka” – praca z „Kajecikiem”: çwiczenia grafomotoryczne. Dzieci wykonujà kolejno po-

lecenia czytane przez nauczyciela.

– Wiosnà mo˝na spotkaç zielonà ˝abk´ – takà jak na obrazku. „Rysuj” ˝abk´ palcem po Êla-

dzie, zaczynajàc od kropki. Potem „rysuj” kreski na grzbiecie ˝abki.

– Narysuj ˝abk´ po Êladzie bràzowà kredkà.

– Mo˝esz dorysowaç jej bràzowe plamki.

II. B.

• „Wiosenne çwiczenia z woreczkami” – çwiczenia gimnastyczne.

1. Chodzenie z woreczkiem na g∏owie

Dzieci k∏adà woreczek na g∏ow´ i chodzà po sali z wyprostowanymi r´koma, starajàc si´,

aby woreczek nie spad∏ na pod∏og´. Je˝eli woreczek spadnie, nale˝y go podnieÊç, je˝eli

przesunie si´ w bok (dziecko chodzi z przekrzywionà g∏owà), nale˝y poprawiç jego u∏o-

˝enie.

2. Utrzymaj woreczek na g∏owie

Dzieci chodzà po sali z woreczkiem na g∏owie. Na dany sygna∏ wykonujà siad skrzy˝ny,

po czym wstajà i chodzà dalej, nie przytrzymujàc woreczka r´koma.

114 Propozycje zaj´ç

s. 72–73

ilustracje
do opowiadania, obrazki
przedstawiajàce drzewo
w szacie zimowej,
wiosennej, letniej
i jesiennej, ilustracje
z charakterystycznymi
cechami ka˝dej
z czterech pór roku

cz. 2, s. 25,

kredki

trawki wyci´te
z zielonego papieru

S. Owczarek,
„Gimnastyka
przedszkolaka”, WSiP,
Warszawa 2001,
s. 143–146

woreczki, wiaderko

3. Rzuty woreczkiem w gór´

Dzieci siedzà w siadzie skrzy˝nym, trzymajàc w d∏oniach woreczki. Rzucajà woreczek w gó-

r´ i starajà si´ chwyciç go w d∏onie, zanim spadnie na pod∏og´.

Odmiany çwiczenia:

Dzieci rzucajà woreczek jednà r´kà, raz prawà, raz lewà.

– Jednà r´kà rzucajà, a drugà ∏apià.

– Przed z∏apaniem woreczka klaszczà w d∏onie (1, 2, 3 razy).

4. Rzuty woreczkiem do wiaderka

Dzieci stajà w odleg∏oÊci oko∏o 2 – 3 m od wiaderka i starajà si´ wrzuciç do niego swój wo-

reczek. Za trafienie uzyskujà 1 punkt. Zabaw´ wygrywa dziecko, które w 10 rzutach zdo-

b´dzie wi´cej punktów.

5. Rzut woreczkiem obunó˝

Dzieci siedzà, trzymajàc woreczek mi´dzy stopami. Na dany znak jednoczeÊnie podrzucajà

woreczek w gór´. Wygrywa to dziecko, które najwy˝ej podrzuci woreczek.

6. Rzut woreczkiem w gór´

Dzieci siedzà, trzymajàc woreczek palcami jednej stopy. Na dany sygna∏ podrzucajà worecz-

ki w gór´. Wygrywa to dziecko, które najwy˝ej podrzuci swój woreczek. Dzieci powinny wy-

konywaç rzuty raz prawà, raz lewà nogà.

7. Nie daj sobie zabraç woreczka

Dzieci siedzà naprzeciwko siebie. Mi´dzy nimi le˝y woreczek. Jedno dziecko opiera zgi´te

palce stóp na woreczku, przyciskajàc go do pod∏ogi. Drugie stara si´ chwyciç woreczek pal-

cami stóp i wyciàgnàç go spod stóp kolegi. Po wyciàgni´ciu woreczka nast´puje zmiana ról.

8. Utrzymaj woreczek na kolanie

Dzieci stojà, trzymajàc si´ za r´ce. Podnoszà ugi´tà jednà nog´ (np. prawà), k∏adà woreczek

na kolanie i starajà si´ wytrzymaç w tej pozycji jak najd∏u˝ej.

9. Podrzucenie woreczka nogà i chwyt w d∏onie

Dzieci stajà, k∏adàc woreczek na jednej stopie (na cz´Êci grzbietowej). Unoszà nog´ z wo-

reczkiem i podrzucajà woreczek w gór´, starajàc si´ z∏apaç go w d∏onie, zanim upadnie

na pod∏og´.

10. Chodzenie z woreczkiem mi´dzy stopami

Dzieci stojà, majàc z∏àczone stopy, ci´˝ar cia∏a przeniesiony jest na zewn´trzne kraw´dzie

stóp, palce nóg mocno podwini´te przylegajà do pod∏ogi. Pod stopami umieszczony jest wo-

reczek. Zadaniem dzieci jest przemierzanie sali drobnymi przesuni´ciami stóp, nie gubiàc

woreczka.

11. Chód z woreczkami

Dzieci stojà, trzymajàc woreczki palcami stóp. Na dany sygna∏ zaczynajà chodziç po sali,

wysoko unoszàc kolana i utrzymujàc woreczki palcami stóp.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• Oglàdanie ksià˝ek z dziedziny ogrodnictwa w celu wyszukania wskazówek, jak nale˝y ho-

dowaç roÊliny cebulkowe. Nauczyciel przygotowuje ksià˝ki dotyczàce ogrodnictwa. Dzieci

oglàdajà je w mniejszych lub wi´kszych grupach (zale˝nie od liczby egzemplarzy). Zadanie

dzieci w grupie polega na wyszukaniu ilustracji dotyczàcych hodowli roÊlin cebulkowych

(w ziemi i w wodzie), zastanowieniu si´, co z nich wynika, i podzieleniu si´ ze wszystkimi

zdobytà wiedzà.

• „Nasza hodowla” – za∏o˝enie hodowli wiosennych kwiatów w kàciku przyrody, prowadze-

nie zeszytu obserwacji zmian zachodzàcych w roÊlinach. Nauczyciel wczeÊniej gromadzi

w sali ziemi´, doniczki, pojemniczki, kwiaty cebulkowe, nasiona kwiatów, r´kawiczki.

Podczas zaj´ç najpierw pokazuje dzieciom cebulki i nasiona, z których mo˝na wyhodowaç

115

Propozycje zaj´ç

ksià˝ki o tematyce
przyrodniczej (instrukcja
hodowli roÊlin)

ziemia, doniczki, pojemniczki,
kwiaty cebulkowe, nasiona
kwiatów, r´kawiczki, napisy
z nazwami kwiatów, zeszyciki

kwiaty. Nast´pnie wsypuje do doniczki ziemi´ i sadzi cebulk´ tulipana. Dzieci siadajà

przy stolikach i za przyk∏adem nauczyciela przyst´pujà do sadzenia cebulek krokusów,

tulipanów, hiacyntów i ˝onkili. Po skoƒczonej pracy robià porzàdek na swoich stolikach.

Nauczyciel umieszcza posadzone cebulki w kàciku przyrodniczym i pyta dzieci, co teraz

muszà robiç, aby kwiaty zacz´∏y rosnàç (trzeba je podlewaç). Pyta równie˝, co oprócz wo-

dy jest potrzebne, aby kwiaty ros∏y (ciep∏o, Êwiat∏o). Na zakoƒczenie nauczyciel rozdaje

dzieciom ma∏e zeszyciki, informujàc, ˝e co par´ dni b´dà w nim notowaç zmiany zachodzà-

ce w roÊlinach (rysujàc). Ka˝de dziecko rysuje w zeszyciku „stan poczàtkowy”, czyli donicz-

k´ z ziemià. Po trzech dniach dzieci „j´zykiem obrazkowym” informujà, co si´ zmieni∏o

w ich roÊlinkach.

Uwaga! Nauczyciel przygotowuje napisy: tulipan, krokus, hiacynt, ˝onkil, przypina do pa-

tyczków i umieszcza w odpowiednich doniczkach. Dzieci, patrzàc codziennie na napisy, b´-

dà zapami´tywa∏y litery (czytanie globalne).

• „Kwiaty rosnà, kwiaty wi´dnà” – zabawa ruchowa. Nauczyciel rozdaje dzieciom em-

blematy z pierwszymi kwiatami wiosny (krokusy, sasanki) i opisuje ich wyglàd. Dzie-

ci biegajà w rozsypce. Na has∏o:

Krokusy wi´dnà! dzieci z emblematami krokusa przy-

kucajà. Potem przykucajà „sasanki” i kolejno inne „kwiatki”. Zabaw´ powtarza si´

kilka razy.

124. Przebudzenie

Zapis w dzienniku:

I. „Wiosenne wierszyki” – zabawa w tworzenie rymów. Poznawanie przys∏ów o wiosennych

miesiàcach.

II. A. „Wiosna” – oglàdanie zdj´ç wiosennej przyrody w „Ksià˝ce”, wypowiedzi na temat pierw-

szych oznak wiosny. Doskonalenie umiej´tnoÊci rozwiàzywania i uk∏adania zagadek.

II. B. „Wiosna” – swobodna twórczoÊç plastyczna inspirowana muzykà, malowanie farbami

plakatowymi, rozwijanie wyobraêni.

III. „Krokus” – praca z „Kajecikiem”, uk∏adanie historyjki obrazkowej, rozwijanie spostrze-

gawczoÊci. „Jak to mi∏o chmurkà byç” – rytmizacja, zabawa w echo rytmiczne z wykorzysta-

niem instrumentów perkusyjnych, çwiczenia ortofoniczne. „Wiosenny wiatr” – zabawa odde-

chowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• podaj´ rymujàce si´ wyrazy,

• poznaj´ znaczenie znanych przys∏ów o wioÊnie,

• rozpoznaj´ i nazywam niektóre wiosenne kwiaty,

• uk∏adam i rozwiàzuj´ zagadki na okreÊlony temat,

• nabywam przekonania, ˝e jestem s∏uchany i rozumiany przez otoczenie,

• maluj´ obrazek pasujàcy do nastroju i charakteru muzyki,

• uk∏adam historyjk´ obrazkowà i wypowiadam si´ na jej temat,

• poznaj´ kolejne etapy wzrostu krokusa,

• wybijam rytm na instrumentach perkusyjnych.

116 Propozycje zaj´ç

emblematy z pierwszymi
kwiatami wiosny

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Wiosenne wierszyki” – zabawa w tworzenie rymów. Dzieci siedzà na dywanie, tworzàc ko-

∏o. Nauczyciel prosi, aby dokoƒczy∏y zdania w taki sposób, aby powsta∏ rym, np.:

Lata osa ko∏o... (nosa)

Radujà si´ dzieci, gdy s∏onko mocno... (Êwieci)

Za chwil´ zakwitnà ˝ó∏te... (˝onkile)

Drzew koron´ zdobià pàczki... (zielone)

Pi´kna i radosna, idzie do nas... (wiosna)

• WyjaÊnienie przys∏ów. Nauczyciel odczytuje dzieciom przys∏owia zwiàzane z wiosnà, np.:

A jak wiosna liÊcie splata, puszczaj zim´, czekaj lata.

Jaskó∏ka i pszczó∏ka lata, znakiem to wiosny dla Êwiata.

Nast´pnie wspólnie z dzieçmi wyjaÊnia ich znaczenie.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Wiosna” – oglàdanie zdj´ç wiosennej przyrody w „Ksià˝ce”, wypowiedzi na temat pierw-

szych oznak wiosny, uk∏adanie i rozwiàzywanie zagadek o wioÊnie. Nauczyciel czyta kolej-

no polecenia:

– Obejrzyj roÊliny i zwierz´ta na zdj´ciach.

– Pokazuj kolejno zdj´cia i powiedz, co one przedstawiajà.

Dzieci oglàdajà zdj´cia wiosennej przyrody i wypowiadajà si´ na ich temat. Na zakoƒczenie

odgadujà zagadk´:

W marcu si´ zaczyna,

Gdy koƒczy si´ zima...

Przyjdzie z wiatru ciep∏ym wiewem,

Z pi´knem kwiatów, z ptaków Êpiewem.

(wiosna)

Nauczyciel mo˝e te˝ zach´ciç dzieci do uk∏adania w∏asnych zagadek o wioÊnie.

II. B.

• „Wiosna” – swobodna twórczoÊç plastyczna. Przed zaj´ciami nauczyciel przygotowuje od-

powiednià sceneri´ (kwiaty w wazonach, np. ˝onkile, papierowe krokusy i sasanki, bocia-

nie gniazda, np. z siana, bociany z papieru bàdê z waty). Dzieci siadajà przy stolikach, gdzie

sà ju˝ przygotowane farby plakatowe, kartony, p´dzle. S∏uchajàc odg∏osów wiosny nagra-

nych na CD, malujà wiosn´ wed∏ug w∏asnego pomys∏u, tak jak jà „widzà”. Po skoƒczonej

pracy i posprzàtaniu stolików nast´puje prezentacja i ocena prac. Ka˝de z dzieci wypowia-

da si´ na temat swojego obrazka.

Uwaga! Zaj´cia plastyczne mogà byç traktowane jako konkurs. Nauczyciel przygotowu-

je drobne upominki albo dyplomy dla zwyci´zców. Pozostali te˝ mogà otrzymaç jakiÊ

symboliczny podarunek, np. narysowanà przez nauczyciela uÊmiechni´tà buzi´ czy s∏o-

neczko.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Krokus” – praca z „Kajecikiem”, uk∏adanie historyjki obrazkowej. Nauczyciel czyta i wy-

jaÊnia kolejne polecenia:

– Wypchnij z „Wycinanek-sk∏adanek” obrazki z krokusami w doniczkach.

– U∏ó˝ obrazki we w∏aÊciwej kolejnoÊci. Przyklej je w czerwonych ramkach.

– Powiedz, co nale˝y robiç, aby z cebulki wyrós∏ krokus.

117

Propozycje zaj´ç

R. Sprawka, J. Graban,
„Logopedyczne zabawy
grupowe”, Wydawnictwo
HARMONIA,
Gdaƒsk 2005, s. 143

przys∏owia o wioÊnie

s. 74–75

– „Odg∏osy wiosny”
(nr 23)

kartki z bloku
rysunkowego, farby
plakatowe, p´dzelki,
papierowe wiosenne
kwiaty

cz. 2, s. 26

cz. 2, s. 31, klej

– A mo˝e posadzisz jakiÊ kwiatek? Pami´taj, aby o niego dbaç.

Dzieci przygotowujà obrazki z wycinanki i przyklejajà w kajeciku we w∏aÊciwej kolejnoÊci.

Numerujà obrazki kropeczkami. Opowiadajà, co trzeba zrobiç, aby z cebulki wyrós∏ krokus,

i jak nale˝y dbaç o roÊliny.

• „Jak to mi∏o chmurkà byç” – rytmizacja, zabawa w echo rytmiczne z wykorzystaniem in-

strumentów perkusyjnych, çwiczenia ortofoniczne. Dzieci tworzà ko∏o i siadajà po turecku.

Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy, jednej grupie wr´cza instrumenty perkusyjne. Gru-

pa, która nie ma instrumentów, powtarza za nauczycielem wybrane s∏owa piosenki, np.:

Bia∏ej zimy nie ma ju˝ lub Na przechadzk´ wyszed∏ je˝. Nauczyciel zwraca uwag´ na dyk-

cj´ i ortofoni´. Kiedy dzieci równo i czysto wyrecytujà fraz´, druga grupa powtarza jak echo

rytm na instrumentach. Potem nast´puje zmiana zadaƒ. Na zakoƒczenie zabawy dzieci

çwiczà dykcj´, wypowiadajàc rytmicznie s∏owa wierszyka:

Jak to mi∏o chmurkà byç,

Niebem p∏ynàç jak po wodzie,

Takà piosnk´ na „dzieƒ dobry”,

Ka˝da chmurka Êpiewa co dzieƒ.

Nauczyciel zwraca uwag´ na wyraziste i rytmiczne wypowiadanie sylab. Mo˝e te˝ pomóc

dzieciom, wybijajàc rytm.

• „Wiosenny wiatr” – zabawa oddechowa. Nauczyciel przygotowuje wyci´te z zielonego pa-

pieru listki i trawki. Dzieci chodzà po dywanie i dmuchajà na listki i trawki – naÊladujà

wiatr. Na znak nauczyciela przestajà dmuchaç (wiatr nie wieje) i k∏adà si´ nieruchomo

na dywanie.

125. Marcowy kufer

Zapis w dzienniku:

I. „Sowa sprzàta swoje mieszkanie” – zabawa logopedyczna. „Ogrodnik” – zabawa ruchowa.

II. A. „Marcowy kufer” – zabawa dydaktyczna; klasyfikowanie obrazków wyci´tych z czaso-

pism przyrodniczych, przedstawiajàcych zwiastuny wiosny; porzàdkowanie wiedzy z zakresu

przyrody. „Liczymy jajka w gniazdach” – praca z „Kajecikiem”, doskonalenie umiej´tnoÊci li-

czenia.

II. B. „Wiosnà çwicz´ z radoÊcià” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „PrzedwioÊnie w lesie” – praca plastyczna w plenerze, utrwalanie nazw kolorów.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• çwicz´ narzàdy mowy,

• bior´ aktywny udzia∏ w zabawach ruchowych,

• naÊladuj´ ruchem i gestem czynnoÊci ogrodnika,

• porzàdkuj´ wiedz´ z zakresu przyrody,

• wybieram obrazki przedstawiajàce zwiastuny wiosny,

• przeliczam przedmioty i porównuj´ ich liczb´,

• rozumiem, co znaczà okreÊlenia „mniej”, „wi´cej”,

• poszerzam zakres liczenia,

118 Propozycje zaj´ç

instrumenty perkusyjne

na podstawie:
R. Sprawka, J. Graban,
„Logopedyczne zabawy
grupowe”, Wydawnictwo
HARMONIA,
Gdaƒsk 2005, s. 143

papierowe listki i trawki

• klasyfikuj´ obrazki wed∏ug wskazanego kryterium,

• rozwijam sprawnoÊç fizycznà,

• wskazuj´ kolory charakterystyczne dla danej pory roku.

Przebieg zaj´ç:

I. Zaj´cia poranne

• „Sowa sprzàta swoje mieszkanie” – zabawa logopedyczna. Nauczyciel rozdaje dzieciom lu-

sterka. Prosi, by s∏ucha∏y opowiadania i powtarza∏y wykonywane przez nauczyciela çwicze-

nia, patrzàc w lusterka.

Sowa rozejrza∏a si´ po swojej dziupli (dzieci przesuwajà j´zykiem po podniebieniu górnym,

po wewn´trznych Êcianach policzków, podniebieniu dolnym).

Zauwa˝y∏a du˝y ba∏agan. Po-

stanowi∏a zrobiç porzàdek. Zacz´∏a od odkurzania sufitu dziupli (przesuwajà czubek j´zy-

ka od przodu do ty∏u jamy ustnej po podniebieniu górnym),

zdj´∏a te˝ firanki (liczà czub-

kiem j´zyka górne z´by)

i w∏o˝y∏a je do pralki (motorek wargami). Po chwili pralka zacz´-

∏a p∏ukanie firan („przepychajà” powietrze wewnàtrz jamy ustnej). Sowa odkurzy∏a te˝

Êciany (przesuwajà czubek j´zyka po wewn´trznej Êcianie policzków) oraz pod∏og´ (przesu-

wajà czubek j´zyka po podniebieniu dolnym w okolicach ∏uku z´bowego).

Rozwiesi∏a fira-

ny (ponownie liczà czubkiem j´zyka górne z´by). Sowa by∏a bardzo zadowolona z wykona-

nej pracy i szeroko si´ uÊmiechn´∏a (rozciàgajà szeroko usta). Dumna wyjrza∏a z dziupli

i rozejrza∏a si´ woko∏o (obracajà j´zykiem na zewnàtrz jamy ustnej). Spojrza∏a w gór´ (si´-

gajà czubkiem j´zyka w kierunku nosa).

Spojrza∏a w dó∏ (si´gajà czubkiem j´zyka w kie-

runku brody).

Rozejrza∏a si´ te˝ w prawo (przesuwajà czubek j´zyka do prawego kàcika

ust)

i w lewo (przesuwajà czubek j´zyka do lewego kàcika ust). Wsz´dzie by∏ porzàdek i s∏y-

chaç by∏o Êpiewajàce ptaki (gwi˝d˝àc, naÊladujà g∏osy ptaków).

• „Ogrodnik” – zabawa ruchowa. Nauczyciel wybiera spoÊród dzieci ogrodnika. Inne dzie-

ci odchodzà na bok i udajà, ˝e kopià grzàdki, sadzà lub podlewajà roÊliny. Umawiajà si´,

jakà czynnoÊç które z nich b´dzie naÊladowaç. Ogrodnik zadaje im pytanie:

Co robili-

Êcie? Dzieci pokazujà ruchem i gestem jakàÊ czynnoÊç. Gdy ogrodnik odgadnie, o jakà

czynnoÊç chodzi, dzieci uciekajà. Ogrodnik je goni. Kto zostanie z∏apany, b´dzie ogrod-

nikiem.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Marcowy kufer” – zabawa dydaktyczna. (WczeÊniej nauczyciel prosi dzieci, aby w domu

z pomocà rodziców czy rodzeƒstwa poszuka∏y w czasopismach obrazków, które przedsta-

wiajà zwiastuny wiosny, wyci´∏y je i przynios∏y do przedszkola. Sam równie˝ przygotowu-

je potrzebne czasopisma, gdy˝ mo˝e si´ zdarzyç, ˝e jakieÊ dziecko nie przyniesie ilustracji

z domu). Na poczàtku zabawy nauczyciel prosi o odpowiedê na pytania:

– O jakiej porze roku mówiliÊmy w tym tygodniu?

– Jakie znacie zwiastuny wiosny?

Dzieci rozk∏adajà na dywanie przed sobà przyniesione obrazki (przedstawiajàce zwiastuny

wiosny). Nauczyciel k∏adzie na Êrodku dywanu p´tle z szarf w kolorze niebieskim, czerwo-

nym, zielonym. Zach´ca dzieci, aby posegregowa∏y swoje obrazki, klasyfikujàc je nast´pu-

jàco: ptaki, kwiaty i inne zwiastuny wiosny. Ka˝de dziecko po kolei k∏adzie przyniesione

obrazki w odpowiedniej p´tli (p´tla czerwona – ptaki, niebieska – kwiaty, zielona – inne

zwiastuny). Nast´pnie dzieci wspólnie z nauczycielem liczà lub okreÊlajà w przybli˝eniu,

w której p´tli jest wi´cej obrazków, a w której mniej.

Na zakoƒczenie zabawy dzieci otrzymujà szarfy: czerwone, niebieskie, zielone, i biegajà

w rozsypce w rytm tamburynu. Gdy nauczyciel uniesie do góry szarf´ w kolorze czerwonym,

119

Propozycje zaj´ç

R. Sprawka, J. Graban,
„Logopedyczne zabawy
grupowe”, Wydawnictwo
HARMONIA,
Gdaƒsk 2005, s. 9

lusterka

J. Âwi´cicka, „Gry
i zabawy”, Wydawnictwo
PUBLICAT, Poznaƒ 2006,
s. 77

wyci´te z czasopism
obrazki ze zwiastunami
wiosny, szarfy w trzech
kolorach (czerwonym,
niebieskim, zielonym),
tamburyn

dzieci oznaczone tà szarfà naÊladujà fruwajàce ptaki. Gdy uniesie szarf´ niebieskà, dzieci

z niebieskimi szarfami stajà prosto, unoszàc r´ce i opuszczajàc. Gdy uniesie szarf´ zielonà,

dzieci z zielonymi szarfami k∏adà si´ na dywanie na plecach i naÊladujà jazd´ na rowerze.

• „Liczymy jajka w gniazdach” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel czyta dzieciom polecenia

i pomaga w wykonaniu kolejnych zadaƒ.

– Popatrz na zdj´cie w górnym rogu strony. Samica kosa wysiaduje jajka.

– Na du˝ym zdj´ciu sà cztery gniazda z jajkami. Policz jajka w gniazdach.

– Znajdê naklejki z podobnymi jajkami. Przyklej je tak, aby w ka˝dym gnieêdzie by∏o wi´-

cej o dwa jajka.

– Ile jajek jest teraz w ka˝dym gnieêdzie? Ile jest wszystkich jajek?

– Na zielonym pasku narysuj tyle kresek, ile jajek jest teraz w gniazdach.

II. B.

• „Wiosnà çwicz´ z radoÊcià” – çwiczenia gimnastyczne.

1. Chodzenie z woreczkiem na g∏owie

Dzieci k∏adà na g∏owie woreczek i chodzà po sali wyprostowane, starajàc si´, aby woreczek

nie spad∏ na pod∏og´.

2. Przek∏adanie woreczka z r´ki do r´ki

Dzieci le˝à na brzuchu z r´koma wyprostowanymi, wyciàgni´tymi w przód, uniesionymi

nad pod∏ogà. W jednej d∏oni trzymajà woreczek. Przenoszà wyprostowane r´ce do ty∏u

i przek∏adajà woreczek z r´ki do r´ki nad biodrami. åwiczenie wykonujà pi´ç razy.

3. Przek∏adanie woreczka za plecami

Dzieci siedzà w siadzie skrzy˝nym, trzymajàc w jednej r´ce woreczek, przenoszà r´ce do ty-

∏u, r´k´ bez woreczka do∏em, a r´k´ z woreczkiem nad barkiem i starajà si´ prze∏o˝yç wo-

reczek z r´ki do r´ki.

4. Rzuty woreczkiem za siebie

Dzieci siedzà z nogami wyprostowanymi ty∏em do Êciany. Palcami stóp trzymajà woreczek.

Wykonujà przetoczenie do le˝enia na plecach z jednoczesnym uniesieniem nóg do pionu

i rzutem woreczka w stron´ Êciany.

5. Podrzuç woreczek g∏owà

Dzieci stojà z woreczkiem na g∏owie. Wykonujà energiczny wyskok w gór´, tak aby wore-

czek odskoczy∏ od g∏owy, i starajà si´ go z∏apaç, zanim spadnie na pod∏og´.

6. Rower z woreczkiem

Dzieci le˝à na plecach. Palcami stóp trzymajà woreczki i unoszàc nogi nad pod∏og´, wyko-

nujà nogami ruchy jak przy peda∏owaniu na rowerze.

7. Traf w woreczek partnera

Dzieci stajà obok siebie. Przy ka˝dym na pod∏odze le˝à dwa woreczki. Jedno dziecko pal-

cami lewej stopy chwyta jeden woreczek i rzuca go przed siebie. Gdy jego woreczek upad-

nie na pod∏og´, rzut lewà nogà wykonuje drugie dziecko, starajàc si´ trafiç swoim worecz-

kiem w woreczek kolegi. Nast´pnie dzieci rzucajà woreczki w ten sam sposób prawà nogà.

Za trafienie woreczkiem w woreczek partnera zdobywa si´ 1 punkt.

8. Rzut woreczkiem nad sobà

Dzieci siedzà w siadzie skrzy˝nym z r´koma wyprostowanymi wyciàgni´tymi w bok. W jed-

nej d∏oni trzymajà woreczek. Wykonujà rzut woreczkiem jednà r´kà, tak aby zatoczy∏ on

∏uk nad g∏owà, i starajà si´ z∏apaç woreczek drugà wyprostowanà r´kà.

9. Przek∏adanie woreczka pod nogami

Dzieci siedzà z nogami z∏àczonymi i wyprostowanymi, z r´koma wyprostowanymi i wyciàg-

ni´tymi w bok. W jednej d∏oni trzymajà woreczek. Unoszà nogi i przek∏adajà pod nimi wo-

reczek z r´ki do r´ki. Po prze∏o˝eniu woreczka opuszczajà nogi i podnoszà r´ce w bok.

120 Propozycje zaj´ç

cz. 2, s. 27,

kredki

S. Owczarek,
„Gimnastyka
przedszkolaka”, WSiP,
Warszawa 2001,
s. 149–151, 157

woreczki, krzes∏a

10. U∏ó˝ woreczki na krzeÊle

Dzieci stajà przed krzes∏em. Na pod∏odze przed ka˝dym z nich le˝à dwa woreczki. Chwy-

tajà woreczki palcami stóp i przenoszà je z pod∏ogi na krzes∏o, najpierw jednà, potem dru-

gà nogà.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „PrzedwioÊnie w lesie” – praca plastyczna. Nauczyciel t∏umaczy dzieciom cel wyjÊcia w ple-

ner (do lasu). Dzieci zabierajà bloki rysunkowe i kredki. Warto te˝ zabraç dwa lub trzy ko-

ce. Po d∏u˝szej obserwacji przyrody (las, pola, ∏àki) dzieci siadajà na kocach i zabierajà si´

do rysowania. Starajà si´ narysowaç to, co widzà wokó∏ siebie.

Uwaga! Je˝eli wyjÊcie do lasu nie jest mo˝liwe, dzieci oglàdajà przygotowane przez na-

uczyciela ilustracje przedstawiajàce las, opisujà je i wypowiadajà si´ na ich temat. Nast´p-

nie wychodzà do ogrodu przedszkolnego i tam rysujà las, tak jak go zapami´ta∏y.

Propozycje zaj´ç do tematów 121–125 opracowa∏a Ewa Krawczyk

121

Propozycje zaj´ç

bloki rysunkowe, kredki,
2–3 koce

126. „Ptasie radio”

Zapis w dzienniku:

I. „Jestem ptakiem” – improwizacje ruchowe. „Czyje to piórko?” – oglàdanie ptasich piór, po-

znanie budowy ptasiego pióra.

II. A. „Ptasie radio” – wys∏uchanie wiersza J. Tuwima, rozwijanie zdolnoÊci skupiania uwagi

podczas s∏uchania d∏u˝szych utworów literackich. „G∏osy ptaków” – rozpoznawanie i naÊlado-

wanie ptasich g∏osów.

II. B. „Ptak” – praca plastyczno-konstrukcyjna.

III. „Ptasie figle” – zabawa ruchowa. „Ptasi koncert” – zabawy ortofoniczno-naÊladowcze.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• naÊladuj´ ruchem i gestem zachowanie ró˝nych ptaków,

• rozpoznaj´ i nazywam ptaka po us∏yszeniu jego g∏osu,

• rozpoznaj´ pióra niektórych ptaków,

• znam budow´ ptasiego pióra,

• potrafi´ skupiç uwag´ podczas s∏uchania d∏u˝szego tekstu literackiego,

• doskonal´ umiej´tnoÊç samodzielnego wypowiadania si´ na temat wys∏uchanego tekstu,

• potrafi´ wykonaç ptaka z bibu∏y,

• wymyÊlam wyra˝enia dêwi´konaÊladowcze,

• reaguj´ na zmian´ akompaniamentu podczas zabaw ruchowych.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Jestem ptakiem” – improwizacje ruchowe: wszystkie dzieci po kolei przedstawiajà wymy-

Êlonego przez siebie ptaka.

• „Czyje to piórko?” – oglàdanie ptasich piór, poznawanie ich budowy. Nauczyciel pokazuje

album z ilustracjami przedstawiajàcymi ró˝ne gatunki ptaków i zach´ca dzieci do opisywa-

nia ich wyglàdu. Kieruje rozmowà tak, by dzieci samodzielnie odnalaz∏y wspólnà cech´ pta-

ków – cia∏o pokryte piórami. Nast´pnie, pos∏ugujàc si´ schematycznym rysunkiem, opisu-

je budow´ pióra, pokazuje, ˝e sk∏ada si´ ono z elastycznej osi oraz promyków, które nie ∏à-

czà si´ ze sobà. Nauczyciel uÊwiadamia dzieciom, ˝e cia∏o ptaka pokrywajà ró˝ne pióra. Ich

budowa jest uzale˝niona od pe∏nionych przez nie funkcji. Lotki, czyli du˝e i sztywne pióra

wyrastajàce na skrzyd∏ach, umo˝liwiajà ptakom lot. Sterówki, pióra wyrastajàce na ogonie,

pozwalajà ptakom utrzymaç równowag´.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Ptasie radio” – wys∏uchanie wiersza J. Tuwima, czytanego przez nauczyciela.

Ptasie radio

Halo! halo! Tutaj ptasie radio w brzozowym gaju,

Nadajemy audycj´ z ptasiego kraju.

Prosz´, niech ka˝dy nastawi aparat,

Bo sfrun´∏y si´ ptaszki dla odbycia narad:

Po pierwsze – w sprawie,

Co Êwitem piszczy w trawie?

Po drugie – gdzie si´

122 Propozycje zaj´ç

S∏ychaç Êpiew wÊród drzew i chmur – to artystów ptasich chór

atlasy ptaków

J. Tuwim, „Ptasie radio”
[w:] J. Tuwim, „Wiersze
zebrane”, t. 2, Czytelnik,
Warszawa 1975,
s. 495–497

sylwety ptaków
wymienionych w wierszu

Ukrywa echo w lesie?

Po trzecie – kto si´

Ma pierwszy kàpaç w rosie?

Po czwarte – jak

Poznaç, kto ptak,

A kto nie ptak?

