UKŁAD POKARMOWY

Składa się z:

• Przewodu pokarmowego

• Wielkich gruczołów trawiennych ( wątroba, trzustka, ślinianki)

• Narządów pomocniczych ( zęby, język)

Przewód pokarmowy

Składa się z:

Jama ustna gardło przełyk żołądek jelito cienkie dwunastnica

Jelito czcze jelito kręte jelito grube kątnica z wyrostkiem robaczkowym ( jelito ślepe ) okrężnica wstępująca okrężnica poprzeczna okrężnica zstępująca esica

prostnica odbytnica.

Budowa ściany przewodu pokarmowego

I warstwa

• Wewnętrzna błona śluzowa

II warstwa

• Środkowa warstwa mięśni gładkich

III warstwa

• Zewnętrzna warstwa włóknista

A poniżej przepony

• Błona surowicza zwana OTRZEWNĄ

Otrzewna otacza żołądek

Żołądek

Żołądek posiada dwie ściany

• Ściana przednia

• Ściana tylna

Błona śluzowa żołądka

Zawiera liczne gruczoły:

• Gruczoły wpustowe ( produkują śluz )

• Gruczoły żołądkowe właściwe ( składają się z 4 rodzajów komórek )

1. Komórki główne produkują PEPSYNOGEN ( pepsyna) nieczynna postać pepsyny enzymu trawiącego białko.

2. Komórki okładzinowe - produkują kwas solny KCL

3. Komórki dodatkowe - produkują śluz

4. Komórki srebrochłonne - produkują czynnik związany powstawaniem krwinek czerwonych

( po resekcji żołądka - wycięciu - trzeba dostarczać z zewnątrz ).

• Gruczoły odwziernikowe - produkują śluz .

Jelito cienkie

Ma długość 6 - 8 m.

Dzieli się na 3 odcinki

• Dwunastnicę

• Jelito czcze

• Jelito kręte

Dwunastnica

Jest miejscem gdzie:

• spływa żółć przez przewód żółciowy wspólny

• spływa sok trzustkowy przez przewód trzustkowy

w dwunastnicy następuje mieszanie papki pokarmowej z żółcią i sokiem trzustkowym.

Żółć jest potrzebna do trawienia tłuszczów.

Sok trzustkowy zawiera enzymy trawiące:

• TRYPSYNA i CHYMOTRYPSYNA - trawią białko

• LIPAZA - trawi tłuszcz

• AMYLAZA - trawi węglowodany

Jelito czcze i jelito kręte

Układa się w liczne pętle.

Błona śluzowa zawiera kosmyki jelitowe, przez, które następuje wchłanianie rozłożonych pokarmów.

Jelito grube

Ma długość 1,5 m.

Dzieli się na 3 odcinki:

• 
  Jelito ślepe ( krętnica z wyrostkiem robaczkowym)

• 
  Okrężnica

• 
  Odbytnica

Funkcje:

• Formowanie mas kałowych

• Zwrotne wchłanianie wody

• Synteza niektórych witamin

• Wydalanie mas kałowych

Wątroba

Największy gruczoł przewodu pokarmowego.

Ciężar około 1.5 kg .

Leży pod prawym łukiem żebrowym.

Konsystencja mi miękka.

Miąższ wątroby kruchy.

W wątrobie wyróżniamy:

• Powierzchnię przeponową

• Płat prawy

• Płat lewy

• Więzadło sierpowate

Powierzchnia trzewna

• 2 rowki strzałkowe prawy i lewy

• wrota wątroby ( porta hepatis )

Wątroba magazynuje:

• Żelazo

• Witaminy A - D - E - K

• Cholesterol

• Kwasy tłuszczowe

Bierze udział w tworzeniu i niszczeniu krwinek czerwonych.

Drogi żółciowe

1. Przewód wątrobowy - prawy

2. Przewód wątrobowy - lewy

3. Przewód wątrobowy - wspólny

4. Przewód pęcherzykowy

5. Pęcherzyk żółciowy

6. Pęcherzyk żółciowy wspólny

7. Przewód trzustkowy

Trzustka

Leży pod lewym łukiem żebrowym.

Budowa :

• Głowa

• Trzon

• Ogon

Trzustka ma budowę

Jest gruczołem wydzielania wewnętrznego - produkuje soki trzustkowe z enzymami trawiennymi.

Wydziela hormony regulujące poziom cukru we krwi ( insulinę, glukagon ).

Ciężar około 70 - 90 gr.

Długość 12 - 20 cm.

Czynności przewodu pokarmowego

1. przyjmowanie pokarmu ( dotyczy żucia, rozdrabiania - nawilgocenie śliną i połykanie )

2. trawienie

3. wchłanianie

4. wydalanie

Ślina

wydzielana jest przez ślinianki przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe.

Ilość śliny od 0,5 - 1 l / dobę.

Skład śliny:

• elektrolity - potas

• węglowodany - HCO₃

• alfaamylaza ( PTJANINA ) enzym trawiący węglowodany

Funkcje śliny:

- nawilżanie pokarmu

- trawienie

Funkcje niszczenia bakterii:

- ochładzanie pokarmu

- wypłukiwanie

- niszczenie bakterii

Sok żołądkowy

Ilość soku żołądkowego wytwarzana na dobę to 3 litry.

Skład soku żołądkowego

• kwas solny - OPH₁ - do wyjałowienia pokarmu

• peksynoden - który pod wpływem kwasu solnego HCL zmienia się w pepsynę - enzym trawiący białka.

• Lipaza żołądkowa - to enzym przekształcający białka mleka w sernik.

Śluz - woda

Sok trzustkowy

Spływa z trzustki do dwunastnicy w ilości 2 l / h.

Skład soku trzustkowego

• Trypsynogen i chymotrypsynogen - uaktywniaja się w dwunastnicy do TRYPSYNY i CHYMOTRYPSYNY - enzymy w trawiących białkach

• Amylaza - trawi węglowodany

• Lipaza trzustkowa - trawi tłuszcze

Żółć

Produkowana przez wątrobę.

Magazynowana jest w pęcherzyku żółciowym i wydzielana jest do dwunastnicy.

Niezbędna jest do trawienia tłuszczów , powoduje ich emulgację.

EMULGACJA - rozbijanie na malutkie kropelki..

Soki jelitowe

Produkowany w ilości 6 - 8 l/h

Składa się z enzymów kończących trawienie