Spis treści

Wstęp

Wstęp

Zjawisko Specjalnych stref ekonomicznych do lat 90 było w Polsce nieznane. Krytyczna sytuacja w obszarze Polski południowo-wschodniej, szczególnie w regionie mieleckim, wymusiła na Rządzie skorzystanie z zagranicznych metod walki z bezrobociem i monopsoniczną strukturą przemysłu. Rozwiązaniem dla Mielca stała się Specjalna Strefa Ekonomiczna. Było to innowatorskie przedsięwzięcie w skali kraju, przeprowadzone dzięki pomocy irlandzkich specjalistów, a jego celowość i skuteczność miano dopiero zaobserwować po kilku latach działalności. Pomimo, że taka forma pomocy regionom szczególnie zagrożonym bezrobociem odnosiła sukcesy za granicą nie miano absolutnej pewności co do jej pozytywnych rezultatów w polskiej rzeczywistości. Obawiano się, że inwestorzy podejdą nieufnie do przedsięwzięcia i nie będzie się ono cieszyło szerszym zainteresowaniem. Celem mojej pracy jest przedstawienie zmian jakie dokonały się w Mielcu i okolicach dzięki działalności strefy.

W pierwszym rozdziale przybliżone zostało pojęcie strefy ekonomicznej. Sposoby jej powoływania, cele działalności oraz struktura funkcjonalna. Opisuje także pierwsze kroki specjalnych stref ekonomicznych w Polsce i kolejne takie formy zakładane w różnych rejonach kraju. Także stosunek struktur europejskich oraz organizacji regulujących aspekty działalności gospodarczej.

Następny rozdział charakteryzuje region mielecki w okresie przed powstaniem strefy oraz sytuację, która stała się bezpośrednią przyczyną powołania jej do życia. Pokazuje także atuty jakie Mielec ma do zaoferowania obecnym inwestorom.

Rozdział trzeci to bilans działalności EURO-PARKu MIELEC zobrazowany sumą inwestycji, przedsięwzięć zrealizowanych w Mielcu, nowych inwestorów zaangażowanych w działalność. Wskazuje bezpośrednio czy cele działania strefy zostały przynajmniej w części zrealizowane w przeciągu 5 lat jej istnienia.

Skutki i wpływ na egzystencje oraz mentalność Mielczan to temat czwartego rozdziału pracy. Pokazuje on jak bardzo zmieniło się życie w mieście i okolicach i czy zmiany są widoczne „gołym okiem”. Przedstawia ocenę strefy przez mieszkańców.

Ostatni rozdział traktuje o promocji regionu mieleckiego w kraju i za granicą. Stara się przedstawić opinię towarzyszącą regionowi i zmianę w postrzeganiu Mielca.

1. Specjalne Strefy Ekonomiczne jako nowy element w polityce ochrony regionu.

1. Alfabet specjalnej strefy ekonomicznej.

Pojęcie specjalnej strefy ekonomicznej nie jest jednoznaczne. W zależności od dziedziny dla której jest definiowana ma ona inny zakres. Najprzystępniejszą jednak charakterystyką specjalnej strefy ekonomicznej, którą udało mi się wyszukać jest pojęcie:

Specjalna strefa ekonomiczna (SSE) to wydzielony, niezamieszkały teren, na którym panują inne warunki prowadzenia działalności gospodarczej niż na obszarze całego kraju. Są to warunki szczególnie korzystne, czyli preferencyjne, określone ustawą.

W Polsce zasady tworzenia i funkcjonowania stref uprzywilejowanych określone zostały w przyjętej przez Sejm RP ustawie z dnia 20 października 1994 roku o specjalnych strefach ekonomicznych. Na podstawie tego aktu prawnego ustanawia się strefę odpowiednim (osobnym dla każdej strefy) Rozporządzeniem Rady Ministrów w którym określone są:

1. Nazwa, teren i granice strefy.

2. Zakres przedmiotowy działalności gospodarczej, która może być prowadzona na terenie strefy (względnie dziedziny, których prowadzenie jest wyłączone).

3. Zarządzającego strefą.

4. Okres na jaki ustanawia się strefę.

5. Zwolnienia i preferencje dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie strefy.

1. Zasady funkcjonowania SSE

Każda strefa musi posiadać swojego zarządzającego. W większości krajów, w których działają specjalne strefy ekonomiczne, zarządzającym strefą jest podmiot publiczny lub prawny. W Polsce zarządzającym strefą może być wyłącznie spółka akcyjna lub z ograniczoną odpowiedzialnością, w stosunku do której Skarb Państwa posiada większość głosów, które mogą być oddane na walnym zgromadzeniu wspólników oraz jest uprawniony do powoływania i odwoływania większości członków, jej zarządu i rady nadzorczej.

Strefę ekonomiczną tworzy się po to, by ożywić gospodarczo część kraju szczególnie poprzez:

• rozwój określonych dziedzin działalności gospodarczej,

• rozwój nowych rozwiązań technicznych i technologicznych oraz ich wykorzystania w gospodarce narodowej,

• rozwój eksportu,

• zwiększenie konkurencyjności wytwarzanych wyrobów i wytwarzanych usług,

• zagospodarowanie istniejącego majątku przemysłowego i infrastruktury gospodarczej,

• tworzenie nowych miejsc pracy,

• zagospodarowanie niewykorzystanych zasobów naturalnych z zachowaniem zasad równowagi ekologicznej.

Wyżej wymienione cele mają być osiągnięte dzięki przyciągnięciu kapitału zarówno obcego jak i rodzimego stosując preferencyjne warunki działalności w obrębie strefy. Uprzywilejowanie w polskich strefach polega między innymi na:

1. Zwolnieniach i ulgach w podatku dochodowym. Podmioty prowadzące działalność na terenie strefy, na podstawie stosownego zezwolenia mogą być zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych w okresie równym połowie okresu, na który zostanie ustanowiona strefa, natomiast w pozostałym okresie mogą skorzystać z ulgi wynoszącej 50% podatku dochodowego.

2. Ulgach inwestycyjnych. Podmioty, które nie będą posiadały prawa do ulg w podatku dochodowym, będą mogły zaliczać (w pełnej wysokości) wydatki inwestycyjne (nie dotyczące środków trwałych) do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

3. Podwyższonych stawek amortyzacyjnych (tylko podmioty które nie będą korzystały z ulg w podatku dochodowym).

1. Historia specjalnych stref ekonomicznych w Polsce

Pierwsza polska specjalna strefa ekonomiczna powstała we wrześniu 1995r. w Mielcu. W 1996r. powołano kolejne dwie strefy: katowicką i suwalską. Proces tworzenia specjalnych stref ekonomicznych przybrał na sile w 1997 r. W kwietniu ustanowiono strefy: legnicką, łódzką i wałbrzyską. Jesienią tego samego roku RM powołała dziewięć kolejnych stref: kostrzyńsko - słubicką, słupską, tarnobrzeską, starachowicką, tczewską, warmińsko - mazurską, częstochowską, żarnowiecką i kamiennogórską ponadto KERM wystąpił z wnioskiem o powołanie dwóch technoparków w Krakowie i w Modlinie pod Warszawą. Utworzone strefy zajęły powierzchnię ogółem ponad 6 tyś. ha., co stanowi około 2% powierzchni kraju użytkowanego przemysłowo. Po wprowadzeniu nowego podziału administracyjnego specjalne strefy ekonomiczne znalazły się na terenie 11 województw. Największa koncentracja wystąpiła w województwach dolnośląskim i pomorskim ( po 3 strefy), oraz podkarpackim, świętokrzyskim i warmińsko - pomorskim (po 2 strefy). W związku z tak dużą koncentracją stref w obrębie jednego okręgu powstaje między nimi konkurencja, co może prowadzić do rozproszenia i zminimalizowania efektów ich działalności. Do września 1999 r. funkcjonowanie rozpoczęło 15 z 17 utworzonych stref. Wydano w nich 216 zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej. A inwestycje swe zadeklarowały takie przedsiębiorstwa jak: GM Opel - 1,17mld; Izusu Motors Limited - 0,59mld; Krono-Wood - 0,53mld; VW Motor Polska - 0,49mld; Urzędowski Janusz - 0,34mld.