A po piàte przez dziesiàte

B´dà çwierkaç, Êwistaç, kwiliç,

Pitpilitaç i pimpiliç

Ptaszki nast´pujàce:

S∏owik, wróbel, kos, jaskó∏ka,

Kogut, dzi´cio∏, gil, kuku∏ka,

Szczygie∏, sowa, kruk, czubatka,

Drozd, sikora i dzierlatka,

Kaczka, gàska, jemio∏uszka,

Dudek, trznadel, poÊmieciuszka,

Wilga, zi´ba, bocian, szpak

Oraz ka˝dy inny ptak.

Pierwszy – s∏owik.

Zaczà∏ tak:

„Halo! O, halo lo lo lo lo!

Tu tu tu tu tu tu tu

Radio, radijo, dijo, ijo, ijo

Tijo, trijo, tru lu lu lu lu

Pio pio pijo lo lo lo lo lo

Plo plo plo plo plo halo!”

Na to wróbel zaterlika∏:

„Có˝ to znowu za muzyka?

Musz´ zajrzeç do s∏ownika,

By zrozumieç Êpiew s∏owika.

åwir çwir Êwirk!

Âwir Êwir çwirk!

Tu nie teatr

Ani cyrk!

Patrzcie go! Nastroszy∏ piórka!

I wydziera si´ jak kurka!

DoÊç tych arii, doÊç tych liryk!

åwir çwir czyrik,

Czyr czyr çwirik!”

I tak zaczà∏ çwirzyç, çwikaç,

åwierkaç, czyrkaç, czykczyrikaç,

˚e a˝ kogut na patyku

Zapia∏ gniewnie: „Kukuryku!”

Jak us∏yszy to kuku∏ka,

WrzaÊnie: „A to co za spó∏ka?

Kuku-ryku? Kuku-ryku?

Nie pozwalam, rozbójniku!

Bierz, co chcesz, bo ja nie skàpi´,

Ale kuku nie ustàpi´!

123

Propozycje zaj´ç

Ryku – choç do jutra skrzecz!

Ale kuku – moja rzecz!”

Zakuka∏a: kuku! kuku!

Na to dzi´cio∏: stuku! puku!

Czajka wo∏a: czyjaÊ ty, czyjaÊ?

By∏aÊ gdzie? Pi∏aÊ co? Pi∏aÊ, to wy∏aê!

Przepióreczka: chodê tu! Pójdê tu!

Masz co? daj mi! rzuç tu! rzuç tu!”

I od razu wszystkie ptaki

W szczebiot, w Êwiegot, w zgie∏k – o taki:

„Daj tu! Rzuç tu! Co masz? Wiórek?

Piórko? Ziarnko? Korek? Sznurek?

Pójdê tu, rzuç tu! Ja çwierç i ty çwierç!

Lepi´ gniazdko, przylep to, przytwierdê!

Widzisz go! Nie dam ci! Moje! Czyje?

Gniazdko ci wij´, wij´, wij´!

Nie dasz mi? TakiÊ ty? Wstydê si´, wstydê si´!”

I wszystkie ptaki zacz´∏y biç si´.

Przyfrun´∏a ptasia policja

I tak si´ skoƒczy∏a ta leÊna audycja.

Julian Tuwim

Nauczyciel zach´ca dzieci do formu∏owania zwi´z∏ych wypowiedzi i korzystania z wyobraê-

ni w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania:

Co w lesie mo˝e piszczeç w trawie? Gdzie si´

ukrywa echo w lesie? Czy echo mo˝na zobaczyç? Gdzie kàpià si´ ptaki? Po czym mo˝na po-

znaç ptaka? Nast´pne zadanie polega na zapami´taniu przez dzieci jak najwi´kszej liczby

nazw gatunków ptaków wymienionych przez poet´ w wierszu. Nauczyciel bardzo powoli

czyta odpowiedni fragment wiersza:

S∏owik, wróbel, kos, jaskó∏ka,

Kogut, dzi´cio∏, gil, kuku∏ka,

Szczygie∏, sowa, kruk, czubatka,

Drozd, sikora i dzierlatka,

Kaczka, gàska, jemio∏uszka,

Dudek, trznadel, poÊmieciuszka,

Wilga, zi´ba, bocian, szpak…

Cytujàc s∏owa:

Musz´ zajrzeç do s∏ownika, by zrozumieç Êpiew s∏owika, nauczyciel pyta:

Czy wszystkie ptaki tak samo Êpiewajà? W odpowiedzi dzieci naÊladujà g∏osy ptaków

z „Ptasiego radia”:

Halo! O, halo lo lo lo lo!

Tu tu tu tu tu tu tu

Radio, radijo, dijo, ijo, ijo

Tijo, trijo, tru lu lu lu lu

Pio pio pijo lo lo lo lo lo

Plo plo plo plo plo halo!

åwir çwir Êwirk!

Âwir Êwir çwirk!

åwir çwir czyrik,

Czyr czyr çwirik!

124 Propozycje zaj´ç

Nauczyciel pokazuje sylwety ró˝nych ptaków, a dzieci naÊladujà ich g∏osy. Nast´pnie dzie-

li dzieci na kilka grup: s∏owiki, wróble, koguty, kuku∏ki. Na dany sygna∏ ka˝da grupa od-

zywa si´ w sposób charakterystyczny dla ptaków okreÊlonego gatunku.

• „G∏osy ptaków” – rozpoznawanie i naÊladowanie ptasich g∏osów. Dzieci s∏uchajà uwa˝nie

ptasich odg∏osów odtwarzanych z p∏yty i odgadujà nazwy ptaków (go∏àb, kuku∏ka, dzi´cio∏,

wrona, bocian, kaczka, wróbel). Potem naÊladujà g∏osy us∏yszanych ptaków. Nauczyciel

mo˝e te˝ zaproponowaç nast´pujàcà zabaw´: wybrane dziecko naÊladuje g∏os jakiegoÊ pta-

ka i wskazuje osob´, która ma odgadnàç jego nazw´. JeÊli wskazane dziecko rozwiàza∏o za-

gadk´, naÊladuje g∏os odgadni´tego ptaka i dodaje g∏os innego ptaka, po czym wyznacza ko-

lejnà osob´, która ma odgadnàç nazw´ ptaka. W ten sposób przybywa coraz wi´cej ptasich

g∏osów do rozpoznania i naÊladowania. Dzieci çwiczà pami´ç, s∏uch i narzàdy mowy.

II. B.

• „Ptak” – praca plastyczno-konstrukcyjna z serwetek z bibu∏y, kolorowego papieru i gumek

recepturek. Dzieci siadajà przy stolikach, na których znajdujà si´ potrzebne materia∏y,

przygotowane wczeÊniej przez nauczyciela. Zadaniem ka˝dego dziecka jest wykonanie pta-

ka z kul uformowanych z bibu∏y. Chcàc urozmaiciç wykonanie zadania, nauczyciel prosi,

by formowaç kule, zgniatajàc serwetki tylko jednà r´kà. Do zrobienia ptaka potrzebne sà

cztery ma∏e kule (g∏owa, szyja, nogi ptaka) i trzy du˝e (tu∏ów i skrzyd∏a). Dzieci mogà wy-

mieniaç kolorowe serwetki mi´dzy sobà, w ten sposób powstanà wielobarwne ptaki. Kule

∏àczy si´ za pomocà gumek recepturek, a nast´pnie dokleja wyci´te z kolorowego papieru:

dziób, oczy i ogon. Nauczyciel przez ca∏y czas obserwuje zaanga˝owanie dzieci, udziela

wskazówek, pomaga w razie potrzeby. Po wykonaniu pracy mo˝na w sali urzàdziç miniga-

leri´, w której b´dà wystawione podpisane kolorowe ptaki.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Ptasie figle” – zabawa ruchowa, rozpoznawanie w∏asnych mo˝liwoÊci ruchowych, prawi-

d∏owe wykonywanie okreÊlonego ruchu: chodu, biegu, podskoku, w zale˝noÊci od tempa

muzyki. Gdy tempo jest szybkie, dzieci biegajà po sali, gdy jest wolne – idà, kiedy muzyka

milknie – wykonujà podskok, na sygna∏

Stop! – zatrzymujà si´.

• „Ptasi koncert” – zabawy ortofoniczno-naÊladowcze. Dzieci naÊladujà g∏osy wskazanych

przez nauczyciela ptaków: kuku∏ki, koguta, s∏owika, go∏´bia. Nast´pnie wymyÊlajà i pre-

zentujà ró˝ne ptasie g∏osy.

125

Propozycje zaj´ç

– Odg∏osy ptaków (nr 29)

kolorowe serwetki
z bibu∏y, kolorowy papier,
no˝yczki, klej, gumki
recepturki

dzwonki

127. Jaki to ptak?

Zapis w dzienniku:

I. „Sp∏oszone wróbelki”, „Wróbelki i kot” – zabawy ruchowe z çwiczeniami ortofonicznymi.

„Ptak czy ssak?” – kwiz.

II. A. „Gdzie budowaç gniazdo” – wys∏uchanie opowiadania H. Zdzitowieckiej. „NaÊladujemy

g∏osy ptaków” – çwiczenia artykulacyjne.

II. B. „Rozmowy ptaków” – nagranie s∏uchowiska.

III. „Kolorowe ptaki” – wype∏nianie plastelinà konturu ptaka. „Co robi pi∏ka?” – zabawa ru-

chowo-naÊladowcza.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• aktywnie uczestnicz´ w zabawach ruchowych,

• rozwiàzuj´ zagadki o poznanych zwierz´tach,

• bior´ aktywny udzia∏ w çwiczeniach artykulacyjnych,

• s∏ucham z uwagà opowiadania czytanego przez nauczyciela,

• odpowiadam na pytania dotyczàce treÊci utworu,

• poznaj´ nazwy ró˝nych ptaków,

• znam g∏osy ptaków i próbuj´ je naÊladowaç,

• poznaj´ ró˝ne typy ptasich gniazd,

• starannie wype∏niam plastelinà kontur ptaka,

• doskonal´ sprawnoÊç palców i d∏oni,

• bior´ aktywny udzia∏ w nagraniu s∏uchowiska.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Sp∏oszone wróbelki”, „Wróbelki i kot” – zabawy ruchowe z çwiczeniami ortofonicznymi.

1. „Sp∏oszone wróbelki” – przed rozpocz´ciem zabawy nauczyciel wyznacza miejsce w sali,

gdzie ptaki b´dà bezpieczne. Na sygna∏:

Ptaki wylatujà z gniazd! dzieci naÊladujà g∏osy

wróbli i rozbiegajà si´ po sali w ró˝nych kierunkach. Na sygna∏:

Stop! zatrzymujà si´ i na-

Êladujà zbieranie ziarenek – kucajà i stukajà palcem wskazujàcym w pod∏og´, na inny

umowny znak lecà dalej, a kiedy us∏yszà dêwi´k auta, szczekanie psa lub miauczenie kota,

wracajà, çwierkajàc, do gniazda. „Wróbelki” skaczà obunó˝.

2. „Wróbelki i kot” – ma∏e „wróbelki” skaczà i çwierkajà:

çwir, çwir! Potem przysiadajà na zie-

mi i zbierajà okruszki (dziecko sk∏ada ràczk´ w dzióbek, ∏àczàc kciuk z pozosta∏ymi palcami, stu-

ka w pod∏og´). Gdy si´ najedzà, cichutko skaczà, na znak nauczyciela – k∏adà si´ na pod∏odze

w swoich gniazdkach i odpoczywajà. Zabawa mo˝e byç kilkakrotnie powtarzana. Do drugiej cz´-

Êci zabawy nauczyciel przygotowuje ma∏e obr´cze lub szarfy, które b´dà gniazdkami dla ptaków.

W ka˝dym gniazdku mo˝e byç tylko jeden ptak. Na okrzyk nauczyciela:

Kot! – „wróbelki” wska-

kujà do gniazda i nieruchomiejà w przysiadzie podpartym z g∏owà schowanà pod skrzyd∏ami.

Dziecko wybrane do roli kota przechadza si´ na czworakach mi´dzy gniazdami i miauczy. Gdy

wszystkie „wróbelki” wejdà do gniazd, „kot” wraca na swoje miejsce pod Êcian´.

• „Ptak czy ssak?” – kwiz. Nauczyciel wczeÊniej przygotowuje zestaw zagadek dotyczàcych

ptaków i ssaków, korzystajàc z wyborów zagadek lub gier edukacyjnych (np. z „Nowych za-

gadek Smoka Obiboka”, „Quizu zoologicznego”). Wszystkie dzieci siedzà na pod∏odze, na-

uczyciel czyta zagadki. Dziecko, które odgad∏o zagadk´, dostaje punkt, czyli karteczk´ z za-

126 Propozycje zaj´ç

na podstawie: K. Wlaênik
„Wychowanie fizyczne
w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo Juka,
Warszawa 1999, s. 76–77

ma∏e obr´cze lub szarfy

„Nowe zagadki Smoka
Obiboka. Gra edukacyjna
dla 1–6 dzieci w wieku
4–7 lat”, GRANNA,
Warszawa

gadkà. Troje dzieci z najwi´kszà liczbà punktów zbiera karteczki kolegów i uk∏ada je

na dwie kupki – na jednej ptaki, na drugiej ssaki. Pozosta∏e dzieci sprawdzajà, czy koledzy

prawid∏owo wykonali zadanie. Przyk∏ady zagadek:

Gdy ten zwierz we wÊciek∏oÊç wpada,

groz´ budzi sporà.

Dra˝nià go torreadorzy i czerwony kolor.

(byk)

Ten prawdziwy na Êniadanie

wychodzi na ∏àk´.

Ten cukrowy raz do roku

ozdabia Êwi´conk´.

(baranek)

W bajce pod babci pierzyn´

da∏ nurka,

by Czerwonego przestraszyç Kapturka.

(wilk)

Trzeba najpierw jà wydoiç,

drodzy moi,

by apetyt nasz na mleko

zaspokoiç.

(krowa)

Jest mniejszy od go∏´bia

i zamiast gruchaç – çwierka.

Czasami z parapetu

przez okno na nas zerka.

(wróbel)

Jaki to ptak, zgodnie

z obyczajem starym,

zdobi polskie monety

i polskie sztandary?

(orze∏)

Na d∏ugiej bia∏ej szyi

g∏ow´ zadziera w gór´,

dumna, ˝e przed wiekami

ksià˝ki pisano jej piórem.

(g´Ê)

Przy jego wadze i wielkoÊci

marnie wyglàda g´Ê i kura.

Gdy go czerwony kolor z∏oÊci,

gulgocze oraz stroszy pióra.

(indyk)

Nauczyciel mo˝e te˝ sam u∏o˝yç kilka zagadek. Przed rozpocz´ciem zabawy nale˝y wyja-

Êniç dzieciom nowe s∏owo „ssak”.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Gdzie budowaç gniazdo” – wys∏uchanie opowiadania H. Zdzitowieckiej.

Gdzie budowaç gniazdo

– Nie ma to jak g∏´boka dziupla! Trudno o lepsze i bezpieczniejsze mieszkanie dla dzie-

ci – powiedzia∏ dzi´cio∏.

127

Propozycje zaj´ç

H. Zdzitowiecka „Gdzie
budowaç gniazdo” [w:]
H. Kruk „Z ludêmi
i przyrodà”, WSiP,
Warszawa 1991, s. 242–243

– Któ˝ to widzia∏, ˝eby chowaç dzieci w mroku, bez odrobiny s∏oƒca – oburzy∏ si´ skow-

ronek. – O, nie! Gniazdko powinno byç us∏ane na ziemi, w bruêdzie, pomi´dzy zielonym,

m∏odym zbo˝em. Tu dzieci znajdà od razu po˝ywienie, tu skryjà si´ w gàszczu.

– Gniazdo nie mo˝e byç zrobione z kilku trawek. Powinno byç ulepione porzàdnie, z gli-

ny, pod okapem, ˝eby deszcz dzieci nie zmoczy∏. O, na przyk∏ad nad wrotami stajni czy obo-

ry – Êwiergota∏a jaskó∏ka.

– Sit, sit – powiedzia∏ cichutko remiz. – Nie zgadzam si´ z wami. Gniazdko w dziupli?

Na ziemi? Z twardej gliny i przylepione na Êcianie? O, nie! Spójrzcie na moje gniazdko

utkane z najdelikatniejszych puchów i zawieszone na wiotkich ga∏àzkach nad wodà! Naj-

l˝ejszy wiaterek buja nim jak ko∏yskà…

– åwirk! Nie rozumiem waszych k∏ótni – zaçwierka∏ stary wróbel. – Ten uwa˝a, ˝e naj-

bezpieczniej w dziupli, tamtemu w bruêdzie ∏atwo szukaç ukrytych owadów w ziemi. Ba, sà

nawet ptaki budujàce gniazda tylko w norkach, w ziemi albo wprost na wodzie… Ja tam

nie jestem wybredny w wyborze miejsca na gniazdo. Mia∏em ich ju˝ wiele w swoim ˝yciu.

Jedno zbudowa∏em ze s∏omy na starej lipie, drugie – pod rynnà, trzecie… hm… trzecie

po prostu zajà∏em jaskó∏kom, a czwarte – szpakom. Owszem, dobrze si´ czu∏em w ich bud-

ce, tylko mnie stamtàd wyproszono dosyç niegrzecznie. Obrazi∏em si´ wi´c i teraz mieszkam

kàtem u bociana. W ga∏´ziach, które poznosi∏ na gniazdo, miejsca mam dosyç, a oboje bo-

cianostwo nie ˝a∏ujà mi tego kàta.

Hanna Zdzitowiecka

Nauczyciel zach´ca dzieci do rozmowy na temat wys∏uchanego utworu, zadajàc pytania:

– Jakie ptaki opowiada∏y o swoich gniazdach?

– Gdzie ma swoje gniazdo dzi´cio∏?

– Gdzie buduje gniazdo skowronek, a gdzie jaskó∏ka?

– W jakim miejscu i z czego buduje swoje gniazdo remiz?

– Jaki ptak okaza∏ si´ najmniej wybredny w wyborze miejsca na gniazdo?

JeÊli zachodzi taka koniecznoÊç, nauczyciel czyta ponownie fragmenty opowiadania.

• „NaÊladujemy g∏osy ptaków” – çwiczenia artykulacyjne. Nauczyciel odwo∏uje si´ do wiedzy

i spostrze˝eƒ dzieci i prosi, aby naÊladowa∏y g∏osy ró˝nych ptaków: wróbla:

çwir, çwir, dzi´-

cio∏a:

stuk, stuk, bociana: kle, kle, wrony: kra, kra, sowy: hu, hu, kury: ko, ko, g´si: g´, g´,

kaczki:

kwa, kwa, indyka: gul, gul, a tak˝e odg∏os odlatujàcego ptaka: frr.

II. B.

• „Rozmowy ptaków” – nagranie s∏uchowiska. Nauczyciel wyjaÊnia dzieciom, czym si´

ró˝ni s∏uchowisko od przedstawienia teatralnego, jak nale˝y je przygotowaç i nagraç.

Dzieci dobierajà si´ w pary, jeÊli chcà nagrywaç dialogi, lub pracujà indywidualnie.

Ch´tne dzieci mogà recytowaç fragmenty wiersza. Po nagraniu ka˝de dziecko przes∏u-

chuje swojà wypowiedê i akceptuje jà lub w poprawionej przez siebie wersji nagrywa

ponownie.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Kolorowe ptaki” – praca plastyczna, wyklejanie plastelinà konturu ptaka. Nauczyciel roz-

daje siedzàcym przy stolikach dzieciom kartki z narysowanymi konturami ró˝nych ptaków

oraz plastelin´. Demonstruje, jak nale˝y post´powaç, aby prawid∏owo wykonaç prac´, i da-

je wskazówki:

Plastelin´ w wybranym kolorze nale˝y dobrze ugnieÊç, by sta∏a si´ mi´kka.

Takà plastelin´ ∏atwiej rozprowadza si´ na kartce. Najpierw nale˝y k∏aÊç ciemne odcienie,

a dopiero potem jasne. JeÊli post´puje si´ na odwrót, jasna plastelina przykryta ciemnà b´-

dzie niewidoczna. Po wyklejeniu konturu plastelinà ka˝de dziecko wycina ptaka i nakleja

na kolorowà kartk´. Podpisane prace mogà byç ozdobà sali.

128 Propozycje zaj´ç

magnetofon lub dyktafon

kontury ptaków,
plastelina w ró˝nych
kolorach, kolorowe
kartki, no˝yczki, klej

• „Co robi pi∏ka?” – zabawa ruchowo-naÊladowcza. Nauczyciel prosi dzieci, aby naÊladowa∏y

ruch pi∏ki. Potem wykonuje nast´pujàce çwiczenia:

– odbija pi∏k´ o pod∏og´ (dzieci skaczà w miejscu),

– przerzuca pi∏k´ z r´ki do r´ki (dzieci ko∏yszà si´ w prawo i w lewo),

– toczy pi∏k´ po pod∏odze (dzieci k∏adà si´ i turlajà po dywanie),

– obraca pi∏k´ (dzieci wirujà w miejscu).

128. Szpaki dziwaki

Zapis w dzienniku:

I. „Ptaki” – opowieÊç ruchowa z wykorzystaniem przyborów i rekwizytów, rozwijanie twórczej

wyobraêni. „Dmuchamy na piórka” – zabawa oddechowa .

II. A. „Ach te szpaki dziwaki” – wys∏uchanie wiersza J. Drozdowskiej, praca z „Kajecikiem”,

çwiczenie spostrzegawczoÊci przez odszukiwanie szczegó∏ów na obrazku.

II. B. „Sprawne szpaki dziwaki” – çwiczenia gimnastyczne z pi∏kà, wzmacniajàce mi´Ênie

grzbietu, klatki piersiowej i brzucha.

III. „Robimy ptaka dziwaka” – praca plastyczno-konstrukcyjna z wykorzystaniem nadmuchane-

go balonu. „Ptaki dziwaki” – zabawa pantomimiczna z wykorzystaniem wykonanych ptaków.

„Jak si´ budzi wiosna” – wys∏uchanie utworu.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• rozwijam twórczà wyobraêni´, uk∏adajàc opowieÊci ruchowe,

• s∏ucham uwa˝nie wiersza,

• rozwijam spostrzegawczoÊç, wyszukujàc szczegó∏y na obrazku,

• çwicz´ zwinnie i zr´cznie z pi∏kà,

• wykonuj´ prac´ plastycznà, stosujàc ró˝ne sposoby ∏àczenia materia∏ów,

• rozwiàzuj´ problemy konstrukcyjne poprzez manipulowanie przedmiotami,

• wyra˝am swoje odczucia i nastroje, wykorzystujàc niewerbalne Êrodki wyrazu,

• przedstawiam za pomocà gestów i ruchów ró˝ne zachowania ptaków w okreÊlonej sytuacji,

• rozwijam wyobraêni´ muzycznà.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Ptaki” – opowieÊç ruchowa z wykorzystaniem przyborów i rekwizytów. Dzieci swobodnie

biegajà po sali. Nauczyciel dzieli je na dwie grupy, rozdajàc szarfy zielone i niebieskie. Za-

daniem dzieci jest odpowiednie reagowanie na sygna∏

Stop! i podniesienie przez nauczy-

ciela szarfy w wybranym kolorze. Te, które majà szarf´ zielonà, chodzà jak bociany po ∏à-

ce. Dzieci z szarfà niebieskà – fruwajà. Gdy nauczyciel poka˝e szarf´ ˝ó∏tà – wszystkie

dzieci odpoczywajà. Po tej zabawie nauczyciel zbiera szarfy. Do dalszej zabawy potrzebne

sà rekwizyty: ga∏àzka, piórko, kamyk. Dzieci-ptaki biegajà po sali. Kiedy nauczyciel pod-

niesie w gór´ dany przedmiot, powinny odpowiednio zareagowaç. JeÊli zobaczà ga∏àzk´

– siadajà na ga∏´ziach drzew (dzieci siadajà na krzes∏ach), kamyk – skaczà po kamykach,

piórko – machajà skrzyd∏ami.

129

Propozycje zaj´ç

pi∏ka

szarfy w trzech kolorach:
zielone, niebieskie, ˝ó∏te,
ga∏àzka, kamyk, piórko,
krzese∏ka

• „Dmuchamy na piórka” – zabawa oddechowa. Przed rozpocz´ciem zabawy nauczyciel

przygotowuje dla ka˝dego dziecka ma∏e piórko na nitce. Zadanie polega na dmuchaniu na

piórko (z zachowaniem prawid∏owego toru oddechu) w taki sposób, aby jak najd∏u˝ej by∏o

ono odchylone od pionu.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Ach te szpaki dziwaki” – wys∏uchanie wiersza J. Drozdowskiej, praca z „Kajecikiem”.

Nauczyciel czyta dzieciom wiersz kilka razy. Pierwszy raz przed oglàdaniem obrazka. S∏u-

chajàc wiersza powtórnie, dzieci oglàdajà obrazek. Nast´pnie nauczyciel proponuje:

– Pos∏uchaj weso∏ego wierszyka o szpakach dziwakach jeszcze raz. Licz szpaki na palcach.

– Poszukaj naklejek ze szpakami. S∏uchaj wierszyka i przyklejaj naklejki ze szpakami tam,

gdzie pasujà. Pomogà Ci cienie na obrazku.

– Znajdê naklejki, na których sà bambosze, kapelusz i tornister. S∏uchaj wierszyka jeszcze

raz i przyklejaj naklejki.

– Teraz mów wierszyk razem ze mnà i pokazuj szpaki.

– Policz pióra na brzegu strony. Pomaluj tyle piór, ile jest szpaków dziwaków.

II. B.

• „Sprawne szpaki dziwaki” – çwiczenia gimnastyczne z pi∏kà.

1. W staniu:

Rozkrok – sk∏on tu∏owia w przód i toczenie pi∏ki po pod∏odze z r´ki do r´ki oraz wokó∏ sto-

py lewej i prawej, kreÊlàc ósemk´.

W parach – stanie w rozkroku ty∏em do siebie i podawanie pi∏ki do wspó∏çwiczàcego do∏em

mi´dzy nogami lub górà nad g∏owà. (Nale˝y zmieniaç kierunek podawania).

2. W siadzie:

Podrzucanie pi∏ki stopami i ∏apanie jej oburàcz.

Toczenie pi∏ki prawà stopà do lewej (kolana rozchylone).

W siadzie rozkrocznym – skr´tosk∏on do prawej stopy i dotkni´cie jej pi∏kà trzymanà oburàcz.

3. W le˝eniu przodem:

Toczenie pi∏ki od prawej do lewej r´ki z równoczesnym sk∏onem tu∏owia w ty∏.

W parach – toczenie pi∏ki oburàcz do partnera (odleg∏oÊç 2 – 3 m).

4. W le˝eniu ty∏em:

Wyrzucenie pi∏ki do przodu i z∏apanie w siadzie.

Przyciàganie pi∏ki w∏o˝onej mi´dzy kolana do klatki piersiowej.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Robimy ptaka dziwaka” – praca plastyczno-konstrukcyjna z wykorzystaniem nadmucha-

nego balonu. Dzieci siadajà przy swoich stolikach. Nauczyciel k∏adzie na dywanie, na du˝ym

arkuszu papieru, ró˝nego rodzaju materia∏y, np. kolorowy papier, bibu∏´, karton, piórka,

skrawki materia∏u, nitki, taÊm´ samoprzylepnà, farby, plastelin´, niepotrzebne ubranka dla

lalek, kolorowe guziki. Zadaniem ka˝dego dziecka jest wykonanie ptaka dziwaka. Dzieci mo-

gà korzystaç ze wszystkich dost´pnych materia∏ów i ∏àczyç je w dowolny sposób. Po zakoƒ-

czeniu pracy ka˝de dziecko mo˝e opowiedzieç o swoim ptaku: jaki jest, co lubi. Nauczyciel

powinien zach´ciç dzieci do d∏u˝szych wypowiedzi, zadajàc pytania pomocnicze, np.:

Dlacze-

go Twój ptak dziwak trzyma kredk´? Do czego mu potrzebny guzik w dziobie?

• „Ptaki dziwaki” – zabawa pantomimiczna z wykorzystaniem zrobionych przez dzieci pta-

ków dziwaków. Wszystkie dzieci wraz z wykonanymi przez siebie ptakami siedzà ko∏em

na dywanie. Na Êrodku dywanu znajdujà si´ zdj´cia lub rysunki wykonane przez nauczy-

ciela (rysunków powinno byç tyle, ile jest dzieci), na których przedstawione sà ró˝ne

130 Propozycje zaj´ç

piórka na nitce

cz. 2,

s. 28–29, kredki

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999,
s. 110–112

pi∏ki

nadmuchane balony,
karton, kolorowy papier,
krepina, bibu∏a, piórka,
skrawki materia∏u, nitki,
taÊma samoprzylepna,
farby, kredki, plastelina,
niepotrzebne ubranka
dla lalek, kolorowe
guziki, no˝yczki

rysunki: ptaki lecàce,
siedzàce w gnieêdzie,
karmiàce m∏ode,
polujàce, ptaki wykonane
przez dzieci

zachowania ptaków, np. lot, wysiadywanie jaj w gnieêdzie, karmienie m∏odych, polowanie

na zdobycz). Ka˝de dziecko po kolei wybiera sobie jeden rysunek i na proÊb´ nauczyciela

chowa, ˝eby nie widzia∏y go inne dzieci. Zadaniem dziecka b´dzie pokazanie bez u˝ywa-

nia s∏ów, co przedstawia jego rysunek.

• „Jak si´ budzi wiosna” – wys∏uchanie utworu. Nauczyciel prosi dzieci, aby uwa˝nie pos∏u-

cha∏y nagrania i spróbowa∏y powiedzieç, o czym opowiada muzyka (np.:

Wychodzi s∏onecz-

ko i Êwieci jasno jak dêwi´k dzwoneczka, s∏ychaç Êpiew ptaków. Nagle niebo si´ zachmurza

i idzie burza, pada deszcz – ciep∏y, wiosenny. I znów wychodzi s∏oƒce, deszcz przestaje pa-

daç, Êpiewajà ptaki, krowa ryczy, pasàc si´ na ∏àce). Dzieci z pomocà nauczyciela mogà

okreÊliç, jak muzyka oddaje odg∏osy wiosny.

129. Bezpieczne gniazda

Zapis w dzienniku:

I. „Ptaki do gniazda” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa. åwiczenie zgodnego poruszania si´

w przestrzeni, reagowanie na polecenia nauczyciela, zapami´tywanie wyznaczonego miejsca.

„Gdzie mieszkajà ptaki?” – oglàdanie w atlasach przyrodniczych gniazd ptaków.

II. A. „To i owo o ptasich gniazdach” – burza mózgów, wykorzystanie informacji z czasopism

dzieci´cych, encyklopedii, atlasów. „Ptaszki” – wys∏uchanie wiersza E. Szelburg-Zarembiny,

wprowadzenie do zabawy dydaktyczno-konstrukcyjnej. „Gniazda” – konstruowanie ptasich

gniazd (praca w zespo∏ach).

II. B. „Ptasie g∏osy” – nauka piosenki.

III. „Bocian” – wykonanie bociana z „Wycinanek-sk∏adanek”. „Bocian i ˝aba” – zabawa naÊla-

dowcza.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• rozwijam twórczà wyobraêni´, uczestniczàc w zabawach ruchowych,

• bior´ aktywny udzia∏ w rozmowach na podany temat,

• poznaj´ nowe nazwy i u˝ywam ich w mowie,

• szukam rozwiàzania sytuacji problemowych metodà burzy mózgów,

• s∏ucham z zainteresowaniem wiersza,

• opowiadam o zwyczajach ptaków,

• dowiaduj´ si´, jak ró˝ne gniazda budujà ptaki,

• Êpiewam zwrotk´ i refren nowej piosenki,

• buduj´ ptasie gniazdo z dost´pnych materia∏ów,

• wykonuj´ sylwet´ bociana wed∏ug instrukcji,

• naÊladuj´ chód i klekot bociana, skoki ˝aby.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Ptaki do gniazda” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa. Nauczyciel rysuje kredà z boku

sali lini´ w odleg∏oÊci 2 – 3 metrów od Êciany lub tworzy lini´ z szarfy, wyznaczajàc w ten

131

Propozycje zaj´ç

kreda, szarfy

– „Jak si´ budzi wiosna”
(nr 22)

sposób jedno du˝e gniazdo. Na polecenie:

Ptaki lecà! wszystkie dzieci-ptaki opuszczajà

gniazdo, biegajà po sali w ró˝nych kierunkach. Na klaÊni´cie oraz has∏o:

Ptaki do gniazda!

dzieci powracajà na wyznaczone miejsce.

• „Gdzie mieszkajà ptaki?” – dzieci oglàdajà ilustracje i zdj´cia ptasich gniazd, odpowiada-

jà na pytania:

Gdzie mieszkajà ptaki?, Do czego gniazdo s∏u˝y ptakom? Nauczyciel uÊwia-

damia dzieciom, ˝e nale˝y chroniç ptasie gniazda, nie wolno ich niszczyç, zabieraç ani

przenosiç w inne miejsca. Gniazdo to nie tylko dom ptaka, ale przede wszystkim miejsce,

gdzie na Êwiat przychodzà piskl´ta. Nauczyciel wspomina te˝ dzieciom o ludziach, któ-

rzy budujà sztuczne gniazda dla ptaków. Nast´pnie na parapecie w sali znajduje list od

ptaków i czyta go dzieciom.

