1.Charakterystyka pedagogiki R. Steinera.
- pedagogika ukierunkowana na społeczeństwa przyszłości
-stworzenie jednostce takiej szansy by rozwinęła swoje zdolności , swoją indywidualność i zainteresowania, dzięki temu łączy się czynnie jako współobywatel w kształtowaniu społeczeństwa i państwa.
-szkoły powinny być niezależne i samodzielne pozbawione hierarchicznej struktury, wolne stowarzyszenia nauczycieli, uczniów
-partnerskie zasady współżycia, prawa takie same dla wszystkich ludzi
-wychowanie pojmowane jako sztuka, nauczyciel powinien być osobowością artystyczną
-nauczyciel powinien poprzez gawędę opowiadania, opis rozbudzać zainteresowania ucznia
- sercem szkoły jest uroczystość, festyny, święta, przedstawienia organizowane przez uczniów, rodziców i nauczycieli.
-zmienia instrumentalne i selektywne ocenianie i klasyfikowanie na rzecz oceny opisowej
-proces kształcenia jest podporządkowany jest naturalnemu rytmowi snu, czuwania, zapamiętywania, zapominania
-dzięki nauce o reinkarnacji możliwe jest zasadnicze zrozumienie człowieka i jego uniwersum
2.Charakterystyka antropozoficznych podstaw szkoły waldorfskiej.
Antropozofia to wiedza ogólna o człowieku, o rozwoju duchowym, o pewnych etapach rozwoju ciała i ducha. Steiner stworzył koncepcję szkoły, która miała przysłużyć się odnowie duchowej społeczeństwa.
Wyróżnił 4 okresy następujących po sobie narodzin człowieka, wraz z pojawiającymi się ciałami (powłokami):
Ciało fizyczne, ziemskie, reinkarnujące się, rozpada się po śmierci, do 7 roku życia jest
najniższym elementem ludzkiego bytu. Dziecko wzrasta fizycznie, poznaje świat zmysłami, nabywa stosunek do świata przez naśladownictwo wzorów materialnych i osobowych, dlatego wychowawca powinien troszczyć się o odpowiednie otoczenie dziecka;
może być badane empirycznie, w tej fazie dziecko jest nieświadome, przyjmuje, że świat jest dobry, do pełni życia potrzebuje zdrowego pożywienia, właściwego ubioru, piosenek, tańca.
(flegmatyk)
Ciało eteryczne powstaje z chwilą wypadnięcia mlecznych zębów ,to wewnętrzna osłona ciała fizycznego; jest nosicielem czynności duchowych jak: przyzwyczajenia, pamięć, temperament, podstawowe strefy myślenia; następuje metamorfoza uczenia się dziecka - dziecko chce wzorować się na nauczycielu, obdarzyć go zaufaniem, potrzebuje autorytetu, dlatego w szkole Steinera jeden nauczyciel od 1 do 8 klasy, ( który powinien szanować indywidualność dziecka, rozbudzać siły tkwiące w dziecku, wrażliwość na piękno)
(sangwinik)
Ciało astralne rodzi się w 3 siedmioleciu życia dziecka wraz z dojrzewaniem seksualnym; swoim promieniowaniem wytwarza aurę która obejmuje ciało fizyczne i eteryczne; jest nośnikiem labilnych uczuć, doznań ( rozkoszy, bólu, cierpienia, pożądania); jest to faza głębokiego zainteresowania światem i relacjami interpersonalnymi; odejście od autorytetu na rzecz kontaktów przedmiotowych i obiektywnych
(astralne)
Ciało Ja powstaje w 4 siedmioleciu, wiąże się z dojrzewaniem i wejściem w dorosłość, jest nośnikiem samoświadomości, indywidualności, moralności, człowiek decyduje o swoim życiu, panuje nad swoim otoczeniem, może założyć rodzinę i wybrać zawód; jest to faza samowychowania; Człowiek stały w podejmowaniu decyzji, wdzięczny za wszystko co otrzymuje od życia;
(melancholik)
3.Proszę uzasadnić dlaczego pedagogika steinerowska ukierunkowana była na formowanie charakterów.
