Nadzór

Nadzór

nad

nad

wykonywaniem

wykonywaniem

robót budowlanych

robót budowlanych

Prawo

w procesie

inwestycyjnym

Dr hab. arch. Elżbieta D. Ryńska

Wykład VI

Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-1/6-

Nadzór

Nadzór

nad

nad

wykonywaniem

wykonywaniem

robót budowlanych

robót budowlanych

Kierownik

budowy

budowy

Powinien stale przebywać na terenie budowy i czuwać nad prawidłowością jej wykonywania

Jest odpowiedzialny za wszystkie sprawy z zakresu:

●

bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych,

●

organizacji ich przebiegu,

●

zabezpieczenia terenu budowy,

●

prowadzenia dokumentacji budowy,

●

przygotowania odbiorów, powiadamiania inwestora i inspektora nadzoru

inwestorskiego o wszystkich istotnych zdarzeniach, które mają miejsce na
kierowanej przez niego budowie,

○

takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidłowości czy nieprzewidziane

utrudnienia

Funkcje kierownika budowy może pełnić każda osoba posiadająca uprawnienia do pełnienia

samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie w wystarczającym zakresie i specjalności.

Osoba która wykonuje funkcję kierownika budowy bez odpowiednich uprawnień lub prawa

wykonywania samodzielnej funkcji w budownictwie – podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Kierownik budowy jest zawsze jeden. Jego powołanie należy do obowiązków inwestora.
Przepisy zabraniają łączenia funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego.
Natomiast jest dopuszczalne aby jedna osoba była inwestorem, projektantem i kierownikiem

budowy

W przypadku robót budowlanych których wykonanie nie jest uzależnione od uzyskania pozwolenia

na budowę – ustanowienie kierownika budowy jest fakultatywne

za wyjątkiem budowy instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o

pojemności do 7m3.

Inwestor ma prawo odwołać kierownika budowy. O zmianie powinien bezzwłocznie powiadomić

instytucję która wydała pozwolenie na budowę (zazwyczaj starosta)

Kierownik budowy ma prawo zrezygnować z pełnienia tej funkcji.
W przypadku zmiany kierownika budowy - przejęcia budowy – należy w dzienniku budowy

wyraźnie określić od jakiego momentu lub etapu robót wszedł na budowę nowy kierownik,
tak żeby nie ponosił on odpowiedzialności za ewentualne błędy swojego poprzednika.

Prawo budowlane obliguje kierownika budowy do nadzorowania prawidłowości wykonania tych

robót oraz zachowania bezpieczeństwa na terenie budowy (Plan BIOZ)

Ważnym obowiązkiem kierownika budowy jest prowadzenie dokumentacji budowy i sporządzenia

dokumentacji powykonawczej

Kierownik budowy ma obowiązek realizacji zaleceń wpisanych do dziennika budowy – chociaż ma

prawo do ich komentowania. Ma także prawo występowania do inwestora o zmiany w
rozwiązaniach projektowych jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia
bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy.

Odbiór końcowy wiąże się z wykonaniem wszystkich poleceń inspektora nadzoru

Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-2/6-

Nadzór

Nadzór

nad

nad

wykonywaniem

wykonywaniem

robót budowlanych

robót budowlanych

inwestorskiego lub samego inwestora, zwłaszcza w zakresie stwierdzonych wad i
usterek. Po zakończeniu budowy obowiązkiem kierownika budowy jest zgłoszenie
obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz
uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a
także przekazanie inwestorowi oświadczenia:

●

o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i

warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami

●

o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także w razie

korzystania – ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.

Kierownik ma prawo wstrzymać prace budowlane na budowie, jeżeli uzna, że dalsze

kontynuowanie prac może spowodować zagrożenie. O wstrzymaniu prac musi
poinformować wszystkich uczestników procesu budowlanego oraz inspektora nadzoru
budowlanego

Kierownik budowy z tytułu pełnionych funkcji może podlegać odpowiedzialności:

●

Karnej – na podstawie Kodeksu karnego oraz Kodeksu wykroczeń

●

Porządkowej – na podstawie Kodeksu pracy

●

Zawodowej – na podstawie Ustawy – Prawo Budowlane

●

Dyscyplinarnej – na podstawie ustawy o samorządach zawodowych architektów,

inżynierów budownictwa oraz urbanistów

Inspektor Nadzoru Inwestorskiego

Ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest obligatoryjne wówczas gdy decyzja o

pozwoleniu na budowę została wydana dla:

●

Użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego o kubaturze 2.500m2 i

większej

●

Wpisanych do rejestru zabytków, w zakresie przebudowy, rozbudowy oraz

wykonywania rekonstrukcji i remontów

●

Budynków i budowli (takich jak m.in..