Drogie Przedszkolaki,

wiemy, ˝e kiedy pojedziecie na wakacje, odwiedzicie pi´kne miejsca w górach, nad mo-

rzem, w lesie. Pami´tajcie, ˝e ptasie gniazda mogà byç wsz´dzie. Zak∏adane sà przewa˝nie

w kwietniu i maju, byÊmy mog∏y rozpoczàç l´gi (nauczyciel wyjaÊnia znaczenie nowego

s∏owa)

. Niektóre ptaki majà co roku sporà gromadk´ pisklàt, wiele z nas gniazduje i opie-

kuje si´ m∏odymi nawet jeszcze we wrzeÊniu.

˚eby nam nie przeszkadzaç, wybierajàc si´ z rodzicami na spacer, omijajcie nieucz´sz-

czane przez ludzi miejsca w lasach, zaroÊni´te krzakami i szuwarami brzegi rzek i jezior.

Lepiej chodziç po drogach i szlakach, zatrzymywaç si´ w miejscach, gdzie cz´sto przebywa-

jà ludzie. My, ptaki, nie zak∏adamy tam gniazd.

Przedszkolaku, jeÊli zauwa˝ysz gniazdo, nie podchodê bli˝ej. Nawet du˝e ptaki drapie˝-

ne, choç wyglàdajà groênie, sà bardzo p∏ochliwe. Wydeptujàc Êcie˝ki, pokazujesz leÊnym

zwierz´tom – lisom, kunom – drog´ do naszych domów. Wtedy nasze jaja i delikatne, bez-

bronne piskl´ta sà w niebezpieczeƒstwie. JeÊli ods∏onisz nasze gniazda, ∏atwiej je zauwa˝à

drapie˝niki. Na pewno nie wiesz, ˝e ptak raz sp∏oszony na gnieêdzie ucieka i ju˝ do niego

nie wraca. Wyp∏aszajàc z gniazda m∏ode, które jeszcze nie potrafià sprawnie lataç i samo-

dzielnie zdobywaç po˝ywienia, nara˝asz je na Êmierç.

Obejrzyjcie albumy ze zdj´ciami naszych domów. Mo˝e uda si´ Wam odgadnàç, z czego

sà zbudowane.

Pozdrawiamy Was

Ptaki

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „To i owo o ptasich gniazdach” – burza mózgów, wykorzystanie informacji z czasopism

dzieci´cych, encyklopedii, atlasów. Dzieci siadajà na dywanie. Nauczyciel dzieli je na

dwie dru˝yny. Ka˝da dru˝yna przez g∏osowanie wybiera reprezentanta. Obydwu dru˝y-

nom nauczyciel zadaje takie same pytania. Dzieci w grupie wspólnie formu∏ujà odpowie-

dzi, a reprezentanci w ich imieniu wypowiadajà je g∏oÊno. Nauczyciel spisuje odpowiedzi

na kartce i przedstawia do oceny. Dru˝yna, której odpowiedê zosta∏a uznana za lepszà,

otrzymuje punkt.

–

Kiedy ptaki nara˝one sà najbardziej na niebezpieczeƒstwo ze strony drapie˝ników?

(w okresie l´gowym i gdy w gniazdach sà piskl´ta)

– Z jakich materia∏ów ptaki budujà gniazda? (puch, suche trawy, patyki, glina)

–

Gdzie ptaki budujà swoje gniazda? Czy tylko na drzewach? Gniazda muszà gwarantowaç

bezpieczeƒstwo, chroniç przed drapie˝nikami. Mogà byç umieszczone w norkach ziemnych

(zimorodek), dziuplach (dzi´cio∏), na wiotkiej ga∏àzce nad wodà (remiz), pod dachami do-

mów (jaskó∏ka), w otworach i kominach (kawka).

• „Ptaszki” – wys∏uchanie wiersza E. Szelburg-Zarembiny jako wprowadzenie do zabawy

dydaktyczno-konstrukcyjnej.

132 Propozycje zaj´ç

list na podstawie:
K. Paƒczyk „Chroƒmy
ptasie gniazda” [w:]
„Przyroda Polska” 2003,
nr 3

albumy lub pisma
dzieci´ce ze zdj´ciami
ptasich gniazd,
encyklopedia dla dzieci

Ptaszki

Mama ptaszka, tata ptak

wijà gniazdko tak i siak.

Znoszà piórka, w∏osie, mchy.

– Ja zdoby∏em to, a ty?

– Ja to nios´, a ty co?

Trawka! Nitka! Puch! Ho! ho!

Zwijali si´, pracowali,

skarb do skarbu przydawali

i, Êpiewajàc niby z nut,

zbudowali domek – cud:

gniazdko ptasie takie oto.

Wtuli∏abym si´ z ochotà

mi´dzy tych pisklàtek rój,

gdyby to by∏ domek mój.

E. Szelburg-Zarembina

Nauczyciel przygotowuje sylwety ptaków (mam´ i tat´) oraz piórka, w∏osie, mchy, trawk´,

nitk´, puch. Czyta wiersz i jednoczeÊnie buduje ptasie gniazdo. Stara si´ zwróciç szczegól-

nà uwag´ na opis materia∏ów, z których ptaki budujà dom. Rozk∏ada te materia∏y na dywa-

nie tak, by dzieci mog∏y je wziàç w r´ce i obejrzeç. Potem pyta dzieci:

Jak wyglàda ptasi

dom? Czy jest taki sam jak domy ludzi, czy ma dach, drzwi, komin? Czy ptasie domy ma-

jà pokoje? Czy wszystkie sà tej samej wielkoÊci i w taki sam sposób zbudowane? Nauczy-

ciel zach´ca dzieci do wyobra˝enia sobie najwspanialszego gniazda. Na koniec pokazuje foto-

grafie ró˝nych gniazd. Dzieci w ten sposób utrwalajà sobie wiadomoÊci zdobyte podczas za-

j´ç.

• „Gniazda” – konstruowanie ptasich gniazd (praca w zespo∏ach). Nauczyciel przygotowuje

ró˝nego rodzaju materia∏y: siano, piórka, wat´, patyczki, zasuszone liÊcie i prosi dzieci, by

zbudowa∏y gniazda wed∏ug w∏asnych pomys∏ów. Dodatkowo dzieci dostajà kawa∏ki nitki

lub sznurka do ∏àczenia ró˝nych elementów.

Ptaszki w lesie te˝ nie majà kleju ani no˝yczek

– mówi nauczyciel, ˝yczàc dzieciom powodzenia. Po skoƒczonej pracy nauczyciel wspólnie

z dzieçmi omawia wykonanie wszystkich gniazd i uk∏ada je na wystawie wed∏ug wielkoÊci

– du˝e dla bocianów, ma∏e dla szpaków.

II. B.

• „Ptasie g∏osy” – nauka piosenki. Nauczyciel w∏àcza p∏yt´ z nagraniem piosenki. Poniewa˝

w tekÊcie utworu jest sporo wyrazów dêwi´konaÊladowczych, a sama melodia te˝ nie jest

prosta, dzieci powinny kilka razy pos∏uchaç piosenki, ˝eby jà dobrze opanowaç. Uczàc si´

tekstu poszczególnych zwrotek, dzieci powtarzajà s∏owa za nauczycielem.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Bocian” – wykonanie bociana z „Wycinanek-sk∏adanek”. Dzieci pracujà wed∏ug instruk-

cji, którà czyta im i wyjaÊnia nauczyciel. Do zrobienia sylwety bociana potrzebne sà ele-

menty z „Wycinanek-sk∏adanek”, dwa kawa∏ki sznurka o d∏ugoÊci ok. 50 cm w kolorze

czerwonym i czarnym, siano lub s∏oma. Dzieci mogà si´ dobraç w pary, tworzàc bocianià

rodzin´, i wspólnie budowaç gniazdo. Gotowe bociany mo˝na potem zawiesiç na sznurku

nad gniazdem.

• „Bocian i ˝aba” – zabawa naÊladowcza, rozpoznawanie w∏asnych mo˝liwoÊci ruchowych,

prawid∏owe wykonywanie okreÊlonego ruchu: chodu z wysoko unoszonymi kolanami

– bocian, podskoku w siadzie, podpierania si´ oburàcz o pod∏og´ – ˝aba. Przed rozpocz´-

133

Propozycje zaj´ç

E. Szelburg-Zarembina,
„Ptaszki” [w:] H. Kruk,
„Z ludêmi i przyrodà”,
WSiP, Warszawa 1991,
s. 242

sylwety dwóch ptaków,
piórka, w∏osie, suche
trawki, mech, nitka,
zdj´cia ptasich gniazd

siano, zasuszone liÊcie,
piórka, wata, patyczki,
kawa∏ki nitki i sznurka

– „Ptasie g∏osy” (nr 13)

cz. 2, s. 8 (instrukcja)
i s. 33–34 (projekt)

czerwony i czarny
sznurek (po 50 cm),
siano lub s∏oma

ciem zabawy nauczyciel wyznacza zielonymi szarfami ∏àk´, a obok, niebieskimi szarfa-

mi, staw. Niedaleko ∏àki znajduje si´ bocianie gniazdo u∏o˝one z ˝ó∏tych szarf. Nauczy-

ciel demonstruje, jak porusza si´ bocian – idzie, podnoszàc wysoko kolana. Trzymajàc

wyciàgni´te maksymalnie r´ce przed sobà i uderzajàc d∏onià w d∏oƒ, imituje klekot bo-

ciana. Nast´pnie pyta, czy dzieci wiedzà, jak porusza si´ ˝aba, i zaprasza ch´tne dziecko,

by zademonstrowa∏o kolegom ruchy ˝aby. Jest to wst´p do nowej zabawy. Jedno z dzieci

zostaje bocianem, pozosta∏e b´dà ˝abami. W zabawie mogà wyst´powaç dwa bociany.

„˚abki” skaczà po ∏àce. Na has∏o:

Bocian leci! – skokami uciekajà do stawu, gdzie sà bez-

pieczne. „Bocian” chodzi wolno, wysoko podnoszàc kolana. Zabaw´ mo˝na urozmaiciç,

wprowadzajàc krótkie dialogi:

–

Hej, bocianie! Hej, bocianie! Czy chcesz zjeÊç nas na Êniadanie? – pytajà ˝aby.

–

Kle, kle, kle – odpowiada bocian, czym daje sygna∏ do rozpocz´cia zabawy.

Odmiana tej zabawy ruchowej: Nauczyciel wyznacza staw na Êrodku sali lub placu

przedszkolnego (np. rysuje kredà ko∏o). W Êrodku uk∏ada kó∏ko z linki – jest to wysep-

ka dla bociana. „Bocian” stoi na wysepce – „˝abki” w przysiadzie na obwodzie ko∏a.

„˚aby” pytajà:

Panie bocianie, chcesz ˝abk´ na Êniadanie? – potem wskakujà do stawu

i wyskakujà z niego, a „bocian” stara si´ je z∏apaç, kiedy siedzà w stawie. Z∏apane „˝abki”

zabiera na wysp´. Gdy z∏apie okreÊlonà wczeÊniej liczb´ „˝abek”, wybiera si´ innego

„bociana”.

130. Plotki o ptakach

Zapis w dzienniku:

I. „Wróbelek” – wys∏uchanie wiersza F. Kobryƒczuka, zabawa dramowa, tworzenie w∏asnych

dialogów, nawiàzywanie do treÊci wiersza. „Ptasie g∏osy” – utrwalenie piosenki.

II. A. „Plotki o ptakach” – zabawa dydaktyczna z cyklu „Prawda czy fa∏sz?” – potwierdzenie

lub zaprzeczenie za pomocà umownych znaków.

II. B. „Ptasie harce” – çwiczenia gimnastyczne ze skakankà.

III. „Zgadnij, jaki to ptak”– rozwiàzywanie zagadek. „Latam, p∏ywam, biegam” – zabawa

ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• s∏ucham uwa˝nie wiersza czytanego przez nauczyciela,

• odgrywam scenki z wykorzystaniem fragmentów wiersza i w∏asnych dialogów,

• çwicz´ koncentracj´ i refleks muzyczny,

• akompaniuj´ i muzykuj´ na instrumentach perkusyjnych,

• rozwijam zwinnoÊç i skocznoÊç,

• porzàdkuj´ i systematyzuj´ swojà wiedz´ na temat ptaków,

• rozumiem i stosuj´ umowne znaki,

• rozwiàzuj´ zagadk´ na podstawie zdobytych wiadomoÊci,

• rozwijam zdolnoÊç kojarzenia pewnych informacji.

134 Propozycje zaj´ç

na podstawie: K. Wlaênik,
„Wychowanie fizyczne
w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
¸ódê 1999, s. 90

kreda, linka

zielone, niebieskie i ˝ó∏te
szarfy, obr´cz, kreda

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Wróbelek” – wys∏uchanie wiersza F. Kobryƒczuka, zabawa dramowa.

Wróbelek

Martwi si´ bardzo

szary wróbelek,

˝e ma przyjació∏

w Êwiecie niewielu.

– Nikt mnie nie lubi,

bo nie mam takich

piór kolorowych

jak inne ptaki.

Nikt mnie nie s∏ucha,

moje çwierkanie

nie jest dla innych

ptasim Êpiewaniem.

– Choç strój masz szary,

choç tylko çwierkasz,

ka˝dy ci´ lubi,

ma∏y wróbelku,

za to, ˝e zimà

ca∏ymi dniami

çwierkasz jak umiesz,

˝e jesteÊ z nami.

Franciszek Kobryƒczuk

Po przeczytaniu wiersza nauczyciel pyta dzieci:

– Jak si´ czu∏ wróbelek? Czy by∏ szcz´Êliwy?

– Dlaczego wróbelek by∏ smutny?

– Czy lubi si´ kogoÊ za to, jak wyglàda, czy za to, jaki jest?

– Czy kiedyÊ ktoÊ z Was czu∏ si´ tak jak wróbelek?

– Kto z Was czuje si´ nielubiany? Dlaczego?

Dzieci dobierajà si´ w pary i samodzielnie uk∏adajà dialog nawiàzujàcy do treÊci wiersza. Jed-

no dziecko jest wróbelkiem, który czuje si´ nielubiany, drugie stara si´ wróbelka pocieszyç.

Po odegraniu scenek przez dzieci nauczyciel pyta:

Jak si´ czuliÊcie, gdy byliÊcie wróbelkiem?

Czy Wasz kolega powiedzia∏ coÊ, co pozwoli∏o Wam poczuç si´ lepiej? Jakie macie pomys∏y

na to, ˝eby pocieszyç koleg´, gdy jest mu smutno? W toku dalszej zabawy nauczyciel wciela si´

w rol´ wróbelka i prosi dzieci, by ka˝de z nich go pocieszy∏o. Potem zamienia role – teraz on

pociesza dzieci. Koƒczàc zabaw´, zadaje dzieciom pytanie, jak si´ czu∏y, gdy by∏y chwalone.

• „Ptasie g∏osy” – utrwalenie piosenki. Dzieci próbujà zaÊpiewaç piosenk´, s∏uchajàc wersji

instrumentalnej utworu. Nast´pnie nauczyciel rozdaje dzieciom instrumenty perkusyjne.

Prosi, aby Êpiewajàc piosenk´, wykonywa∏y akompaniament tylko w momentach naÊlado-

wania g∏osów ptaków:

stuku-puk; put, put; cici-gjurrr; puh-huh. Zabawa pozwala çwiczyç

pami´ç, koncentracj´ i refleks muzyczny.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Plotki o ptakach” – zabawa dydaktyczna z cyklu „Prawda czy fa∏sz?” – potwierdzenie lub

zaprzeczenie za pomocà umownych znaków. Nauczyciel wyjaÊnia przebieg zabawy, zwraca-

jàc si´ do dzieci:

Pos∏uchajcie informacji o ptakach i spróbujcie wyraziç ruchem lub gestem,

135

Propozycje zaj´ç

F. Kobryƒczuk,
„Wróbelek” [w:]
T. Dziurzyƒska,
H. Ratyƒska, E. Stójowa,
„Na s∏oneczne
i deszczowe dni”, WSiP
1998, s. 65

– „Ptasie g∏osy”
(nr 13–14)

instrumenty perkusyjne

która informacja jest prawdziwa, a która fa∏szywa. Wyobraêcie sobie, ˝e jesteÊcie ptakami.

Jak ptak mo˝e pokazaç drugiemu ptakowi, ˝e coÊ jest prawdà, a jak, ˝e coÊ jest fa∏szem?

Dzieci po kolei przedstawiajà swoje pomys∏y. Nauczyciel wybiera dwie propozycje i prosi

dzieci, by je zapami´ta∏y (np. prawda – dzieci biegajà po sali i naÊladujà szcz´Êliwe ptaki;

fa∏sz – siedzà na dywanie).

Wszystkie ptaki potrafià Êpiewaç.

Ptak jest wy∏àcznie roÊlino˝erny.

Skowronek ∏apie muchy.

Bociany budujà gniazda na drzewach i dachach domów.

Wszystkie ptaki majà czerwone dzioby.

Ptaki ˝ywià si´ mlekiem mamy.

Mo˝na nauczyç ptaka mówiç.

Ptaki zmieniajà pióra na zim´.

Ptaki robià zapasy, przygotowujàc si´ do zimy.

Jaskó∏ki i bociany odlatujà do ciep∏ych krajów.

Ptaki zasypiajà na zim´.

S∏owo „sowa” ma dwie sylaby.

Dzi´cio∏ jest lekarzem drzew.

II. B.

• „Ptasie harce” – çwiczenia gimnastyczne ze skakankà.

1. Zataczanie obszernych kó∏ skakankà z∏o˝onà na dwie lub cztery cz´Êci – przed sobà, nad

g∏owà, z prawej i lewej strony, w miejscu, w chodzie i w biegu.

2. W siadzie prostym skakanka prze∏o˝ona za stopy, trzymana za koƒce oburàcz – podno-

szenie nóg za pomocà skakanki do siadu równowa˝nego (mo˝na przenosiç nogi za g∏ow´,

przechodzàc powoli do le˝enia przewrotnego).

3. W le˝eniu ty∏em w poprzek skakanki – okr´canie si´ skakankà i odkr´canie.

4. Skoki przez skakank´. Skakanka rozciàgni´ta na pod∏o˝u:

– podskoki obunó˝ i jednonó˝ wzd∏u˝ skakanki,

– przeskoki obunó˝ i jednonó˝ skrzy˝nie przez skakank´ w ustawieniu bokiem,

– przeskoki obunó˝ i jednonó˝ przez skakank´ przodem i ty∏em w miejscu oraz z przesu-

waniem od jednego do drugiego koƒca.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Zgadnij, jaki to ptak” – rozwiàzywanie zagadek. Dzieci siadajà na dywanie, na którym

roz∏o˝one sà kolorowe zdj´cia, wycinki z czasopism przyrodniczych lub rysunki ró˝-

nych ptaków. Nauczyciel prosi, by ka˝de dziecko wybra∏o dla siebie ptaka i dok∏adnie

opisa∏o, jak on wyglàda: czy jest du˝y, czy ma∏y, jakiego koloru ma pióra. Nast´pnie

dzieli ptaki na dwie grupy: w kole z szarfy zielonej umieszcza sylwetki ptaków, które

odlatujà do ciep∏ych krajów, w kole z szarfy niebieskiej – tych, które pozostajà w Pol-

sce na zim´. Dzieci majà czas, by si´ im dok∏adnie przyjrzeç. Nauczyciel zadaje dzie-

ciom pytanie:

Czy wiecie, co jedzà ptaki? Wszystkie prawid∏owe odpowiedzi zapisuje j´-

zykiem obrazkowym i ka˝dy rysunek umieszcza odpowiednio przy wybranej szarfie.

Na zakoƒczenie zabawy nauczyciel opisuje wybranego przez siebie ptaka, nie podajàc

jego nazwy. Zadaniem dzieci jest odgadni´cie, jakiego ptaka wybra∏ nauczyciel. Przy-

k∏adowe opisy:

Ma czerwony brzuszek. Jest Êredniej wielkoÊci. Zjada ziarno, nasiona, jagody i owady. Sp´-

dza zim´ w Polsce.

(gil)

136 Propozycje zaj´ç

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”,
Wydawnictwo JUKA,
Warszawa 1999, s. 115

skakanki

kolorowe zdj´cia lub
rysunki ptaków, szarfy
zielona i niebieska,
krótkie opisy wybranych
ptaków

Ma na g∏owie czubek. Jest troch´ wi´ksza od wróbla. Zjada owady, owoce g∏ogu, jemio∏y

i jarz´biny. Sp´dza zim´ w Polsce.

(jemio∏uszka)

Jest szaro-bràzowy. Mieszka zawsze w pobli˝u cz∏owieka. Zjada okruchy, nasiona, owady,

owoce. Sp´dza zim´ w Polsce.

(wróbel)

Ma ˝ó∏ty brzuszek. Zjada nasiona, orzechy, owady, pajàki, t∏uszcz. Sp´dza zim´ w Polsce.

(sikora)

Jest du˝y. Ma czarne pióra, je prawie wszystko. Lubi ˝yç gromadnie. Zim´ sp´dza w Polsce.

(gawron)

Jest bia∏o-czarny, ma czerwony dziób i czerwone nogi. Zjada ryby, myszy, ˝aby i owady. Bu-

duje du˝e gniazda. Odlatuje do ciep∏ych krajów.

(bocian)

Jest czarna, ma bia∏y brzuszek. Zjada owady, buduje pod dachami domów gniazdo z b∏ota,

które zlepia Êlinà. Na zim´ odlatuje do Afryki.

(jaskó∏ka)

Ma pi´kny czubek na g∏owie, rozk∏ada go jak wachlarz. Zjada owady i ich larwy. Zim´ sp´-

dza w ciep∏ych krajach.

(dudek)

• „Latam, p∏ywam, biegam” – zabawa ruchowa. Dzieci naÊladujà ptaki. Na sygna∏:

Stop! na-

uczyciel pokazuje im jeden z kartoników, na którym narysowana jest woda, chmurka lub

ziemia. Zadaniem dzieci jest przedstawienie ruchem ptaka, który p∏ynie, leci lub biegnie.

Propozycje zaj´ç do tematów 126–130 opracowa∏a Marta Ko∏akowska

137

Propozycje zaj´ç

kartoniki z rysunkami:
ziemia, woda, chmurka

131. Niski – wysoki

Zapis w dzienniku:

I. „Du˝y i ma∏y” – zabawa muzyczno-ruchowa, doskonalenie wra˝liwoÊci s∏uchowej poprzez

ró˝nicowanie us∏yszanych dêwi´ków. „Wysoki – niski” – zabawa dydaktyczna, porównywanie

wzrostu przez dzieci, odczytywanie globalne swoich imion.

II. A. „A ja rosn´ i rosn´…” – s∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, analiza treÊci utworu pod-

czas rozmowy kierowanej. „Galeria zdj´ç” – prezentacja zdj´ç rodziców z okresu ich dzieciƒ-

stwa z krótkimi komentarzami dzieci. Mierzenie d∏ugoÊci za pomocà sznurka.

II. B. „Du˝y czy ma∏y?” – nauka piosenki. Zabawa inscenizowana przy piosence – przedstawia-

nie ruchem i gestem s∏ów utworu.

III. Porównywanie wielkoÊci, d∏ugoÊci, szerokoÊci ró˝nych przedmiotów, klasyfikacja ich

wed∏ug wskazanego kryterium, uszeregowanie od najmniejszego do najwi´kszego. „Usta-

wiamy dzieci w szeregu” – praca z „Kajecikiem”. „Król skoczków” – zabawa z elementem

podskoku.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• bior´ aktywny udzia∏ w zabawach muzyczno-ruchowych,

• podejmuj´ próby globalnego czytania prostych wyrazów,

• analizuj´ treÊç opowiadania, wyciàgam odpowiednie wnioski,

• wypowiadam si´ na temat wys∏uchanego opowiadania,

• okreÊlam wielkoÊç przedmiotów za pomocà jednej miary,

• poznaj´ nowe sposoby mierzenia,

• znam s∏owa i melodi´ piosenki,

• przedstawiam treÊç piosenki za pomocà ruchu i gestu,

• rozpoznaj´ swoich rodziców na zdj´ciach z okresu ich dzieciƒstwa,

• dostrzegam rytm i potrafi´ go uzupe∏niç,

• klasyfikuj´ przedmioty wed∏ug przyj´tego kryterium,

• çwicz´ skocznoÊç i zwinnoÊç.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cie poranne

• „Du˝y i ma∏y” – zabawa muzyczno-ruchowa. Nauczyciel wystukuje na pianinie ró˝-

ne dêwi´ki – wysokie i niskie. Dzieci maszerujà po sali w rytm muzyki. Gdy s∏yszà

niskie dêwi´ki, kroczà jak olbrzymy, gdy us∏yszà wysokie dêwi´ki – biegajà jak ma∏e

dzieci.

• „Wysoki – niski” – zabawa dydaktyczna. Porównywanie wzrostu dzieci. Nauczyciel nawià-

zuje do zabawy i zadaje pytania:

Jak sàdzicie, czy wszystkie olbrzymy by∏y jednakowo du˝e,

a dzieci mog∏y byç jednakowo ma∏e?, A czy w naszej grupie wszyscy sà równi? Odpowiedzi

sà pretekstem do sprawdzenia, kto jest najwy˝szy, a kto najni˝szy. Nauczyciel pokazuje,

w jaki sposób dwoje dzieci mo˝e si´ zmierzyç. Nast´pnie dzieli dzieci na grupy trzyosobowe

za pomocà odliczania do trzech. Dzieci w grupach mierzà si´ i ustawiajà od najni˝szego

do najwy˝szego. JeÊli majà z tym k∏opot, to pomocà mo˝e byç d∏ugi pasek papieru przycze-

piony do Êciany, na którym mogà zaznaczyç o∏ówkiem swój wzrost i dokleiç wizytówk´

z imieniem.

138 Propozycje zaj´ç

Szybko biegnie ka˝dy dzieƒ, rosn´ szybko, du˝o wiem

pianino lub inny
instrument wydajàcy
dêwi´ki o zró˝nicowanej
barwie

E. Gruszczyk-Kolczyƒska,
E. Zieliƒska,
„Wspomaganie rozwoju
umys∏owego czterolatków
i pi´ciolatków”, WSiP,
Warszawa 2004,
s. 259–261

d∏ugi pasek papieru,
o∏ówek, wizytówki
z imionami dzieci

II. A. Zaj´cie g∏ówne

• „A ja rosn´ i rosn´…” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”. Dzieci siedzà, tworzàc ko-

∏o, i s∏uchajà opowiadania, które czyta nauczyciel. Po uwa˝nym wys∏uchaniu tekstu odpo-

wiadajà na pytania:

– Z kim rozmawia∏ Kajtek?

– Co Jagódka powiedzia∏a Kajtkowi o swoim tacie?

– Skàd Jagódka wiedzia∏a, ˝e te˝ by∏a ma∏à dziewczynkà?

– Czym martwi∏ si´ Kajtek?

– Jak Jagódka pocieszy∏a Kajtka?

– Jak myÊlicie, czy Jagódka udzieli∏a màdrej rady?

Na zakoƒczenie nauczyciel prosi dzieci o wykonanie poleceƒ:

– Zapytaj doros∏ych, jakie by∏y ich ulubione zabawy, gdy byli mali.

– PoproÊ doros∏ych, ˝eby pokazali Ci rodzinne fotografie.

• „Galeria zdj´ç” – prezentacja fotografii. Nauczyciel zadaje pytania:

Jagódka mówi∏a, ˝e jej

tata by∏ kiedyÊ ma∏y. A czy Wasi rodzice byli kiedyÊ mali? Czy macie ich zdj´cia? (Poprzed-

niego dnia dzieci otrzyma∏y zadanie domowe – ka˝de mia∏o przynieÊç dwa zdj´cia jednego

z rodziców: z dzieciƒstwa i aktualne, a tak˝e przeprowadziç z rodzicami wywiad na temat

ulubionych zabaw, przysmaków itp.). Ka˝de dziecko pokazuje zdj´cia. Przedstawia swojà

mam´ lub tat´, opowiada o tym, jacy byli w dzieciƒstwie, a jacy sà teraz. (Nauczyciel przy-

czepia zdj´cia do tablicy). Na koƒcu nauczyciel przedstawia swoje zdj´cie i opowiada

o w∏asnym dzieciƒstwie. Na bia∏ym pasku papieru pokazuje, ile mia∏ wzrostu, gdy by∏

w tym wieku, co przedszkolaki. Prosi dzieci, by zmierzy∏y jego obecny wzrost i porówna∏y

z tym na pasku. Nie ma jednak linijki, tak jak Kajtek, tylko sznurek, paski papieru, flama-

ster.

W jaki sposób mo˝na zmierzyç mój wzrost? – pyta dzieci.

Uwaga! Dzieci powinny mieç czas na zastanowienie si´, jak zmierzyç wzrost nauczyciela.

JeÊli nie znajdà samodzielnie rozwiàzania, nauczyciel wskazuje im sznurek jako pomocnà

rzecz do mierzenia, do przek∏adania i zliczania kawa∏ków.

II. B.

• „Du˝y czy ma∏y?” – nauka piosenki. Dzieci s∏uchajà uwa˝nie nagrania piosenki. Nast´pnie pró-

bujà okreÊliç, kto jest wysoki, a kto niski, i porównujà swój wzrost. Nauczyciel zadaje pytanie:

Czy tylko wzrost jest wa˝ny, czy te˝ inne cechy? Jakie? Po rozmowie zach´ca dzieci do zabawy przy

piosence. S∏uchajàc refrenu, od którego zaczyna si´ utwór, dzieci maszerujà w miejscu. W czasie

odtwarzania pierwszej zwrotki na s∏owo

du˝y stajà na palcach, a na s∏owo ma∏y – kucajà. Pod-

czas odtwarzania drugiej zwrotki na s∏owo

ma∏y kucajà, a s∏yszàc dalszà cz´Êç wersu – wstajà.

• Zabawa inscenizowana przy piosence. Nauczyciel pyta, w jaki sposób mo˝na pokazaç zwie-

rz´ta, o których jest mowa w piosence. Dzieci przedstawiajà swoje propozycje, wybierajà

najtrafniejsze i pokazujà je w trakcie Êpiewania zwrotek. Refren Êpiewany jest w taki spo-

sób, jakby rozmawia∏y przekupki. Przyk∏ady gestów: s∏oƒ – tràba ze zwini´tej d∏oni, koƒ

– trucht w miejscu, kwiat – rysowanie kwiatu obiema r´kami w powietrzu, kot – prostowa-

nie niewidocznych wàsów, pies – naÊladowanie merdania ogonkiem.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• Porównywanie wielkoÊci, d∏ugoÊci i szerokoÊci ró˝nych przedmiotów. „Ustawiamy dzieci w sze-

regu” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel czyta polecenia i pomaga w wykonaniu çwiczeƒ.

–

Dzieci ustawi∏y si´ w trzech szeregach w specjalny sposób. W ka˝dym szeregu brakuje kil-

korga z nich. Wytnij obrazki z brzegów stron tak, aby ka˝dy by∏ osobno.

– Na pomaraƒczowym pasku dzieci stojà na przemian: ch∏opiec – dziewczynka. Zwróç uwag´

na kolory ich ubraƒ. Wybierz dwa obrazki z ch∏opcami w niebieskich i zielonych spodenkach

139

Propozycje zaj´ç

s. 76–77

zdj´cia rodziców
przyniesione przez
dzieci, kawa∏ek sznurka
(ok. 20 cm), flamaster,
2 paski papieru – jeden
o d∏ugoÊci równej
wzrostowi nauczyciela,
drugi o d∏ugoÊci równej
wzrostowi dziecka

– „Du˝y czy ma∏y?”
(nr 15)

cz. 2,

s. 30–31, no˝yczki, klej

oraz dwa obrazki z dziewczynkami w sukienkach niebieskiej i czerwonej. Po∏ó˝ je w odpowied-

nich miejscach. Sprawdê, czy jest dobrze, i przyklej obrazki.

– Na zielonym pasku dzieci stojà przemiennie: ch∏opiec – dziewczynka. Zwróç uwag´ na ko-

lory ich ubraƒ. Dopasuj dziewczynki w sukienkach pomaraƒczowej i fioletowej. Sprawdê,

czy jest dobrze, i przyklej obrazki.

– Na ˝ó∏tym pasku dzieci stojà na przemian: ch∏opiec – dziewczynka. Popatrz na kolory ich

ubraƒ. Kogo brakuje? Po∏ó˝ obrazki w odpowiednich miejscach. Sprawdê, czy jest dobrze,

i przyklej obrazki.

• „Król skoczków” – zabawa z elementem podskoku. Nauczyciel rozwiesza szaliki na ró˝nych

wysokoÊciach. Dziecko, które zdob´dzie najwi´cej szalików, zostanie królem skoczków. Zbiera-

nie szalików odbywa si´ tak d∏ugo, jak d∏ugo trwa piosenka „Du˝y czy ma∏y?”.

132. O czym szumià drzewa?

Zapis w dzienniku:

I. „Wielkoludy i krasnoludki” – wspólna zabawa z maluchami. „Du˝y czy ma∏y?” – utrwalenie

piosenki, wprowadzenie poj´cia dêwi´ku wysokiego i niskiego w muzyce.

II. A. „O czym szumià drzewa” – inscenizacja wiersza M. Brykczyƒskiego z wykorzystaniem

sylwet.

II. B. „Zabawy badawcze” – pos∏ugiwanie si´ poj´ciami: „ma∏y” – „du˝y”, „krótki” – „d∏ugi”,

„wysoki” – „niski”, zapoznanie si´ z narz´dziami pomiarowymi, mierzenie za pomocà sznurka.