Tabela 1. Deklaracje i przewidywania działalności przedsiębiorców w specjalnych strefach ekonomicznych w Polsce, lata (1996-1999).

Wskaźnik	1996	1997	1998	1999*
Liczba istniejących stref Liczba funkcjonujących faktycznie stref	3 3	17 5	17 13	1715
Liczba inwestorów	18	74	175	216
Kapitał deklarowany (w mln zł)	1295,8	2588,5	5682,0	6403,4
Zatrudnienie deklarowane	3675	10239	26156	31227
Zagospodarowanie powierzchni stref w ha % powierzchni ogółem	93,7 4,97%	303,70 4,76%	698,45 10,94%	792,59 12,41%

Żródło: Kryńska Elżbieta, Polskie specjalne strefy ekonomiczne - zamierzenia i efekty, Europejski Instytut Rozwoju regionalnego i Lokalnego, Warszawa 2000, *Stan na 15.09.1999.

Tabela 2. Wykaz polskich specjalnych stref ekonomicznych i warunki całkowitego zwolnienia z podatku dochodowego.

Nazwa strefy	Rok powstania	Okres na jaki ustanowiono strefę	Warunki pełnego zwolnienia z podatku dochodowego
						Kwota w ECU	Zatrudnienie (os.)
Cęstochowska SSE	1997	20 lat	1,5 mln	100
Kamiennogórska SSE	1997	20 lat	400 tyś.	40
Katowicka SSE	1996	20 lat	2 mln	100
Kostrzyńsko- Słubicka SSE	1997	20 lat	1 mln	50
Legnicka SSE	1997	20 lat	850 tyś.	100
Łódzka SSE	1997	20 lat	2 mln	100
Słupska SSE	1997	20 lat	700 tyś.	50
SSE EUROPARK MIELEC	1995	20 lat	2 mln	100
SSE Starachowice	1997	20 lat	600 tyś.	100
SSE Tczew	1997	20 lat	1 mln	100
SSE Żarnowiec	1997	20 lat	1 mln	100
Suwalska SSE	1996	20 lat	350 tyś.	40
Tarnobrzeska SSE	1995	20 lat	2 mln	100
Wałbrzyska SSE	1997	20 lat	500 tyś.	50
Warmińsko-Mazurska	1997	20 lat	350 tyś.	50
Krakowski Park Technolog.	1997	12 lat	2 mln	-
Technopark Modlin	1997	12 lat	2 mln	-

Źródło: P.Swianiewicz, W. Dziemianowicz, Atrakcyjność inwestycyjna miast 1998-1999, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Seria ”Polska regionów”, Warszawa 1999

Powstałe strefy można podzielić na pięć grup ze względu na cel, do którego realizacji zostały powołane:(19.02.2000)

• restrukturyzacja starych okręgów przemysłowych (katowicka, wałbrzyska, legnicka, łódzka, tarnobrzeska, mielecka, starachowicka, żarnowiecka)

• aktywizacja regionów o niskim poziomie rozwoju gospodarczego oraz jego przyspieszenie (suwalska, warmińsko-mazurska, słupska)

• zagospodarowanie zaplecza naukowo-badawczego (krakowski i modliński technopark)

• ograniczenie wysokiej stopy bezrobocia strukturalnego (częstochowska, tczewska, kamiennogórska)

• wykorzystanie przygranicznego położenia (kostrzyńsko-słubicka, suwalska)

1. Stosunek Unii Europejskiej i Światowej Organizacji Handlu do SSE

W związku z przynależnością Polski do WTO oraz aspiracji do wstąpienia do UE powoływanie specjalnych stref ekonomicznych w pewnym stopniu ograniczone jest podpisanymi z nimi umowami. Zgodnie z art. 8 porozumienia zawartego przez Polskę z WTO, specjalna strefa ekonomiczna może być traktowana jako obszar subsydiów nie podlegający sankcjom, jeżeli stanowić będzie spójny geograficznie i dokładnie określony obszar (musi być zwarty, a nie rozproszony) a ponadto teren ten będzie słabo rozwinięty gospodarczo, tzn. PKB na jednego mieszkańca nie może przekraczać 85% średniej krajowej lub stopa bezrobocia musi wynosić minimum 110% średniej krajowej. W ustawie, lub innym dokumencie oficjalnym muszą być też wymienione obiektywne i naturalne przyczyny jej powołania mające charakter trwały. Ustanowienie stref nie spełniających powyższych warunków może doprowadzić do postępowania antysubwencyjnego ze strony WTO. Według jej zasad strefy ekonomiczne mogą być powoływane na okres maksimum 5 lat, podczas gdy polskie są z reguły tworzone na okres 20 lat. Ponadto od 3 grudnia 1997 r. obowiązuje w UE Kodeks Postępowania Podatkowego. Nieprzestrzeganie go nie powoduje jeszcze sankcji, chociaż w najbliższym czasie Komisja Europejska zamierza wprowadzić dyrektywę, która wymuszałaby na krajach członkowskich respektowanie Kodeksu. Pierwsza klauzula Kodeksu - tzw. klauzula zamrożenia - zobowiązuje kraje członkowskie Unii do nie wprowadzania nowych reguł podatkowych, które dawałyby przywileje regionom lub przedsiębiorstwom. Druga klauzula - tzw. klauzula powrotu - zobowiązuje kraje członkowskie do odebrania w ciągu 5 lat przywilejów, które zostały przyznane. Dlatego też KERM postanowił nie tworzyć nowych specjalnych stref ekonomicznych ani nie rozszerzać obszaru stref istniejących. Zaproponowano termin graniczny, po którym nie będą wydawane nowe zezwolenia na prowadzenie działalności w strefach:

• 31.12.2001 r. w strefach zlokalizowanych na terenach, na których stopa bezrobocia w 1999 r. wynosić będzie co najmniej 150% średniej krajowej,

• 31.12.2000 r. w pozostałych strefach (z wyjątkiem mazowieckiej i czętochowskiej) z możliwością przedłużenia o rok w przypadkach szczególnych.

Rozpoczęto jednocześnie prace nad nowelizacją ustawy o SSE , dotyczą one określania ścieżki legislacyjnej likwidacji stref oraz wyłączenia z nich obszarów niezagospodarowanych, a także stworzenia możliwości wydawania zezwoleń na prowadzenie działalności na czas krótszy niż okres funkcjonowania strefy.