○

O wysokości nad terenem powyżej 15m

○

Zawierających pomieszczenia zagrożone wybuchem w rozumieniu
przepisów p.poż.

○

Wymagających uwzględnienia ruchów podłoża (np. eksploatacja górnicza)

○

Budowli mostowych i wodnych, wałów przeciwpowodziowych o
wysokości pow. 3m

○

Urządzeń telekomunikacyjnych, elektroenergetycznych o gazowych

○

Dróg krajowych, wojewódzkich oraz powiatowych

○

Dróg szynowych oraz budowli pola naziemnego ruchu lotniczego

●

Ustanowienie inspektora wymagają również obiekty które zawierają:

○

Skomplikowane ustroje i elementy konstrukcyjne (pow. 12m rozpiętości,
wysięgu 3 m i większym etc.)

Podstawowym obowiązkiem inspektora jest reprezentowanie interesów inwestora na terenie

budowy

Inspektor ma prawo:

●

Wydawać polecenia kierownikowi lub kierownikom robót polecenia
potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące usunięcia
nieprawidłowości lub zagrożeń,

Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-3/6-

Nadzór

Nadzór

nad

nad

wykonywaniem

wykonywaniem

robót budowlanych

robót budowlanych

●

wykonania prób lub badań,

●

wymagające odkrycia robót lub elementów zakrytych

●

oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych

●

i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów
budowlanych i urządzeń technicznych

●

Żądać od kierownika budowy bądź kierownika robót dokonania poprawek lub

ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót,

●

A także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku gdyby ich
kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną
niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę

●

Potwierdzać ilości faktycznie wykonanych robót, potwierdzać usunięcie wad i
usterek oraz sprawdzanie kosztów budowy przedstawionych przez kierownika
budowy

Nadzór autorski projektanta

Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego. Projektant nie może

odmówić przyjęcia tej funkcji – jest to jego ustawowy obowiązek

Nadzór autorski polega na:

●

Stwierdzaniu w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z
projektem

●

Uzgadnianiu możliwości wprowadzania rozwiązań zamiennych w stosunku do
przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub
inspektora nadzoru inwestorskiego

Projektant może również wstrzymać prace budowlane w przypadku stwierdzenia, że prace są

wykonywane niezgodnie z pozwoleniem na budowę, projektem budowlanym lub
wykonawczym oraz w standardzie odmiennym od założonego w specyfikacji projektowej
bądź stwarzają możliwość powstania zagrożenia.

Obowiązki projektanta

●

Opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w

warunkach zabudowy, wymaganiami ustawy i innymi przepisami oraz
zasadami wiedzy technicznej

●

Uzyskanie wymaganych opinii i uzgodnień projektowych w zakresie wynikającym

z przepisów

●

Wstęp na teren budowy i dokonywanie zapisów w dzienniku budowy dotyczących

jego realizacji

Obowiązkiem wobec inwestora jest opracowanie dokumentacji projektowej, a następnie

dopilnowanie realizacji, tak by powstałe „dzieło” stwarzało odpowiednie warunki
bezpieczeństwa i komfortu biologicznego oraz spełniało wymogi estetyczne i ekonomiczne

Pozwolenie na użytkowanie

Obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie wynika z ustawy w przypadku (m.in

.):

●

Obiektów oraz budynków sportu i rekreacji

●

Budynków kultury, nauki i oświaty

●

Budynków kultu religijnego

Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-4/6-

Nadzór

Nadzór

nad

nad

wykonywaniem

wykonywaniem

robót budowlanych

robót budowlanych

●

Budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej

●

Budynków administracji publicznej, budynków władz rządowych,
ministerstw i urzędów centralnych etc.