III. „Wielkie i ma∏e drzewa” – praca plastyczna wykonywana technikà kola˝u. „Odpoczynek

misia” – s∏uchanie bajki relaksacyjnej M. Molickiej.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• bawi´ si´ z m∏odszymi kolegami i kole˝ankami,

• Êpiewam piosenk´,

• odró˝niam dêwi´ki wysokie od niskich,

• doskonal´ technik´ gry na instrumentach perkusyjnych,

• bior´ udzia∏ w inscenizacji wiersza,

• dostrzegam powtarzalnoÊç narysowanych elementów, potrafi´ uzupe∏niç rytm,

• znam znaczenie okreÊleƒ: „du˝y” – „ma∏y”, „wysoki” – „niski”, „krótki” – „d∏ugi”,

• poznaj´ narz´dzia pomiaru wykorzystywane przez doros∏ych i podejmuj´ prób´ pos∏ugiwa-

nia si´ nimi,

• mierz´ wysokoÊç (d∏ugoÊç) za pomocà sznurka,

• wykorzystuj´ ró˝nego rodzaju materia∏y do pracy plastycznej,

• staram si´ odpr´˝yç podczas s∏uchania bajki.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cie poranne

• „Wielkoludy i krasnoludki” – wspólna zabawa z maluchami. Pi´ciolatki zapraszajà do swo-

jej sali maluchy, by wspólnie pobawiç si´ przy muzyce. Starsze dzieci sà wielkoludami,

a m∏odsze krasnoludkami. Muzyk´ z p∏yty s∏ychaç w tle. Na has∏o:

Wielkoludy – taƒczà

140 Propozycje zaj´ç

– „Du˝y czy ma∏y?” (nr 16)

szaliki lub szarfy

– „Du˝y czy ma∏y?” (nr 16)

dzieci starsze, a m∏odsze siedzà (siad kuczny); na has∏o:

Krasnoludki – taƒczà m∏odsze

dzieci.

• „Du˝y czy ma∏y?” – utrwalenie piosenki, wprowadzenie poj´cia dêwi´ku wysokiego i niskiego

w muzyce. Nauczyciel wystukuje na pianinie kilka niskich dêwi´ków – dzieci w tym czasie ku-

cajà, nast´pnie wystukuje kilka wysokich dêwi´ków – dzieci stajà na paluszkach. åwiczenie

nale˝y powtórzyç kilkakrotnie i zapytaç dzieci, które dêwi´ki by∏y niskie, a które wysokie. Na-

st´pnie nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy: jedna dostaje b´benki, a druga trójkàty. Najle-

piej by∏oby, gdyby podczas s∏uchania piosenki na s∏owa

du˝y lub wysoki dzieci uderza∏y kilka-

krotnie w trójkàty, natomiast na s∏owa

niski lub ma∏y gra∏y na b´benkach. JeÊli dzieci sobie

nie poradzà, to w czasie refrenu mogà graç na b´benkach, a podczas zwrotek na trójkàtach.

II. A. Zaj´cie g∏ówne

• „O czym szumià drzewa” – teatrzyk sylwetkowy na podstawie wiersza M. Brykczyƒskiego.

Nauczyciel zaprasza dzieci na przedstawienie i sadza je przed scenà. (Na scenie dekoracja

imitujàca polan´: trawa, kwiatki, drzewa). Sam chowa si´ za scenà, odczekuje chwil´, trzy

razy dzwoni, a nast´pnie rozpoczyna przedstawienie. Recytuje wiersz M. Brykczyƒskiego

„O czym szumià drzewa”, ilustrujàc jego treÊç sylwetami drzew: d´bu, gruszy, brzozy, to-

poli, sosny, wierzby, akacji, orzecha, leszczyny.

O czym szumià drzewa

W g∏´bi lasu, na polanie,

Król Dàb zwo∏a∏ raz zebranie,

˚eby drzewa w zwartym t∏umie

Mog∏y razem si´ wyszumieç.

Najpierw Grusza rzek∏a: Musz´

Mieç w tym roku du˝o gruszek.

Brzoza, Êmiejàc si´ radoÊnie,

CoÊ zacz´∏a pleÊç o wioÊnie,

Lecz jej przerwa∏ j´k Topoli:

Ojej, znów mnie wszystko boli!

Sosna rzek∏a na te s∏owa:

Przy mnie zawsze b´dziesz zdrowa.

Na to Wierzba: Mam powody,

By narzekaç na brak wody.

To, jak zwykle, Êwi´ta racja!

Odezwa∏a si´ Akacja.

Za to Orzech, z màdrà minà,

Schowa∏ s∏owa pod ∏upinà,

Choç Leszczyna, wcià˝ od nowa,

Próbowa∏a go czarowaç.

Wreszcie Dàb rzek∏ z wielkà mocà:

Trzeba rozejÊç si´ przed nocà.

A kto myÊl ma jakàÊ w g∏owie,

Niech za rok jà tu opowie.

Marcin Brykczyƒski

Po inscenizacji nauczyciel przedstawia wszystkich „aktorów” – drzewa. Siada razem

z dzieçmi przed scenà i pyta:

Czy podoba∏o si´ Wam przedstawienie? A pami´tacie, o czym

by∏o? Pokazuje jeszcze raz sylwety drzew, przypomina ich nazwy i prosi o odnalezienie ilu-

stracji z takimi samymi drzewami (przypina je razem z nazwà do maty). Pyta dzieci:

A mo-

˝e teraz Wy zagracie przedstawienie? Musimy nauczyç si´ tekstu. JeÊli dzieci nie zapami´ta-

141

Propozycje zaj´ç

– „Du˝y czy ma∏y?”
(nr 15)

b´benki, trójkàty

M. Brykczyƒski, „O czym
szumià drzewa”
[w:] „Gnosis”
(czasopismo
internetowe)

zas∏ona, dzwonek,
sylwety i nazwy drzew
wyst´pujàcych
w przedstawieniu,
nagranie szumu drzew

jà s∏ów, nauczyciel b´dzie im je podpowiada∏. Najpierw sam powtarza tekst, potem dzieci po-

wtarzajà za nim: cienkim g∏osem – jak myszki, grubym – jak olbrzymy. Przed rozpocz´ciem

przedstawienia dzieci zostajà podzielone na dwie grupy: widzów i aktorów. Aktorzy dostajà

swoje role i odpowiednie sylwety. Widzowie siadajà przed scenà, aktorzy jeszcze raz przypo-

minajà sobie kolejnoÊç wyst´pu. Dzwonek rozpoczyna przedstawienie. Po jego zakoƒczeniu

dzieci bijà brawo. Nast´pnie widzowie zast´pujà aktorów na scenie. Jako t∏o muzyczne mo˝-

na wykorzystaç nagrany na taÊm´ szum drzew.

Uwaga! Dzieci mogà uk∏adaç w∏asne teksty do teatrzyku.

II. B.

• „Zabawy badawcze” – pos∏ugiwanie si´ poj´ciami: „ma∏y” – „du˝y”, „krótki” – „d∏ugi”,

„wysoki” – „niski” – praca w dwóch grupach. Podstawà podzia∏u jest wielkoÊç wylosowa-

nej kulki: ma∏a lub du˝a. Na dwóch sto∏ach przygotowane sà ró˝ne przedmioty.

Stó∏ 1. Narz´dzia do mierzenia: ró˝ne linijki, centymetry krawieckie, cyrkle, suwmiarka,

ekierka, miara taÊmowa. Dzieci dok∏adnie oglàdajà narz´dzia. Zastanawiajà si´, co si´ ni-

mi mierzy i jak si´ nazywajà. JeÊli nie znajà nazw, mogà nadaç w∏asne. SpoÊród dost´pnych

miar wybierajà jednà i mierzà d∏ugoÊç sali.

Stó∏ 2. Dawne narz´dzia do mierzenia: rysunek stopy, ∏okcia i palców, sznurek o d∏ugoÊci

jednego metra. Dzieci odszyfrowujà sposób u˝ytkowania dawnych jednostek d∏ugoÊci.

Za pomocà jednego narz´dzia mierzà d∏ugoÊç sali.

Na wykonanie zadania obie grupy majà tyle samo czasu. W trakcie mierzenia nauczyciel

przys∏uchuje si´ rozmowom dzieci. Mo˝e pomagaç, lecz nie mo˝e narzucaç w∏asnych roz-

wiàzaƒ. Zapisuje pomiary sali obu grup. Po up∏ywie wyznaczonego czasu grupy zamienia-

jà si´ przy sto∏ach z narz´dziami. Na koƒcu nauczyciel pyta o poszczególne etapy pracy,

trudnoÊci, sposób wykonywania pomiarów:

Jakimi narz´dziami najlepiej si´ pos∏ugiwaç?

Dlaczego? W trakcie rozmowy dba o to, by dzieci pos∏ugiwa∏y si´ okreÊleniami: ma∏y

– du˝y, krótki – d∏ugi. Prosi te˝ o odpowiedê na pytanie:

Do czego odnoszà si´ okreÊlenia:

wysoki – niski? Zach´ca do sprawdzenia ciekawostek: czy ∏okieç jest równy dwom d∏oniom

i trzem palcom, czy odleg∏oÊç od ∏okcia do nadgarstka jest równa stopie, czy d∏ugoÊç kciu-

ka jednego dziecka jest równa d∏ugoÊci kciuka innego dziecka.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Wielkie i ma∏e drzewa” – praca plastyczna wykonywana technikà kola˝u.

Dzieci dok∏adnie oglàdajà sylwety drzew wykorzystywane w przedstawieniu. Nauczyciel

mówi:

Spójrzcie, jakie majà pnie i ga∏´zie. Czy sà wysokie, czy niskie? Czy majà ig∏y, czy li-

Êcie? A teraz pos∏uchajcie jeszcze raz wiersza „O czym szumià drzewa”. U˝ywajàc kredek,

papieru, gazet i kleju, przedstawcie na kartkach „Zebranie wielkich i ma∏ych drzew na leÊ-

nej polanie”. Praca mo˝e byç wykonywana z wykorzystaniem ró˝nych technik: rysunku, wy-

dzierania z papieru, gazet lub krepiny.

• „Odpoczynek misia” – s∏uchanie bajki relaksacyjnej M. Molickiej. Nauczyciel spokojnym

g∏osem opowiada bajk´. Dzieci le˝à na dywanie w najwygodniejszej dla nich pozycji i s∏u-

chajàc bajki, wyciszajà si´.

Bajka relaksacyjna nr 3

Ma∏y niedêwiadek szed∏ wolno przez las. Czu∏ ogarniajàce go zm´czenie, nó˝ki zrobi∏y

si´ jakieÊ ci´˝kie i nie chcia∏y odrywaç si´ od ziemi. Rozglàda∏ si´ dooko∏a, szukajàc miej-

sca do odpoczynku. Drzewa ros∏y tutaj rzadziej, s∏oƒce coraz swobodniej przeciska∏o si´

przez konary drzew, oÊwietlajàc wszystko dooko∏a.

Chyba niedaleko jest jakaÊ polanka, tam sobie odpoczn´ – pomyÊla∏ miÊ. I rzeczywiÊcie,

po chwili jego oczom ukaza∏a si´ ma∏a ∏àczka otoczona ze wszystkich stron drzewami.

142 Propozycje zaj´ç

ró˝ne linijki, centymetry
krawieckie, suwmiarka,
ekierka, miara taÊmowa,
sznurek, rysunek ∏okcia,
stopy, palców

kolorowe gazety, papier
kolorowy, kredki, klej,
karton, krepina

M. Molicka, „Bajka

relaksacyjna nr 3” [w:]
„Bajkoterapia. O l´kach
dzieci i nowej metodzie
terapii”, Poznaƒ 2002,
Media Rodzina,
s. 159–160

Stanà∏ na jej skraju i znieruchomia∏ z zachwytu: niskie krzewy, trawa, kwiaty jak koloro-

wy dywan rozk∏ada∏y si´ u jego stóp. Na Êrodku ∏àczki zajàczki, króliczki, ba, nawet mysz-

ki wygrzewa∏y si´ w promieniach s∏oƒca. Spojrza∏ na niebo. By∏o bezchmurne, s∏oƒce jakby

wiedzia∏o, ˝e zwierzàtka oczekujà na jego promienie, bo Êwieci∏o bardzo mocno. MiÊ wysta-

wi∏ pyszczek do s∏oƒca i poczu∏, jak przyjemne ciep∏o obejmuje najpierw jego g∏ow´, a potem

ca∏e cia∏o. Us∏ysza∏ lekki szum wiatru i brz´czenie owadów, które unosi∏y si´ nad kwiatami.

G∏´boko odetchnà∏. W nos wkr´ca∏ si´ delikatny zapach trawy i kwiatów.

Tutaj jest wspania∏e miejsce do odpoczynku – pomyÊla∏, po czym po∏o˝y∏ si´ wygodnie na

trawie, jak na kocyku, ∏apki po∏o˝y∏ sobie pod g∏ow´. Zamknà∏ oczy. Odpoczywa∏. Oddycha∏

miarowo i spokojnie. Zrobi∏ g∏´boki wdech, wciàgnà∏ powietrze przez nos, a po chwili wypu-

Êci∏ je. Powtórzy∏ to jeszcze raz i jeszcze raz. Czu∏, jak z ka˝dym wydechem pozbywa si´ zm´-

czenia. By∏ teraz przyjemnie rozluêniony, poczu∏ si´ ci´˝ki i bezw∏adny. Jego g∏owa, brzuszek

i nó˝ki by∏y jak z o∏owiu. Wtuli∏ si´ w traw´ jak w ko∏derk´. By∏o mu bardzo wygodnie. Od-

dycha∏ równo i miarowo, jego klatka piersiowa spokojnie w rytm wdechu i wydechu unosi∏a

si´ i opada∏a, tak jak fale morskie, kiedy wolno i leniwie przybijajà do brzegu. Poczu∏ si´ te-

raz tak dobrze! Delikatny wiaterek przesuwa∏ si´ po ca∏ym jego ciele, rozpoczynajàc od czub-

ka g∏owy a˝ po koniuszki ∏apek, zabierajàc z niego zm´czenie i napi´cie. Robi∏ to raz i drugi,

powtarza∏ wiele razy. Promienie s∏oƒca przyjemnie ogrzewa∏y. MiÊ odpoczywa∏. (…)

Maria Molicka

133. Reks i Kuleczka

Zapis w dzienniku:

I. „Raz i dwa” – zabawa przy piosence, rapowanie tekstu, rozwijanie poczucia rytmu.

II. A. „Rodziny zwierzàt” – zabawa dydaktyczna: odszukiwanie w materia∏ach êród∏owych ilu-

stracji przedstawiajàcych zwierz´ce rodziny, zbieranie o nich informacji (praca w grupach).

„Rodzinka” – zabawa ruchowa, odczytywanie przekazu z mimiki i ruchu.

II. B. „WÊród zwierzàt” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „Nasza hodowla” – przygotowania do za∏o˝enia hodowli zwierzàt w kàciku przyrody (spo-

tkanie z ekspertem, wys∏uchanie prelekcji na temat hodowli zwierzàt, okreÊlenie planu dzia∏aƒ

umo˝liwiajàcych za∏o˝enie hodowli zwierzàt). „Szybki jak lampart, silny jak s∏oƒ” – zabawy

zr´cznoÊciowe w sali: wspinanie si´ na drabinki, pokonywanie „lamparciego” toru przeszkód,

przekazywanie pi∏ki lekarskiej.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• rozwijam poczucie rytmu,

• rapuj´ tekst piosenki,

• utrwalam nazwy liczebników,

• znajduj´ w albumach potrzebne ilustracje,

• próbuj´ opowiedzieç, jak wyglàdajà i co robià zwierz´ta przedstawione na ilustracjach,

• pracuj´ w zespole, staram si´ wspólnie rozwiàzywaç problemy,

• poznaj´ ró˝ne gatunki zwierzàt ˝yjàcych w naturalnym Êrodowisku,

• zdobywam wiedz´ o rozwoju poznanych zwierzàt,

143

Propozycje zaj´ç

• wiem, jak za∏o˝yç w∏asnà hodowl´ rybek, Êlimaków, ˝ab,

• naÊladuj´ ruchy niektórych zwierzàt,

• uczestnicz´ w zabawach zr´cznoÊciowych.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cie poranne

• „Raz i dwa” – zabawa przy piosence. Dzieci s∏uchajà nagrania piosenki „Raz i dwa” (mu-

zyka Grzegorz Turnau, s∏owa Danuta Wawi∏ow). Wa˝ne jest, aby zauwa˝y∏y, ˝e tekst utworu

powtarza si´ trzy razy i za ka˝dym razem jest Êpiewany coraz g∏oÊniej.

Raz i dwa

Raz i dwa, raz i dwa,

pewna pani mia∏a psa.

Trzy i cztery, trzy i cztery,

pies ten dziwne mia∏ maniery.

Pi´ç i szeÊç, pi´ç i szeÊç,

wcale lodów nie chcia∏ jeÊç.

Siedem, osiem, siedem, osiem,

wcià˝ o koÊci tylko prosi∏.

Dziewi´ç, dziesi´ç, dziewi´ç, dziesi´ç,

kto z was koÊci mu przyniesie?

Mo˝e ja – mo˝e ty.

Licz od nowa: raz, dwa, trzy…

Po wys∏uchaniu utworu nauczyciel dzieli dzieci na pi´ç grup. Ka˝dej grupie przypisuje dwie

liczby: pierwszej – raz i dwa, drugiej – trzy i cztery itd. S∏uchajàc piosenki, dzieci pokazujà

na palcach przydzielone liczby. JednoczeÊnie rapujà tekst w miar´ swoich mo˝liwoÊci, zwra-

cajàc uwag´ na oddanie rytmu. Wa˝ne jest dobre zapami´tanie ról przez dzieci, bo piosenka

jest doÊç szybka. Podczas zabawy dzieci çwiczà koncentracj´ i koordynacj´ ruchów.

II. A. Zaj´cie g∏ówne

• „Rodziny zwierzàt” – zabawa dydaktyczna. Dzieci oglàdajà ilustracj´, na której sà dwa bawià-

ce si´ pieski: Reks (tata) i Kuleczka (synek). Nauczyciel przedstawia pieski, a nast´pnie pyta

dzieci:

Co psy najch´tniej lubià robiç?, Co jest ich przysmakiem? Czy macie jakàÊ zwierz´cà ro-

dzin´ w domu? Po uzyskaniu odpowiedzi pokazuje dzieciom materia∏y êród∏owe i prosi: Znajdê-

cie w ksià˝kach fotografie zwierz´cych rodzin. Dzieci wykonujà zadanie i pokazujà jego efekty.

• „Rodzinka” – zabawa ruchowa. Nauczyciel dzieli dzieci na grupy cztero- i pi´cioosobowe.

Na plecach ka˝dego dziecka przykleja taÊmà samoprzylepnà obrazek ze zwierz´ciem. Dzie-

ci muszà dowiedzieç si´ od swoich kolegów, jakie zwierz´ majà przyklejone na plecach, po-

szukaç „krewnych” i utworzyç z nimi rodzin´ (grup´). Nauczyciel mówi, ile zwierz´cych

rodzin (grup) ma powstaç. Przyk∏ady rodzin: koty, ˝aby, ryby, bociany. Rodzina mo˝e si´

sk∏adaç z 4 – 5 cz∏onków.

Uwaga! Dzieci nie mogà ze sobà rozmawiaç ani naÊladowaç g∏osów zwierzàt. Porozumie-

wajà si´ tylko za pomocà gestów.

• Ciàg dalszy zabawy „Rodziny zwierzàt”. Ka˝da zwierz´ca rodzina ma zebraç jak najwi´-

cej informacji o sobie. Dzieci mogà korzystaç z ju˝ zdobytej wiedzy, z ilustracji w ksià˝-

kach i czasopismach, z przedmiotów wy∏o˝onych na stoliku (np. filtr do wody, termometr,

pokarm dla rybek, pokarm dla kota, zdj´cia kijanek, ikry i gniazda bociana, mapa z zazna-

czonà w´drówkà bocianów). Po czasie potrzebnym do zgromadzenia wiadomoÊci przedsta-

wiajà swojà zwierz´cà rodzin´: opowiadajà o niej, pokazujà ilustracje i przedmioty z nià

144 Propozycje zaj´ç

ilustracja
przedstawiajàca Reksa
i Kuleczk´, kalendarze ze
zdj´ciami zwierzàt, atlasy
i albumy przyrodnicze

obrazki z kotami, ˝abami,
rybami, bocianami,
taÊma samoprzylepna

ksià˝ki ze zdj´ciami ˝ab,
kotów, bocianów, ryb;
filtr do wody, termometr,
pokarm dla rybek,
pokarm dla kota, zdj´cia
lub rysunki kijanek, ikry,
gniazda bociana,

– „Raz i dwa” (nr 24)

zwiàzane. Nauczyciel uzupe∏nia wypowiedzi dzieci. Mo˝e te˝ dla ka˝dej dru˝yny przygo-

towaç dodatkowe zadanie, np. z∏o˝enie poci´tego na cz´Êci obrazka przedstawiajàcego

zwierz´cà rodzin´ lub u∏o˝enie podpisu pod ilustracjà.

II. B.

• „WÊród zwierzàt” – çwiczenia gimnastyczne.

1. åwiczenie orientacyjno-porzàdkowe. Dzieci poruszajà si´ w tempie podawanym na b´-

benku: marsz – bieg. Na mocne uderzenie w b´benek dzieci nieruchomiejà.

2. „Bociany i ˝aby” – çwiczenie du˝ych grup mi´Êniowych. Dzieci stojà w du˝ych odst´pach.

Na has∏o:

Bocian! stajà na jednej nodze, a z ràk robià dzioby; na has∏o: ˚aby! robià przy-

siad podparty i zaczynajà skakaç.

3. „Tunel” – czworakowanie. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Dzieci z pierwszej gru-

py stajà naprzeciwko siebie i ∏apià si´ za r´ce, dzieci z drugiej grupy na czworakach prze-

chodzà przez tunel. Potem nast´puje zamiana zadaƒ. åwiczenie mo˝na utrudniç przez ob-

ni˝enie tunelu – dzieci wykonujà kl´k podparty i ustawiajà si´ jedno obok drugiego.

4. „Bociany” – dzieci chodzà po sali i podnoszà nogi w kierunku brody.

5. „Ptaszki” – przeskoki. Dzieci skaczà w ró˝nych kierunkach, jakby przeskakiwa∏y z ga∏´zi

na ga∏àê. Aby odpoczàç, zeskakujà na ziemi´ i zbierajà ziarna – stukajà palcem w pod∏og´.

6. „Leniuchowanie” – çwiczenie wyciszajàce. Dzieci le˝à na plecach, nogi zgi´te w kola-

nach, stopy dotykajà pod∏o˝a. W trakcie wdechu przedszkolaki przenoszà r´ce przodem

za g∏ow´, a w czasie wydechu opuszczajà je tà samà drogà. Po dwukrotnym powtórzeniu

tego çwiczenia nast´puje zmiana: dzieci w czasie wdechu przenoszà r´ce od boku do góry,

za g∏ow´, a w trakcie wydechu opuszczajà po tym samym torze.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Nasza hodowla” – przygotowania do za∏o˝enia hodowli zwierzàt w kàciku przyrody. Dzieci sie-

dzà, tworzàc kràg. Do sali wchodzi ekspert ze sklepu zoologicznego. GoÊç opowiada dzieciom

o hodowaniu w domu rybek, Êlimaków i ˝ab, pokazuje ilustracje. Podaje te˝ podstawowe infor-

macje dotyczàce warunków, jakie trzeba zapewniç zwierz´tom, pokazuje pokarm, który nale˝y

podawaç. Po prelekcji nauczyciel proponuje dzieciom za∏o˝enie w sali hodowli:

A mo˝e nasza

grupa za∏o˝y hodowl´? Tylko które z tych zwierzàt b´dziemy hodowaç? Dzieci wybierajà zwierz´-

ta do hodowli. Ustalajà, co jest potrzebne do stworzenia im jak najlepszych warunków. Uk∏ada-

jà plan pracy i dzielà zadania, np.: przyniesienie kamyczków do akwarium, muszelek, ˝wirku,

roÊlin. Nast´pnego dnia wspólnie z nauczycielem urzàdzajà dom dla nowego mieszkaƒca.

Uwaga! JeÊli wizyta eksperta nie jest mo˝liwa, jego rol´ mo˝e przejàç nauczyciel.

• „Szybki jak lampart, silny jak s∏oƒ” – zabawy zr´cznoÊciowe.

1. „Zwinny jak lampart” – zabawa z elementem wspinania si´. Dzieci bawià si´, porusza-

jàc si´ na czworakach. Na okrzyk:

Lamparty na drzewa! szybko wchodzà na krzese∏ka.

Schodzà po s∏owach:

Lamparty z drzew!

2. „Lamparci tor” – zabawa bie˝na ze zwróceniem uwagi na zachowanie równowagi. Dzieci

muszà jak najszybciej pokonaç tor przeszkód i zrobiç to sprawnie niczym lampart. Mogà

dzia∏aç w dwóch grupach.

U∏o˝enie toru: trzy pacho∏ki jeden za drugim, murek z kloców, dwie roz∏o˝one skakanki,

woreczki u∏o˝one na przemian.

Przebieg zabawy: Dzieci najpierw pokonujà slalom z pacho∏kami, przechodzà przez murek,

dobiegajà do skakanek i przeskakujà przez nie obunó˝, przechodzà po woreczkach, jak po

kamieniach, i biegnà do mety.

3. „Silny jak s∏oƒ” – zabawa chwytna. Dzieci stojà w rozkroku jedno za drugim i do∏em

przek∏adajà pi∏k´ tak, by nie upad∏a.

145

Propozycje zaj´ç

mapa z zaznaczonà
w´drówkà bocianów

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
¸ódê 1996, s. 128–129

b´benek

zdj´cia ˝ab, rybek,
Êlimaków, ˝ó∏wi, pokarm
dla tych zwierzàt

na podstawie: K. Wlaênik,
„Wychowanie fizyczne
w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
¸ódê 1996, s. 84–85, 103

krzese∏ka

3 pacho∏ki, murek
z klocków o wysokoÊci 30
– 40 cm, 2 szarfy do
wyznaczenia startu i mety,
skakanki, 4 woreczki

pi∏ka lekarska wa˝àca
1 kg

134. Smutny smok

Zapis w dzienniku:

I. Za∏o˝enie hodowli zwierzàt w sali przedszkolnej, podj´cie zobowiàzania do opieki nad hodo-

wanymi zwierz´tami. „Raz, dwa, trzy – smoczyca patrzy” – zabawa ruchowa, çwiczenie reak-

cji na sygna∏ s∏owny.

II. A. „Berek” – s∏uchanie baÊni M. Strza∏kowskiej, rozmowa na temat opowiadania, ocena

i odczytywanie emocji bohaterów. „Kamyczki” – ilustrowanie ruchem rymowanki.

II. B. „WyÊcig Zachariasza z Karolkiem” – przygotowanie planszy i pionków, u∏o˝enie fabu∏y

gry, odczytywanie liczb od 1 do 6 z kartoników, negocjowanie umów w podgrupach.

III. Zawody sportowe w sali gimnastycznej – kszta∏towanie odpornoÊci emocjonalnej na po-

ra˝k´.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• umiem za∏o˝yç w∏asnà hodowl´ zwierzàt,

• çwicz´ w∏aÊciwà reakcj´ na sygna∏ i doskonal´ refleks,

• s∏ucham ze zrozumieniem baÊni,

• wyra˝am swoje spostrze˝enia i odczucia w sposób otwarty, bez l´ku, ˝e wypowiedê b´dzie

krytykowana,

• umiem skonstruowaç gr´ z fabu∏à,

• znam wartoÊç umowy, respektuj´ jà i potrafi´ znieÊç pora˝k´ bez frustracji,

• ch´tnie uczestnicz´ w rozgrywkach sportowych,

• ciesz´ si´ z sukcesów w∏asnych i mojego zespo∏u, w∏aÊciwie reaguj´ na przegranà.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cie poranne

• Za∏o˝enie hodowli zwierzàt w sali przedszkolnej. Nauczyciel pokazuje dzieciom nowego

mieszkaƒca przedszkola – zwierzàtko, które zosta∏o wybrane do hodowli, i zach´ca do

stworzenia mu domu. Dzieci przygotowujà pod∏o˝e – akwarium lub terrarium z kamyczka-

mi, piaskiem lub roÊlinami, które przynios∏y z domu. Wspólnie z nauczycielem pod∏àczajà

sprz´t, który u∏atwia zwierzàtku w∏aÊciwe funkcjonowanie. WymyÊlajà imi´ zwierzàtka.

Ustalajà por´ karmienia, wielkoÊç porcji, dy˝ury.

• „Raz, dwa, trzy – smoczyca patrzy” – zabawa ruchowa. Dzieci stojà w szeregu wzd∏u˝ linii

prostej. Przed nimi odwrócona plecami, w odleg∏oÊci kilku metrów, stoi smoczyca – nauczy-

ciel. Zadaniem dzieci jest niepostrze˝enie dobiec do niej i dotknàç jej pleców. Mogà to robiç

tylko wtedy, gdy idzie lub jest odwrócona plecami. Po wypowiedzeniu s∏ów:

Raz, dwa, trzy

– smoczyca patrzy nauczyciel odwraca si´ i patrzy, czy wszyscy stojà bez ruchu. Dziecko,

które si´ poruszy, odpada z gry.

II. A. Zaj´cie g∏ówne

• „Berek” – wys∏uchanie baÊni M. Strza∏kowskiej. Dzieci siedzà ko∏em na dywanie i s∏ucha-

jà baÊni, którà czyta nauczyciel.

Berek

W pewnej baÊniowej krainie ˝y∏y sobie dwa olbrzymie smoki – Smok Karol i Smoczyca Ka-

rolina. By∏y to wyjàtkowo mi∏e smoki. Nigdy nikomu nie dokucza∏y, nie rycza∏y zbyt g∏oÊno,

146 Propozycje zaj´ç

terrarium lub akwarium,
kamyczki, piasek,
roÊliny, woda, filtry,
termometr, lampa,
zwierzàtko wybrane
do hodowli, pokarm dla
tego zwierzàtka

M. Strza∏kowska, „Berek”
[w:] „Plaster czarownicy
i inne baÊnie”, Warszawa
2006, Jacek Santorski
& Agencja Wydawnicza,
s. 19–23

a ogniem zia∏y tylko wtedy, gdy by∏o to naprawd´ konieczne – na przyk∏ad po to, by rozpa-

liç ogieƒ pod wielkà patelnià, na której sma˝y∏y swoje ulubione naleÊniki z serem.

Smoki, jak to bywa we wszystkich baÊniowych krainach, mieszka∏y oczywiÊcie w Smo-

czej Jamie. Zaglàdali tam czasami przyjaciele Karola i Karoliny, a gospodyni cz´stowa∏a

ich pysznà mi´towà herbatà i kruchymi ciasteczkami.

KtóregoÊ ciep∏ego, wiosennego dnia w Smoczej Jamie przyszed∏ na Êwiat ma∏y Smok.

Rodzice dali mu na imi´ Karolek.

Karolek rós∏ bardzo szybko i nied∏ugo zaczàç hasaç po zielonej, pachnàcej ∏àce nieopo-

dal Smoczej Jamy.

Wàcha∏ kwiatki, goni∏ bàki, pszczo∏y i kolorowe motyle. A gdy by∏ zm´czony, k∏ad∏ si´

poÊród listków szczawiu i koniczyny, i patrzy∏ na p∏ynàce po niebie puchate ob∏oki.

Pewnego razu zobaczy∏ na ∏àce ma∏à, zielonà ˝abk´. Podbieg∏ do niej i weso∏o zawo∏a∏:

– CzeÊç, ma∏a! Mo˝e chcia∏abyÊ pobawiç si´ ze mnà w berka?

˚abka wytrzeszczy∏a na Smoka oczy i rzuci∏a si´ do ucieczki. Gna∏a przed siebie wielki-

mi skokami, rechoczàc przy tym na ca∏y g∏os:

– O rrrety! Potwórrr! Potwórrr mnie goni! Rrratunku!!!

Karolek rozejrza∏ si´ dooko∏a bardzo zdziwiony i zawo∏a∏:

– Zaczekaj! Tu nie ma ˝adnego potwora! Jestem tylko ja, Smok Karolek!

Ale ˝abka by∏a ju˝ daleko… Karolek pobieg∏ wi´c do rodziców i opowiedzia∏ im, co si´

sta∏o. Smoczyca przytuli∏a mocno synka i zacz´∏a go pocieszaç:

– Nie martw si´, mój kochany! Niechcàcy przestraszy∏eÊ zielonà ˝abk´. Nic dziwnego,

jest przecie˝ taka maleƒka!

– Ale ona nazwa∏a mnie potworem! Ja nie jestem potworem! Jestem Smokiem! – ˝ali∏

si´ Karolek, wtulony w ramiona mamy.

Tata Smok pog∏adzi∏ syna po policzku i uÊmiechnà∏ si´.

– OczywiÊcie, synku! JesteÊ najs∏odszym na Êwiecie ma∏ym Smokiem! I naszym najwi´kszym

skarbem! No, ju˝ dobrze… Nie martw si´. Na pewno znajdzie si´ ktoÊ, kto zechce si´ z tobà bawiç.