Ponieważ uczniami tej szkoły były trudne dzieci, tzw. Dzieci ulicy, specjalnej troski i uważano, że tymi dziećmi trzeba się zająć. Pedagog jest reprezentantem porządku świata, wychowanek może poznawać ten świat przez niego. Każde wychowanie jest ???wpływaniem???, bo uczniowie przejmują w mniejszym lub większym stopniu myśli innych osób, dlatego nauczyciel powinien posiadać wiedzę tajemną na temat typów temperamentów
4.W czym przejawiała się wspólnotowość nauczycieli, uczniów i rodziców w szkole waldorfskej?
Zarządzane wspólnie przez nauczycieli i rodziców. Ścisła współpraca z rodzicami, możliwość korzystania z cotygodniowych, kilkugodzinnych konsultacji z nauczycielem, wizyty nauczycieli w domach uczniów. Organizowanie przez uczniów, nauczycieli, rodziców licznych uroczystości z okazji świąt, festynów, przedstawień, występów ( piosenki, wierszyki itp.)
5.W jakich obszarach założenia pedagogiki steinerowskiej korespondują z ideami Nowego Wychowania?
6. Proszę omówić pragmatyzm J. Dewey.
Jego pragmatyzm głosił, że prawdziwe jest tylko to, co jest użyteczne i skuteczne w działaniu. Rozwiązanie każdego problemu to nie tylko proces myślowy, ale przede wszystkim konkretne działanie. Instrumentalizm głosi więc, że nie żyjemy po to, aby myśleć - lecz myślimy po to, aby lepiej żyć. Człowiek to głównie istota działająca, dlatego też szkoła ma być miejscem nabywania doświadczeń z własnego zainteresowania dziecka przez działanie, objaśniane na drodze samodzielnego poszukiwania wiadomości pod kierunkiem nauczyciela. Zmianę tę nazwał Dewey „kopernikańską rewolucją” - dziecko jako centrum zainteresowań i działań. Zamiast szkoły biernej i pamięciowej herbartyzmu powstała nowa szkoła oparta na aktywności i samodzielności dziecka.
7.Proszę wymienić i krótko scharakteryzować komponenty alternatywnego projektu edukacyjnego J. Dewey.
Dewey. (nie jestem pewna czy o to chodzi…) Nowa szkoła: 1) Uspołecznienie wychowania 2) Praktyka 3) Powiązanie nauczania z wymaganiami przemysłu
8.Proszę omówić na czym polegało „uczenie się przez działanie” według projektu J. Dewey.
- główna wartość edukacji tkwi w jego bezpośrednim związku z życiem „całe życie jest
edukacyjne” liczy się w każdym momencie,
- szkoły są miejscem, gdzie uczniowie powinni się uczyć poprzez życie, a nauka szkolna
powinna zapewniać ciągłość, różnorodność z tym co uczeń przyswaja sobie przez szkołę,
powinny dotyczyć pytań, które dziecko stawia sobie odnośnie swojego własnego życia;
- człowiek stale się rozwija poprzez własne doświadczenie.
Ukształtowały się kierunki „wychowania przez pracę”, „wychowania przez sztukę”, bowiem w trakcie pracy ręcznej uczeń równocześnie rozwijał swój charakter moralny przez wyrobienie w sobie szacunku dla pracy, cech sumienności, dokładności i wytrwałości
9. Proszę omówić na czym polegał „indywidualizm pedagogiczny” według projektu J. Dewey.
- reakcje dzieci są odmienne w zależności od jego indywidualnego charakteru,
- warunki w których żyje dziecko, każde dziecko, są także odmienne,
- nie jest zatem możliwe sporządzenie takiego zestawu typów psychiki jednostki, który
wyczerpałby istniejącą mnogość i różnorodność form i odcieni,
- szacunek dla indywidualnych różnic jest punktem wyjścia procesu uczenia się i koncentracja
na tym, co w jednostce niepowtarzalne,
- przez edukację można podtrzymać zmienność ludzką gdyż ta jest związana z wysokim,
wartościowaniem godności ludzi i zapewnieniem przetrwania gatunku,
- indywidualizm czyni człowieka współtwórcą przemian w świecie ludzkim swobodnym i
odpowiedzialnym oraz zdolnym do inicjatywy i samodzielnego rozwijania zagadnień
wyłaniających się z życia.
10.Proszę omówić na czym polegała „edukacja dla demokracji” według projektu J. Dewey.