2. Charakterystyka regionu mieleckiego pod kątem przesłanek założenia SSE

1. Historia i teraźniejszość regionu

Mielec to 70- tysięczne miasto w południowo - wschodniej części Polski w województwie podkarpackim. Leży w atrakcyjnym turystycznie i ekologicznie regionie doliny sandomierskiej, wśród dużych kompleksów leśnych, w pobliżu granic z Ukrainą i Słowacją. Mielec istniał już w XIII w. Będąc własnością rodu Mieleckich. Jednak po wojnach znacznie podupadł. Ponowny rozwój Mielca i całego regionu (tzn. gminy: Padew Narodowa, Gawłuszowice, Tuszów Narodowy, Borowa, Czermin, Wadowice Górne, Przecław, Radomyśl Wielki) był ściśle powiązany ze zlokalizowaną w mieście Wytwórnią Sprzętu Komunikacyjnego (WSK PZL-Mielec), powstałą w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. W latach 1938 - 1996 wyprodukowano ponad 16 tys. samolotów, głównie na rynek państw b. ZSRR i innych państw Układu Warszawskiego. Wraz z załamaniem się rynku wschodniego, przy jednoczesnych ogromnych trudnościach z uzyskaniem certyfikatów jakościowych umożliwiających produkcją na potrzeby rynków Europy Zachodniej i USA, przedsiębiorstwo zaczęło przeżywać kryzys. Produkcja nowych alternatywnych wyrobów, m.in. wózków golfowych „Melex”, silników wysokoprężnych, pomp paliwowych, nie uchroniła przedsiębiorstwa od konieczności znacznych redukcji zatrudnienia. Sytuację na rynku pracy znacznie skomplikował fakt ogromnej specjalizacji pracowników. Wąska specjalizacja zawodowa ściśle związana z profilem produkcji znacznie zmniejszyła mobilność zawodową bezrobotnych z WSK PZL-Mielec. Ze względu na poziom i strukturę bezrobocia niezaprzeczalna okazała się konieczność powołania Mieleckiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

2. Potencjał i atuty Mielca

Mielec posiada dogodne połączenia z ważnymi regionami Polski oraz zagranicą. W odległości 20 km od SSE budowana jest autostrada A4. W obrębie strefy znajduje się 350 ha lotnisko, które umożliwia obsługę lotów czarterowych, pasażerskich i cargo w ruchu krajowym i międzynarodowym. W pobliżu jest także stacja przeładunkowa szerokotorowej trakcji transsyberyjskiej. Jest to magistrala hutniczo - siarkowa. Region obejmuje 6 dobrze zagospodarowanych gmin o charakterze rolnym. Poza ulgami i udogodnieniami proceduralnymi inwestorzy mogą liczyć na szerokie możliwości kooperacyjne. Poza spółkami skupionymi w strukturze holdingowej WSK na terenie SSE EURO-PARK Mielec działa szereg innych podmiotów gospodarczych w branży usługowej i produkcyjnej. Rozwinął się także w Mielcu „Inkubator Przedsiębiorczości”, który pomaga firmom stawiać pierwsze kroki na rynku mieleckim. Jest jednym z czterech działających w Polsce. Agencja Rozwoju Regionalnego „MARR”, jako instytucja prowadząca go, oferuje nowopowstającym lub już istniejącym małym przedsiębiorstwom pomieszczenia biurowe i powierzchnię produkcyjną, dostęp do urządzeń oraz wielorakie usługi (np. doradztwo w zakresie utworzenia firmy, opracowanie biznes planu, pośrednictwo kooperacyjne, doradztwo prawne i marketingowe). Dodatkowo przedsiębiorcy mogą skorzystać z wewnętrznych funduszy pożyczkowych oraz innych form pomocy finansowej. Firmy nie mogą działać w inkubatorze dłużej niż 4 lata. Po tym okresie muszą zwolnić miejsce innym podmiotom gospodarczym. Z Inkubatora Przedsiębiorczości wywodzą się takie firmy, które później uzyskują pozwolenie na działalność w SSE.

Mielec posiada także:

• energię elektryczną z sieci lokalnej 94 MVA i państwowej 84 MVA

• gaz ziemny, którego rezerwy wynoszą 470Nm³ /h.

• energię cieplną wytwarzaną w elektrociepłowni i ciepłowni.

• sprężone powietrze

• Wodę z dwóch źródeł:

• stacji uzdatniania wody Szydłowiec, które posiada zdolności produkcyjne 6600m³/dobę

• ujęcie wody na rzece Wisłoce, ze stacją uzdatniania wody o wydajności 30.000m³/dobę wykorzystywaną obecnie w 30 %.

• młoda, wykwalifikowana kadra pracownicza

• tania siła robocza

• służy profesjonalną obsługą projektów inwestycyjnych

• wolne powierzchnie produkcyjne

• uzbrojone tereny pod nową rozbudowę

• dobrze rozwinięta sieć kablowa

• bazę hotelową i gastronomiczną

• korzystna lokalizacja geograficzna

• ośrodek wypoczynkowy Rzemień w odległości 15 km od Mielca

• rozległe kompleksy leśne i możliwość odstrzału zwierzyny

• Dobrze rozwinięty ośrodek sportowy składający się z :krytej hali, bieżni tartanowej, krytego basenu i 4 basenów odkrytych czynnych w lecie. Boiska do gry w piłkę nożną i siatkówkę.

3. Inwestycje w SSE EURO-PARK Mielec

1. Uwarunkowania prawne funkcjonowania strefy

Specjalna strefa ekonomiczna Euro-Park Mielec została ustanowiona na mocy rozporządzenia Rady Ministrów (Dz.U. Nr 107, poz.526). Pierwotną podstawę jej powołania stanowiła Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych z 20 października 1994 r. Reguluje ona także zakres i typ zwolnień podatkowych dla podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w jej obrębie. Oprócz przedsiębiorstw, które uzyskały pozwolenie na działalność w strefie mogą funkcjonować takie które jej nie posiadają. Jednak podmioty te nie korzystają ze zwolnień i preferencji. Funkcjonowanie w strefie obejmuje również udogodnienia dotyczące procesów samego inwestowania, co umożliwia sprawniejsze i szybsze podejmowanie decyzji, skracając tym samym cykl inwestycyjny. Rozporządzenie powołujące strefę dało także zarządzającemu możliwość wykonywania funkcji administracyjnych, dotyczących spraw z zakresu prawa budowlanego i lokalizacji inwestycji.

Tabela 3. Warunki zwolnienia z podatku dochodowego.

Warunki zwolnienia	Okres zwolnienia	Wysokość dochodu zwolnionego od podatku
Inwestycja o wartości poniżej 2 mln ECU	do wyczerpania kwoty poniesionych nakładów	w kwocie równej wartości inwestycji
Inwestycja o wartości powyżej 2 mln ECU	- pierwsze 10 lat - pozostały okres	100% 50%
Miejsca pracy	- przez 10 lat -pozostały okres	10% za każdych 10 nowoprzyjętych pracowników 5% za każdych 10 nowoprzyjętych pracowników
Eksport	-10 lat -pozostały okres	w kwocie równej 50% wartości przychodów z eksportu w kwocie równej 25% wartości przychodów z eksportu

Źródło: Folder Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. o strefie Euro-Park Mielec.