I Smok Karolek, uspokojony, zasnà∏ w obj´ciach mamy.

A nazajutrz, jak zwykle, pobieg∏ na swojà ∏àk´. Wàcha∏ kwiatki, goni∏ bàki, pszczo∏y

i kolorowe motyle…

Raptem zobaczy∏ zajàczka, który z wielkim apetytem chrupa∏ smakowite liÊcie mleczy.

„Mo˝e on zechce si´ ze mnà pobawiç?...” – pomyÊla∏. Podbieg∏ do zajàczka i weso∏o zawo∏a∏:

– Dzieƒ dobry, ma∏y! Mo˝e zechcia∏byÊ pobawiç si´ ze mnà w berka?

Zajàczek podskoczy∏ i co si∏ w nogach pogna∏ przed siebie, popiskujàc przy tym ˝a∏oÊnie:

– Ojejej! Na pomoc! Oj! Ojej! Potwór mnie goni! Na pomoc! Ojej!!!

– Zaczekaj! To ja, Smok Karolek z rodziny wyjàtkowo mi∏ych Smoków! Nie uciekaj!

Chcia∏em si´ z Tobà pobawiç w berka!

Ale zajàczek by∏ ju˝ bardzo, bardzo daleko…

Karolek pobieg∏ do rodziców i opowiedzia∏ im, co si´ sta∏o. Tata Smok wzià∏ synka

na kolana i rzek∏:

– Nie martw si´, skarbie! Zajàce ju˝ takie sà! Bojà si´ wszystkich i wszystkiego! Byle

szmer mo˝e je przestraszyç!

– Ale on nazwa∏ mnie potworem! Ja nie jestem potworem! Jestem Smokiem! – ˝ali∏ si´

Karolek, wtulony w ramiona taty.

Mama Smoczyca pog∏adzi∏a synka po ∏apie i uÊmiechn´∏a si´.

– OczywiÊcie! JesteÊ najmilszym i najbardziej uroczym Smokiem na Êwiecie. I naszym

najdro˝szym skarbem. Nie martw si´. Zobaczysz, ˝e na pewno znajdziesz kogoÊ, z kim b´-

dziesz si´ wspaniale bawiç… – szepn´∏a.

I Smok Karolek zasnà∏ w obj´ciach taty.

147

Propozycje zaj´ç

A nazajutrz, jak zwykle, pobieg∏ na swojà ∏àk´. Po∏o˝y∏ si´ poÊród listków szczawiu i ko-

niczyny, i patrzy∏ na p∏ynàce po niebie puchate ob∏oki.

Wtem us∏ysza∏ cichutki, cichusieƒki p∏acz, dochodzàcy nie wiadomo skàd.

– Kto to p∏acze? – spyta∏ zdziwiony, rozglàdajàc si´ doko∏a. – Nikogo nie widz´!

– To ja, Motyl Zachariasz… – zachlipa∏o z traw.

– Gdzie jesteÊ? – pyta∏ dalej Smok, delikatnie rozgarniajàc êdêb∏a ma∏ych roÊlinek.

– Tutaj… W koniczynie… Lecia∏em sobie do lasu… Ale ta ∏àka wyda∏a mi si´ taka pi´k-

na… I Êwieci∏o takie cudne s∏oƒce… No i postanowi∏em zatrzymaç si´ tu na ma∏à chwil-

k´… Usiad∏em na listku koniczyny i pomyÊla∏em, ˝e troszk´ si´ poopalam... I chyba musia-

∏em zdrzemnàç si´ odrobin´… No i zlecia∏em na dó∏… I wpad∏em w takà g´stwin´, ˝e zu-

pe∏nie nie mog´ si´ stàd wyplàtaç…

– To ci przygoda… Czekaj, nie ruszaj si´! Zaraz ci pomog´! – powiedzia∏ Smok i ostro˝-

nie rozgarnà∏ ga∏àzki koniczyny. Ma∏e, kolorowe skrzyde∏ka by∏y ledwo widoczne wÊród ma-

sy zielonych ga∏àzek.

– RzeczywiÊcie, porzàdnie si´ zaplàta∏eÊ! Ale to nic… Jeszcze chwilka…

Smok, uwa˝ajàc, aby nie zetrzeç py∏ku z cieniutkich jak bibu∏ka skrzyde∏ek, pomalutku,

kawa∏eczek po kawa∏eczku, rozsup∏ywa∏ nitki koniczyny, a˝ wreszcie uwolni∏ Motyla z zie-

lonej pu∏apki.

– No! Uda∏o si´! – powiedzia∏ zadowolony i delikatnie postawi∏ Zachariasza na bia∏ych

p∏atkach rumianku.

Motyl spojrza∏ w gór´ i zawo∏a∏ cieniutkim g∏osikiem:

– Ojej! Jaki ty jesteÊ wielki! Jak smok!

– Bo ja jestem smok. Smok Karolek.

– Naprawd´ jesteÊ smokiem? MyÊla∏em, ˝e smoki istniejà tylko w bajkach? Jeszcze nigdy nie

widzia∏em kogoÊ tak ogromnego… Masz takie wielkie ∏apy… I taki d∏ugaÊny ogon… Chyba rze-

czywiÊcie jesteÊ smokiem… To znaczy, ˝e powinienem si´ ciebie baç? Ale jakoÊ wcale si´ nie boj´…

– Dlaczego mia∏byÊ si´ mnie baç? – zdziwi∏ si´ Karolek.

– Bo s∏ysza∏em, ˝e smoki sà bardzo niebezpieczne. I… ziejà ogniem z paszczy!

– Ja te˝ umiem ziaç ogniem! – powiedzia∏ z dumà Karolek. Chcesz zobaczyç?

– Nie, dzi´kuj´… Mo˝e innym razem… – odpowiedzia∏ szybko Motyl. – Ale wiesz co? Mo-

˝e mia∏byÊ ochot´ pobawiç si´ ze mnà w berka? (…)

Ma∏gorzata Strza∏kowska

Po przeczytaniu tekstu nauczyciel pyta:

– Z jakiego powodu martwi∏ si´ smok Karolek?

– Jak dosz∏o do spotkania smoka z motylem?

– Jak skoƒczy∏a si´ znajomoÊç Karolka z Zachariaszem?

– Czy podobna sytuacja mog∏aby si´ zdarzyç w przedszkolu? (jeÊli odpowiedê b´dzie twier-

dzàca, prosi o przyk∏ady)

Kto móg∏by byç takim smokiem, a kto motylem?

– Co byÊcie czuli na miejscu smoka Karolka?

– Którym zwierzàtkiem z baÊni chcielibyÊcie byç? Dlaczego?

– Co jest najwa˝niejsze w kontaktach z innymi?

• „Kamyczki” – przedstawianie ruchem rymowanki. Nauczyciel powoli recytuje wierszyk,

wykonujàc ruchy ilustrujàce wypowiadane s∏owa. Dzieci naÊladujà nauczyciela.

Idà smoki równà drogà,

marsz w miejscu

Po kamyczkach iÊç nie mogà.

lub do przodu

Po kamyczkach hop…, hop…, hop,

trzy podskoki w miejscu lub do przodu

Do do∏eczka skok.

skok do przysiadu podpartego

Pora wracaç, kto si´ nu˝y,

marsz w miejscu

Ten odpocznie po podró˝y.

148 Propozycje zaj´ç

A. Maj, M. Nawrocka,
E. Sorbian-KardaÊ,
M. St´pieƒ,
„Inscenizacje. Zabawy
ruchowe”, ˚ak,
Warszawa 2000, s. 119

Dom jest blisko, nogi w ruch

szybki bieg w miejscu

Kto zwyci´˝y – zuch.

dzieci siadajà na dywanie

II. B.

• „WyÊcig Zachariasza z Karolkiem” – gra planszowa z fabu∏à. Dzieci siedzà przy zsuni´tych

sto∏ach, na których le˝à kartony, korki, sylwety smoków i motyli, kredki, mazaki. Nauczy-

ciel mówi:

Za chwil´ zagramy w gr´ planszowà „WyÊcig Zachariasza z Karolkiem”, którà

sami wymyÊlimy. Co nam jest potrzebne do gry?… (dzieci odpowiadajà). Pionkami b´dà syl-

wety motyli i smoków, w∏o˝one w przeci´ty korek. Pokolorujcie je tak, jak wed∏ug Was wy-

glàdajà Zachariasz i Karolek. (Po zrobieniu pionków dzieci siadajà na dywanie w pó∏kolu

i wybierajà spoÊród wielu pionków jednego smoka i jednego motyla). Nauczyciel:

Gra pole-

ga na dotarciu jak najszybciej od startu, czyli lasu, przez polan´ do domu smoka. Odtàd

– dotàd (nauczyciel rysuje plansz´ w kszta∏cie litery, np.: „s”). Teraz trzeba odmierzyç p∏yt-

ki. Kto mi pomo˝e? (Zg∏aszajà si´ ch´tni, pozosta∏e dzieci liczà pola. Po narysowaniu plan-

szy nauczyciel zaczyna opowiadaç).

Zachariasz i Karolek Êcigajà si´ Êcie˝kà od lasu do do-

mu, a˝ tu na niej stoi drzewo (nauczyciel rysuje drzewo) i muszà je ominàç (rysuje p´tl´

z pi´cioma kratkami).

Biegnà dalej i widzà ptaszki, które pi´knie Êpiewajà. Zatrzymali si´

na jednà kolejk´, by pos∏uchaç ich Êpiewu. (Nauczyciel rysuje gniazdko w trawie i ptasz-

ka).

Âcigajà si´ dalej, mijajà kryjówk´ lisa, który radzi im, by skr´ciç obok wielkiego ka-

mienia (omijajà pola, nauczyciel rysuje zakole z pi´cioma polami i kamieƒ). Szybko

spostrzegli, ˝e oddalajà si´ od domu i wrócili na dawnà Êcie˝k´. Poniewa˝ wyla∏ strumyk,

Karolek musia∏ przebiec po dwóch kamieniach (na trzech kratkach nauczyciel rysuje dwa

kamienie).

Zachariasz nie ominà∏ ich, lecàc, bo chcia∏, by wyÊcig by∏ uczciwy. Wreszcie

nadrobili troch´ drogi i znaleêli si´ tu˝ przed domem. Który z nich dotar∏ jako pierwszy?

Zaraz si´ przekonamy.

Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy, które wybierajà swoje pionki i losujà naprzemien-

nie karty z cyframi, okreÊlajàce liczb´ pól, które trzeba przejÊç. Karty trzyma nauczyciel,

losujàce dzieci z ka˝dej dru˝yny zmieniajà si´. Wygrywa ta grupa, która jako pierwsza do-

trze do domu smoka. Druga grupa tak˝e musi tam dotrzeç.

Uwaga! JeÊli dzieci pozna∏y zasady gry, to mogà dobraç si´ w pary, same wykonaç plansz´

i zagraç w∏asnymi pionkami. Nauczyciel s∏u˝y radà. Po rozegraniu partii dzieci mogà za-

prezentowaç plansze i wymieniç si´ nimi.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• Zawody sportowe w sali gimnastycznej. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy, które rywa-

lizujà ze sobà w podanych ni˝ej konkurencjach. Przed ka˝dà konkurencjà wyjaÊnia zasady.

1. „Slalom” – w ka˝dej grupie dzieci sà ustawione jedno za drugim, przed pierwszym dziec-

kiem le˝y szarfa oznaczajàca start, a zarazem met´. Zadaniem dru˝yny jest jak najszybsze

pokonanie slalomu z∏o˝onego z szeÊciu s∏upków. W drodze powrotnej dzieci biegnà wzd∏u˝

pacho∏ków. Ka˝dy zawodnik rusza dopiero po powrocie poprzedniego.

2. „Okienko” – ka˝da grupa stoi w swoim rz´dzie. Dzieci otrzymujà po jednym woreczku. W od-

leg∏oÊci trzech metrów przed nimi wiszà obr´cze. Zadaniem dzieci jest trafienie woreczkiem

w okienko (w obr´cz). Wygrywa ta dru˝yna, która b´dzie mia∏a wi´cej celnych rzutów.

3. „Przez tunel” – dzieci stojà jedno za drugim w rozkroku. Muszà w jak najkrótszym cza-

sie podaç pi∏k´ do koszykówki mi´dzy nogami do dziecka stojàcego na koƒcu tunelu.

4. „Przeciàganie liny” – dru˝yny ustawiajà si´ naprzeciwko siebie na zaznaczonych kredà

liniach. Na Êrodku liny wisi chustka. Wygrywa ta dru˝yna, która przeciàgnie chustk´ za

swojà lini´.

Po zawodach nauczyciel og∏asza, która dru˝yna wygra∏a i z jakim wynikiem.

149

Propozycje zaj´ç

sylwety smoków i motyli,
kartony, kredki lub
mazaki, kolorowy papier,
korki, no˝yczki, klej,
kilka kompletów kart do
gry z liczbami od 1 do 6

woreczki, 6 pacho∏ków,
2 obr´cze na sznurku,
2 szarfy, 2 pi∏ki
do koszykówki, lina,
chustka, kreda, gwizdek

135. Kiedy rosn´?

Zapis w dzienniku:

I. „Od bobasa do przedszkolaka” – opowieÊç ruchowo-ortofoniczna, usprawnianie narzàdów

mowy. „Ma∏y Jasio – du˝y Jan” – zdrabnianie imion, poznanie przys∏owia: „Czego JaÊ si´ nie

nauczy, tego Jan nie b´dzie umia∏”.

II. A. „Kiedy rosn´” – wys∏uchanie wiersza R. Przymusa, zwrócenie uwagi na zmiany zacho-

dzàce w ludzkim ciele. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat zmian w wyglàdzie po obejrze-

niu zdj´ç z dzieciƒstwa. „A ja rosn´!” – praca z „Ksià˝kà”: wys∏uchanie wiersza N. Usenko,

omówienie zdj´ç i wklejenie pod nimi podpisów.

II. B. „Ju˝ to potrafi´” – podnoszenie poziomu trudnoÊci çwiczeƒ gimnastycznych.

III. „Kiedy b´d´ du˝y” – wcielanie si´ w rol´ dziennikarza, nagrywanie krótkich opowieÊci,

nabywanie umiej´tnoÊci planowania i pracy w zespole. „Figurki” – zabawa orientacyjno-po-

rzàdkowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• tworz´ opowieÊç ruchowà z zachowaniem kolejnoÊci zdarzeƒ,

• wykonuj´ proste çwiczenia narzàdów mowy,

• zdrabniam swoje imi´ i imiona kolegów,

• dostrzegam zmiany w swoim wyglàdzie na podstawie fotografii,

• dostrzegam zmiany w swoim zachowaniu,

• przekazuj´ swoje wspomnienia w zrozumia∏y sposób,

• ch´tnie bior´ udzia∏ w çwiczeniach gimnastycznych,

• przygotowuj´ krótki wywiad radiowy,

• reaguj´ szybko na umówiony sygna∏ podczas zabawy.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cie poranne

• „Od bobasa do przedszkolaka” – opowieÊç ruchowo-ortofoniczna. Dzieci udajà noworodki – k∏a-

dà si´ na plecach, wymachujà ràczkami i nó˝kami, naÊladujà ssanie smoczka. Nast´pnie udajà

niemowlaki – siadajà, bawià si´ paluszkami, dotykajà j´zykiem swoich dziàse∏ (dzieci przesuwa-

jà j´zykiem po z´bach), gaworzà (

dada, gugu, mama, tata, baba, lala). Na koniec naÊladujà

przedszkolaków – podskakujà na jednej nodze, skaczà jak pajacyki, robià Êmieszne minki (pod-

noszà j´zyk do nosa i opuszczajà do brody, uk∏adajà j´zyki w rurki, nadymajà policzki jak balo-

niki), Êpiewajà

la, la, la. Dzieci wymyÊlajà te˝ inne gesty, odpowiednie do tego wieku.

• „Ma∏y Jasio – du˝y Jan” – zdrabnianie imion. Dzieci siedzà na pod∏odze, tworzàc kràg. Na-

uczyciel mówi:

Czy znacie przys∏owie: „Czego JaÊ si´ nie nauczy, tego Jan nie b´dzie

umia∏”? O co w nim chodzi? Czy JaÊ i Jan to te same osoby? Wa˝ne jest, by dzieci odpowie-

dzia∏y, ˝e to ta sama osoba w ró˝nym wieku: ma∏a i du˝a.

A jakby wstawiç w przys∏owiu

Wasze imiona, to jakby ono brzmia∏o? Dzieci wstawiajà swoje zdrobnione i pe∏ne imiona

w miejsce imion JaÊ i Jan w przys∏owiu.

II. A. Zaj´cie g∏ówne

• „Kiedy rosn´” – s∏uchanie wiersza R. Przymusa. Dzieci wraz z nauczycielem siedzà na pod-

∏odze, tworzàc ko∏o. Nauczyciel oglàda siebie tak, by dzieci zaciekawi∏y si´ jego zachowaniem

150 Propozycje zaj´ç

i zapyta∏y, co robi. Nast´pnie zaczyna recytowaç wiersz „Kiedy rosn´”, tak jakby wypowia-

da∏ swoje w∏asne myÊli.

Kiedy rosn´

Kiedy rosn´?

Oj, sam nie wiem!

Mo˝e w ciszy, mo˝e w Êpiewie?

Mo˝e we Ênie lub w dzia∏aniu?

W szkole, w lesie i w mieszkaniu?

Pewnie, gdy jem

coÊ pysznego

i pij´ mleko do tego?

Kiedy rosn´, moi mili?

Ju˝ wiem:

w ka˝dej chwili!

Teraz te˝ zrobi∏em si´ wi´kszy,

gdy recytowa∏em ten wierszyk.

Ryszard Przymus

Po recytacji nauczyciel rozpoczyna rozmow´, zadajàc dzieciom pytania:

Jak sàdzicie, kiedy

roÊniemy? Co si´ wtedy dzieje z naszym cia∏em? Nast´pnie prosi, aby dzieci pokaza∏y swoje

dawne zdj´cia i opowiedzia∏y, co si´ zmieni∏o w ich wyglàdzie. S∏uchajàc wypowiedzi dzie-

ci, nauczyciel dba o prawid∏owe u˝ywanie okreÊleƒ czasu, np.: „wczeÊniej”, „dawniej”,

„kiedy by∏em (by∏am) m∏odszy (m∏odsza)”, „kiedyÊ”, „teraz”.

• „A ja rosn´!” – praca z „Ksià˝kà”: wys∏uchanie wiersza N. Usenko, omówienie zdj´ç i wkle-

jenie pod nimi podpisów. Polecenia:

– Pos∏uchaj wiersza.

– Przyjrzyj si´ zdj´ciom. Pokazuj je i opowiadaj, co one przedstawiajà.

– Znajdê naklejki z wyrazami: mama, tata, babcia, dziadek. Przyklej je pod odpowiednimi

zdj´ciami.

II. B.

• „Ju˝ to potrafi´” – çwiczenia gimnastyczne.

1. Zabawa orientacyjno-porzàdkowa: dzieci ∏àczà si´ w pary i zapami´tujà, z kim stojà. Po

us∏yszeniu jednego sygna∏u gwizdka biegajà, a po dwóch wracajà do pary. Po trzech powtó-

rzeniach dobierajà si´ trójkami.

2. åwiczenie ramion „Kto klaÊnie najwy˝ej”: dzieci siedzà na pod∏odze po turecku. Odwo-

dzà r´ce od boków do góry i klaszczà jak najwy˝ej nad g∏owà. Po klaÊni´ciu r´ce prowadzà

po tym samym torze do boków tu∏owia.

3. åwiczenie tu∏owia i równowagi w parach: jedno dziecko opiera palce ràk i nóg na pod∏o-

dze i robi koci grzbiet, a drugie przechodzi pod nim jak pod mostkiem.

4. åwiczenie równowagi: dziecko stoi na jednej nodze, a drugà zatacza przed sobà pó∏kole

nad pod∏ogà.

5. Przeskoki: dzieci skaczà na obu nogach, na jednej nodze w przód, w ty∏, w bok – zgodnie

z poleceniami nauczyciela. Skoki mogà byç wykonywane w miejscu lub z przesuni´ciem

– nauczyciel podaje liczb´ skoków wykonanych przez dzieci.

6. åwiczenie uspokajajàce: marsz po obwodzie ko∏a.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Kiedy b´d´ du˝y” – nagrywanie krótkich opowieÊci. Nauczyciel proponuje zabaw´

w dziennikarzy na konferencji prasowej. Pyta dzieci:

Czy wiecie, co to jest konferencja

151

Propozycje zaj´ç

R. Przymus, „Kiedy
rosn´” [w:]
T. Dziurzyƒska,
H. Ratyƒska, E. Stójowa,
„Na s∏oneczne
i deszczowe dni”, WSiP,
Warszawa 1998, s. 30

zdj´cia z dzieciƒstwa
przyniesione przez dzieci

s. 78–79

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
¸ódê 1996, s. 130

gwizdek

magnetofon lub
dyktafon, kartki papieru,

prasowa i co si´ na niej robi? JeÊli dzieci nie znajà odpowiedzi, nauczyciel wyjaÊnia im lub

pokazuje fragment konferencji nagranej na kasecie. Dzieli dzieci na grup´ dziennikarzy

i osoby, z którymi b´dà przeprowadzane wywiady. Dziennikarze uk∏adajà pytania, a dzieci

z drugiej grupy zastanawiajà si´, co b´dà robiç, kiedy dorosnà. Po zastanowieniu si´ obu

grup zostaje zwo∏ana konferencja prasowa, która b´dzie nagrywana na taÊm´. Po konfe-

rencji nast´puje zamiana ról. Dzieci majà czas na zastanowienie si´ i zaczynajà wcielaç si´

w swoje role. Po nagraniu wszystkich wypowiedzi ods∏uchujà swoje wywiady.

• „Figurki” – zabawa orientacyjno-porzàdkowa. Dzieci biegajà swobodnie po sali. Na sygna∏:

Figurki! przyjmujà takà poz´, która przedstawia ich wymarzony zawód.

Propozycje zaj´ç do tematów 131–135 opracowa∏a Kamila Staros

152 Propozycje zaj´ç

o∏ówki,
kaseta z nagraniem
konferencji prasowej,
telewizor

136. Ludowe zwyczaje

Zapis w dzienniku:

I. „Porzàdki” – zabawa tematyczna, kszta∏towanie ÊwiadomoÊci przynale˝noÊci do grupy

przedszkolnej. „Weso∏e kurczaczki” – zabawa ruchowa z çwiczeniami ortofonicznymi.

II. A. „Âwi´ta tu˝, tu˝” – rozmowa na temat zbli˝ajàcych si´ Êwiàt wielkanocnych i zwiàzanych

z nimi zwyczajów. „Pocztówkowe uk∏adanki” – uk∏adanie w ca∏oÊç poci´tych pocztówek wiel-

kanocnych, doskonalenie umiej´tnoÊci analizy i syntezy wzrokowej.

II. B. „Pisanki” – nauka piosenki, rozwijanie poczucia rytmu i pami´ci muzycznej.

III. „Palemka” – wykonanie palmy wielkanocnej wybranà technikà. „Baranie skoki” – zabawa

ruchowa, kszta∏towanie umiej´tnoÊci wspó∏pracy.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• doskonal´ umiej´tnoÊç wchodzenia w ró˝ne role,

• poznaj´ zwyczaje wielkanocne kultywowane w moim Êrodowisku,

• doskonal´ spostrzegawczoÊç wzrokowà, sk∏adajàc obrazki z kawa∏ków wed∏ug linii pozio-

mych, pionowych i skoÊnych,

• podejmuj´ i realizuj´ ró˝ne zadania zespo∏owe,

• przyzwyczajam si´ do samodzielnego wybierania i przygotowywania materia∏ów oraz przyborów,

• sprzàtam po ukoƒczeniu pracy plastycznej,

• poznaj´ s∏owa i melodi´ piosenki,

• rozwijam poczucie rytmu i pami´ç muzycznà,

• doskonal´ sprawnoÊç ruchowà.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Porzàdki” – zabawa tematyczna. Nauczyciel organizuje wspólne porzàdkowanie kàcików

zabaw. W tym celu dzieci wybierajà rzeczy i narz´dzia potrzebne do sprzàtania (np. wilgotne

Êciereczki, szczotki i szufelki, odkurzacz), i przyst´pujà do wycierania pó∏ek, usuwajà kurz

i zanieczyszczenia. Ch´tni odkurzajà wyk∏adzin´ i zmywajà pod∏og´. Nauczyciel t∏umaczy, ˝e

usuwanie kurzu jest koniecznym elementem sprzàtania. Czyste pomieszczenia korzystnie

wp∏ywajà na nasze zdrowie i samopoczucie. Po sprzàtaniu dzieci wspólnie uk∏adajà zabawki.

Przy okazji dokonujà ich przeglàdu. Ch´tni deklarujà pomoc przy naprawie uszkodzeƒ, np.

zszycie, doklejenie brakujàcych elementów. Nauczyciel zach´ca dzieci do wypowiadania si´

na temat po˝ytków p∏ynàcych z robienia porzàdków. Proponuje im w∏àczenie si´ do domowe-

go sprzàtania i pomagania rodzicom na co dzieƒ – nie tylko od Êwi´ta.

• „Weso∏e kurczaczki” – zabawa ruchowa z çwiczeniami ortofonicznymi. Dzieci swobodnie poru-

szajà si´ po sali, naÊladujàc kurczaczki. Na has∏o nauczyciela:

Kurczaczki uczà si´ lataç! – dzie-

ci zatrzymujà si´, wykonujà g∏´boki wdech nosem i podnoszà wyprostowane ramiona do linii

barków. Przy wydechu poruszajà ramionami, naÊladujàc ruch ptasich skrzyde∏. Na has∏o:

Kurczaczki si´ witajà! – dzieci podchodzà do siebie i witajà si´, wo∏ajàc: pi, pi, pi. Na has∏o: Kur-

czaczki jedzà! – „kurczaczki” biegajà po sali, dzióbkami wybierajà ziarenka i popijajà wodà.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Âwi´ta tu˝, tu˝” – rozmowa na temat zbli˝ajàcych si´ Êwiàt wielkanocnych. Nauczyciel, zach´-

cajàc dzieci do wypowiadania si´, zadaje pytania:

Jak nazywajà si´ nadchodzàce Êwi´ta? Jakie

153

Propozycje zaj´ç

Wielkanocne to pisanki, wyklejanki, malowanki

Êciereczki nasàczone
p∏ynem, miska z wodà,
worki na Êmieci,
odkurzacz, szczotki
i szufelki, wiadro
z mopem

zwyczaje zwiàzane sà ze Êwi´tami wielkanocnymi? W jaki sposób Êwi´ta wielkanocne sà obcho-

dzone w Waszych domach? itp. WyjaÊnia dzieciom znaczenie tradycji i obrz´dów towarzyszàcych

Êwi´tom wielkanocnym (omawia charakter kolejnych dni Êwiàtecznych w aspekcie religijnym).

• „Pocztówkowe uk∏adanki” – uk∏adanie w ca∏oÊç poci´tych pocztówek wielkanocnych. Na-

uczyciel rozdaje ka˝demu dziecku po dwie takie same karty pocztowe, z których jedna jest

ca∏a, a druga poci´ta na mniejsze elementy. Zadaniem dzieci jest jak najszybsze u∏o˝enie

puzzli wed∏ug wzoru. Kolejny etap polega na uk∏adaniu puzzli bez wzoru. Dzieci dobiera-

jà si´ w pary i siadajà naprzeciw siebie. Jedno dziecko mówi, co jest na karcie pocztowej

– na dole kurczaczek, a obok niego dwie pisanki, a drugie uk∏ada cz´Êci w ca∏oÊç. Nast´p-

nie dzieci zamieniajà si´ rolami i powtarzajà çwiczenie. Po zakoƒczeniu pracy wspólnie

omawiajà, jakiego rodzaju trudnoÊci sprawia∏o im zadanie.

II. B.

• „Pisanki” – nauka piosenki. Nauczyciel zach´ca dzieci do swobodnych wypowiedzi na temat

wielkanocnych pisanek. Pyta, co to sà pisanki, jak wyglàdajà, czy dzieci ju˝ kiedyÊ malowa-

∏y jajka. Nast´pnie prezentuje nagranie piosenki w wersji wokalnej. Po uwa˝nym wys∏u-

chaniu utworu dzieci opowiadajà, kiedy si´ maluje pisanki, co by∏o namalowane na ka˝dej

z pi´ciu pisanek (kogucik, s∏oƒce, laleczki taƒczàce, kwiatuszki, gwiazdki). Potem dzieci

uczà si´ s∏ów pierwszej zwrotki piosenki, powtarzajàc ka˝dà fraz´ za nauczycielem. Kiedy

ju˝ zapami´tajà tekst, próbujà zaÊpiewaç pierwszà zwrotk´ wspólnie z dzieçmi wyst´pujà-

cymi w nagraniu. W ten sam sposób nauczyciel uczy drugiej zwrotki piosenki. Na zakoƒ-

czenie dzieci próbujà wykonaç ca∏à piosenk´ tylko z podk∏adem muzycznym. Kiedy ju˝ na-

uczà si´ s∏ów i melodii utworu, mogà te˝ wykonaç çwiczenie rozwijajàce poczucie rytmu.

Siadajà prosto na krzese∏kach i Êpiewajàc piosenk´, na pierwszym takcie wstajà, na drugim

siadajà. Chodzi o to, ˝eby robi∏y to równo i rytmicznie. Na zakoƒczenie wykonujà w tym

samym rytmie akompaniament do piosenki na instrumentach perkusyjnych, czyli uderzajà

w instrument tylko jeden raz w takcie.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Palemka” – wykonanie palmy wielkanocnej. Nauczyciel zapowiada temat pracy plastycz-

nej, t∏umaczy dzieciom symbolik´ palmy wielkanocnej. Ga∏àzkami palmy witany by∏ Chry-

stus wje˝d˝ajàcy do Jerozolimy, na pamiàtk´ tego faktu sta∏y si´ one symbolem Niedzieli

Palmowej. W naszym kraju nie rosnà palmy, w zamian ozdabia si´ pi´knie inne d∏ugie ga-

∏àzki, najcz´Êciej wierzbowe. Palmy sà czasami prawdziwymi dzie∏ami sztuki ludowej. Po

takim wst´pie nauczyciel przekazuje dzieciom potrzebne materia∏y plastyczne (kolorowe

papiery, klej, farby) oraz bukszpan, bazie, ga∏àzki brzozy itp. Dzieci przyczepiajà do ga∏à-

zek ozdobne elementy. Mogà to byç np. wydmuszki na patyczkach, kwiatki i wstà˝eczki

z krepiny. Nauczyciel zwraca uwag´ na przemyÊlany dobór elementów dekoracyjnych i sta-

ranne wykonanie zadania, pochwala ciekawe pomys∏y. Gotowe palmy mogà byç wykorzy-

stane do dekoracji sali zabaw i przedszkola.

• „Baranie skoki” – zabawa ruchowa. Nauczyciel dzieli grup´ na dwa zespo∏y i prosi, by

ustawi∏y si´ w dwóch równoleg∏ych szeregach. Dzieci stojàce jako pierwsze w szeregu

otrzymujà szarfy, ka˝de szarf´ innego koloru (np. czerwonà i zielonà). Zabawa polega

na przeskakiwaniu dzieci kolejno jedno przez drugie. Dziecko stojàce na poczàtku rz´du

staje w wykroku pochylone do przodu, r´ce opiera o kolano. Nast´pne dziecko odbija si´

obunó˝ mocno od ziemi, wspiera o plecy kolegi (kole˝anki) na wysokoÊci barków i kolejno

przeskakuje przez „baranka”. Zabaw´ mo˝na uznaç za skoƒczonà, gdy dziecko przepasane

szarfà wróci na pierwszà pozycj´ w szeregu. Sygnalizuje to ca∏y zespó∏, naÊladujàc becze-

nie baranków.

154 Propozycje zaj´ç

po 2 takie same karty
pocztowe dla ka˝dego
dziecka – jedna poci´ta,
a druga ca∏a

– „Pisanki” (nr 17–18)

instrumenty perkusyjne

patyki, materia∏y
plastyczne (klej, krepina,
kolorowe papiery, farby),
materia∏y przyrodnicze
(bukszpan, ga∏àzki
brzozy, zasuszone
kwiaty, trawy),
wydmuszki, wstà˝ki,
sznurki

dwie szarfy w ró˝nych
kolorach

137. Weso∏y zajàc

Zapis w dzienniku:

I. „Pisanki” – utrwalenie piosenki. „Zabawy z jajkami” – poranne çwiczenia gimnastyczne.

II. A. „Weso∏y zajàc” – prezentacja wiersza J. Âwi´cickiej z wykorzystaniem pacynki, dostrze-

˝enie humorystycznych elementów w treÊci utworu. „Prosiaczek i kurka” – praca z „Kajeci-

kiem”.