- nacisk na współdziałanie jako podstawy każdej, również edukacyjnej aktywności człowieka,
- wspólnota podejmowania środków i celów, działanie stanowi „jądro społecznego kierowania
młodymi”,
- naturalny fakt współdziałania współistniejący z orientacją na rozwój jednostki, stanowi
podstawę syntezy wychowania indywidualnego i społecznego,
- demokratyczna edukacja i życie jest uczeniem się, edukacja- jak demokracja jest żywa, jest
sposobem życia,
- demokracja to osiąganie równości społecznej, dlatego edukacja ma zmierzać ku demokracji.
11.Jakie było pedagogiczne „credo” J. Dewey?
Myślenie jest instrumentem skutecznego działania. Pragmatyzm, prakseologia i utylitaryzm. O co chodziło w nowym wychowaniu Dewey'a. Danie człowiekowi możliwości, by poprzez naturalną skłonność zdobywał metodyczną i emocjonalną siłę rozwiązywania problemów życiowych.
Gosi idee pajdocentryzmu - pedagogiki wychodzącej od dziecka, a więc uwzględnienia w wychowaniu potrzeb rozwojowych dziecka -m jego aktywności, spontaniczności isamodzielności. Głównym założeniem pedagogiki Dewey'a jest rozróżnienie w procesie wychowawczym dwóch stron, a mianowicie psychologicznej i socjologicznej. Według Johna Dewey'a nonsensem jest przypuszczać, że dziecko osiągnie wyższy stopień wyrobienia umysłowego i moralnego, pracując niechętnie, niż oddając się czynności, która je interesuje i w którą wkłada całą swoją duszę. Psychologicznie jest niemożliwością sprawić, aby ktoś coś robił, wcale nie będąc tym zainteresowany. Teoria wysiłku podstawia więc tylko na miejsce jednego zainteresowania drugie. Zastępuje normalne zainteresowanie się przedmiotem nauki przez spaczone: strach przed nauczycielem albo nadzieją nagrody. Punktem wyjściowym wszelkiego wychowania musi być strona psychologiczna czyli instynkty i siły wrodzone dziecka.Według Dewey'awychowanie nie jest przygotowaniem do przyszłego życia lecz pewnym procesem życiowym.Jednakże obowiązki, które nakładane są na społeczeństwo należą zarazem do naczelnych obowiązków moralnych Przez prawa i kary, przez urabianie opinii społecznej i dyskusje społeczeństwo może kierować się i kształtować. Natomiast przy pomocy i dzięki wychowaniu społeczeństwo jest w stanie zorganizować swoje środki i zasoby, zaś dzięki temu w sposób ekonomiczny i pewny wpływać na swoje życie, ukształtowanie, czyli podsumowując myśl Dewey'a społeczeństwo dąży ku postawionym celom, których osiągnięcie jest ich życzeniem. Tak więc Dewey wychodził z założenie, że wychowanie powinno być procesem dynamicznym i funkcjonalnym, dostosowującym się z jednej strony do natury i właściwości dziecka, a z drugiej natomiast strony pragnie, aby podstawa materiału nauczania wprowadzała dzieci w doświadczenie społeczeństwa, tradycje i formy życia. Z filozoficznego punktu widzenia Dewey opiera się na filozofii pragmatyzmu, z socjologicznego punktu widzenia natomiast u Dewey'a ma przemawiać głównie to, iż w dzisiejszych czasach dom rodzicielski przestaje być warsztatem wychowawczym i wskutek tego traci wpływ wychowawczy, w związku z czym tą rolę przejmuje szkoła.
12.Co było osią pedagogiki P. Petersena? było pojęcie wspólnoty : nauczycieli oraz uczniów, choć nauczyciel pozostawał niekwestionowanie nauczycielem. Ważne było uznanie dziecka.
13.Proszę scharakteryzować „plan jenajski” P. Petersena.
Plan jenajski (P. Petersen). Wg założeń tego planu szkoła ma tworzyć wspólnotę życia i pracy wzorowaną na rodzinie. Nie ma tu podziału na klasy i przedmioty nauczania. Uczniowie tworzą wspólnoty, z których pierwsza i druga obejmowała po trzy roczniki (klasy 1-3 i 4-6), a wyższe po dwa roczniki, przy czym corocznie najstarszy rocznik wchodził do grupy wyższej stając się tam rocznikiem najmłodszym. Oprócz dzieci do wspólnoty wchodzili także rodzice i nauczyciele.
W szkole Jenajskiej nie wydaje się świadectw ani cenzur. Dziecko otrzymuje sprawozdanie, w którym zawarte jest to tylko, co jest najlepsze dla tego dziecka, co może wywrzeć najczystszy wpływ wychowawczy.