2. Zarządzający strefą ARP S.A.

Organem zarządzającym SSE Euro-Park Mielec została ustanowiona Agencja Rozwoju Przemysłowego S.A. (ARP S.A.). Do zadań Agencji należy:

• określenie zasad zarządzania strefą wraz ze strukturą organizacyjną

• przejęcie majątku od WSK PZL - Mielec S.A.

• opracowanie procedur wydawania zezwoleń na działalność w strefie

• sporządzanie map geodezyjnych zawierających ewidencję gruntów i budynków oraz inwentaryzację sieci uzbrojenia terenu strefy.

• zbywanie na rzecz inwestorów prawa własności nieruchomości i użytkowania gruntów położonych na terenie strefy

• gospodarowanie infrastrukturą w sposób ułatwiający podmiotom gospodarczym działalności gospodarczej,

• udzielanie zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie strefy

Procedura udzielania zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej w SSE Euro-Park Mielec:

Złożenie wniosku „Zgłoszenie inwestora”

↓

Ocena wniosku przez SSE w Mielcu

↓

Ogłoszenie „ Zaproszenia do rokowań” w gazecie ogólnopolskiej

↓

Minimum 21 dni na zgłoszenie ofert

↓

Komisja rozpoczyna rokowania: analizuje oferty i przygotowuje rekomendacje do zatwierdzenia przez Zarząd ARP S.A. w Warszawie

↓

Zarząd ARP S.A. w Warszawie dokonuje oceny i zatwierdza rekomendowaną ofertę

↓

Po zatwierdzeniu przez Zarząd ARP S.A. inwestor uzyskuje zezwolenie na działalność w SSE Euro-Park Mielec

↓

Inwestor rozpoczyna działalność gospodarczą i korzysta z pakietu ulg i preferencji

1. Rozwój SSE Euro-Park Mielec w latach 1992 - 2000

Mielec był jednym z ośrodków, w którym w ramach realizacji COP-u wybudowano zakład zbrojeniowy pod nazwą WSK PZL - Mielec. Rozwijał się on prężnie do roku 1987, wielkość zatrudnienia osiągnęła wówczas maksymalną liczbę 20180. Zakład w głównej mierze opierał się na handlu z byłym ZSRR. Gdy ten rynek się skończył, WSK zredukował zatrudnienie najpierw połowę, a potem zwalniał dalej aż do docelowej liczby 7150. Po dramatycznych manifestacjach, strajku i głodówce Mielczanom postanowiono pomóc.

Był rok 1992

20 listopada do strajkujących robotników przyjechał Wacław Niewiarowski minister przemysłu i handlu., który obiecał, że „ w porozumieniu z ministrem finansów do 30 kwietnia 1993 roku zakończone zostaną prace nad formalno - prawnymi ramami organizacji specjalnej strefy ekonomicznej i wolnego obszaru celnego w rejonie Mielca.” Strajk został wówczas zawieszony.

W roku 1993

rozpoczęła się żmudna praca w Warszawie i w Mielcu nad stworzeniem zasad funkcjonowania stref oraz odpowiednich po temu podstaw prawnych. W czerwcu zespół z WSK PZL - Mielec pod kierunkiem inż. Janusza Chodorowskiego i zwierzchnictwem Edwarda Edmunda Nowaka - delegata MPiH ds.. SSE, przygotował dokument: „ Założenia ustanowienia specjalnych stref ekonomicznych w Polsce”. Jednocześnie irlandzka firma Shannon Development przygotowywała szczegółową analizę techniczno-prawną celowości ustanowienia specstrefy w Mielcu. W lipcu Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów powziął decyzję o ustanowieniu strefy i podjęciu prac nad stosowną ustawą.

Nadszedł rok 1994

i czas prac legislacyjnych nad projektem ustawy o strefach ekonomicznych. Ostatecznie 26 lipca rząd przyjął projekt ustawy, a 20 października Sejm Rzeczypospolitej uchwalił ustawę o specjalnych strefach ekonomicznych..

W 1995

5 września polski rząd wydał rozporządzenie w sprawie ustanowienia SSE EUROPARK Mielec, a jej zarząd powierzył Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. w Warszawie. Następnie rozpoczął się II etap organizacji strefy, którego celem było przejęcie zbędnych gruntów od WSK PZL - Mielec. Skompletowano pion marketingu i rozwoju, eksploatacji i rozbudowy, finansowo- księgowy oraz obsługę administracyjną. Strefa ruszyła!

Lata 1996 -2000 (I kwartał)

Strefa przejęła około 520 ha, którą zajmowało WSK, łącznie z lotniskiem o powierzchni 355 ha. Majątek strefy stanowią także budynki o różnorodnym charakterze: produkcyjne, biurowe, usługowe, magazyny, budynki służące utrzymaniu ruchu(np. stacje transformatorowe, przepompownie), i inne (np. szklarnie, portiernie). Całkowita powierzchnia użytkowa wynosi prawie 100 tys m² . Obszar strefy po powiększeniu w1997 r. wynosi 627 ha.

W przeciągu 5 lat funkcjonowania strefy różnie kształtowały się liczby udzielonych zezwoleń na prowadzenie działalności do inwestycji faktycznie przeprowadzanych na terenie strefy. Dane z tabeli nr 3. odzwierciedla wykres 1.

Tabela 4. Wydane zezwolenia a faktyczne inwestycje

	1996	1997	1998	1999	2000 (I kw.)
Zezwolenia w danym roku Zezwolenia narastająco	19 19	12 31	10 41	3 44	2 46
Zezwolenia ważne	19	28	36	34	34
Prowadzący działalność	4	21	25	28	28

Źródło: W.Dziemianowicz, J.Hausner, J.Szlachta, Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, Polska Regionów nr 23, Warszawa 2000.

Wykres 1. Udzielone zezwolenia na prowadzenie działalności w SSE EURO-PARK MIELEC i firmy faktycznie prowadzące działalność. Stan na I kw. 2000 r.

2. Branże najchętniej inwestujące w Euro-Park Mielec

Tradycyjnie dominująca przed ustanowieniem strefy branża lotnicza, z którą Mielec był kojarzony, ustępuje miejsca nowym branżom i dziedzinom działalności gospodarczej. Większość z nich jest zupełną nowością dla regionu i wprowadza dywersyfikację w dotychczasowej monokulturowej produkcji. Reprezentują takie obszary działalności jak: przemysł meblarski, materiałów budowlanych czy spożywczy.

Wykres 2. Struktura branżowa w EURO-PARK MIELEC.

Ponadto 79% zainwestowanego kapitału jest pochodzenia zagranicznego, dominuje w nim kapitał austriacki, który tworzy 64,5% wartości inwestycji zagranicznych, drugi jest kapitał amerykański 7,0% a trzeci niemiecki 2,8%. Listę zamyka kapitał francuski 1,3% ogółu inwestycji zagranicznych.