II. B. „Âwiàteczne porzàdki zaj´czej norki” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „Âwiàteczny stroik” – wykonanie sylwety wielkanocnego zajàca do stroika dekoracyjnego

na stó∏, wyrabianie poczucia estetyki. „Zajàczki na ∏àce” – zabawa ruchowa, naÊladowanie spo-

sobu poruszania si´ i zachowania zajàca.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• pami´tam s∏owa i melodi´ piosenki,

• Êpiewam piosenk´ solo i w grupie,

• dostrzegam elementy humoru i fantazji w wys∏uchanym wierszu,

• sprawnie chodz´ na czworakach,

• doskonal´ zmys∏ równowagi,

• pos∏uguj´ si´ rekwizytami podczas çwiczeƒ gimnastycznych,

• doskonal´ spostrzegawczoÊç poprzez wyszukiwanie naklejek w okreÊlonych kszta∏tach,

• tworz´ kompozycje dekoracyjne.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Pisanki” – utrwalenie piosenki. Na poczàtku dzieci wykonujà çwiczenie emisyjne i rozwija-

jàce g∏os. Pierwszà fraz´ piosenki:

Pisanki, pisanki powtarza ka˝de dziecko indywidualnie.

Nauczyciel s∏yszy wtedy, czy dziecko Êpiewa czysto, czy nie, i w razie potrzeby prosi o powtó-

rzenie çwiczenia. Pierwsza fraza obejmuje szerszy zakres dêwi´ków i doskonale mo˝na na niej

poçwiczyç g∏os dziecka. Mo˝na te˝ t´ fraz´ zaÊpiewaç na ró˝nych sylabach, np.

la, la, no, no,

mi, mi. Wykonanie piosenki warto urozmaiciç Êpiewem solowym lub z podzia∏em na role.

Pierwszà zwrotk´ Êpiewajà wszyscy, a drugà wybrana piàtka dzieci (ka˝de dziecko Êpiewa so-

lo jednà fraz´ ze s∏owami, co jest namalowane na kolejnej pisance). Na zakoƒczenie dzieci

Êpiewajà razem piosenk´ z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych.

• „Zabawy z jajkami” – poranne çwiczenia gimnastyczne. Nauczyciel zach´ca dzieci do wy-

konywania çwiczeƒ:

1. „Jajko parzy!” – dzieci biegnà w jednym kierunku, trzymajàc w prawej r´ce woreczek

(„jajko”). Na znak nauczyciela nast´puje zmiana kierunku biegu i prze∏o˝enie woreczka

(„jajka”) do drugiej r´ki.

2. „Wydmuszka” – dzieci chodzà z woreczkami („jajkami”) na g∏owie, siadajà skrzy˝nie,

wstajà, idà dalej, ca∏y czas starajàc si´, aby nie zgubiç ich w czasie çwiczeƒ.

3. „Kto dalej rzuci?” – dzieci w siadzie kl´cznym z woreczkiem („jajkiem”) na g∏owie wy-

konujà powolny sk∏on tu∏owia w przód, zrzucajàc woreczek na pod∏og´.

4. „Tor przeszkód” – dzieci przesuwajà le˝àcy na pod∏odze woreczek („jajko”) raz lewà, raz

prawà r´kà i idà za nim na czworakach. Na znak nauczyciela (np. gra na b´benku) siada-

jà skrzy˝nie i wykonujà kilka rzutów i chwytów woreczka.

155

Propozycje zaj´ç

– „Pisanki” (nr 17)

instrumenty perkusyjne

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
Warszawa 1999, s. 138,
zestaw 4

woreczki, b´benek

5. „Podaj dalej” – dzieci le˝à przodem i oburàcz trzymajà woreczek („jajko”). Wykonujà

sk∏on tu∏owia w ty∏ i pokazujà woreczek, wznoszàc w przód wyprostowane r´ce.

6. „Karuzela” – stojàc na jednej nodze, dzieci przek∏adajà woreczek („jajko”) pod kolanem

wzniesionej nogi prawej i lewej, na zmian´.

7. „Kokoszka” – woreczki („jajka”) le˝à na pod∏odze, daleko jeden od drugiego. Dzieci biegajà,

zr´cznie je omijajàc lub przeskakujàc. Na dany sygna∏ (np. tupni´cie) ka˝de dziecko wraca do

swojego woreczka i chodzi wokó∏ niego jak kaczka – na podkurczonych palcach. Pod koniec za-

bawy dzieci wykonujà kilka przeskoków przez swój woreczek obunó˝ przodem, ty∏em, bokiem.

8. „Do kurnika!” – marsz z woreczkami („jajkiem”) na g∏owie, odniesienie ich i od∏o˝enie

w wyznaczone miejsce.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Weso∏y zajàc” – prezentacja wiersza J. Âwi´cickiej z wykorzystaniem pacynki, dostrze˝e-

nie humorystycznych elementów w treÊci utworu.

Weso∏y zajàc

Pewien weso∏y zajàc

nazywa∏ si´ Robert Skok.

Przy ró˝nych zaj´czych zaj´ciach

skaka∏ na wprost i w bok.

Poszed∏ do domu Kury

z farbà i p´dzlem burym.

Chcia∏ mieç pisanki na Êwi´ta,

a pomalowa∏ piskl´ta.

Kury akurat nie by∏o,

tak si´ szcz´Êliwie z∏o˝y∏o.

Wyniós∏ wi´c jajka na ∏àk´,

malowa∏ pod niebem i s∏onkiem.

Ledwo skoƒczy∏ malowanie,

rozleg∏o si´ pukanie.

Co to za harmider taki?

Wykluwajà si´ kurczaki:

pierwszy z czerwonà kokardà,

drugi z zielonà falbankà,

trzeci fioletowy,

czwarty ca∏y ró˝owy,

piàty ˝ó∏ty, o dziwo,

szósty – szóstego nie by∏o.

Nasta∏o wielkie gdakanie.

Wtem deszczyk spad∏ niespodzianie.

Wiosenny deszcz, kapuÊniaczek.

I ˝ó∏ty by∏ ka˝dy kurczaczek.

Justyna Âwi´cicka

Nauczyciel recytuje wiersz, wykorzystujàc pacynk´ – zajàca. Sk∏ania dzieci do podj´cia pró-

by interpretacji utworu, zadajàc im pytania:

Co chcia∏ zrobiç zajàc? Co wyklu∏o si´ z jajek?

Jak wyglàda∏y piskl´ta? Czy kurczaczki d∏ugo cieszy∏y si´ z nowych, kolorowych ubranek?

Dlaczego? itp. Nauczyciel prosi dzieci, by zastanowi∏y si´, czy zajàc naprawd´ móg∏ poma-

lowaç kurczaki.

• „Prosiaczek i kurka” – praca z „Kajecikiem”. Na poczàtku nauczyciel zach´ca dzieci

do wyci´cia sylwetki zwierzàtka i naklejenia jej na kartonie. W tym celu rozdaje dzie-

156 Propozycje zaj´ç

J. Âwi´cicka, „Weso∏y
zajàc” [w:] „MiÊ” 1995,
nr 8

pacynka przedstawiajàca
zajàca

cz. 2, s. 32

ciom owalne kartony, kawa∏ki kolorowego papieru, no˝yczki i klej. Przypomina, by za-

chowa∏y ostro˝noÊç, u˝ywajàc no˝yczek. Dzieci wycinajà sylwetki ró˝nych zwierzàt,

uwzgl´dniajàc wielkoÊç owalu, na którym majà je nakleiç. Po wykonaniu zadania wspólnie

omawiajà gotowe prace. Nast´pnie nauczyciel prosi o wykonanie çwiczeƒ w „Kajeciku”.

Czyta kolejno polecenia, wyjaÊnia je, zwraca uwag´ na estetyk´ i starannoÊç wykonywa-

nej pracy.

– Na Wielkanoc przygotowuje si´ pisanki. Wydmuszki na obrazkach sà ozdobione tak, ˝e

jedna przypomina prosiaczka, a druga kurczaka. Mo˝esz zrobiç podobne zwierzàtka z wy-

dmuszek. Potrzebne Ci b´dà: zielona bibu∏ka, kolorowy papier, no˝yczki, klej.

– Popatrz na prosiaczka. Znajdê naklejki, z których go zrobiono. Naklej je pod prosiacz-

kiem.

– Popatrz na kurczaka. Znajdê naklejki, z których go zrobiono. Wklej je pod kurczakiem.

II. B.

• „Âwiàteczne porzàdki zaj´czej norki” – çwiczenia gimnastyczne.

Cz´Êç I:

Nauczyciel rozdaje dzieciom gazety i zach´ca do zabawy. Wszystkie çwiczenia nawiàzujà

do czynnoÊci, które wykonuje zajàczek sprzàtajàcy swojà nork´.

1. „Zamiatanie pod∏ogi” – puszczanie gazety z góry i naÊladowanie ruchem swojego cia∏a

opadajàcej powoli gazety.

2. „Mycie pod∏ogi” – stanie w rozkroku – sk∏on w przód i przesuwanie z∏o˝onej gazety mi´-

dzy stopami w ty∏ i w przód.

3. „Froterowanie pod∏ogi” – gazeta mi´dzy kolanami – skoki obunó˝ w ró˝nych kierun-

kach, ruchy rytmiczne, p∏ynne, taneczne.

4. „Omijanie przeszkód” – stojàc bokiem do le˝àcej gazety, po∏o˝enie ràk na jej koƒcu i przy-

ciskajàc do pod∏ogi – przeskoki zwrotne przez gazet´ z jednej strony na drugà (w przerwach

mi´dzy skokami próbowaç chwytaç gazet´ palcami stóp, lewej i prawej).

5. „Czytanie gazet” – siad skrzy˝ny, gazeta trzymana oburàcz przed twarzà – dmuchanie

na gazet´ (oddychanie nosem, dmuchanie ustami).

6. „Segregowanie gazet” – przysiad podparty, d∏onie na gazecie – czworakowanie z przesu-

waniem gazety w ró˝nych kierunkach.

7. „Gniecenie gazet” – zbieranie gazety palcami stóp. Dzieci, którym uda∏a si´ ta sztuczka,

nale˝y nagrodziç oklaskami.

8. „Wyrzucanie niepotrzebnych Êmieci” – ugniatanie gazety stopami, poprawianie r´kami

tak, aby powsta∏a kulka.

Cz´Êç II:

Nauczyciel inicjuje zabawy z kulami wykonanymi z ugniecionych gazet:

9. „Zabawa kulkami” – dowolne rzuty i chwyty, toczenie stopà i bieg za kulkà, podskoki

obunó˝ z kulkà mi´dzy kolanami, rzuty pod kolanem wzniesionej nogi, w siadzie rzuty kul-

ki stopami itp. Nale˝y zach´caç dzieci do samodzielnego inicjowania nowych ciekawych

çwiczeƒ.

10. „Celowanie do kosza” – rzuty do kosza, kartonu – w ten sposób zbieramy zu˝yte

gazety.

Cz´Êç III:

Nauczyciel zach´ca dzieci do wykonywania çwiczeƒ. Proponuje kolejno:

11. „Spacer po lesie” – çwiczenia przeciw p∏askostopiu – chód z podkurczaniem i prostowa-

niem palców stóp.

12. „Odpoczynek” – çwiczenia oddechowe – le˝enie ty∏em, nogi zgi´te w kolanach, stopy

na pod∏odze, wdech – r´ce przodem w gór´, wydech – r´ce przodem w dó∏.

157

Propozycje zaj´ç

kartony w kszta∏cie
owalnym, kawa∏ki
kolorowego papieru,
no˝yczki, klej

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
Warszawa 1999,
s. 161–163, zestaw 10

gazety, tekturowe
pude∏ka

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Âwiàteczny stroik” – wykonanie stroika z gotowych i w∏asnor´cznie wykonanych elemen-

tów dekoracyjnych. Nauczyciel zach´ca dzieci do zrobienia stroika, który b´dzie stanowi∏

dekoracj´ Êwiàtecznego sto∏u. W tym celu rozdaje dzieciom szablony (sylwety zajàca), pro-

si o ich odrysowanie i wyci´cie. Zwraca uwag´ na zachowanie Êrodków ostro˝noÊci podczas

u˝ywania no˝yczek. Po wyci´ciu sylwety, dzieci dwustronnie malujà zajàczka i doklejajà

wyka∏aczk´. Ca∏oÊç mocujà w skorupce, w której wczeÊniej zosta∏o wysiane zbo˝e (rze˝u-

cha), a do wyka∏aczki przywiàzujà wstà˝k´. Gotowe prace zabierajà do domu.

• „Zajàczki na ∏àce” – zabawa ruchowa. Nauczyciel zach´ca dzieci, by swobodnie porusza∏y

si´ po sali, naÊladujàc zaj´cze skoki. Dzieci skaczà jak zajàczki, a na has∏o nauczyciela

zatrzymujà si´ i wykonujà polecenia:

–

Zajàczki jedzà marchewk´ – naÊladujà gryzienie marchewki,

–

Zajàczki si´ myjà – kolistymi ruchami naÊladujà czyszczenie futra,

–

Zajàczki nas∏uchujà, czy nie zbli˝a si´ myÊliwy – kucajà, podnoszà podkurczone ramiona

i nas∏uchujà dobiegajàcych odg∏osów,

–

Zajàczki odpoczywajà na leÊnej polanie – k∏adà si´ na pod∏odze i spokojnie oddychajà.

138. Z wizytà u kurki Czubatki

Zapis w dzienniku:

I. „Rymy” – zabawa s∏ownikowa, dopowiadanie rymujàcych si´ wyrazów. „Koguciki” – zabawa

ruchowa z çwiczeniami ortofonicznymi.

II. A. „Wielkie malowanie” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, rozmowa kierowana pyta-

niami nauczyciela, liczenie pisanek na ilustracji. „Jajka nie tylko malowane” – prezentacja wy-

dmuszek i jaj ozdobionych z wykorzystaniem ró˝nych technik plastycznych, uwra˝liwianie

na wartoÊci estetyczne dekoracji wielkanocnych.

II. B. „Kolorowe wydmuszki” – zdobienie wydmuszek dowolnà technikà (malowanie farbami,

naklejanie elementów z kolorowego papieru, owijanie krepinà, oklejanie kaszà, ry˝em itp.),

próba obiektywnej oceny prac rówieÊników.

III. „Wydmuszki” – zabawa dydaktyczna z liczeniem (tworzenie zbiorów). „Po podwórku cho-

dzi kurka” – zabawa ruchowa przy piosence.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• próbuj´ odnajdywaç i dopowiadaç s∏owa tak, by tworzy∏y rymy,

• usprawniam narzàdy mowy,

• czerpi´ radoÊç z uczestnictwa w zabawach muzyczno-ruchowych,

• s∏ucham uwa˝nie opowiadania, odpowiadam na pytania dotyczàce treÊci utworu,

• poznaj´ sposoby zdobienia jajek na Wielkanoc,

• doskonal´ sprawnoÊç r´ki w trakcie malowania, wycinania, wydzierania,

• wykonuj´ prace plastyczne z wykorzystaniem wzorów i technik sztuki ludowej,

• przeliczam i porównuj´ liczebnoÊç zbiorów, u˝ywam okreÊleƒ: „mniej”, „wi´cej”, „tyle

samo”,

• przedstawiam ruchem i gestem treÊç piosenki,

• çwicz´ refleks muzyczny, reaguj´ na zmiany tempa w muzyce.

158 Propozycje zaj´ç

kilka szablonów
z sylwetà zajàca, brystol,
o∏ówki, no˝yczki, farby,
p´dzle, wydmuszki jaj
z wysianym zbo˝em
(owsem) lub rze˝uchà,
wstà˝ki, wyka∏aczki

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Rymy” – zabawa s∏ownikowa. Nauczyciel zach´ca dzieci, by zastanowi∏y si´ i wymieni∏y

wyrazy, które najbardziej kojarzà im si´ ze zbli˝ajàcymi si´ Êwi´tami. Dzieci wymieniajà

nazwy przedmiotów i obyczajów Êwiàtecznych. Potem siadajà ko∏em i jedno podaje drugie-

mu wyraz, do którego kolega (kole˝anka) ma znaleêç rym. Ciàg∏oÊç zabawy polega na tym,

˝e dziecko, które podaje rym do s∏yszanego wyrazu, nast´pnie samo musi podaç sàsiadowi

„Êwiàteczny” wyraz, np.

pisanki – wianki, Wielkanoc – dobranoc, zajàczek – pàczek. Po za-

koƒczonej zabawie nauczyciel proponuje, by dzieci na podstawie najzabawniejszych rymów

spróbowa∏y u∏o˝yç krótkie weso∏e zdania, np.

Do koszyka w∏o˝´ pisanki, a na g∏ow´ dwa

wianki. Dzieci powtarzajà g∏oÊno rymujàce si´ wyrazy. Najciekawsze i najÊmieszniejsze

zdania powinny byç nagrodzone gromkimi brawami.

• „Koguciki” – zabawa ruchowa z çwiczeniami ortofonicznymi. Dzieci biegajà swobodnie

po sali, naÊladujàc koguciki. W trakcie biegu wo∏ajà:

kukuryku! Na has∏o nauczyciela:

Koguciki szukajà ziarenek – dzieci Êciàgajà usta w dziobek i naÊladujà ruchem g∏owy wy-

dziobywanie z ziemi ziarenek. Na has∏o:

Koguciki znajdujà d˝d˝ownic´ – uk∏adajà usta

w kó∏eczko i wciàgajà powietrze. S∏yszàc has∏o:

Koguciki pijà wod´ – odchylajà g∏ow´ do ty-

∏u i klàskajà.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Wielkie malowanie” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, rozmowa na temat treÊci

utworu, oglàdanie, liczenie i doklejanie pisanek na ilustracji. Nauczyciel czyta dzieciom

opowiadanie. Nast´pnie zach´ca do udzielenia odpowiedzi na pytania:

– Co robi∏y dzieci?

– Czym ró˝nià si´ Êwi´ta Bo˝ego Narodzenia od Êwiàt wielkanocnych?

– Jak myÊlisz, co Kajtek namalowa∏ na pisance dla Baltazara?

– Komu chcesz podarowaç wielkanocne pisanki?

Nauczyciel inspiruje dzieci do swobodnych wypowiedzi na temat przygotowaƒ Êwiàtecz-

nych i formy sp´dzania Êwiàt w domach. Na zakoƒczenie prosi o dok∏adne przyjrzenie si´

pisankom na ilustracji do opowiadania. Czyta polecenia z „Ksià˝ki” i pomaga dzieciom

w ich wykonaniu.

– Czy pami´tasz, kto namalowa∏ takà pisank´?

– Policz pisanki, które sà w koszyku.

– Przyjrzyj si´ pisankom i poka˝ te, na których sà podobne wzory.

– Poszukaj naklejek z pisankami. Doklej pisanki w koszyku, tak aby wszystkie mia∏y pary.

– T´ pisank´, która zostanie, przyklej obok pisanki z serduszkiem.

• „Jajka nie tylko malowane” – prezentacja wydmuszek i jaj zdobionych przy zastosowaniu

ró˝nych technik. Nauczyciel przynosi na zaj´cia pisanki, kraszanki, malowanki, skroban-

ki, naklejanki. W miar´ mo˝liwoÊci powinny si´ wÊród nich znaleêç jaja strusie, przepiór-

cze, kacze. Dzieci opisujà ich wyglàd i próbujà ustaliç, w jaki sposób zosta∏y ozdobione.

Nauczyciel zwraca uwag´ na kolorystyk´ i precyzj´ wykonania. Zadaje pytania:

Czym ró˝-

nà si´ od siebie jajka? Jakie materia∏y zosta∏y u˝yte do ich ozdobienia? Które z nich wy-

magajà wi´kszego nak∏adu pracy? itp. Dokonuje podsumowania tego, co dzieci powiedzia-

∏y na temat oglàdanych pisanek, a nast´pnie na podstawie albumów i innych materia∏ów

przedstawia ró˝ne techniki zdobnicze, od których pochodzà nazwy jajek zdobionych na

Wielkanoc (np. pisanka – jajko, na którym wzory sà „pisane” woskiem, kraszanka – jajko

zabarwione na jeden kolor). Nauczyciel stara si´ równie˝ przedstawiç obrz´dowoÊç regio-

nu, w którym si´ w ten sposób zdobi jajka wielkanocne. Nast´pnie dzieci próbujà ustaliç,

159

Propozycje zaj´ç

s. 80–81

ptasie jaja ró˝nej
wielkoÊci (w tym strusie
i przepiórcze),
wydmuszki ozdobione
ró˝nymi technikami
plastycznymi: pisanki,
kraszanki, naklejanki,
malowanki, skrobanki;
szpilka do nak∏ucia
skorupki, naczynia
na bia∏ko i ˝ó∏tko;
albumy i materia∏y
charakteryzujàce
obyczaje regionu

w jaki sposób powstajà wydmuszki. Nauczyciel rozdaje kurze jaja i namawia do podj´cia

próby wydobycia bia∏ka i ˝ó∏tka bez uszkodzenia skorupki. Dzieci próbujà sprostaç temu

zadaniu, a potem oceniajà jego stopieƒ trudnoÊci.

II. B.

• „Kolorowe wydmuszki” – zdobienie wydmuszek dowolnà technikà. Nauczyciel wskazuje

dzieciom materia∏y, które mogà s∏u˝yç do dekorowania wydmuszek. Sà to: kolorowe pa-

piery, krepina, sypkie produkty spo˝ywcze (ró˝ne kasze, ry˝, sól gruboziarnista itp.).

JednoczeÊnie przypomina dzieciom, ˝e wydmuszki jaj sà bardzo kruche i nale˝y zacho-

waç Êrodki ostro˝noÊci, by nie pop´ka∏y – nie nale˝y nimi rzucaç ani ich mocno Êciskaç.

Dzieci wybierajà materia∏y do dekorowania wydmuszek i starannie wykonujà polecenia

nauczyciela. Gotowe prace prezentujà ca∏ej grupie i omawiajà sposób ich zdobienia.

Wszystkie prace sà wystawiane w kàciku tematycznym.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Wydmuszki” – zabawa dydaktyczna z liczeniem (tworzenie zbiorów). Nauczyciel poka-

zuje dzieciom dziesi´ç ugotowanych jajek ufarbowanych na ten sam kolor. Wybiera

dwóch ochotników, których zadaniem jest podzielenie jajek mi´dzy sobà bez ich przeli-

czania. Pozosta∏e dzieci sprawdzajà, czy podzielili si´ równo, czy majà po tyle samo jajek.

Zadaniem ich jest przeliczenie i porównanie liczby jajek. W dalszej cz´Êci zabawy nauczy-

ciel rozk∏ada przed dzieçmi pi´ç jajek w kolorze czerwonym oraz pi´ç – w niebieskim

i prosi o podanie ich liczby. Zmienia ich po∏o˝enie i prosi o sprawdzenie:

Których jajek

jest wi´cej, a których mniej? Jak mo˝na sprawdziç, czy jest ich tyle samo? Zach´ca liczà-

cych do omówienia wykonywanych przez nich czynnoÊci w trakcie liczenia (sposób usta-

wiania jajek w pary). Dzieci przeliczajà jajka i odpowiadajà na pytania nauczyciela:

Na czym polega trudnoÊç tego zadania? Które jajka by∏o ∏atwiej przeliczyç i podzieliç po

równo? W jakich sytuacjach mo˝e staç si´ potrzebna umiej´tnoÊç podzia∏u „po tyle samo”? itp.

Nauczyciel zach´ca do wypowiadania si´ na temat stopnia trudnoÊci zadania.

• „Po podwórku chodzi kurka” – zabawa ruchowa przy piosence. Nauczyciel zach´ca dzieci

do przedstawienia ruchem i gestem treÊci piosenki.

Pierwsza zwrotka: Dzieci-kurki chodzà wolno w ró˝nych kierunkach w rytm muzyki i ki-

wajà g∏ówkami, jakby szuka∏y ziarenek. Na s∏owa:

wszystkie kurki Êpià w kurniku – dzie-

ci k∏adà si´ na pod∏odze, zwijajàc si´ w k∏´bek. Tylko jedna wyznaczona wczeÊniej „kurka”

nadal chodzi i szuka ziarenek, wo∏ajàc

ko, ko, ko.

Druga zwrotka: Dzieci budzà si´, otaczajà „kurk´” i podsuwajà jej z∏o˝one d∏onie, jakby

chcia∏y daç jej miseczk´ ziarenek. „Kurka” bierze z ka˝dej miseczki troch´ ziarenek i je,

przechylajàc g∏ow´ do ty∏u.

Trzecia zwrotka: Dzieci tworzà ko∏o i podajà sobie r´ce. „Kurka” biega raz do Êrodka, raz

na zewnàtrz ko∏a, przechodzàc pod r´kami dzieci. Na s∏owa:

spaç na grz´d´ posz∏a g∏odna

– zasypia znu˝ona w Êrodku ko∏a, zwijajàc si´ w k∏´bek.

Czwarta zwrotka: Wszystkie „kurki” biegajà po sali. S∏yszàc s∏owa:

byç nieukiem bardzo

êle – zatrzymujà si´ i gro˝à sobie palcem.

160 Propozycje zaj´ç

wydmuszki jaj, kolorowe
papiery, krepina, brokat,
sypkie produkty
spo˝ywcze – kasze,
ziarenka kawy, ry˝, groch
itp.; klej, farby, p´dzle

na podstawie: „åwiczenia
wspomagajàce rozwój
operacyjnego myÊlenia.
Ustalenie równolicznoÊci
zbiorów przez przeliczanie
i ∏àczenie w pary” [w:]
E. Gruszczyk-Kolczyƒska,
E. Zieliƒska, „Dzieci´ca
matematyka. Ksià˝ka dla
rodziców i nauczycieli”,
WSiP, Warszawa 1997,
s. 66–69

10 ugotowanych na
twardo jajek w jednym
kolorze, po 5
ugotowanych na twardo
jajek w dwóch kolorach
(np. czerwonym
i niebieskim)

– „Po podwórku chodzi
kurka” (nr 19)

139. Wieziemy tu kogucika

Zapis w dzienniku:

I. „Wieziemy tu kogucika” – zabawy ludowe zwiàzane z tradycjà wielkanocnà, przedstawienie

ludowych obrz´dów Êwiàtecznych.

II. A. „Zamieszanie na podwórku” – zabawa dramowa. „Baranek” – praca z „Kajecikiem”, ry-

sowanie po Êladzie.

II. B. „Âwi´ta w rodzinnym kr´gu” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „Weso∏ych Êwiàt wielkanocnych” – wykonanie kartki Êwiàtecznej z „Wycinanek-sk∏ada-

nek”, uÊwiadomienie potrzeby utrzymywania wi´zi z rodzinà. „Dyngus” – zabawa ruchowa

przy melodii ludowej.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• poznaj´ zabawy ludowe zwiàzane z tradycjà wielkanocnà,

• rozwijam swojà wyobraêni´ podczas zabaw wymagajàcych inwencji twórczej,

• çwicz´ sprawnoÊç manualnà,

• poszerzam zakres liczenia,

• podejmuj´ próby globalnego czytania prostych wyrazów,

• w∏àczam si´ do przygotowaƒ Êwiàtecznych – samodzielnie wykonuj´ elementy dekora-

cyjne,

• poznaj´ melodi´ ludowà zwiàzanà ze Êwi´tami wielkanocnymi,

• taƒcz´ w parze w rytm muzyki.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Wieziemy tu kogucika” – zabawy ludowe zwiàzane z tradycjà wielkanocnà.

1. „Âwi´conka” – nauczyciel przedstawia dzieciom ró˝ne produkty spo˝ywcze i przedmio-

ty, np. wafle, zbo˝e, ziemniaki, jajka, baranka z gliny. Zadaniem uczestników zabawy jest

dokonanie wyboru i ustalenie, jakie produkty powinny znaleêç si´ w koszyku ze Êwi´con-

kà zgodnie z tradycjà. W celu utrudnienia wÊród przedstawionych produktów i przedmio-

tów powinny znaleêç si´ równie˝ te, które sà tradycyjnie zwiàzane ze Êwi´tami Bo˝ego Na-

rodzenia (np. bombki, ga∏àzki jod∏y, op∏atek).

2. „Âmigus-dyngus” – nauczyciel wybiera dwóch ochotników, którzy stajà w przeciw-

nych koƒcach sali (pole zabawy wyznacza wczeÊniej nauczyciel). Jednego z nich nazy-

wa Âmigus, a drugiego – Dyngus. Zadaniem Âmigusa i Dyngusa jest zbijanie pi∏kà dzie-

ci poruszajàcych si´ po wyznaczonym polu. Dzieci muszà uchylaç si´ przed lecàcymi

pi∏kami, a ten, kto zostanie trafiony, odpada z gry i czeka na nast´pnà tur´. Nauczy-

ciel uprzedza, ˝e rzuty pi∏kà nie mogà byç mocne i powinny byç kierowane na wyso-

koÊç kolan.

3. „Kogucik” – nauczyciel zach´ca dzieci, by swobodnie porusza∏y si´ po sali, naÊladujàc ko-

guciki. T∏umaczy dzieciom, ˝e dêwi´k u˝ytych przez niego instrumentów b´dzie oznacza∏

ró˝ne zachowania kogucików. Przyk∏ady:

– gra na flecie – „koguciki” zatrzymujà si´ i wo∏ajà

kukuryku!,

– gra na b´benku – „koguciki” zatrzymujà si´ i siadajà w siadzie skrzy˝nym,

– gra na tamburynie – „koguciki” stajà na jednej nodze.

161

Propozycje zaj´ç

koszyczek, produkty
umieszczane w Êwi´conce:
pieczywo, kie∏baska, jajka,
kurczaczek, sól, pieprz;
produkty zwiàzane ze Êwi´tami
Bo˝ego Narodzenia: bombki,
ga∏àzki jod∏owe, gwiazdki; inne
produkty spo˝ywcze: màka,
s∏odycze, warzywa itp.

pi∏ka

flet, b´benek, tamburyn

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Zamieszanie na podwórku” – zabawa dramowa. Nauczyciel wybiera ochotnika, który b´-

dzie lisem polujàcym na kury. Dzieci-kury b´dà reagowaç ruchem na polecenia nauczycie-

la (naÊladowaç sposób poruszania si´ i zachowanie tych ptaków). „Lis” stoi wewnàtrz ko-

∏a (lub w kàcie sali) i przyglàda si´ „kurom”. Prowadzàcy zach´ca, by te kolejno:

– spacerowa∏y po podwórku,

– znosi∏y jajko,

– przeglàda∏y si´ w ka∏u˝y,

– jad∏y ziarenka,

– pi∏y wod´,

– wygrzewa∏y si´ na s∏oƒcu.

Dzieci-kury wykonujà kolejne polecenia nauczyciela. Na has∏o:

Uwaga! Lis! – wszystkie

„kury” uciekajà, a ta, która zostanie schwytana, zamienia si´ z „lisem” na role.

• „Baranek” – praca z „Kajecikiem” (rysowanie po Êladzie). Nauczyciel zach´ca, by dzieci

wymieni∏y przedmioty, które kojarzà im si´ ze Êwi´tami wielkanocnymi. Ka˝de dziecko

„rysuje” palcem na blacie stolika kontur jednego z tych przedmiotów (np. pisank´, palm´,

baranka, zajàczka). CzynnoÊç t´ wykonuje najpierw lewà, póêniej prawà r´kà, starajàc si´

przy tym zachowaç regularnoÊç i p∏ynnoÊç ruchów. Nast´pnie nauczyciel prosi dzieci o sta-

ranne wykonanie zadania w „Kajeciku”. Czyta kolejno polecenia, zwraca uwag´ na dok∏ad-

noÊç i estetyk´ pracy.

– „Rysuj” palcem po Êladzie wielkanocnego baranka. Zacznij od kropki na jego rogu. Potem

„rysuj” loki na futerku baranka, zaczynajàc od kropek.

– Narysuj baranka kredkami, zaczynajàc od kropek.

– Policz loki na baranku.

– Dorysuj barankowi pyszczek i dzwonek.

– Z boku sà dwa wyrazy: „banan” i „baran”. Przyjrzyj si´ literom. Poka˝ te, które sà podob-

ne. W Êrodku wyrazu „baran” jest literka „r”.

– Pokoloruj ˝ó∏tà kredkà ten wyraz, który pasuje do obrazka.

II. B.

• „Âwi´ta w rodzinnym kr´gu” – çwiczenia gimnastyczne.

Cz´Êç I:

1. Nauczyciel zach´ca dzieci, by usiad∏y na krà˝kach. Na dany sygna∏ dzieci biegajà, krà˝à

w ró˝nych kierunkach, naÊladujàc lot ptaków. Na has∏o:

Na miejsca! – dzieci wracajà, okrà-

˝ajà krà˝ek i siadajà.

Cz´Êç II:

Nauczyciel zach´ca dzieci do wykonywania çwiczeƒ poprawiajàcych sprawnoÊç.

2. „Powitanie” – dzieci w rozsypce zajmujà miejsca przed krà˝kiem w siadzie kl´cznym.

Na znak nauczyciela sk∏aniajà si´ w przód i czo∏em dotykajà krà˝ka (r´ce luêno opuszczo-

ne wzd∏u˝ tu∏owia), nast´pnie prostujà si´ do siadu kl´cznego. Wa˝ne, by podczas tego çwi-

czenia dzieci nie podnosi∏y pi´t.

3. „Taniec” – dzieci stajà na jednej nodze, krà˝ek po∏o˝ony na kolanie nogi wzniesionej do

przodu i zgi´tej. Nauczyciel podaje prosty rytm (na tamburynie), a dzieci wystukujà go pal-

cami wolnej r´ki. Druga r´ka podtrzymuje krà˝ek. Dzieci powtarzajà çwiczenie kilka razy,

stojàc raz na lewej, raz na prawej nodze.