●

Budynków mieszkalnych

●

Budynków zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego

●

Budynków biurowych oraz konferencyjnych

●

Budynków handlu, rekreacji oraz usług

●

Stacji paliw

●

Placów składowych, postojowych, składowisk odpadów, parkingów

●

Obiektów gospodarki wodnej (np. zbiorniki wodne)

●

Budowli hydrotechnicznych, piętrzących, upustowych i
regulacyjnych

●

Drogowych kolejowych obiektów mostowych

●

Obiektów służących do korzystania z zasobów wodnych (np. ujęcia
wód morskich i śródlądowych, pompownie, stacje uzdatniania wody

Inwestor w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie

obiektu jest zobowiązany zawiadomić:

●

Państwową Inspekcję Sanitarną

●

Państwową Inspekcję Pracy

●

Państwową Straż Pożarną

O zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania.

Instytucje te mają 14 dni na od dnia otrzymania zawiadomienia na zajęcie stanowiska w sprawie
zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym.

Do zawiadomienia o zakończeniu budowy do wniosku o udzielenie pozwolenia na

użytkowanie, inwestor jest zobowiązany dołączyć:

●

Oryginał dziennika budowy

●

Oświadczenie kierownika budowy

○

O zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym

i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami

○

O doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także

– w razie korzystania – ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub
lokalu;

●

Oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeżeli

eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego
zagospodarowania

●

Protokoły badań i sprawdzeń

●

Inwentaryzację geodezyjną powykonawczą

●

Potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami odbioru wykonanych przyłączy

●

Oświadczenie o braku sprzeciwu lub uwag ze strony:

Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-5/6-

Nadzór

Nadzór

nad

nad

wykonywaniem

wykonywaniem

robót budowlanych

robót budowlanych

○

Państwowej Inspekcji Sanitarnej

○

Państwowej Inspekcji Pracy

○

Państwowej Straży Pożarnej

Od sierpnia 2007 Ustawa – Prawo Budowlane nie wymienia już zawiadomienia
Inspekcji Ochrony Środowiska ponieważ ochrona środowiska przy inwestycjach
budowlanych jest gwarantowana w procedurze wydawania decyzji środowiskowych.

Obecnie nie ma już obowiązku dołączenia do zawiadomienia o zakończeniu budowy

obiektu budowlanego lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie oświadczenia

kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z obowiązującymi

Polskimi Normami (Ustawa o Normalizacji 1 stycznia 2003 – likwidacja kategorii

obowiązujących PN)

W pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego mogą zostać zawarte warunki użytkowania

tego obiektu albo warunek uzależnienia uzyskania pozwolenia na użytkowanie od wykonania

w oznaczonym terminie określonych robót budowlanych.

Obiekty budowlane, w stosunku do których konieczne jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie

podlegają obowiązkowej kontroli przed oddaniem do użytkowania.

Nowo wybudowany lub zmodernizowany obiekt budowlany, zespół obiektów lub instalacja nie

mogą być oddane do użytkowania, jeżeli nie spełniają wymagań ochrony środowiska.

Jeżeli w ciągu 30 dni od zakończenia rozruchu nie są dotrzymywane wynikające z mocy prawa

standardy emisji lub określone w pozwoleniu warunki emisji, ustalone dla fazy po
zakończeniu rozruchu, to nowo zbudowany bądź zmodernizowany obiekt budowlany, zespół
obiektów lub instalacji nie mogą być eksploatowane.

Wymaganiami ochrony środowiska dla nowo zbudowanego lub zmodernizowanego obiektu

budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji są:

●

Wykonanie wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach

administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko

●

Zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustawy

lub decyzji

●

Uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze

środowiska

●

Dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń, wynikających z

mocy prawa standardów emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu
warunków emisji

Obowiązki inwestora

Zorganizowanie procesu budowy przez zapewnienie opracowania projektów oraz wykonania i

odbioru robót budowlanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach

Dążenie do uzyskania efektów użytkowych, adekwatnych do poniesionych kosztów (szczególnie

ważne w przypadku inwestora tzw. publicznego)

Rolą inwestora jest przeprowadzenie studium możliwości realizacyjnych, które powinno stanowić

podstawę do podjęcia decyzji o realizacji zamierzenia inwestycyjnego

Zakład Postaw Ekonomicznych Projektowania`-6/6-