Wartość poniesionych nakładów zarówno zagranicznych jak i krajowych, przez przedsiębiorstwa posiadające zezwolenia przekroczyła 1mld zł (tabela 4) w 1999 r. Na koniec pierwszego kwartału 2000 r. wyniosła ona 1,1 mld zł. Poniesione do tej pory faktyczne nakłady inwestycyjne znacznie przekraczają deklarowane wartości zawarte w biznes planach (dostarczonych ARP S.A.). Docelowa wartość inwestycji w strefie została oszacowana na 911,8 mln zł.

Tabela 5. Nakłady inwestycyjne poniesione przez przedsiębiorstwa posiadające zezwolenie na prowadzenie działalności na terenie SSE EURO-PARK Mielec w mln zł.

	1997	1998	1999	I kwartał 2000
W danym roku	87,1	729,8	236,9	50,8
Narastająco	87,1	816,9	1053,8	1104,6

Źródło: W.Dziemianowicz, J.Hausner, J.Szlachta, Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, Polska Regionów nr 23, Warszawa 2000.

Największe nakłady inwestycyjne na realizację swoich projektów poniosły dotychczas firmy: ”KRONO-WOOD” Sp. z o.o. i „MELNOX” Sp. z o.o. - ponad 600 mln zł. Drugą grupę w przedziale od 40 do 70 milionów stanowią przedsiębiorcy tacy jak: BRW Sp. z o.o., Lear Automotive /EEDS/ Poland Sp. z o.o., KIRCHHOFF POLSKA Sp. z o.o. i ONDOLINE PRODUCTION Sp. z o.o. Realizowane były także mniejsze projekty, których średnia wartość nakładów inwestycyjnych wyniosła do 5 mln zł. W przypadku pozostałych nakłady wahają się w przedziale od 10 -30 mln zł.

Ważnym elementem działalności przedsiębiorstw w strefie jest także export. Pozytywny jest fakt, że z roku na rok wzrasta udział exportu w ogólnej sprzedaży.

Tabela 6. Wielkość sprzedaży i exportu firm działających w oparciu o zezwolenie na terenie SSE EURO-PARK Mielec od 1998 do I kw. 2000.

Sprzedaż / Export	1998	1999	I kwartał 2000
Sprzedaż ogółem	579.095,7	1.105.885,0	349.572,97
W tym export	101.223,3	339.567	143.445,96
Export w sprzedaży (%)	17,1	37	41

Źródło: W.Dziemianowicz, J.Hausner, J.Szlachta, Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, Polska Regionów nr 23, Warszawa 2000.

Wykaz przedsiębiorców, którzy posiadają ważne zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE EURO-PARK Mielec(wg Daty uzyskania pozwolenia), stan na dzień 15.08.2000.

1. AGMAR-TELEKOM Sp. z o.o.

2. Wytwórnia Zespołów Kooperacyjnych „PZL-Mielec” Sp. z o.o.

3. Oficyna Wydawnicza PRESS MEDIA Roman Oraczewski

4. Zakład przetwórstwa Tworzyw Sztucznych „PZL Mielec” Sp. z o.o.

5. EUROCAST Sp. z o.o.

6. ATLANTIS MIELEC Sp. z o.o.

7. MELNOX Sp. z o.o.

8. PLASTIC FACTORY „COBI” S.A.

9. J.W.INDUSTRIES Sp. z o.o.

10. Zakład Mechaniczny Mech-Go Zbigniew Gryc

11. Zakład Produkcyjny „KAMAX MIELEC” Sp. z o.o.

12. BRW Sp. z o.o.

13. KRONO-WOOD Sp. z o.o.

14. Lear Automotive /EEDS/ Poland Sp. z o.o.

15. TERMO ORGANIKA S.A.

16. „CRANE PLASTIC POLAND” Sp. z o.o.

17. GEYER & HOSAJA Zakłady Gumowe w Mielcu Sp. z o.o.

18. Spirolflex Sp. z o.o.

19. „Formaplan Mielec” Sp. z o.o.

20. Zielona Budka Zbigniew Grycan Sp. z o.o.

21. FAKRO WDF Sp. z o.o.

22. Zakłady Farmaceutyczne „COLFARM” S.A.

23. KIRCHHOFF POLSKA Sp. z o.o.

24. Galicyjskie Towarzystwo Informatyczne Sp. z o.o.

25. ONDULINE PRODUCTION Sp. z o.o.

26. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „LOBO MIELEC” Sp. z o.o.

27. Świecie Sacks II Sp. z o.o. /FRANPACK CEE Sp. z o.o./

28. Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o.

29. Laboratorium Funkcjonowania Osocza Sp. z o.o.

30. Henryk Bury-Mielec Sp. z o.o.

31. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „P& S” Sp. z o.o.

32. KIRKHAM MOTORSPORTS Sp. z o.o.

33. WIRE BIND SPIRAL Sp. z o.o.

34. SANGLASS S.A.

35. EURO-ENERGETYKA Sp. z o.o.

36. LEOPARD AUTOMOBILE Sp. z o.o.

1. Koszty i zyski funkcjonowania EURO-PARK Mielec

Funkcjonowanie strefy pociąga za sobą koszty budowy i modernizacji infrastruktury technicznej ponoszone przez zarządzające spółki i gminy, ulgi z opłat i podatków lokalnych oraz ulgi w podatku dochodowym od osób prawnych udzielone podmiotom działającym na terenie strefy. Koszty te są częściowo rekompensowane wpływami i oszczędnościami z wpłat z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych płaconego przez nowo zatrudnionych w firmach na terenie strefy i kooperujących, zasilania funduszów ZUS w ramach obowiązkowych składek, wpływów z podatku VAT płaconego przez firmy, oszczędnościami związanymi ze zmniejszeniem wypłat zasiłków dla bezrobotnych.

W związku z brakiem odpowiednich danych dotyczących poszczególnych pozycji poniesionych kosztów trudna jest jednolita ocena efektywności działania SSE EURO-PARK Mielec. Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Finansów dysponują jedynie jednostkowymi danymi przedstawionymi w tabeli 6.

Tabela 7. Koszty działania SSE EURO-PARK Mielec (w tys. zł).

Kwota ulg w podatku dochodowym	Kwota ulg w podatku lokalnym	Nakłady poniesione przez ARP S.A.
				Ogółem	W tym:
						Infrastruktura	promocja	Koszty zarządu
14 200^a	3 777,1^b	36 393,7^c	30645,9 planowane - 43000,0	934,7	4813,1 planowane -3000,0

^a Stan w 1997 r. (13 przedsiębiorców), ^b Stan na 31.10.1998 r., ^c Stan na 31.10.1998 r.

Źródło: Kryńska Elżbieta, Polskie specjalne strefy ekonomiczne - zamierzenia i efekty, Europejski Instytut Rozwoju regionalnego i Lokalnego, Warszawa 2000, *Stan na 15.09.1999. Ministerstwo Gospodarki

.

Brak informacji dotyczy także pozycji zysków, głównie wartości wpływów do budżetu państwa podatków od osób fizycznych, składki ZUS i obniżenie wypłacanego zasiłku dla bezrobotnych. W związku z tym istnieje problem z przedstawieniem kompletnego zestawienia zysków i strat. Można jedynie sporządzić zestawienie dla niektórych składników bilansu funkcjonowania strefy.

Tabela 8. Cząstkowe zestawienie zysków i kosztów funkcjonowania SSE EURO-PARK Mielec.