4. „Gra w kolory” – dzieci ustawiajà si´, tworzàc du˝e ko∏o. Przed ka˝dym dzieckiem le˝y

krà˝ek. Na znak nauczyciela, tj. podniesienie w gór´ krà˝ka (np. zielonego), dzieci stojàce

przed zielonymi krà˝kami wybiegajà poza ko∏o, okrà˝ajà je i starajà si´ wróciç jak najszyb-

ciej na swoje miejsce. Nauczyciel wywo∏uje kolory na zmian´.

162 Propozycje zaj´ç

szarfa

cz. 2,

s. 33, kredki

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
Warszawa 1999,
s. 142–144, zestaw 1

krà˝ki w czterech
kolorach (po
1 dla ka˝dego dziecka),
tamburyn

5. „Czy dobrze wyglàdam?” – dzieci le˝à przodem, trzymajà r´ce na krà˝ku z∏o˝one w po-

duszk´ (d∏oƒ na d∏oni). Nast´pnie unoszà krà˝ek (tak˝e ∏okcie), przeglàdajà si´ w nim jak

w lusterku, uÊmiechajà si´ i robià ró˝ne miny, po czym wracajà do pozycji wyjÊciowej i od-

poczywajà.

6. „Âliska wycieraczka” – dzieci wykonujà przysiad podparty, trzymajàc krà˝ek pod stopa-

mi. Nauczyciel zach´ca, by dzieci stopami odsuwa∏y i przysuwa∏y do siebie krà˝ek.

7. „LÊniàca pod∏oga” – dzieci siedzà w siadzie skulnym podpartym, odsuwajà i przysuwajà

do siebie krà˝ek.

8. „Slalom” – dzieci ustawiajà si´ w czterech rz´dach wed∏ug kolorów krà˝ków. Uk∏adajà

krà˝ki na ziemi w odleg∏oÊci jednego kroku jeden krà˝ek od drugiego i stajà przez nimi, na-

st´pnie przechodzà podskokami rozkroczno-zwartymi w ten sposób, ˝e omijajà krà˝ki roz-

krokiem, a zeskok wykonujà w przerwach mi´dzy krà˝kami. Po trzykrotnym wykonaniu

çwiczenia dzieci podnoszà krà˝ki i stajà w rozsypce.

Cz´Êç III:

Nauczyciel zach´ca dzieci do wykonania çwiczeƒ:

9. „GoÊcie tu˝, tu˝” – dzieci siedzà w siadzie skrzy˝nym. Przed ka˝dym dzieckiem le˝y krà-

˝ek. Zadanie polega na wykonaniu skr´tu i dotkni´ciu kolejno prawym i lewym uchem

krà˝ka – ws∏uchanie si´ w odg∏osy kroków.

10. „Wspólny obiad” – dzieci siedzà w siadzie skulnym podpartym i próbujà stopami chwy-

ciç krà˝ek i przewróciç go na drugà stron´, tak jak naleÊnik na patelni.

11. „Do zobaczenia” – dzieci maszerujà w rytm muzyki po obwodzie ko∏a i sk∏adajà krà˝ki

na wyznaczone miejsce.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Weso∏ych Êwiàt wielkanocnych” – wykonanie kartki Êwiàtecznej z „Wycinanek-sk∏ada-

nek”. Nauczyciel pokazuje dzieciom ró˝ne karty Êwiàteczne i zach´ca do wykonania karty

z „Wycinanek sk∏adanek” wed∏ug w∏asnego pomys∏u. Dzieci oglàdajà karty i wykonujà za-

danie zgodnie z instrukcjami nauczyciela. Wspólnie uk∏adajà treÊç ˝yczeƒ, a nauczyciel wy-

pisuje je na kartach. Gotowe prace mogà byç wys∏ane jako kartki Êwiàteczne do bliskich,

mogà te˝ s∏u˝yç jako dekoracja w kàciku tematycznym.

• „Dyngus” – zabawa ruchowa przy melodii ludowej. Dzieci stajà w parach i trzymajà si´ za

r´ce. S∏uchajàc pierwszej zwrotki, ka˝da para taƒczy, wykonujàc krok do przodu, a nast´p-

nie do ty∏u, czyli zbli˝ajàc si´ do siebie i oddalajàc. Podczas refrenu dzieci klaszczà rytmicz-

nie w r´ce. W trakcie drugiej zwrotki ka˝da para taƒczy krokiem dostawnym, raz w pra-

wo, raz w lewo. W czasie refrenu pary zatrzymujà si´ i klaszczà rytmicznie. W trakcie trze-

ciej zwrotki ka˝da para taƒczy w kó∏ku, a s∏yszàc refren, zatrzymuje si´ i klaszcze.

163

Propozycje zaj´ç

„Wycinanki-sk∏adanki”
cz. 2, s. 9 (instrukcja)
i s. 35 (projekt); farby,
p´dzle, kredki, krepina,
skrawki ró˝nych tkanin,
kolorowy papier, karty
o tematyce Êwiàtecznej

– „Dyngus” – melodia
ludowa (nr 3)

140. Turniej zajàczków

Zapis w dzienniku:

I. „Zajàczki” – zabawa ruchowa z wyliczankà.

II. A. „Turniej zajàczków” – zabawa tropiàca, wyszukiwanie ukrytych jajek niespodzianek,

rozwiàzanie zagadki jako klucz do dalszych dzia∏aƒ.

II. B. „Przedszkolny ogród” – obserwacja przyrody w przedszkolnym ogrodzie, omawianie za-

obserwowanych zmian.

III. „Pisanki” – praca z „Kajecikiem”. „WyÊcig z jajkiem” – zabawa ruchowa, kszta∏towanie

prawid∏owej postawy.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• uczestnicz´ aktywnie w zabawie ruchowej z elementami rywalizacji,

• zwinnie pokonuj´ tor przeszkód,

• przestrzegam ustalonych regu∏ zabawy,

• wykonuj´ zadania sformu∏owane s∏ownie, bez mo˝liwoÊci odwo∏ywania si´ do konkretów,

• rozumiem znaczenie symboli i potrafi´ je przedstawiç ruchem i gestem,

• potrafi´ okreÊliç i nazwaç zmiany zachodzàce w przyrodzie,

• poszerzam wiedz´ o Êwiecie przyrody,

• doskonal´ swojà spostrzegawczoÊç przez dopasowywanie i naklejanie brakujàcych elemen-

tów rysunku.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Zajàczki” – zabawa ruchowa z wyliczankà. Nauczyciel prosi, by dzieci usiad∏y ko∏em

na dywanie. Nast´pnie recytuje wyliczank´, dzielàc wyrazy na sylaby.

Siedzi zajàczek na moÊcie, drugi si´ schowa∏ w kapuÊcie.

Uciekaj z pola, szaraku, a ja si´ schowam na dachu!

Akcentujàc sylab´

ku w wyrazie szaraku, nauczyciel wskazuje dziecko, które b´dzie w jed-

nej dru˝ynie, a akcentujàc sylab´

chu w wyrazie dachu – wskazuje dziecko do drugiej dru-

˝yny. W ten sposób dokonuje podzia∏u grupy na dwa zespo∏y, które nast´pnie ustawiajà si´

w szeregu na linii startu. Na dany znak dzieci kolejno wchodzà nogami w worek i zaj´czy-

mi susami usi∏ujà dostaç si´ do choràgiewki. Dzieci skaczà obunó˝ do miejsca, gdzie stojà

choràgiewki, zdejmujà je i biegiem wracajà na koniec szeregu. Odleg∏oÊç do pokonania nie

mo˝e byç zbyt du˝a, a wszystkie przedmioty, o które mo˝na si´ potknàç, muszà zostaç

wczeÊniej sprzàtni´te. Zespó∏, który zwyci´˝y, w nagrod´ otrzymuje naklejki z zajàczkami.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Turniej zajàczków” – zabawa tropiàca, wyszukiwanie ukrytych jajek niespodzianek, roz-

wiàzanie zagadki jako klucz do dalszych dzia∏aƒ.

1. „Pisanki” – nauczyciel ustawia dzieci w szeregu. Proponuje im uczestnictwo w „Turnie-

ju zajàczków”. Zadaniem dzieci (zajàczków) b´dzie jak najszybsze, a zarazem dok∏adne wy-

konywanie zadania. Na dany znak do rozpocz´cia konkurencji (gra na b´benku) dzieci szu-

kajà ukrytych w sali (ogrodzie) kolorowych jaj. Na odnalezionym jajku rysujà symbol, któ-

ry kojarzy im si´ ze Êwi´tami (np. palemka, zajàczek, kurczak), a nast´pnie przedstawiajà

164 Propozycje zaj´ç

du˝e worki, choràgiewki,
naklejki z zajàczkami

jaja kurze ugotowane
na twardo, flamastry,
wiklinowy kosz,
b´benek, s∏odycze

je innym za pomocà gestu i ruchu. Zadaniem dzieci jest odgadywanie z ruchu, jaki jest sym-

bol na jajku. JeÊli dzieciom uda si´ to odgadnàç, autor rysunku i „pantomimy” otrzymuje

s∏odkà niespodziank´.

2. „Malowanki” – nauczyciel dzieli grup´ na cztery równoliczne zespo∏y. Ka˝dy zespó∏

otrzymuje jeden rodzaj kartonowych pisanek. Dzieci swobodnie biegajà po ogrodzie (na wy-

znaczonym polu), a na polecenia nauczyciela ustawiajà si´ zespo∏ami w umówiony sposób.

W trakcie zabawy nauczyciel gra na flecie, a gdy przestaje graç, wykonuje gesty, na które

dzieci majà reagowaç w okreÊlony sposób. Mogà to byç:

– r´ce podniesione do góry – dru˝yny ustawiajà si´, tworzàc ko∏o,

– podskoki – dru˝yny ustawiajà si´ w szeregu,

– klaskanie w d∏onie – cz∏onkowie dru˝yny wyszukujà si´ wÊród innych dzieci, stajà para-

mi i chwytajà si´ wzajemnie za ramiona.

II. B.

• „Przedszkolny ogród” – obserwacja przyrody w przedszkolnym ogrodzie. Nauczyciel za-

ch´ca dzieci, aby w przedszkolnym ogrodzie spróbowa∏y odnaleêç jak najwi´cej oznak na-

dejÊcia wiosny. Dzieci w czasie spaceru po ogrodzie obserwujà roÊliny i drzewa – szukajà

oznak wiosny. Do szczegó∏owych obserwacji u˝ywajà szkie∏ powi´kszajàcych – poszukujà

ma∏ych owadów. Witajà si´ z drzewami, dotykajà ich kory, obserwujà pàki i ma∏e listki.

Nauczyciel zach´ca dzieci, by stan´∏y ko∏em i g∏´boko oddycha∏y (wdech nosem, wydech

ustami). Po powrocie do sali dzieci dokonujà podsumowania obserwacji i odpowiadajà na

pytania zadawane przez nauczyciela:

Jakie zmiany zasz∏y w przyrodzie? Czym ró˝ni si´ zi-

mowy przedszkolny ogród od wiosennego? Jak zmieniajà si´ drzewa wraz z nadejÊciem

wiosny? itp.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Pisanki” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel pokazuje dzieciom ró˝ne pisanki, zwraca

uwag´ na symetryczne wzory i powtarzajàce si´ motywy. Zach´ca do uwa˝nego przyjrzenia

si´ pisankom w zeszycie çwiczeƒ i uzupe∏nienia brakujàcych elementów. Nast´pnie czyta

dzieciom kolejne polecenia, zwraca uwag´ na starannoÊç i dok∏adnoÊç wykonywanego za-

dania.

– Na obrazku sà pisanki. Na ka˝dej brakuje kawa∏ka wzoru. Znajdê naklejki potrzebne

do uzupe∏nienia pisanek.

– Policz pisanki i naklejki.

– Dopasuj naklejki do pisanek. Zwróç uwag´ na wzory. Która naklejka nie pasuje?

– Na brzegu strony sà kurki. Po∏àcz kreskami kury i pisanki: jedna kura – jedna pisanka.

Co zauwa˝y∏eÊ?

• „WyÊcig z jajkiem” – zabawa ruchowa. Nauczyciel dzieli grup´ na dwa równoliczne zespo-

∏y i ustawia je na linii startu. W ka˝dym zespole dziecko stojàce jako pierwsze trzyma w r´-

ku ∏y˝k´, na której znajduje si´ jajko. Zadaniem dziecka jest bieg mi´dzy pacho∏kami i po-

wrót na koniec kolejki. Podczas biegu jajko trzymane na ∏y˝ce nie mo˝e spaÊç. JeÊli upad-

nie i si´ pot∏ucze, dziecko wraca na poczàtek kolejki, dostaje nast´pne jajko i podejmuje ko-

lejnà prób´ sprawnoÊciowà. Zespó∏, który jako pierwszy skoƒczy wyÊcig, wygrywa zabaw´.

Propozycje zaj´ç do tematów 136–140 opracowa∏a Aleksandra Wasiak

165

Propozycje zaj´ç

cztery rodzaje pisanek
wyci´tych z kartonu (np.
w kratk´, ko∏a, trójkàty,
paski) – jeden rodzaj
dla jednego zespo∏u, flet

lupy

cz. 2,

s. 34, pisanki, kredki

drewniane ∏y˝ki, jaja
ugotowane na twardo,
pacho∏ki, lina
do wyznaczenia startu

141. Pojad´ na wieÊ

Zapis w dzienniku:

I. „Na wsi u babuni” – zabawa muzyczno-ortofoniczna przy piosence, naÊladowanie g∏osów

zwierzàt. „Pieski w budzie” – zabawa ruchowa z elementami czworakowania.

II. A. „Na wsi” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, rozmowa kierowana pytaniami na-

uczyciela, poszerzanie wiedzy o wsi i o zwierz´tach ˝yjàcych w gospodarstwach wiejskich.

„Czym ró˝ni si´ miasto od wsi?” – burza mózgów. „Zagadki dêwi´kowe” – s∏uchanie i rozpo-

znawanie odg∏osów miasta i wsi, çwiczenia artykulacyjne.

II. B. åwiczenia gimnastyczne z pi∏kami.

III. „Âwinka i krówka” – praca z „Kajecikiem”: odwzorowywanie postaci zwierzàt u∏o˝onych

z figur geometrycznych. „Zwierz´ta do domu” – zabawa ruchowa z elementami biegu.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• naÊladuj´ g∏osy zwierzàt z wiejskiego podwórka,

• usprawniam narzàdy mowy,

• aktywnie uczestnicz´ w zabawie ruchowej,

• wiem, jakie zwierz´ta sà hodowane na wsi i jak si´ nazywajà ich domy,

• poznaj´ nazwy maszyn rolniczych,

• dziel´ si´ spostrze˝eniami, wiedzà i refleksjà na okreÊlony temat,

• odwzorowuj´ postacie zwierzàt utworzone z figur geometrycznych,

• rozpoznaj´ i nazywam figury geometryczne,

• çwicz´ z przyborem.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Na wsi u babuni” – zabawa muzyczno-ortofoniczna. Dzieci s∏uchajà piosenki „Na wsi

u babuni” i w odpowiednich momentach naÊladujà g∏osy ptactwa domowego (

kwa-kwa, ku-

-ku-ry-ku, g´-g´-g´-g´, ko-ko-ko-ko, gul-gul-gul) oraz przedstawiajà ruchem zachowanie

zwierzàt wymienionych w kolejnych zwrotkach.

• „Pieski w budzie” – zabawa ruchowa. Nauczyciel wyjaÊnia dzieciom zasady zabawy, w której

b´dà pieskami. Krà˝ki oznaczajà budy. Ka˝dy „piesek” ma osobnà „bud´”. „Pieski” wychodzà

na spacer – dzieci chodzà na czworakach w ró˝nych kierunkach. Na has∏o:

Pieski do domu

wracajà do „bud” (przybiegajà do swoich krà˝ków). Nast´pnie „pieski” proszà o jedzenie (sia-

dajà na tylnych ∏apkach i machajà przednimi ∏apkami) – dzieci siadajà skrzy˝nie na pod∏odze

i naÊladujà ruchy psa, machajà r´kami z góry na dó∏. Zabaw´ powtarza si´ kilka razy.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Na wsi” – wys∏uchanie opowiadania z „Ksià˝ki”, rozmowa kierowana pytaniami nauczy-

ciela. Dzieci siadajà na dywanie, tworzàc pó∏kole. Nauczyciel pyta:

Czy byliÊcie kiedyÊ na

wsi? Jakie zwierz´ta tam widzieliÊcie? Dzieci wymieniajà znane im zwierz´ta hodowane

w gospodarstwach wiejskich. Po takim wst´pie nauczyciel prosi, aby uwa˝nie pos∏ucha∏y

opowiadania o wyprawie Kajtka i Jagódki. Po przeczytaniu tekstu zadaje pytania:

– Z kim oprócz Jagódki Kajtek pojecha∏ na wieÊ?

– Jakie zwierz´ta Kajtek widzia∏ na wsi?

166 Propozycje zaj´ç

Na wsi zawsze jest weso∏o, tyle pól i zwierzàt wko∏o

– „Na wsi u babuni”
(nr 23)

K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
¸ódê 1996, s. 62

krà˝ki

s. 82–83

ilustracje: dom wiejski,
stajnia, obora, kurnik,
chlewik, podpisy
pod ilustracje, rysunki
przedstawiajàce
zwierz´ta z wiejskiego
podwórka

– Gdzie mieszka∏y te zwierz´ta?

– Jakie maszyny rolnicze znajdowa∏y si´ w jednym z pomieszczeƒ gospodarczych?

Po rozmowie na temat treÊci opowiadania nauczyciel zach´ca dzieci do obejrzenia ilustra-

cji i wykonania polecenia:

– Pokazuj zwierz´ta na obrazku i naÊladuj ich g∏osy.

W dalszej cz´Êci zaj´ç nauczyciel przyczepia do tablicy ilustracje przedstawiajàce dom wiej-

ski, w którym mieszka gospodarz z rodzinà, obor´, stajni´, kurnik, chlewik, a tak˝e zwie-

rz´ta z wiejskiego podwórka. Pod ka˝dà ilustracjà umieszcza podpis. Zadaniem dzieci jest

ulokowanie zwierzàt w odpowiednim dla nich pomieszczeniu, np.: obora – krowa, ciel´ta;

chlewik – Êwinie; stajnia – konie; kurnik – kury, kaczki, indyki.

• „Czym ró˝ni si´ miasto od wsi?” – burza mózgów. Dzieci siadajà na dywanie. Nauczyciel

pyta:

Jak sàdzicie, czym ró˝ni si´ miasto od wsi? Dzieci wymieniajà ró˝nice na podstawie

w∏asnych spostrze˝eƒ i doÊwiadczeƒ.

• „Zagadki dêwi´kowe” – rozpoznawanie odg∏osów wsi i miasta, çwiczenia artykulacyjne.

Dzieci s∏uchajà dêwi´ków nagranych na p∏yt´ i próbujà rozpoznaç g∏osy zwierzàt i pojaz-

dów. Nauczyciel prosi o odpowiedê na pytanie, które odg∏osy mo˝emy us∏yszeç na wsi,

a które w mieÊcie. Nast´pnie wypowiada rytmicznie nazw´ zaprezentowanego w nagraniu

zwierz´cia lub pojazdu, a dzieci powtarzajà jà, klaszczàc lub uderzajàc r´kami o uda.

II. B.

• åwiczenia gimnastyczne z pi∏kami.

1. Toczenie pi∏ki do partnera

Jedno dziecko le˝y na brzuchu, trzymajàc pi∏k´ w d∏oniach przed g∏owà. Drugie siedzi

na pi´tach przodem do niego w odleg∏oÊci oko∏o 2 m. Pierwsze dziecko unosi ∏okcie

nad pod∏og´ i odpycha pi∏k´ tak, aby potoczy∏a si´ do partnera.

2. Celuj pi∏kà do bramki

Dziecko le˝y na brzuchu i trzyma pi∏k´ w d∏oniach przed g∏owà. Unosi ∏okcie nad pod∏og´

i wypycha pi∏k´, starajàc si´ wtoczyç jà do bramki ustawionej w odleg∏oÊci 1,5 m od niego.

3. Rzut pi∏ki do partnera

Jedno dziecko le˝y na brzuchu, trzymajàc pi∏k´ w d∏oniach przed g∏owà. Drugie siedzi

przodem do niego w odleg∏oÊci 1,5 m. Dziecko le˝àce przenosi pi∏k´ nad kark i, unoszàc ∏ok-

cie nad pod∏og´, rzuca jà do partnera.

4. Celowanie pi∏kà do kosza w pozycji le˝àcej

Jedno dziecko le˝y na brzuchu, trzymajàc w d∏oniach pi∏k´. Drugie siedzi na pi´tach przo-

dem do niego, tworzàc z ràk przed sobà „kosz”. Dziecko le˝àce stara si´ trafiç pi∏kà

do „kosza”.

5. Podania pi∏ki bokiem

Dwoje dzieci siada z nogami wyprostowanymi w rozkroku ty∏em do siebie w odleg∏oÊci oko-

∏o 0,5 m. Jedno trzyma w d∏oniach pi∏k´. Oboje jednoczeÊnie wykonujà skr´t tu∏owia (jed-

no w prawo, drugie w lewo i na odwrót) z przekazaniem pi∏ki partnerowi.

6. Podania pi∏ki do siebie

Dzieci stojà naprzeciwko siebie i rzucajà do siebie pi∏k´.

7. Rzuç w gór´ i z∏ap pi∏k´

Dzieci stojà lub siedzà z pi∏kami w d∏oniach. Rzucajà pi∏k´ w gór´ i starajà si´ jà z∏apaç

w d∏onie.

8. Rzuty pi∏ki z odbiciem o pod∏og´

Dzieci stojà przodem do siebie w odleg∏oÊci oko∏o 2 m. Jedno dziecko trzyma w d∏oniach

pi∏k´. Dzieci rzucajà pi∏k´ do siebie tak, aby przed z∏apaniem przez partnera pi∏ka odbi-

∏a si´ od pod∏ogi.

167

Propozycje zaj´ç

– Odg∏osy miasta (nr 30),
Odg∏osy wsi (nr 31)

S. Owczarek,
„Gimnastyka
przedszkolaka”, WSiP,
Warszawa 2001, s. 95–99

pi∏ki

9. Rzuç i z∏ap pi∏k´

Dzieci chodzà po sali z pi∏kà w d∏oniach. Podrzucajà pi∏k´ w gór´ i starajà si´ z∏apaç jà

w d∏onie.

10. Toczenie pi∏ki wokó∏ siebie

Dzieci siedzà z nogami wyprostowanymi i z∏àczonymi. Ka˝de trzyma d∏oƒmi le˝àcà na pod-

∏odze przy biodrach pi∏k´. Dzieci toczà pi∏k´ po pod∏odze wokó∏ bioder i wyprostowanych

nóg. Po wykonaniu trzech okrà˝eƒ pi∏ki w jednà stron´ nale˝y wykonaç nast´pne trzy

okrà˝enia w stron´ przeciwnà.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Âwinka i krówka” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel czyta dzieciom kolejne polecenia

i pomaga w ich wykonaniu.

– Popatrz na Êwink´. Jest zrobiona z kwadratów, kó∏ i trójkàtów. Znajdê takie naklejki.

Przyklej je na ciemnozielonym polu tak, aby powsta∏a Êwinka.

– Popatrz na krówk´. Jest zrobiona z kwadratu, trójkàtów, prostokàtów i kó∏. Znajdê takie

naklejki. Przyklej je na jasnozielonym polu tak, aby powsta∏a krówka.

– Mo˝esz dorysowaç Êwinkom i krówkom ogonki i pyszczki.

– Wypchnij kwadraty, prostokàty, ko∏a i trójkàty z „Wycinanek-sk∏adanek”. U∏ó˝ z nich po-

dobne zwierzàtka.

• „Zwierz´ta do domu” – zabawa ruchowa. Nauczyciel przygotowuje ilustracje stajni, obory,

kurnika, psiej budy i przyczepia w dowolnych miejscach w sali wraz z podpisami. Ka˝de dziec-

ko otrzymuje opask´ lub szarf´ z przyczepionym obrazkiem przedstawiajàcym zwierzàtko

(konia, krow´, Êwini´, koguta, kur´, psa). Dzieci (zwierzàtka) biegajà w rozsypce, starajàc si´

nie zderzaç ze sobà. Na has∏o:

Zwierz´ta do domu! ka˝de zwierzàtko podchodzi do ilustracji

przedstawiajàcej jego dom (np. koƒ do stajni). W trakcie zabawy nast´puje zamiana opasek.

142. Kacza mama

Zapis w dzienniku:

I. „Kaczka-kwaczka” – zabawa z elementami ortofonicznymi.

II. A. „Jak rozmawiajà wiejskie zwierz´ta?” – uwa˝ne wys∏uchanie zagadek z „Ksià˝ki”, odga-

dywanie nazw zwierzàt i wskazywanie ich na ilustracji. „Na wsi u babuni” – nauka piosenki,

próby wystukiwania rytmu, gra na instrumentach perkusyjnych.

II. B. „Kacza mama i jej dzieci” – praca plastyczno-konstrukcyjna: ozdabianie ma∏ego pude∏-

ka sylwetà kaczki, lepienie z modeliny ma∏ych kaczuszek.

III. „Na wiejskim podwórku” – zabawa dramowa, rozwijanie fantazji. „Koniki” – zabawa

ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• naÊladuj´ chód i kwakanie kaczek,

• znam s∏owa i melodi´ piosenki,

• Êpiewam piosenk´ w grupie,

• tworz´ akompaniament na instrumentach perkusyjnych,

• rozwiàzuj´ zagadki o zwierz´tach,

168 Propozycje zaj´ç

cz. 2, s. 35

cz. 2, s. 37–38, kredki

ilustracje: stajnia, obora,
chlewik, kurnik, psia
buda, obrazki
przedstawiajàce
zwierz´ta z wiejskiego
podwórka, opaski lub
szarfy

• bior´ aktywny udzia∏ w zabawach ruchowych,

• rozwijam twórczà wyobraêni´,

• wykonuj´ prace plastyczne, wykorzystujàc ró˝nego rodzaju materia∏y,

• znam nazwy zwierzàt hodowlanych, rozpoznaj´ ich g∏osy,

• ch´tnie uczestnicz´ w zabawie, wchodzàc w przydzielonà mi rol´.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Kaczka-kwaczka” – zabawa z elementami ortofonicznymi. Dzieci siedzà, tworzàc ko∏o. Na-

uczyciel wybiera jedno dziecko, które b´dzie „kaczkà”, i przyczepia mu do ubrania rysunek

przedstawiajàcy tego ptaka. „Kaczka” staje ty∏em do dzieci, a nauczyciel wybiera spoÊród

nich trzy „kaczuszki”. Wszystkie dzieci (w tym „kaczuszki”) zas∏aniajà buzie. „Kaczka” od-

wraca si´, wchodzi do ko∏a i zaczyna nawo∏ywaç swoje dzieci, czyli kwakaç. „Kaczuszki” od-

powiadajà kwakaniem na g∏os matki. Ona nas∏uchuje, z której strony dobiegajà g∏osy, i stara

si´ odgadnàç, gdzie znajdujà si´ jej dzieci. Odnalezione dzieci przechadzajà si´ z mamà „ka-

czym krokiem” dooko∏a sali. Potem nauczyciel wybiera innà mam´ kaczk´ i inne kaczuszki.

Zabawa trwa dopóty, dopóki wszystkie dzieci nie wystàpià w roli kaczki lub kaczuszek.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Jak rozmawiajà wiejskie zwierz´ta?” – wys∏uchanie zagadek z „Ksià˝ki”, odgadywanie

nazw zwierzàt i wskazywanie ich na ilustracji. Polecenia:

– S∏uchaj uwa˝nie wierszyków, bo sà to zagadki.

– Zastanów si´ i powiedz, jakie zwierz´ta sà w nich przedstawione. Patrz na zdj´cia i spraw-

dzaj, czy si´ nie pomyli∏eÊ.

• „Na wsi u babuni” – nauka piosenki. Dzieci zapozna∏y si´ ju˝ wczeÊniej z tekstem utworu

(przy okazji çwiczeƒ ortofonicznych). Teraz powinny ponownie wys∏uchaç uwa˝nie ca∏ej

piosenki w wersji wokalnej. Nauczyciel uczy melodii i s∏ów ka˝dej zwrotki, proszàc o po-

wtarzanie za nim krótkich fragmentów. Aby dzieci dobrze opanowa∏y melodi´ i s∏owa pio-

senki, powinny Êpiewaç z dzieçmi wyst´pujàcymi w nagraniu. Dopiero przy utrwalaniu

s∏ów i melodii mogà Êpiewaç z samym akompaniamentem. W ramach rozÊpiewania nauczy-

ciel mo˝e zaproponowaç dzieciom, aby Êpiewa∏y melodi´ na sylabie

la, la, la razem z nagra-

niem. Kiedy ju˝ nauczà si´ ca∏ego utworu, warto do∏àczyç do Êpiewu ruch – naÊladowanie

zachowania ka˝dego ptaka wyst´pujàcego w piosence.

II. B.

• „Kacza mama i jej dzieci” – praca plastyczno-konstrukcyjna. Dzieci przygotowujà ma∏e pu-

de∏ka, sylwety kaczek, kredki, flamastry, modelin´, piórka, klej. Nauczyciel siada naprze-

ciw dzieci. Na wst´pie informuje, co b´dà robiç z przygotowanych materia∏ów (na stoliku

przed sobà ma takie same) i dok∏adnie opisuje sposób wykonania pracy:

Ozdabiamy pude∏-

ko i przyklejamy sylwet´ pomalowanej kaczki. Nast´pnie lepimy z modeliny kaczuszki

i przyklejamy im piórka. Gotowe figurki kaczuszek wk∏adamy do ozdobionego pude∏ka.

Po uwa˝nym wys∏uchaniu instrukcji dzieci przyst´pujà do wykonania zadania. Gotowe

prace sà wspólnie oceniane.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Na wiejskim podwórku” – zabawa dramowa. Dzieci siadajà, tworzàc pó∏kole. Nauczyciel

wybiera spoÊród nich kur´, koguta, kaczk´ i gàsk´. Ka˝demu „ptakowi” wk∏ada odpowied-

nià mask´, po czym informuje, ˝e w ich kurniku zachorowa∏a jedna z kur. Zaniepokojone

169

Propozycje zaj´ç

rysunek przedstawiajàcy
kaczk´

s. 84–85

ma∏e pude∏ka, sylwety
kaczek, modelina, papier
kolorowy, no˝yczki,
kredki, flamastry, piórka,
koraliki, klej

maski: kura, kogut,
kaczka, g´Ê

– „Na wsi u babuni”
(nr 23–24)

„ptaki” majà si´ zastanowiç, co zrobiç, aby pomóc chorej kurce. Dzieci prowadzà mi´dzy

sobà rozmow´, wczuwajàc si´ w swoje role.

• „Koniki” – zabawa ruchowa. Nauczyciel wyznacza miejsce na stajni´ (mogà byç dwie staj-

nie). Na dany znak „koniki” wybiegajà ze stajni. Biegajà k∏usem – szybko na palcach. Idà

st´pa – powoli z wysokim podnoszeniem kolan, galopem – z odbijaniem si´ kolejno na jed-

nej i drugiej nodze, cichutko – po piaszczystej drodze, g∏oÊno – po drewnianym moÊcie.

Na dany sygna∏ wracajà do stajni.

143. „Dwaj przyjaciele”

Zapis w dzienniku:

I. „Zwierz´ta hodowane w zagrodzie” – tworzenie zbiorów. „Na wsi u babuni” – utrwalenie pio-

senki.

II. A. „Dwaj przyjaciele” – wys∏uchanie opowiadania H. Bechlerowej. „Kogo mo˝na nazwaç

przyjacielem?” – rozmowa na temat przyjaêni.

II. B. „Ile jest zwierzàt na obrazkach?” – praca z „Kajecikiem”, doskonalenie umiej´tnoÊci lo-

gicznego myÊlenia, rozwijanie sprawnoÊci manualnej.

III. Zabawy s∏owne – tworzenie zdrobnieƒ i zgrubieƒ od podanych nazw zwierzàt. „Konie i kro-

wy” – zabawa ruchowo-s∏uchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• tworz´ zbiory i przeliczam ich elementy,

• znam s∏owa i melodi´ piosenki,

• tworz´ akompaniament na instrumentach perkusyjnych,

• s∏ucham uwa˝nie opowiadania czytanego przez nauczyciela,

• doskonal´ umiej´tnoÊç wypowiadania si´, jestem s∏uchany przez kolegów,

• dziel´ si´ swoimi spostrze˝eniami z innymi,

• nazywam pozytywne cechy charakteru,

• poszerzam zakres liczenia.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne

• „Zwierz´ta hodowane w zagrodzie” – tworzenie zbiorów. Nauczyciel przygotowuje dla

ka˝dego dziecka emblemat (obrazek) ze zwierzàtkiem hodowanym w zagrodzie wiejskiej

(koniem, krowà, kozà, kurà, kogutem, kaczkà). Rozk∏ada emblematy na Êrodku dywa-

nu przed dzieçmi siedzàcymi ko∏em i pyta:

Jakimi chcielibyÊcie byç zwierzàtkami? Na-

st´pnie prosi, aby ka˝de dziecko wybra∏o sobie odpowiedni emblemat. Przed rozpocz´-

ciem zabawy nauczyciel ustala jej zasady: na jedno uderzenie w b´benek przybiegajà

„konie”, na dwa uderzenia – „krowy”, na trzy – „kozy”, na cztery – „kury”, na pi´ç

– „koguty”, na szeÊç – „kaczki”. Dzieci biegajà w rozsypce i czekajà na sygna∏ (uderze-

nie w b´benek). Kiedy do nauczyciela przybiegnà wywo∏ane zwierz´ta, np. „krowy”,

dziecko z innej grupy otrzymuje zadanie – ma policzyç, ile jest „krów”. Na zakoƒczenie

zabawy nauczyciel rozk∏ada na dywanie dwie p´tle: kolor czerwony oznacza koguty,

170 Propozycje zaj´ç

b´benek, emblematy
ze zwierz´tami ˝yjàcymi
na wsi, 2 p´tle
w czerwonym i zielonym
kolorze

kolor zielony – kaczki. Dzieci, które majà takie emblematy, k∏adà je w odpowiedniej p´-

tli (zbiorze), a nast´pnie przeliczajà.

