1

XVI. Komplement cd.

1. Komplement sposobu 情态补语

1.1. Znaczenie komplementu sposobu

• Komplement sposobu odnoszący się do czynności

为了备课，李老师每天睡得很晚。

我们一起学英语，他学得好，我学得不好。

她唱歌唱得很好。

/ 她歌唱得很好。

• Komplement sposobu odnoszący się do wykonawcy czynności lub jej obiektu

敌人气得大喊：“你小小年纪，难道不怕死吗？

我看他忙得一点空也没有，心里很难过。

他把斧子举得跟头一样高，站在那里，一动也不动。

• Komplement sposobu zbudowany z frazy podmiot-orzeczenie

小名写字写得铅笔尖都秃了。

1.2. Charakterystyka struktury zdania z komplementem sposobu

• Pomiędzy orzeczeniem a komplementem sposobu nie może stać żaden inny

element oprócz partykuły strukturalnej “得”

• Cechy czasowników i przymiotników przyjmujących komplement sposobu:

x

Czasowniki

- Wszystkie czasowniki mogą przyjmować komplement odnoszący się

do czynności. Niektóre dwusylabowe czasowniki （np. 锻炼、提高、

发展、回答）

nie mogą przyjmować komplementu odnoszącego się

do wykonawcy czynności lub jej obiektu

- Większość czasowników, które mogą przyjmować komplement

odnoszący się do wykonawcy czynności lub jej obiektu, jest

jednosylabowa （np. 打、吹、说）

x

Przymiotniki

- Przymiotniki jednosylabowe oraz duża część dwusylabowych （np.

糊涂、热闹、激动、高兴、舒服）

mogą przyjmować komplement

odnoszący się do wykonawcy czynności lub jej obiektu; mogą też

przyjmować komplement zbudowany z frazy podmiot-orzeczenie

2

- Przymiotniki, które zawierają znaczenie stopnia lub opisujące stan

（

np. 冰凉、雪白、金黄、红彤彤、黑咕隆咚） nie mogą w ogóle

przyjmować komplementu sposobu

x

Czasowniki i przymiotniki przyjmujące komplement sposobu nie mogą

być w zreduplikowane

x

W zdaniu z komplementem sposobu nie powinno być okolicznika

deskryptywnego

*他高高兴兴地说得很快。

*大爷急不可待地说得很激动。

x

Czasowniki występujące w zdaniach z komplementem sposobu wyrażają

czynności, które już się wydarzyły

• Cechy strukturalne komplementu sposobu

Tylko komplementy odnoszące się do czynności posiadają formę przeczącą,

np.:

这个字写得不对。

*他急得不坐了。

1.3. Funkcje komplementu sposobu

Komplement sposobu stanowi znaczeniowy punkt centralny zdania. Jest używany

gdy chcemy coś opisać, ocenić, np.:

这件事他干得不错。

他高兴得跳起来了。

1.4. Komplement sposobu i komplement rezultatywny - porównanie

• Komplement rezultatywny zbudowany jest zazwyczaj z jednosylabowego

przymiotnika lub czasownika, komplement sposobu zazwyczaj ma więcej

sylab

• Czynności wyrażane przez komplement rezultatywny to czynności pasywne,

przez komplement sposobu niekoniecznie, np.:

听了这个消息，李冰急得到处找人打听消息。

3

1.5. Komplement sposobu z “个”

• Forma twierdząca (odnosi się do wykonawcy czynności lub jej obiektu), np.:

在游泳池里，孩子们又是游泳，又是打水仗，玩了个痛快。

民兵们把敌人打了个落花流水。

• Forma przecząca (odnosi się do czynności), np.:

妈妈见了高兴得笑个不住。

1.6. Komplement sposobu z “得个”

Posiada tylko formę twierdzącą, np.:

其结果，把几千年封建地主的特权，打得个落花流水。

2. Komplement stopnia 程度补语

2.1 Komplement stopnia bez “得”

• Najczęściej zbudowany z “极、透、死、坏、多”. Może być użyty jedynie

z przymiotnikami i z czasownikami wyrażającymi uczucia, stany umysłu,

czynności umysłowe, np.:

那天正下大雪，跑了三十多里山路，我累极了。

哎呀，困死我了！

这儿的天气比北方好多了。

• “透、死、坏” mogą też stanowić komplement rezultatywny, lecz bez zmiany

znaczenia pierwotnego, np.:

我的衣服叫雨淋透了。

这个人坏透了。

• Charakterystyka struktury zdania z komplementem stopnia bez “得”:

x

Na końcu zdania znajduje się partykuła “了”

x

Pomiędzy czasownikiem a komplementem nie mogą stać inne składniki,

takie jak “了、过”

x

Gdy czasownik z komplementem “极” posiada dopełnienie, musi on

zostać powtórzony, np.:

他想孩子想极了。

4

2.2 Komplement stopnia z “得”

• Najczęściej zbudowany z “很、慌、多、不得了、要死、要命、不行、可

以、够受的、厉害”