Zyski	Koszty
Nakłady inwestycyjne inwestorów - 957.013,8 tys. zł (stan na 30.06.1999)	Koszty związane z budową i modernizacją infrastruktury - 30.645,9 tys. zł (stan na 31.10.1998), planowane - 43.000 tys. zł
Dochody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości - 13.742,2 tys. zł (stan na 31.10.1998)	Koszty zarządu - 4813,1 tys. zł (stan na 31.10.1998), planowane 3000 tys. zł, koszty promocji - 934,7 tys. zł
	Ulgi w podatku dochodowym od osób prawnych udzielone przedsiębiorcom - 14.200tys. zł (stan na 1997)
	Ulgi w podatkach lokalnych udzielone przedsiębiorcom - 3777,1 tys. zł (stan na 31.10.1998)

Źródło: Ministerstwo Gospodarki, ARP S.A.

Poniższe zestawienie okazuje się być korzystne dla władz miasta. Ze względu na wysokie sumy nakładów inwestycyjnych bilans jest dodatni.

4. Zmiany w regionie będące efektem funkcjonowania SSE

1. Rozbudowa infrastruktury, inwestycje budowlane.

Po czterech latach działalności zarządzającego obszar strefy jest zagospodarowany w 93%.Pozostające około 30 ha do zagospodarowania przez inwestorów w większości jest objęte rokowaniami lub jest w sferze negocjacji

Tabela 9. Zagospodarowanie obszaru strefy w %.

Zagospodarowanie terenu przez:	1995	1996	1997**	1998	1999
-przedsiębiorców posiadających zezwolenie		66*	68	16	18
-przedsiębiorców bez zezwolenia	78	15	12	67	66
-infrastrukturę	8	8	9	9	9
Do zagospodarowania	14	11	11	8	7

*/w tym projekt PZL-Mielec Cargo Sp. z o.o., zezwolenie cofnięte w 1998 r.

**/zmiana granic strefy z obszaru 575 ha do 627 ha

Źródło: Opracowanie ARP S.A., Bilans SSE EURO-PARK Mielec

Największy projekt inwestycyjny w strefie zrealizowano na obszarze ok.30 ha; najmniejszy na ok. 0,7 ha.

W ciągu czterech lat wybudowano w strefie i oddano do użytku dwadzieścia nowych fabryk oraz kilkanaście obiektów wcześniej istniejących, po niezbędnej modernizacji i adaptacji. Łącznie powstało 200.000 m² nowej powierzchni produkcyjnej.

W rozwoju strefy swój znaczący udział ma ARP S.A. Nakłady inwestycyjne poniesione przez zarządzającego na rozwój strefy to ponad 42 mln zł, w tym na rozbudowę i modernizację infrastruktury ok. 23 mln zł. Intensywną działalność ARP S.A. widać było przy inwestycjach związanych z modernizacją i rozbudową infrastruktury. Główne z tych działań to modernizacja i rozbudowa urządzeń związanych z gospodarką wodno-ściekową i ochroną środowiska, wymiana parowych sieci grzewczych na sieci wodne oraz modernizacja i rozbudowa sieci centralnego ogrzewania, rozbudowa sieci elektroenergetycznych umożliwiająca odłączenie nowych przedsiębiorców, budowa dróg i ciągów pieszych zapewniająca dojazd do nowych, nie zagospodarowanych działek, a także modernizacja i remont dróg już istniejących. Główne inwestycje strukturalne zrealizowane w Mielcu przez ARP S.A. to:

• Drogi nowe i modernizowane 10500 m,

• ciągi piesze i rowerowe 4400 m

• parkingi 20200 m²

• kanalizacja sanitarna i burzowa 10000 m

• wodociągi 7050 m

• sieci i stacje elektryczne 2,8 mln zł

• modernizacja i remont infrastruktury

oraz nakłady na ochronę środowiska 2,3 mln zł

1. Aspekt społeczny - ograniczenie bezrobocia.

Tworzenie miejsc pracy było jednym z podstawowych celów powołania SSE w Mielcu. Zakładano, że strefa stworzy 7000 nowych miejsc pracy. Według danych z pierwszego kwartału 2000 roku w firmach działających w oparciu o zezwolenie powstało 4410 nowych miejsc pracy. Warto podkreślić, że firmy te deklarowały, iż na koniec 2000 r. powstanie ok. 3700 nowych miejsc pracy. Natomiast już pod koniec 1999 r. poziom ten został przekroczony.

Tabela 10. Liczba nowych miejsc pracy utworzonych przez przedsiębiorców, którzy działają na terenie strefy w oparciu o zezwolenie.

	1996	1997	1998	1999	I kw. 2000
w danym roku	228	1396	1296	1161	329
Narastająco	228	1624	2920	4081	4410

Źródło: W.Dziemianowicz, J.Hausner, J.Szlachta, Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, Polska Regionów nr 23, Warszawa 2000.

Do największych pracodawców działających w strefie na mocy zezwolenia należą: Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. i Lear Automotive /EEDS/ Poland Sp. z o.o. Firmy te zatrudniają powyżej 1000 osób i stanowią 6% wszystkich firm z zezwoleniami. Pozostałą strukturę zatrudnienia przedstawia wykres 3.

Wykres 3. Liczba pracowników zatrudnianych przez przedsiębiorstwa działające na terenie strefy w latach 1996 - 1999 i I kw. 2000 roku.

Oczywiście te firmy, które posiadają zezwolenie na prowadzenie działalności nie są jedynymi pracodawcami na terenie strefy. W gronie pracodawców znajdują się też firmy nie posiadające zezwolenia jak i firmy kooperujące. Szacuje się, że na koniec 1996 r. na terenie strefy funkcjonowało 30 firm, dających w sumie zatrudnienie 8600 pracownikom. Przy pracach budowlanych w 1997 r. pracowało ponad 1000 osób. Rok później w strefie działało ponad 50 firm (25 na podstawie zezwolenia) zatrudniających 10.000 osób. Dzięki wzrostowi zatrudnienia nastąpił znaczny spadek bezrobocia. Stopa bezrobocia spadła z 19,8% w 1995 r. do 11,6 % w 1998 r. Natomiast przypadku struktury bezrobocia nie nastąpiły żadne znaczne zmiany.

2. Oddziaływanie na popyt i przedsiębiorczość.

Oprócz znacznego wpływu strefy na lokalny rynek pracy spowodowało też istotne ożywienie gospodarcze nie tylko w strefie jak i w mieście. Strefa pobudziła koniunkturę na rynku usług budowlanych, nastąpił wzrost obrotów firm budowlanych i wzrost wielkości sprzedaży materiałów, związane było to z budową wielu nowych obiektów przemysłowych. Powstał Zakład Usług Geodezyjno - Kartograficznych, który notuje stały wzrost zleceń dla projektantów, architektów i firm budowlanych. W sposób widoczny zwiększyło się zapotrzebowanie na różnego rodzaju usługi np.:

-transportowe,

-łączności,

-kurierskie,

-ochrony - likwidacja straży przemysłowej w 1997 r. na terenie strefy spowodowała wzrost popytu na usługi agencji, które obecnie zatrudniają 300 osób,

-szkoleniowe - zapotrzebowanie na kadry wyspecjalizowanych przedsiębiorców było powodem powstania Wyższej Szkoły Gospodarki i Zarządzania oraz Centrum Kształcenia Praktycznego.