- szkoła eksperymentalna Petersena
-marginalizacja założeń teoretycznych, na pierwszy plan wysuwa zagadnienia praktyczne
W planie jenajskim obowiązywała , w miejsce dziennego planu lekcji koncepcja tygodniowego planu pracy
- brak było sztywnego programu nauczania, przedmiotem pracy szkolnej były tematy aktualnie wysuwane przez grupę, choć dyskretnie sugerowane przez nauczyciela
- wraz z rezygnacją systemu klosowolekcyjnego , nowym podziałem czasu pracy w szkole, realizowana była zasada indywidualizacja tempa pracy
-Wychowanie nie wychodzi od nauczyciela, lecz od wspólnoty życia. Jeżeli nawet nauczyciel działa, to zawsze przez wspólnotę. Ona to uchwala prawa, ona również przestrzega wykonywania tych praw.
-Zalety:
• Rozwijanie osobowości ucznia
• Zajęcia w plenerze
• Rozwijanie form twórczości uczniów
• Nauczanie współdziałania uczniów
• Nauczenie uwzględnia aspekty społeczne
14.Jak P. Petersen pojmował wychowanie?
- Wychowanie miało wychodzić od wspólnoty wychowawczej, od organizacji pracy, od
sytuacji wychowawczej - choć nauczyciel pozostawał niekwestionowanym liderem,
- Uczniowie sami ustalali sobie prawa, które konsekwentnie przestrzegali
- Petersen twierdził, że prawdziwe wychowanie dokonujące się w relacji człowiek-człowiek i człowiek-przyroda jest niezamierzonym oddziaływaniem duchowym. W konsekwencji tego założenia mamo prawo twierdzić , że wychowanie dokonując się gdzieś pod progiem świadomości, musiało mieć nieokreślony, spontaniczny i irracjonalny charakter
- tezie tej można przeciwstawiać….., że okres wspólnota wychowawcza oparta jest na osobowości wychowawcy to w istocie kierunek wychowania zależy od jej jakości
- wychowawcę powinna cechować harmonia zewnętrzna , otwarcie na cele wspólnoty duchowej, wiara w idee braterstwa
-Jego działanie nie opierało się na słowie lecz na działaniach pozawerbalnych
- Z pojęciem wspólnoty i wychowania w pedagogice Petersena powiązana była dziedzina kształcenia
-Zadaniem nauczyciela było tworzenie zdrowej atmosfery pracy, pobudzenie wychowanków do swobodnych wypowiedzi oraz wyjaśnienie technicznych trudności związanych z podjętą przez dzieci pracą
W zakresie nauczania wyrzeka się p. J. przymusowego równomiernego postępu uczniów w przedmiotach. Nauczanie odbywa się w grupach małych lub indywidualnie; na kursach dla nauczania ściśle przedmiotowego, lub „kursach do wyboru“. Naczelna zasada metodyczna p. J. orzeka, że należy zapewnić dzieciom pośrednictwo w zdobywaniu „ g r a m a t y k i e l e m e n t a r n e j “ w zakresie każdego przedmiotu i każdej techniki. Po opanowaniu „gramatyki elementarnej“ może dziecko pracować swobodnie. Jako cztery główne elementarne nauki, stosuje się w p. J. r o z m o w ę , z a b a w ę , p r a c ę i u r o c z y s t o ś c i .
15.Na czym polegała metoda pracy zwana „kołem” w pedagogice P. Petersena?
- brak było sztywnego programu nauczania, przedmiotem pracy szkolnej były tematy aktualnie wysuwane przez grupę, choć dyskretnie sugerowane przez nauczyciela
- Obok swobodnej pracy grupowej , pojawiały się zajęcia przedmiotowe oraz (b. charakterystyczna dla koncepcji Petersena) forma pracy jaką było tzw. koło. Główną formą kształcenia była swobodna rozmowa a obok niej także praca, zabawa i uroczystości tzw. formy aktywności zewnętrznej
- Te 4 formy aktywności zewnętrznej dopełniały również 4 formy aktywności wewnętrznej tj. myślenia, oglądania, rozważania i odczuwania
16.Proszę scharakteryzować „plan daltoński” H. Parkhurst.
-Plan daltoński polega na metodzie indywidualnej pracy uczniów a więc zrywa z tradycyjnym sztywnym klasowo lekcyjnym systemem nauczania.
-wolność i odpowiedzialność.