, np.:

今天他中了彩票，高兴得很。

我觉得有点儿累得慌，歇会儿吧。

我渴得要命，快给我一点儿水喝。

外边热得要死，别出去了。

他想你想得不得了，你快去看看他吧。

我晕得不行，快扶我一把。

他这个人真懒得可以，看他的房间，简直没法下脚。

今天的路不好，又坐一辆小车，颠得够受的。

你快来看看我这儿怎么了。疼得厉害。

我比他高得多得多。

3. Komplement ilościowy 数量补语

3.1 Komplement ilościowy dodawany do czasownika 动量补语

• Komplement ilościowy dodawany do czasownika oznacza ilość powtórzeń

czynności, zachowania. Zbudowany jest z klasyfikatora czasownikowego, np.:

这本书你看过几遍了？

请等一下。

灯亮了一下，又灭了。

• Charakterystyka struktury zdania z komplementem ilościowym

x

Pomiędzy głównym wyrazem orzeczenia a komplementem mogą stać

partykuły aspektualne “了、过”, np.:

老师傅把头轻轻地点了一下。

来北京以后我去过两次天安门。

5

x

Pozycja dopełnienia

W zależności od właściwości rzeczownika pełniącego funkcję dopełnienia

Gdy rzeczownik oznacza zwyczajne przedmioty lub pojęcia abstrakcyjne

– dopełnienie stoi za komplementem, np.:

劳驾，请给我找一下

26 楼 101 号房间。

阿华师傅与站长交换了一下意见，矛盾消除了。

Gdy dopełnienie oznacza konkretne osoby, zwierzęta lub nazwy miejsc,

może stać przed lub za komplementem, np.:

昨天我找过两次老师，他都不在。

昨天我找过老师两次，他都不在。

Gdy dopełnieniem jest zaimek, lub gdy klasyfikatorem czasownikowym

jest “刀、脚、拳、巴掌” itp., dopełnienie może stać tylko przed

komplementem, np.:

小刚狠狠提了狗一脚就跑开了。

这个人过去骗过我一回，所以我不相信他。

x

Przed czasownikiem z komplementem ilościowym bardzo rzadko używa

się przysłówków wyrażających przeczenie

Podczas wyjaśniania, prostowania, np.:

A: 你去过两次上海吧？

B: 上海这个地方我只去过一次，没去过两次。

W zdaniach warunkowych, np.:

你不尝一口，怎么知道汤的味道？

3.2 Komplement ilościowy oznaczający przedział czasu 时量补语

• Znaczenie komplementu ilościowego oznaczającego przedział czasu:

x

Wyraża kontynuację czynności, akcji, stanu, np.:

同志，你等一会儿。

他整整累了一年。

你服这种药已经三个月了，效果怎么样？

- Po orzeczeniu może stać partykuła aspektualna “了” lub “过”

6

- Pozycja dopełnienia

Gdy przedmiot, którego dotyczy czasownik pojawia się po raz

pierwszy, często powtarza się czasownik, dopełnienie stoi wtedy za

pierwszym czasownikiem, komplement za drugim, np.:

我们坐车坐了四十多分钟。

Gdy dopełnienie już jest znane:

Gdy dopełnienie oznacza zwyczajne przedmioty lub pojęcia

abstrakcyjne, stoi za komplementem, np.:

我今天写了二十分钟（的）汉子。

Gdy dopełnienie oznacza konkretne osoby, zaimki, zazwyczaj

stoi przed komplementem, np.:

小马等了你一个小时。

你等小刘一会儿吧。

你等一会儿小刘把。

- Użycie przysłówków

Przysłówki modyfikujące komplement w większości mogą stać przed

czasownikiem lub przed komplementem, np.:

我们才走了半个小时你就累了？

我们走了才半个小时你就累了？

Przysłówek “没” oznaczający małą ilość może stać przed

czasownikiem lub przed komplementem, np.:

我说了没几分钟话就被他打断了。

我没说几分钟话就被他打断了。

Przysłówek “不” pojawia się tylko w zdaniach warunkowych, np.:

你干了这么长时间了，不休息一会儿不行。

x

Wyraża ilość czasu, która upłynęła od rozpoczęcia lub od ukończenia

czynności, np.:

我来北京两年了。

7

- Pomiędzy orzeczeniem a dopełnieniem nie może stać partykuła

aspektualna “了” lub “过”

- Wyrażenia modyfikujące komplement stoją zazwyczaj przed nim

我们相识还不到一年。

小明中学毕业了没几天。别听他吹牛。

他们没认识几天就结婚了。

我来北京已经快两年了。

我已经来北京快两年了。

- Dopełnienie stoi po orzeczeniu, przed komplementem, np.:

他妹妹考上大学已经三年了。

x

Wyraża odstęp czasu pomiędzy dwiema czynnościami, np.:

你吃完饭半小时再吃药。

x

Wyraża różnicę czasu pomiędzy daną czynnością a pewnym standardem,

np.:

小马今天迟到五分钟。

3.3 Komplement ilościowy porównawczy 比较数量补语

Używany po przymiotniku, wyraża różnicę ilościową w porównaniu do

rezultatu, np.:

这个班的学生比那个班多二十个。

他比我大两岁。

4. Komplement przyimkowy 介词短语补语

4.1. Komplement przyimkowy z “于”

Może wyrażać czas, miejsce, pochodzenie, obiekt, cel, przyczynę, porównanie

鲁迅生于一八八一年。

鲁迅一八八一年生于绍兴。

最近他正忙于写文章。

8

4.2. Komplement przyimkowy z “向”

Wyraża kierunek, np.:

“大爷！”他欢快地叫了一声，扑向田大爷。

4.3. Komplement przyimkowy z “自”

Wyraża miejsce, np.:

这是发自内心的喜悦。

5. Komplement i okolicznik - porównanie

5.1 Przymiotniki w funkcji okolicznika i w funkcji komplementu

• Przymiotniki jednosylabowe

x

Niektóre mogą pełnić funkcję okolicznika w zdaniach rozkazujących,

lecz nie mogą komplementu, np.:

多吃点儿菜！

*吃菜（吃）多点儿。

Niektóre mogą pełnić obie funkcje, lecz w innym znaczeniu, np.:

快走！

走快点儿！

走快了！

x

Niektóre mogą pełnić funkcję okolicznika lub komplementu

rezultatywnego bądź sposobu, oznaczając niezgodność z pewnym

standardem, np.:

他晚来了几天。

他今天来晚了。

他今天来得很晚。

• Przymiotniki dwusylabowe, przymiotniki zreduplikowane, frazy

przymiotnikowe, frazy stałe

x

Przymiotniki dwusylabowe w funkcji komplementu rezultatywnego

oznaczają rezultat, w funkcji okolicznika opisują czynność lub

wykonawcę czynności. Większość nie może pełnić funkcji okolicznika i

komplementu tego samego czasownika bez zmiany znaczenia, np.:

9

明明激动地写了两个大字。

*明明写激动。

x

Przymiotniki dwusylabowe, przymiotniki zreduplikowane, frazy

przymiotnikowe, frazy stałe pełniąc funkcję komplementu sposobu

stanowią główną część orzeczenia, gdy pełnią funkcję okolicznika,

główną częścią zdania jest czasownik, np.:

运动员战士站得笔直，非常精神。

运动员战士笔直地站着，一动也不动。

5.2 Przysłówki w funkcji okolicznika i w funkcji komplementu

• “很” w funkcji komplementu stopnia wyraża wyższy stopień niż w funkcji

okolicznika, np.:

今天红红很高兴。

今天红红高兴得很。

• “极” w mowie potocznej raczej nie pełni funkcji okolicznika. W języku

literackim stopień wyrażany przez “极” w funkcji okolicznika i

komplementu stopnia jest podobny, np.:

此书极好。

这本书好极了。

5.3 Wyrazy oznaczające czas w funkcji okolicznika i w funkcji komplementu

W funkcji okolicznika oznaczają, że w przeciągu danego okresu czasu czynność

się zakończyła lub sytuacja zaistniała; w funkcji komplementu oznaczają czas

trwania akcji, np.:

他两天看了一本书。

这本书他看了两天还没看完。

5.4 Klasyfikatory czasownikowe w funkcji okolicznika i w funkcji komplementu

W funkcji okolicznika oznaczają ilość powtórzeń danej czynności potrzebna do

jej zakończenia, w funkcji komplementu oznaczają ilość powtórzeń danej

czynności, np.:

10

武松三拳就把老虎打死了。

武松打了老虎三拳。

5.5 Wyrażenia oznaczające miejsce w funkcji okolicznika i w funkcji komplementu

在

+ 名词

W funkcji okolicznika czasowników przechodnich oznacza miejsce akcji, np.:

我在黑板上写字。

W funkcji komplementu oznacza rezultat, miejsce, w którym znajduje się obiekt

czynności po ukończeniu akcji, np.:

老师把生词写在黑板上。

5.6 Wyrażenia wskazujące na obiekt w funkcji okolicznika i w funkcji

komplementu

给

+ 名词

W funkcji okolicznika oznacza obiekt przyjmujący dany przedmiot lub obiekt,

którym zajmuje się wykonawca czynności, np.:

我给姐姐写了一封信。

小红给妈妈开门。

W funkcji komplementu rezultatywnego wskazuje na obiekt przyjmujący dany

przedmiot, np.:

我寄给布朗先生一本书。

Inne:

老师给学生讲课。

*老师讲课给学生。

老师交给我一把钥匙。

*老师给我交一把钥匙。

我给妹妹买了一本小说。

*我买给妹妹一本小说。