-informatyczne - nastąpił pięciokrotny przyrost liczby oferentów na rynku sprzętu komputerowego, oprogramowania, sprzętu komputerowego, oprogramowania, sprzętu kserograficznego, faksów, central telefonicznych, kas fiskalnych.

-bankowe i pocztowe - liczba banków wzrosła do 10, i powstały 4 nowe firmy kurierskie,

-catering - efektem działania strefy jest także modernizacja hotelu „Jubilat” który obecnie odpowiada trzygwiazdkowym standardom. Z raportów ARP S.A. wynika, że 70% odwiedzających stanowią klienci ze strefy. Na bazę noclegową składa się również 5 innych hoteli przekształconych z hoteli robotniczych. W mieście działa ponadto około 50 lokali gastronomicznych, w tym 16 restauracji.

Wart podkreślenia jest fakt, że w Mielcu wzrosła liczba podmiotów gospodarczych z 3292 zarejestrowanych w 1994 r. do 3776 w 1998 r.

3. Niuanse związane z działalnością strefy, stosunek mieszkańców.

Idea powołania Specjalnej Strefy Ekonomicznej wydawała się Mielczanom na początku lat 90 wybawieniem z problemów podupadającego przedsiębiorstwa, który masowo produkował bezrobotnych i powodował stagnację w regionie. Mieszkańcy podchodzili do tego tematu bardzo entuzjastycznie oczekując szybkich zmian i efektów funkcjonowania strefy. Najprawdopodobniej wygórowane oczekiwania co do szybkości zmian i efektywności strefy stały się powodem zmiany podejścia do strefy. Od kilku miesięcy wokół SSE EURO-PARK Mielec koncentrują się coraz liczniejsze obawy i niepokoje. Pod adresem inwestorów ze Specjalnej Strefy Ekonomicznej pada wiele zarzutów. Wiele osób podejrzewa firmy ze strefy o zatruwanie Mielca i niszczenie lasów. Zdaniem wielu drogi, na które idą pieniądze z budżetu miasta i powiatu niszczone są głównie przez użytkowników ze strefy. Słychać narzekania na niskie zarobki, jakie oferują pracownikom niektóre firmy, mówi się że strefa produkuje „białych Murzynów”. Określenie to jest mocne, ale trzeba powiedzieć, że w niektórych przypadkach takie podejrzenie mogło się zrodzić. Wysuwa się podejrzenie, że strefa wpłynęła na to, iż władze spokojnie patrzą na upadek WSK, i ma stanowić alibi do zniszczenia zakładu.

Wydaje się, że problem rodzi się z różnicy oczekiwań. Inne oczekiwania mają mieszkańcy, inne inwestorzy. Rzecz więc w tym aby stworzyć klimat do inwestowania. Tworzenie klimatu ten nie leży tylko w gestii prezydenta miasta, dyrektora ARP S.A. Mariusza Błędowskiego, ale klimat ten musi być tworzony przez wszystkie instytucje i urzędy, prasę i media. W ten sposób zmieni się mentalność i co za tym idzie niekorzystne nastawienie mieszkańców. Lekarstwem na to jest informacja. Trzeba ludzi informować o tym co dzieje się na strefie i jakie są dalsze zamierzenia. Umożliwić im dialog z zarządzającymi w strefie. Firmy mogą współuczestniczyć w życiu miast dofinansowując domy opieki społecznej, żłobki, przedszkola. Zapewne uzyskaliby przychylność Mielczan sponsorując w dziedzinę, która była od dawna hołubiona - sport.

5. Promocja regionu w kraju i na świecie.

Wraz z rozpoczęciem działań w specjalnej strefie ekonomicznej ruszyła także kampania promocyjna zarówno w kraju i za granicą. W samym 2000 roku zrealizowano wiele działań promocyjnych.

• W lutym odbyła się w Nantes konferencja na temat możliwości inwestycyjnych w Polsce. Zaprezentowano tam strefę na konferencji zorganizowanej dla biznesu francuskiego przez Izbę Przemysłowo-Handlową w Paryżu. Rozmowy zaowocowały wizytą przedstawicieli firmy w Mielcu.

• EUROPARTENARIAT w Dortmundzie, Niemcy, w dniach 30-31 marca 2000r. przeprowadzono łącznie 25 spotkań z firmami reprezentującymi następujące branże: motoryzacyjna, przemysł metalowy, budowlany, przetwórstwa tworzyw sztucznych.

• Prezentacja strefy na seminarium zorganizowanym przez bank IKB Deutsche Industrie Bank w Düsseldorfie, z udziałem PAIZ w kwietniu. W seminarium wzięło udział 50 przedstawicieli firm niemieckich, głównie klientów banku IKB, reprezentujących różne branże przemysłu i organizacje zrzeszające producentów.

• Forum kooperacji Polska- Ukraina zorganizowane w Baranowie Sandomierskim, w tym samym miesiącu, przez ARP S.A. Specjalne Strefy Ekonomicznej WISŁOSAN -Tarnobrzeg i EURO-PARK Mielec, zarządzane ARP S.A. Firmy zlokalizowane w tych strefach i w ich otoczeniu reprezentowały możliwości inwestycji i współpracy ze strony polskiej firmom ukraińskim, które przybyły na Forum. Program obejmował wystąpienia ze strony polskiej i ukraińskiej oraz rozmowy indywidualne przedsiębiorców. Forum stanowiło pierwszy etap planowanej długofalowej współpracy z biznesem z przygranicznej Ukrainy.

• Udział w polsko - niemieckim Forum Gospodarczym w Krakowie.

• Dni Kultury Niemieckiej w Mielcu. Prezentacja strefy dla konsula Niemiec w Krakowie i delegacji niemieckich wizytujących Mielec i strefę w kwietniu.

• Prezentacja strefy w Mielcu w dniu 26 maja 2000r. dla delegacji niemieckiej, przedstawicieli partnerskiego miasta Douchon.

• Spotkanie i prezentacja strefy dla przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Kanady w czerwcu w Mielcu.

• Udział w prezentacji strefy i spotkaniach indywidualnych w dniach 15-16 czerwca 2000r. z przedstawicielami biznesu hiszpańskiego w ramach Misji Gospodarczej w Polsce.

• Współorganizacja i udział w seminarium PKP w czerwcu. Transport kolejowy odgrywa bardzo ważną rolę w strefie, z uwagi na bocznicę kolejową biegnącą przez strefę połączoną z krajową siecią kolejową oraz odległą o 25km od Mielca stacją przeładunkową kolejki szerokotorowej. W strefie działa spółka Eurokol, obsługująca transport kolejowy, z którego korzysta wielu inwestorów strefowych.. Na seminarium zaprezentowano uczestnikom nowe rozwiązania techniczne w zakresie konstrukcji wagonów i ich parametry eksploatacyjne.

• Udział w Dniach Francuskich w Niepołomicach - czerwiec 2000r.

• Prezentacja strefy na EXPO 2000 w Hanowerze, w ramach Dni Podkarpacia, na początku września.