-system organizacji pracy szkolnej
- polegający na pozostawieniu uczniom pełnej swobody w wyborze zajęć szkolnych i czasu pracy, byleby tylko wykonali w określonym terminie zlecone im zadania. Nauczyciel pełni funkcję konsultanta: udziela w pracowni swego przedmiotu indywidualnych porad; zajęć zbiorowych z całą klasą prowadzi niewiele, sprawdza natomiast wykonanie przydzielonych uczniom zadań.
Plan daltoński polega na metodzie indywidualnej pracyuczniów a więc zrywa z tradycyjnym sztywnym klasowo lekcyjnym systemem nauczania. Poddając krytyce te właśnie aspekty tradycyjnego systemu nauczania Parkhurst zaczynając budowę swojego systemu uważała, że niezbędna jest na drodze edukacji harmonia między nauczycielem a uczniem. Przy realizacji planu daltońskiego na plan pierwszy wysunęły się dwie zasady: wolność i odpowiedzialność. Reformę zaczęła od podstaw czyli od lekcji i pracy domowej. Praca samodzielna dotąd wykonywana w domu odbywa się w szkole pod okiem nauczyciela. Zajęcia domowe podejmują poszczególni uczniowie zgodnie ze swymi chęciami i odczuwaniem konieczności uzupełnienia pracy szkolnej, zaznaczyć należy, że nie podlegają one kontroli nauczyciela. W związku z usunięciem pracy domowej czas lekcji wydłużył się nieco gdyż nie zadawano i w czasie lekcji zostało tylko nauczanie Parkhurst wprowadziła także konferencje lekcyjne. Są to spotkania ucznia bądź grupki uczniów z nauczycielem Plan daltoński zyskał popularność dlatego, że umożliwiał dostosowanie tempa nauki do rzeczywistych możliwości ucznia, wdrażał dziecko do polegania na sobie, budził inicjatywę i samodzielność młodzieży zarówno w działaniu jak i myśleniu, wyrabiał poczucie odpowiedzialności za wykonanie podjętego zadania, zmuszał do poszukiwania najlepszych i najprostszych metod pracy.
17.Co stanowiło oś pedagogiki C. Freineta?
(-francuski pedagog, )
- można przyjąć, że osią pedagogiki C. Freineta jest swobodna ekspresja
- wokół niej zbudował techniki pozwalające na aktywizację całej osobowości wychowanka
-opracował własna metodę nauczania, eliminującą podręczniki szkolne i tradycyjne sposoby nauczania zajęć lekcyjnych.
- uwzględnił indywidualny rozwój dziecka, jego potrzeby i naturalny sposób bycia.
- Obserwacja i poznanie dziecka na tle jego warunków środowiskowych, stanowi niezbędne przesłanki do określania potrzeb dziecka.
- wprowadził szereg nowych i oryginalnych metod, form i technik pracy szkolnej.
Do podstawowych technik C. Freineta należą:
- swobodny tekst
- gazetka szkolna
- korespondencja międzyszkolna
- kartoteki ćwiczeń samokontrolnych (fiszek autokorektywnych)
- doświadczenia poszukujące
- swobodna ekspresja plastyczna
- gazetka wychowawcza
- Głównym założeniem Freineta było to, by przystosować szkołę do dziecka, nie na odwrót.
Osią jest swobodna ekspresja, zaś celem wychowania maksymalny rozwój osobowości dziecka w obrębie kolektywu, któremu dziecko służy i z którego usług korzysta.
18.Na czym polegało „doświadczenie poszukujące” praktykowane przez C. Freineta?
- wychowanie przez samodzielną pracę
- była to jedna z technik Celestyna Freineta
- gromadzenie informacji potrzebnych do rozwiązania konkretnego problemu wynikającego z aktualnych zainteresowań i doświadczeń dziecka (wyróż.wywiady terenowe, wycieczki, krótkie referaty)
- samokontrola uwalnia ucznia od lęku przed nietrafnością czy niesprawiedliwą oceną
- zakłada indywidualne tempo pracy ucznia
(-Problem wybierało same dziecko, samo zbierało materiały by móc ten problem rozwiązać,
poprzez fiszki, wycinki, plan działania, uczeń miał się sam kontrolować
-jako podstawę do możliwie najbardziej samodzielnej pracy uczniów w zakresie matematyki, przyrody, geografii i historii)
