Terminologia w neurologii klinicznej
NIEDOWŁAD (paresis) - osłabienie siły kończyny
Hemipareza - niedowład połowiczy
Parapareza - niedowład kończyn dolnych
Monopareza - niedowład jednej kończyny
Tetrapareza - niedowład czterech kończyn
Stosuje się różnicowanie stopnia niedowładu:
Lekki
Średni
Ciężki
PORAŻENIE (paralysis, plegia) - całkowita niemożność wykonania jakichkolwiek ruchów kończyną
Hemiplegia - porażenie połowicze
Paraplegia - porażenie kończyn dolnych
Monoplegia - porażenie jednej kończyny
Tetraplegia - porażenie czterech kończyn
ATAKSJA - niezborność, bezład, niezborność ruchów charakteryzująca się zachwianiem postawy, chwiejnym krokiem, niezręcznością. Określenie charakteryzujące m.in. zaburzenia móżdżku.
Ataksja móżdżkowa - uszkodzenie móżdżku
Ataksja czuciowa (tylnosznurowa) - uszkodzenie sznurów tylnych
RUCHY MIMOWOLNE - inaczej hiperkinezy
Drżenie statyczne - występuje podczas spoczynku
Drżenie zamiarowe, kinetyczne - występuje podczas ruchu, nasila się podczas osiągania celu
RUCHY MIMOWOLNE - inaczej hiperkinezy
Balizm (hemibalizm) - występowanie gwałtownych zamaszystych ruchów z wyraźnie zaznaczoną przewagą mięśni proksymalnych
Ruchy pląsawicze - niekontrolowane ruchy
RUCHY MIMOWOLNE - inaczej hiperkinezy
Atetoza - powolne, nierytmiczne, mimowolne ruchy, szczególnie nasilone w odcinkach dystalnych kończyn górnych, szczególnie w palcach dłoni. Występuje także w mięśniach twarzy i ramion.
Choreoatetoza - mimowolne nagłe ruchy oraz występujące powolne ruchy skręcające
Zaburzenia napięcia mięśniowego - określenia
Spastyczność - wzrost napięcia mięśniowego w zajętej kończynie, narastający i nagle ustępujący podczas jej biernego rozciągania (objaw „scyzorykowy”). Opór narasta proporcjonalnie do amplituty i szybkości ruchu.
Sztywność - Wzmożone napięcie mięśniowe występujące przez cały czas trwania ruchu, bez objawu „scyzorykowego”, okreslane nieraz jako objaw/sztywność „rury ołowianej”. Czasami występuje skokowy objaw obniżenia napięcia mięśniowego - „objaw koła zębatego”. Napięcie charakterystyczne dla choroby Parkinsona.
Wiotkość - obniżenie napięcia mięśni, zmniejszenie oporu podczas wykonywania ruchów biernych. Występuje nadmierna ruchomość stawów, mięśnie są zwiotczałe, a ich kontury są zatarte.
Dystonia - przetrwałe skurcze mięśni powodujące powtarzalne, powolne ruchy ciała lub części ciała, o charakterze skręcającym, niekiedy utrwalone (dystonia uogólniona, kręcz karku, kurcz powiek, kurcz pisarski)
Przykurcz - utrwalony stan napięcia mięśniowego, z wtórnymi zmianami w mięśniu (zmiany reologiczne, zwłóknienie, zwapnienie). Ruchy bierne niemożliwe do wykonania - jest to efekt nieleczonej spastyczności, ale również niedowładu wiotkiego gdy dojdzie do skrócenia ściegien, np. w polineuropatii lub uszkodzeniu nerwu strzałkowego.
Miotonia - niekontrolowane, powtarzające się napady wzmożonego napięcia mięśniowego, z niemożnością rozkurczu po ruchu dowolnym. Napięcie zmniejsza się w miarę trwania wysiłku. W badaniu EMG - ciągi wyładowań elektrycznych (ciągi miotoniczne wywołane zmianami w błonie mięśniowej) charakterystyczne dla miotonii wrodzonej Thomsena i Beckera oraz dystonii miotonicznej (choroba Steinerta).
Zaburzenia poznawcze
Możliwe zaburzone obszary poznawcze:
Pamięć
Percepcja - in. poznanie
Apraksja - dyspraksja
Zespół zaniedbywania połowiczego
Mowa
Afazja - niemożność wypowiadania się za pomocą mowy, bądź rozumienia mowy mimo prawidłowego aparatu wykonawczego mowy.
Afazja ruchowa (oraz alexia i agraphia)
Afazja czuciowa
Afazja amnestyczna
Anartria (dysartria) - zaburzenie mowy na skutek uszkodzenia aparatu wykonawczego mowy - niedowład, porażenie mięśni języka, podniebienia miękkiego i warg.
Często współistniej z zaburzeniem połykania - dysfagia
Apraksja - niemożność wykonania ruchów celowych, nawet gdy siła mięśniowa, czucie i intelekt są prawidłowe. Inaczej ruch bez percepcji.
Apraksja wyobrażeniowa - „roztargniony”
Apraksja ruchowa - „niezgrabny”
Apraksja wyobrażeniowo-ruchowa - „zapomniał jak”
Agnozja - „czucie bez rozumienia” - niemożność rozpoznawania znajomych przedmiotów przy braku zaburzeń ze strony wzroku, dotyku i słuchu.
Agnozja wzrokowa
Agnozja dotykowa (astereognozja)
Agnozja słuchowa
Anozognozja -niemożność uznania lub zrozumienia własnej ułomności i wyrobienia sobie do niej stosunku oraz zapamiętania zasad postępowania w dysfunkcji.