• Udział i prezentacja EURO-PARK Mielec w Irlandii w Dublinie , w dniu 19.09.2000r. na seminarium „Unleashing the Celtic Tiger in Poland”, poświęconemu możliwościom i obszarom inwestycyjnym oferowanym przez Polskę przedsiębiorcom irlandzkim.

Zakończenie

W trakcie blisko 5 lat funkcjonowania strefy jej teren zmienił radykalnie swoje oblicze. W przeszłości, kiedy funkcjonowało jedno duże przedsiębiorstwo państwowe teren, objęty później granicami strefy , miał charakter zamkniętego, samowystarczalnego organizmu. Obecnie funkcjonuje na tym terenie ponad 60 firm produkcyjnych i usługowych, w tym oddziały i filie kilku banków, agencje celne. Ponieważ przedsiębiorcy potrzebują różnorakich usług to w stosunkowo krótkim czasie teren strefy stał się dużym rynkiem na ich świadczenie dla wielu firm zewnętrznych. Z kolei występująca konkurencja wymusza wysoką jakość zlecanych usług. Wywołane obecnością i prowadzoną działalnością potrzeby ze strony przedsiębiorców spowodowały widoczne ożywienie gospodarcze na lokalnym rynku. Szacuje się, że na potrzeby przedsiębiorców ze strefy. Szacuje się, że potrzeby przedsiębiorców ze strefy pracuje co najmniej kilkaset osób np. w transporcie osobowym, towarowym, ochronie, w sklepach itd. SSE EURO-PARK Mielec w porównaniu do innych, zajmuje zarówno pod względem wielkości inwestycji jak i nowych miejsc pracy czołową lokatę.

Strefa ma oczywiście swoje ułomności, które niejednokrotnie są wynikiem sytuacji w jakiej znajduje się Mielec, ale bezapelacyjnie jej działalność jest dla regionu niezbędna. Ograniczenie bezrobocia, dywersyfikacja produkcji i przezwyciężenie stagnacji w regionie, to jak wynika z mojej pracy, nieliczne z wielu jej zasług. Dobra strategia przyjęta przez twórców strefy pozwoliła na bardzo sprawne podjęcie prac programowych i stworzyła korzystne ramy dla działań podejmowanych w regionie mieleckim. Charakterystyczna jest zmiana percepcji sytuacji Mielca jaka nastąpiła w latach 1996 -2000. W wojewódzkich dokumentach programowych Mielec widziany jest jako mocna strona regionu, a nie jego obciążenie. Miasto kojarzone jest przede wszystkim z pierwszą w Polsce Specjalną Strefą Ekonomiczną EURO-PARK MIELEC.

Spis literatury

1. Aleksander, Ulgi inwestycyjne i Specjalne strefy ekonomiczne, Warszawa 1998.

2. Budzowski K., Ekonomika handlu zagranicznego, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie, Kraków 1999.

3. Budzowski K., Światowiec J., Koncepcja Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Mielcu [w:] Polska w gospodarce światowej - Instytut Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 27-28 April 1995.

4. Durski A., Strefy Uprzywilejowane w gospodarce światowej, Sprawy międzynarodowe, 1988.

5. Dziemianowicz W., Atrakcyjność inwestycyjna miast 1998-1999, Seria: Polska Regionów, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, , Warszawa 1999.

6. Dziemianowicz W., Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, Seria: Polska Regionów nr 23, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, Warszawa 2000.

7. Folder Agencji Rozwoju Przemysłu S.A., EURO-PARK MIELEC Polska.

8. Kellegher T., Zarys analizy porównawczej wolnej strefy ekonomicznej EURO-PARK Mielec, Raport 1, Mielec 15.03.1993

9. Kryńska E., Polskie specjalne strefy ekonomiczne - zamierzenia i efekty, Europejski Instytut Rozwoju regionalnego i Lokalnego, Warszawa 2000.

10. Kujda M., Rynek pracy w warunkach istnienia monopsonu, na przykładzie rejonu mieleckiego, Rzeszów 1994.

11. Leśniak-Moczuk K., Społeczne skutki bezrobocia w rejonie Mielca w latach 1990 -1994 , Politechnika Rzeszowska, Rzeszów 1997.

12. Mielec SSE, Analiza techniczno ekonomiczna celowości, Sprawozdanie prześciowe przygotowane przez firmę Shannon Development, Numer 11, Maj 1993.

13. Andrzejewska O., Strefy niezgody, strefy kompromisu, Boss Gospodarka Export-Import nr 7 (318) - 19.02.2000r.

14. Bręczewska M., Specjalne Strefy Ekonomiczne, Nowe Życie Gospodarcze nr 28.

15. Doliniak K., Geografia przywilejów - Specjalne Strefy Ekonomiczne, Gazeta Bankowa nr 41, 12.10.1997.

16. Krajewski J., Specjalne Strefy Ekonomiczne - Siedemnaście mrugnięć fiskusa, Businessman Magazine nr 11(80) z 1997.

17. Rojkowicz M., Strefa bez tajemnic, Mielczanin nr 5, 29.10.1999r.

18. Rzeczpospolita, nr 128 (4988) z 02.06.1998, Raport o Specjalnych Strefach Ekonomicznych.

19. Wydzielone strefy ekonomiczne, Fiskus nr 12, 25.06.1995r.

20. Zieleniewski P., Mielec - Specjalna Strefa Ekonomiczna, Życie Gospodarcze nr 44, 29.10.1995.

21. Ustawa z dnia 20.10.1994 (nr 123) o Specjalnych Strefach Ekonomicznych, Dz.U. RP z 23.10.1994 nr 123.

22. Rozporządzenie Rady Ministrów z 05.10.1995, w sprawie ustalenia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu, Dz.U. nr 107 z 22 września 1995, poz. 526.

Spis tabel

Tabela 1. Deklaracje i przewidywania działalności przedsiębiorców w specjalnych strefach ekonomicznych w Polsce, lata (1996-1999).

Spis wykresów

Wykres 1. Udzielone zezwolenia na prowadzenie działalności w SSE EURO-PARK MIELEC i firmy faktycznie prowadzące działalność. Stan na I kw. 2000 r.

Określenie użyte w artykule: Wydzielone strefy ekonomiczne, Fiskus nr 12, 25.06.1995r., str. 15.

Kryńska E., Polskie specjalne strefy ekonomiczne - zamierzenia i efekty, Warszawa 2000. str. 35

Folder Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. EURO-PARK MIELEC Polska.

Andrzejewska O., Strefy niezgody, strefy kompromisu, BossGospodarka Export - Import., nr 7(318)

Kryńska E., ...j.w., str.44--45

Kryńska E.,...j.w., str. 42

Folder ARP S.A. EURO-PARK MIELEC Polska

Regulamin działania zarządzającego strefą - ARP S.A.

Kujda M. Rynek pracy w warunkach istnienia monopsonu na przykładzie regionu mieleckiego, Rzeszów 1994.

Wykorzystane zostały informacje ze strony internetowej SSE (http://www.mielec.pl/infrtc6.html)

Dziemianowicz W., Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, Seria: Polska Regionów nr 23, Instytut Badań nad gospodarką rynkową, Warszawa 2000.

Dane Urzędu Miejskiego w Mielcu.

Dziemianowicz W., ...j.w.

Wykorzystane zostały informacje ze strony internetowej SSE (http://www.mielec.pl/infrtc6.html)

9

---