• „Na wsi u babuni” – utrwalenie piosenki. Najpierw dzieci s∏uchajà wersji wokalnej utworu

i Êpiewajà razem z dzieçmi wyst´pujàcymi w nagraniu. Nast´pnie Êpiewajà piosenk´ z sa-

mym akompaniamentem. Nauczyciel rozdaje dzieciom instrumenty perkusyjne i poleca,

aby akompaniowa∏y sobie na nich do Êpiewu, grajàc çwierçnutami: raz, dwa.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Dwaj przyjaciele” – wys∏uchanie opowiadania H. Bechlerowej. Nauczyciel przygotowuje sce-

nografi´ do przedstawienia, sylwety: kaczorka Kwaka, kogucika Filona, psa Fika, a tak˝e po-

trzebne rekwizyty. Dzieci siadajà w rz´dach. Nauczyciel pyta:

Czy wiecie, kto to jest przyjaciel?

Wspólnie z dzieçmi zastanawia si´, kogo mo˝na nazwaç przyjacielem. Nast´pnie czyta opowia-

danie, wykorzystujàc w odpowiednich momentach przygotowane sylwety i rekwizyty.

Dwaj przyjaciele

Kaczorek Kwak bardzo chcia∏ mieç przyjaciela.

– A jaki ma byç ten twój przyjaciel? – pyta ciekawie kogucik Filon.

– Wierny. To musi byç najwierniejszy przyjaciel.

– Nie wiem, co to znaczy „wierny”, wyt∏umacz mi – prosi Filon.

– Wierny, to znaczy, ˝e jak mnie napadnie wilk, to przyjaciel mnie obroni.

– A je˝eli jego napadnie wilk albo inny zwierz?

– To ja go wtedy obroni´.

Kogucik zamyÊli∏ si´.

– To ja b´d´ twoim przyjacielem, chcesz?

– Chc´. I nie opuÊcisz mnie nigdy?

– Nigdy! A je˝eli znajd´ smacznego robaczka w wodzie, to ci dam.

– A ja, gdy znajd´ ziarenko w ziemi lepsze od innych, to na pewno b´dzie dla ciebie.

Wzi´li si´ pod skrzyd∏a i wsz´dzie chodzili razem. Cokolwiek kogucik powiedzia∏, kaczo-

rek mu zaraz przytakiwa∏:

– Tak, tak, tak!

– Nigdy si´ nie roz∏àczymy? – pyta∏ Filon.

– Nigdy! – odpowiada∏ kaczorek.

– Nigdy! – powtarza∏ kogucik.

Jednego ranka, trzymajàc si´ pod skrzyde∏ko, opowiadali sobie ró˝ne ciekawe historie.

A tu wyrwa∏ si´ z budy Fik. Zaszczeka∏, zawarcza∏ i goni przyjació∏, a˝ bia∏o na drodze

od kurzu! P´dzi∏ ich drogà, p´dzi∏ ∏àkà, a˝ nad staw.

Kwak pierwszy zobaczy∏ wod´.

– Ratujmy si´! – krzyknà∏ i chlup! do wody.

A kogucik? Kogucik p∏ywaç nie umia∏. Dopad∏ go Fik, potarmosi∏ mu skrzyd∏a, nastra-

szy∏ szczekaniem i wróci∏ do budy.

Kwak ju˝ wyszed∏ z wody i otrzepywa∏ pióra.

– Ach, kaczorku kochany, przed wilkiem mia∏eÊ mnie broniç – skar˝y∏ si´ kogucik.

Zawstydzi∏ si´ Kwak.

– Tak, tchórz jestem. Ale bo te˝ ten Fik szala∏ tak, ˝e zupe∏nie g∏ow´ straci∏em! Ale

na drugi raz b´dzie inaczej.

Na drugi raz Fik wyglàda∏ z budy, patrzy∏ na kury i kaczki i mrucza∏ z∏y:

– Kwacze to, gdacze, rozumu za grosz nie ma! Przep´dz´!

A w∏aÊnie Kwak i Filon przechadzali si´ znowu w wielkiej przyjaêni. PuÊci∏ si´ za ni-

mi Fik. Kurz si´ wzbi∏ do góry, frun´∏o wysoko kogucie pióro, kaczorek trzepota∏ skrzyd∏a-

mi i ucieka∏.

171

Propozycje zaj´ç

– „Na wsi u babuni”
(nr 23–24)

instrumenty perkusyjne

H. Bechlerowa, „Dwaj
przyjaciele” [w:]
T. Dziurzyƒska,
H. Ratyƒska, E. Stójowa,
„A jak b´dzie s∏oƒce…
A jak b´dzie deszcz…”,
WSiP, Warszawa 1996,
s. 166-167

scenografia
do przedstawienia,
sylwety kaczorka Kwaka,
kogucika Filona, psa
Fika, potrzebne rekwizyty
(rysunki: staw, rzeczka,
p∏otek, buda)

Ale na krótkich kaczych nó˝kach niedaleko uciek∏.

Kogucik dopad∏ p∏otu.

– Ratujmy si´! – krzyknà∏ i ju˝ by∏ na p∏ocie.

Z p∏otu skoczy∏ na dach szopy. Tu Fik go nie doÊcignie.

A kaczorek? Kaczorek nie umia∏ fruwaç na p∏ot. Zap´dzi∏ go Fik a˝ w pokrzywy, nastra-

szy∏ i wróci∏ zziajany do budy.

Kogucik sfrunà∏ z dachu.

Kaczorek pokiwa∏ g∏owà.

– Przed wilkiem mia∏eÊ mnie ratowaç, a tymczasem...

– Ach, bo ten Fik takie szalone psisko! Tyle ha∏asu narobi∏, ˝e straci∏em g∏ow´. Ale na

drugi raz...

Na drugi raz mo˝e Kwak nie ucieknie do wody, mo˝e kogucik nie frunie na dach.

Helena Bechlerowa

Po przeczytaniu tekstu nauczyciel prowadzi rozmow´ z dzieçmi, zadajàc pytania, np.:

– Jaki mia∏ byç przyjaciel kaczorka Kwaka?

– Kto chcia∏ byç przyjacielem kaczorka?

– Co sobie obiecali kaczorek i kogucik?

– Co si´ wydarzy∏o pewnego ranka?

– Jak zachowa∏ si´ Kwak?

– Jak postàpi∏ Filon, gdy Fik po raz drugi zaatakowa∏ jego i Kwaka?

– Czy Kwaka i Filona uwa˝acie za prawdziwych przyjació∏?

– Kogo mo˝na nazwaç prawdziwym przyjacielem?

• „Kogo mo˝na nazwaç przyjacielem?” – rozmowa na temat przyjaêni. Nauczyciel pyta dzie-

ci, czy znajà znaczenie przys∏owia „Prawdziwych przyjació∏ poznajemy w biedzie”. Prosi,

aby jeszcze raz wyjaÊni∏y, co znaczy s∏owo „przyjaciel”.

II. B.

• „Ile jest zwierzàt na obrazkach?” – praca z „Kajecikiem”. Nauczyciel czyta dzieciom kolej-

ne polecenia i pomaga w wykonaniu çwiczeƒ.

– Gabrysia i JaÊ uk∏adajà obrazki ze zwierz´tami. Gabrysia uk∏ada na ˝ó∏tym tle: Êwinki,

kurki i baranki. JaÊ uk∏ada na zielonym tle: kaczki, koguciki i krówki. Brakuje kilku ob-

razków.

– Oderwij paski z brzegów kartek i wytnij obrazki ze zwierz´tami tak, aby ka˝dy by∏ osobno.

– U∏ó˝ obrazki ze zwierz´tami w pustych okienkach na ˝ó∏tym tle. Zrób to tak, aby w ka˝-

dym rz´dzie by∏y trzy ró˝ne zwierz´ta. Przyklej obrazki.

– U∏ó˝ obrazki ze zwierz´tami w pustych okienkach na zielonym tle. Zrób to tak, aby w ka˝-

dym rz´dzie by∏y trzy ró˝ne obrazki. Przyklej je.

– Ile jest Êwinek? Ile jest krów? Ile jest kogucików? Ile jest kur? Ile jest kaczek? Ile jest ba-

ranów?

– Policz krowy, barany i Êwinie. Ile ich jest razem?

– Kaczki, koguty i kury to ptactwo domowe. Policz je razem.

– Policz wszystkie zwierz´ta. Ile ich jest?

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• Zabawy s∏owne – tworzenie zdrobnieƒ i zgrubieƒ od podanych nazw zwierzàt. Nauczyciel

wymienia po kolei imiona dzieci, tworzàc zdrobnienia (np. Kasia, Kasieƒka) i zgrubienia

(np. KaÊka). Pyta dzieci, czym ró˝ni∏y si´ te imiona i czy wolà zdrobnienia, czy zgrubienia

swoich imion. Nast´pnie przyczepia do tablicy obrazki przedstawiajàce kota, koguta, psa,

krow´ i g´Ê, wraz z podpisami (czytanie globalne). Prosi, aby dzieci poda∏y zdrobnienia

172 Propozycje zaj´ç

cz. 2,

s. 36–37, no˝yczki, klej

obrazki przedstawiajàce
kota, koguta, psa, krow´,
g´Ê, podpisy pod obrazki

i zgrubienia nazw zwierzàt przedstawionych na obrazkach, np. kot – kotek – koteczek; kot

– kocur – kocisko. Nauczyciel w miar´ potrzeby koryguje odpowiedzi dzieci.

• „Konie i krowy” – zabawa s∏uchowo-ruchowa. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy i roz-

daje im szarfy w dwóch kolorach: ˝ó∏tym i zielonym. Pierwsza grupa ma naÊladowaç konie.

Na dêwi´k uderzenia klockiem o klocek grupa porusza si´ truchtem, wysoko unoszàc ko-

lana, naÊladuje r˝enie koni i stukot koƒskich kopyt. Druga grupa naÊladuje krowy. Na klaÊ-

ni´cie w d∏onie wykonuje powolny trucht. NaÊladuje ˝ucie trawy, przesuwajàc ˝uchw´

w ró˝nych kierunkach, oraz muczy. Grupy sà wywo∏ywane na przemian.

144. Na podwórku

Zapis w dzienniku:

I. „Zaprz´gi”– zabawa ruchowa; pos∏ugiwanie si´ okreÊleniami kierunku. „Co to za zwierz´?”

– sk∏adanie obrazków z cz´Êci.

II. A. „Kto czym si´ ˝ywi?” – menu wiejskich zwierzàt. „Co s∏ychaç na wsi” – wys∏uchanie

wiersza W. Chotomskiej. „Skàd to mamy?” – rozmowa o u˝ytecznoÊci zwierzàt hodowlanych na

podstawie obrazków.

II. B. „Zabawy z pi∏kami” – çwiczenia gimnastyczne.

III. „Moje ulubione wiejskie zwierzàtko” – malowanie farbami plakatowymi. „Zaganianie

Êwinki” – zabawa ruchowa.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• w∏aÊciwie u˝ywam okreÊleƒ kierunków i po∏o˝enia w przestrzeni,

• sk∏adam obrazek z cz´Êci,

• rozwijam spostrzegawczoÊç i uwag´,

• doskonal´ umiej´tnoÊç prawid∏owego budowania zdaƒ,

• rozumiem potrzeb´ hodowania zwierzàt,

• znam zwierz´ta hodowlane, wiem, czym si´ ˝ywià,

• zachowuj´ ∏ad i porzàdek w miejscu, w którym pracuj´,

• doskonal´ umiej´tnoÊç malowania farbami,

• aktywnie uczestnicz´ w zabawie ruchowej.

Przebieg zaj´ç:

I. Zaj´cia poranne

• „Zaprz´gi” – zabawa ruchowa. Dzieci ustawiajà si´ parami. Jedno jest konikiem, drugie woênicà.

Dzieci (zaprz´gi) biegajà rytmicznie z wysokim unoszeniem kolan, idà pod gór´ – wolno i cicho

stawiajàc stopy. Zabawa wymaga zmiany ról w parach. Nauczyciel podaje komend´:

Wio!, tzn. ru-

szamy,

WiÊta! – na lewo, Hetta! – na prawo, Nazad! – do ty∏u. Takie komendy wydaje woênica.

• „Co to za zwierz´?” – sk∏adanie obrazków z cz´Êci (puzzle). Nauczyciel przygotowuje po-

ci´te obrazki ze zwierz´tami. Wk∏ada je do kopert, które nast´pnie umieszcza w koszycz-

ku. Dzieci losujà koperty. Wysypujà poci´te obrazki i uk∏adajà w ca∏oÊç. Po u∏o˝eniu puzzli

ka˝de dziecko naÊladuje kolejno g∏os zwierzàtka, które znajduje si´ na jego obrazku. Pozo-

sta∏e dzieci majà za zadanie odgadnàç, o jakie zwierz´ chodzi.

173

Propozycje zaj´ç

na podstawie:
R. Sprawka, J. Graban,
„Logopedyczne zabawy
grupowe”, Wydawnictwo
HARMONIA,
Gdaƒsk 2005, s. 12

szarfy zielone i ˝ó∏te

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
¸ódê 1996, s. 66–67

puzzle (poci´te obrazki
ze zwierz´tami), koszyk,
koperty

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Kto czym si´ ˝ywi?” – menu wiejskich zwierzàt. Nauczyciel pokazuje dzieciom zdj´cia (lub

sylwety, pacynki, maskotki) zwierzàt z wiejskiego podwórka: kury, konia, krowy, kota, psa

i Êwini. Wspólnie opisujà ich wyglàd i dokonujà porównaƒ. Ch´tne dzieci – pojedynczo lub

w grupkach – naÊladujà sposób poruszania si´ lub typowe zachowanie wymienionych zwie-

rzàt (np. kura – grzebanie nogami w ziemi, koƒ – bieg galopem, krowa – prze˝uwanie, kot

– wyginanie grzbietu, pies – merdanie ogonem, Êwinia – rycie ryjkiem w ziemi). Potem

dzieci przypominajà, jak brzmi „mowa” ka˝dego zwierz´cia (kura:

ko-ko-ko, krowa: muu-

-muu-muu, koƒ: ihiha-ihiha, pies: hau-hau, kot: miau-miau-miau, Êwinka: kwik-kwik-

-kwik). W dalszym ciàgu zaj´ç nauczyciel wskazuje na przygotowane wczeÊniej ziarno

owsa, wiàzk´ trawy, koÊç, mleko w miseczce oraz ugotowane ziemniaki i pyta dzieci, czy te

produkty mogà stanowiç pokarm dla zwierzàt i jakie zwierz´ta nimi si´ ˝ywià. W razie po-

trzeby pomaga w udzieleniu odpowiedzi.

• „Co s∏ychaç na wsi” – wys∏uchanie wiersza W. Chotomskiej.

Co s∏ychaç na wsi

Co s∏ychaç? – Zale˝y – gdzie.

Na ∏àce s∏ychaç: – Kle-kle!

Na stawie: – Kwa-kwa!

Na polu: – Kraaa!

Przed kurnikiem: – Kukuryku!

– Ko-ko-ko-ko-ko! – w kurniku.

Ko∏o budy s∏ychaç – Hau!

A na progu – Miau…

A co s∏ychaç w domu, nie powiem nikomu!

Wanda Chotomska

Nauczyciel dwukrotnie recytuje wiersz. Podczas powtórnej recytacji dzieci powtarzajà

za nim g∏osy zwierzàt.

• „Skàd to mamy?” – rozmowa o u˝ytecznoÊci zwierzàt hodowlanych. Nauczyciel przyczepia

do tablicy ilustracje przedstawiajàce: kur´, jaja, pierze, mi´so z kury, owc´, we∏n´, krow´,

mleko, ser, mas∏o, Êwini´, kie∏bas´, s∏onin´, szynk´. Zadanie dzieci polega na takim u∏o˝e-

niu obrazków, aby by∏o widoczne, co zyskujemy dzi´ki hodowli danego zwierz´cia (kura

– pierze, jaja, mi´so).

II. B.

• „Zabawy z pi∏kami – çwiczenia gimnastyczne.

1. KlaÊnij w d∏onie nad pi∏kà

Dzieci le˝à na brzuchu naprzeciwko siebie w odleg∏oÊci wyciàgni´tych ràk. Trzymajà r´ce

wyprostowane, wyciàgni´te w bok i uniesione nad pod∏ogà. Mi´dzy nimi na pod∏odze le˝y

pi∏ka. W tempie dyktowanym przez nauczyciela wykonujà nast´pujàce ruchy:

na raz – przenoszà r´ce w przód z klaÊni´ciem w d∏onie nad pi∏kà,

na dwa – przenoszà r´ce w bok.

2. Utrzymaj pi∏k´ na podudziach

Dzieci le˝à na plecach z nogami ugi´tymi, uniesionymi nad pod∏og´. Pod ustawionymi po-

ziomo udami k∏adà pi∏k´. Starajà si´ jak najd∏u˝ej utrzymaç nogi nad pi∏kà. Trudniejsza

odmiana çwiczenia polega na wykonywaniu go w siadzie równowa˝nym.

3. Utrzymaj pi∏k´ na stopach

Dzieci le˝à na plecach z nogami ugi´tymi, uniesionymi w gór´. Na poziomo u∏o˝onych sto-

pach trzymajà pi∏ki. Starajà si´ je jak najd∏u˝ej utrzymaç w tej pozycji. Odmianà çwiczenia

mo˝e byç obracanie pi∏ki stopami.

174 Propozycje zaj´ç

ilustracje: jaja, pierze,
we∏na, szynka, kie∏basa,
mleko, mas∏o, ser i inne
produkty otrzymywane
dzi´ki hodowli zwierzàt,
zdj´cia zwierzàt
hodowlanych

zdj´cia zwierzàt
z wiejskiego podwórka,
owies, siano, koÊç,
mleko w miseczce,
ugotowane ziemniaki,
otr´by

W. Chotomska „Co
s∏ychaç na wsi” [w:]
H. Kruk „Wybór literatury
do zabaw i zaj´ç
w przedszkolu”, WSiP,
Warszawa 1990, s. 273

S. Owczarek,
„Gimnastyka
przedszkolaka”, WSiP,
Warszawa 2001,
s. 101–107

pi∏ki

4. Podania pi∏ki do∏em i górà

Dwoje dzieci staje do siebie ty∏em w rozkroku w odleg∏oÊci oko∏o 0,5 m. Jedno trzyma w d∏o-

niach pi∏k´. Na dany znak dzieci jednoczeÊnie unoszà r´ce, w górze pi∏k´ przejmuje partner,

a nast´pnie wykonujà sk∏on tu∏owia w przód, przekazujàc sobie pi∏k´ mi´dzy nogami.

5. Pi∏ka do kosza

Dzieci stojà z pi∏kami w d∏oniach. Wykonujà rzut pi∏ki w gór´, a nast´pnie uginajà r´ce

przed sobà, tworzàc z nich kó∏ko („kosz”). Opadajàca pi∏ka powinna trafiç do „kosza”

i spaÊç na pod∏og´.

6. Toczenie pi∏ki palcami stóp

Dwoje dzieci siada na krzes∏ach naprzeciwko siebie w odleg∏oÊci oko∏o 1,5 m. Jedno dziec-

ko ma stopy uniesione, zgi´te podeszwowo i palce stóp oparte na pi∏ce. Dzieci toczà do sie-

bie pi∏k´ palcami stóp.

7. Rzuty pi∏kà za siebie

Jedno dziecko siedzi w siadzie skrzy˝nym. Drugie siedzi ty∏em do partnera w odleg∏oÊci

oko∏o 2 m z wyprostowanymi nogami. W wyciàgni´tych w gór´ r´kach trzyma pi∏k´. Nie

uginajàc ràk, rzuca pi∏k´ w stron´ kolegi. Po z∏apaniu pi∏ki przez partnera oboje wykonu-

jà „w ty∏ zwrot” i çwiczenie powtarza drugie dziecko. Odmiana trudniejsza polega na tym,

˝e trzeba tak rzuciç pi∏k´, aby odbi∏a si´ od pod∏ogi, zanim chwyci jà partner.

8. Koz∏owanie

Dzieci stojà, trzymajàc w d∏oniach pi∏ki. Chodzà po pokoju, koz∏ujàc pi∏k´ oburàcz. Odmiany:

– koz∏owanie pi∏ki jednà r´kà,

– koz∏owanie pi∏ki raz prawà, raz lewà r´kà.

9. Koz∏owanie pi∏ki oburàcz na le˝àco

Dzieci le˝à na brzuchach, trzymajàc w d∏oniach pi∏k´.

Unoszà r´ce nad pod∏og´ i oburàcz koz∏ujà pi∏k´.

10. Nie daj wybiç pi∏ki z ràk

Jedno dziecko le˝y na brzuchu z r´koma wyprostowanymi, trzymajàc w d∏oniach pi∏k´.

Drugie dziecko siedzi na pi´tach naprzeciwko kolegi. Dziecko le˝àce unosi r´ce z pi∏kà

nad pod∏og´, a partner uderzeniem d∏oni w pi∏k´ stara si´ wybiç jà z ràk kolegi. Odmiana

∏atwiejsza polega na wykonywaniu çwiczenia z ugi´tymi r´koma.

Uwaga! Przy uniesieniu ràk dziecko nie powinno odrywaç klatki piersiowej od pod∏ogi.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Moje ulubione wiejskie zwierzàtko” – malowanie farbami plakatowymi. Na stolikach po-

winny byç przygotowane farby plakatowe i woda. Nauczyciel pyta:

Jakie jest Wasze ulubione

zwierzàtko? Dzieci odpowiadajà, a nast´pnie siadajà przy stolikach i ka˝de maluje swoje ulu-

bione zwierzàtko. Nauczyciel zwraca uwag´, aby dzieci stara∏y si´ zape∏niç ca∏à powierzch-

ni´ kartki. WczeÊniej mo˝e przygotowaç sylwety zwierzàt i pouk∏adaç je w widocznym miej-

scu, aby dzieci mog∏y sobie przypominaç wyglàd danego zwierzàtka.

• „Zaganianie Êwinki” – zabawa ruchowa. W poprzek sali nauczyciel rysuje dwie równoleg∏e

linie w odleg∏oÊci 2 – 3 m od siebie. Wzd∏u˝ jednej linii ustawiajà si´ dzieci trzymajàce w r´-

kach woreczki, a poÊrodku mi´dzy liniami staje nauczyciel z pi∏kà w r´kach. Na dany sy-

gna∏ nauczyciel toczy pi∏k´ mi´dzy liniami. Jest to Êwinka przebiegajàca przez podwórze.

Dzieci rzucajà woreczkami do toczàcej si´ pi∏ki. Starajà si´ jà zepchnàç poza drugà lini´,

tzn. usi∏ujà wygoniç Êwink´ z podwórka i zap´dziç do chlewika.

175

Propozycje zaj´ç

farby, p´dzle, kartki,
sylwety zwierzàt

na podstawie:
K. Wlaênik, „Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela”, JUKA,
Warszawa 1999,
s. 99–100

woreczki, du˝a pi∏ka,
kreda

145. Rodziny zwierzàt

Zapis w dzienniku:

I. „Niesforne baranki” – zabawa ruchowa, toczenie pi∏ki w parach.

II. A. „Mamy i ich dzieci” – omówienie ró˝nic w wyglàdzie i zachowaniu m∏odych i doros∏ych

osobników tego samego gatunku, przypomnienie ich nazw, rozwijanie spostrzegawczoÊci.

II. B. „Wiejska zagroda” – wykonanie makiety z wykorzystaniem szablonów zwierzàt z „Wy-

cinanek-sk∏adanek”.

III. „Nasze zagadki” – rozwiàzywanie zagadek s∏ownych i pantomimicznych o zwierz´tach ˝y-

jàcych w wiejskiej zagrodzie. „Na wsi” – zabawa tematyczna z wykorzystaniem makiety wiej-

skiej zagrody.

Przewidywane osiàgni´cia – co poznaj´, co umiem, co czuj´:

• rozwijam sprawnoÊç ruchowà podczas zabawy z przyborami,

• poszerzam s∏ownictwo dotyczàce zwierzàt ˝yjàcych w wiejskim gospodarstwie,

• wykonuj´ prace przestrzenne z wycinanki,

• wykorzystuj´ swoje prace do zorganizowania zabawy,

• bezpiecznie pos∏uguj´ si´ no˝yczkami,

• kszta∏c´ umiej´tnoÊç organizowania sobie miejsca do pracy,

• rozwiàzuj´ zagadki s∏owne i pantomimiczne,

• wymyÊlam zagadk´,

• doskonal´ umiej´tnoÊç liczenia.

Przebieg dnia:

I. Zaj´cia poranne:

• „Niesforne baranki” – zabawa ruchowa. Nauczyciel przygotowuje pi∏ki. Dzieci (baranki)

dobierajà si´ w pary, siadajà przodem do siebie w odleg∏oÊci 2 m. Jedno dziecko stoi w roz-

kroku, drugie z pi∏kà w d∏oniach wykonuje sk∏on i toczy pi∏k´ po pod∏odze w stron´ kolegi,

starajàc si´ wcelowaç w jego nogi. Pi∏k´ przejmuje partner i toczy jà w ten sam sposób

w stron´ przeciwnà, do drugiego „baranka”. Nast´pnie „baranki” ustawiajà si´ parami.

Nauczyciel zaznacza lini´ startu. Pary dzieci turlajà pi∏k´ do obr´czy le˝àcej w drugim koƒ-

cu sali. Zabaw´ powtarzamy dopóty, dopóki wszystkie pary nie przeturlajà swoich pi∏ek

w kierunku obr´czy.

II. A. Zaj´cia g∏ówne

• „Mamy i ich dzieci” – omówienie ró˝nic w wyglàdzie i zachowaniu m∏odych i doros∏ych

osobników tego samego gatunku. Nauczyciel przygotowuje obrazki przedstawiajàce zwie-

rz´ta – mamy i ich dzieci. Rozdaje dzieciom po jednym obrazku. Dzieci wspólnie z nauczy-

cielem okreÊlajà ró˝nice i podobieƒstwa w wyglàdzie zwierz´cych mam i ich dzieci. Pozna-

jà nowe s∏owa, jakimi si´ okreÊla matki i dzieci zwierzàt, np. mama – maciora, dzieci

– prosi´ta. Nast´pnie nauczyciel uk∏ada na dywanie dwie p´tle z szarf. W jednej p´tli dzie-

ci umieszczajà obrazki ze zwierz´cymi dzieçmi, a w drugiej obrazki z ich mamami. Potem

dzieci segregujà zwierz´ta, bioràc pod uwag´ liczb´ nóg. Przeliczajà, ile jest zwierzàt majà-

cych 2 nogi, a ile majàcych 4 nogi.

176 Propozycje zaj´ç

pi∏ki

obrazki przedstawiajàce
zwierz´ta – mamy i ich
dzieci, 2 szarfy

II. B.

• „Wiejska zagroda” – wykonanie makiety z wykorzystaniem szablonów zwierzàt z „Wycina-

nek-sk∏adanek”. Nauczyciel wybiera z wycinanek jedno zwierzàtko, np. krow´, i po kolei

demonstruje dzieciom, w jaki sposób nale˝y wykonaç jej sylwetk´. Podobnie post´puje

z sylwetkà owieczki. Dzieci wypychajà z wycinanek sylwetki zwierzàt i starajà si´ je poza-

ginaç i z∏o˝yç tak, jak robi∏ to nauczyciel. Póêniej wypychajà i zaginajà p∏otek, oklejajà ko-

lorowym papierem pude∏eczka (to b´dzie obora i stajnia). Mogà te˝ zrobiç drzewka, wtyka-

jàc ga∏àzk´ w kawa∏ek plasteliny. Wszystkie gotowe elementy uk∏adajà na wzór wiejskiej

zagrody. Po wykonaniu zadania wspólnie oceniajà prace. Nauczyciel ustawia makiety w wi-

docznym miejscu.

III. Zaj´cia popo∏udniowe

• „Nasze zagadki” – rozwiàzywanie zagadek s∏ownych i pantomimicznych o zwierz´tach ˝y-

jàcych w wiejskiej zagrodzie. Nauczyciel czyta dzieciom zagadki i prosi o ich rozwiàzanie.

Kwiku! Kwiku!

˚yj´ w chlewiku,

z koryta jadam,

z nikim nie gadam.

(Êwinia)

Komu wygodniej

chodziç po drogach,

gdy cztery podkowy

ma na nogach?

(koƒ)

Jestem du˝a, ciemna,

bia∏e ∏aty mam.

Sianem mnie nakarmisz,

zdrowe mleko dam.

(krowa)

Dzi´ki niej na zim´

masz czapk´ i szalik.

Gdy w góry pojedziesz,

ujrzysz jà na hali.

(owca)

Jestem bia∏a, szara,

ruda albo czarna.

Nios´ smaczne jaja,

lubi´ dziobaç ziarna.

(kura)

Grzebieƒ dumnie nosi,

lecz go nie u˝ywa.

Skoro dzieƒ nadchodzi,

ludzi ze snu zrywa.

(kogut)

Nast´pny etap zabawy to pantomima. Nauczyciel prosi do siebie jedno dziecko, które wy-

biera sobie jeden spoÊród przygotowanych wczeÊniej obrazków przedstawiajàcych ró˝ne

zwierz´ta. Dziecko wychodzi na Êrodek sali i za pomocà odpowiednich gestów przedstawia

zwierzàtko z ilustracji. Pozosta∏e dzieci starajà si´ odgadnàç, co przedstawia kolega. W dal-

szym ciàgu zabawy odbywa si´ ponowne losowanie obrazków. Nast´pnie nauczyciel, nie

177

Propozycje zaj´ç

cz. 2, s. 10–11
(instrukcja) i 39–42
(projekt)

klej, no˝yczki, papier
kolorowy, ma∏e pude∏ka,
kawa∏ek czarnego
sznurka, plastelina,
ga∏àzki

„Ksi´ga zagadek. 3000
zagadek dla m∏odszych
i starszych dzieci”,
wybór i oprac.
E.M. Skorek, Oficyna
Wydawnicza „Impuls”,
Kraków 2005

obrazki przedstawiajàce
ró˝ne zwierz´ta

u˝ywajàc g∏osu, za pomocà mimiki i w∏aÊciwego u∏o˝enia narzàdów mowy, odpowiadajàce-

go dêwi´kom wydawanym przez dane zwierz´, przedstawia jedno z nich. Dzieci odgadujà,

jak si´ nazywa zwierz´ i wskazujà je na obrazku. Póêniej nawzajem zadajà sobie zagadki.

Nauczyciel zwraca uwag´ na w∏aÊciwy uk∏ad ich narzàdów mowy podczas naÊladowania

dêwi´ków wydawanych przez zwierz´ta.

• „Na wsi” – zabawa tematyczna z wykorzystaniem makiety wiejskiej zagrody. Dzieci dobie-

rajà si´ w czteroosobowe zespo∏y. Przydzielajà sobie role i naradzajà si´, jak zademonstro-

waç zabaw´ swoim kole˝ankom i kolegom, wykorzystujàc wykonane wczeÊniej postacie

zwierzàt. Nauczyciel bierze czynny udzia∏ w zabawie ka˝dego zespo∏u.

Propozycje zaj´ç do tematów 141–145 opracowa∏a Ewa Krawczyk

178 Propozycje zaj´ç

makiety wykonane przez
dzieci

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Entliczek pentliczek
Propozycje zajęć dla klas pierwszych
nowosci luty-marzec08, Katalogowanie
propozycje zajec maj(1)
Chelatacja i ozon dla zdrowia Czego lekarze ci nie powiedzą nr 2 marzec kwiecień 2016
Faktury TOYA (luty, marzec 2013)
16i17i18 Prawo Cywilne Wykład XVI i XVII i XVIII marzec, 1 kwiecień, kwiecień
Głos marzec kwiecien 2014(1)
Christie Agatha Entliczek pentliczek
Scenariusz zajęć hospitowanych - marzec, przedszkole, awans
SPOTKANIA Z DZIECMI NADPOBUDLIWYMI[1], Propozycje zajęc z dziecmi nadpobudli wymi
Propozycja zajęć wprowadzających pojęcie z zakresu
propozycje zajęć rew wych dla dzieci z głęboką niepełnosprawnością
SCENARIUSZ ZAJĘĆ hospitowanych marzec 2007, Scenariusze zajęć z uczniem z upośledzeniem w stopniu gł
NASI SKRZYDLACI SASIEDZI propozycje zajęc w terenie

więcej podobnych podstron