19. Proszę omówić metodę C. Freineta - „swobodny tekst”.
- inspiracja tematu były bezpośrednie przeżycia dziecka
- indywidualne teksty czytane na forum klasy, publicznie prezentowane, omawiane
-prace te były wymieniane między szkołami
- wspólnie podejmowano decyzję jaki tekst będzie tematem zajęć językowo-artystyczno-
światopoglądowych
- była to jedna z technik Celestyna Freineta
(- Wydawana gazetka umożliwiała wyrażanie swoich opiń np. na temat pedagoga
Pisanie swobodnego tekstu na wybrany temat w dowolnej formie literackiej (wiersz, fraszka, opowiadanie, itp.):
- wspólny wybór tematu, indywidualna forma i treść
2. Czytanie tekstów, wybór najciekawszych prac najczęściej poprzez głosowanie.
3. Wspólne opracowywanie i redagowanie wybranego tekstu.
4. Pedagogiczne wykorzystanie swobodnego tekstu - zajęcia łączące w sobie edukację językową, artystyczną, światopoglądową.
Ma na celu kształcenie umiejętność poprawnego wypowiadania swoich myśli, wrażeń i przeżyć.)
20.Proszę omówić metodę C. Freineta -„gazetka i drukarnia”.
- była to jedna z technik Celestyna Freineta
- Zawierała trzy elementy: krytykujemy, winszujemy, życzymy sobie.
- Dziecko publicznie wyrażało swoje krytyczne opinie o innych i o samym sobie.
- drukarnia: koncepcja klasy jako zbiorowości ulegała przeobrażeniu , w zależności od czynności np.była drukarnią (innym razem pracownią plastyczną czy salą taneczną)
- Podstawą gazetki szkolnej są swobodne teksty dzieci. Uczniowie w klasach freinetowskich opowiadają, a później opisują swobodnie to, co pragną wyrazić słowami, co pragną przekazać otoczeniu lub korespondentom. Dzieci piszą to, co jest interesujące dla nich samych, ale przede wszystkim to, co ich zdaniem mogłoby w myślach, uczuciach i czynnościach zainteresować kolegów, rodziców
- Freinet często w swych pracach wypowiadał się za koniecznością oparcia wychowania i nauczania na swobodnej twórczości dziecka. Podstawowym, bowiem zadaniem nowoczesnej szkoły jest stworzenie dziecku dogodnych warunków do swobodnej ekspresji.
21.Proszę omówić metodę C. Freineta -„fiszki samokontrolne”.
- była to jedna z technik Celestyna Freineta
- uczeń miał się sam kontrolować
- Gwarantują pełne opanowanie zagadnienia, a maksymalny wysiłek wniesiony przez
ucznia w rozwiązanie problemu musi uzyskać maksymalną ocenę.
- Dzieci pracują z fiszkami samokontrolnymi (jedne zawierają problemy, drugie odpowiedzi,
trzecie testy), nie oszukują, gdyż pracują dla siebie, nie muszą niczego udowadniać
nauczycielowi.
- Uwolnienie szkoły od tradycyjnych metod kontroli i oceniania edukacji ucznia.
(są to zadania z poleceniami różnego typu i z różnych dziedzin. Uczniowie na lekcjach, w wolnych chwilach sami wybierają sobie fiszkę i w specjalnie zrobionym notesiku samodzielnie wykonują zadania oraz notują rozwiązania. Następnie sięgają do karty odpowiedzi do danej fiszki i korygują błędy oraz oceniają poziom swoich wiadomości i umiejętności. Wdrażanie do samokontroli i samooceny pomaga przekonać ich, że pracują po to, aby nauczyć się tego, co im będzie potrzebne do wykonywania następnych zadań. Rozwija się w ten sposób uczciwość uczniów, bowiem pracują oni dla siebie, nie musza niczego udowadniać nauczycielowi.)
22.Jaki był stosunek do kar C. Freineta?
Nikt nie lubi kontroli i kary, którą zawsze odczuwa się jako ujmę dla swej godności osobistej, szczególnie gdy odbywa się publicznie.
- Ponadto przyzwyczajenie do nagród i kar w postaci ocen jest równoznaczne z obojętnością na inne bodźce motywacyjne.
-kara jest zawsze błedem, a najwyżej złem koniecznym
- zasadą wychowawczą było w przypadku wykroczenia- zadośćuczynienie
23.Proszę podać cel wychowania w pedagogice C. Freineta.
- Podstawowym zadaniem nowoczesnej szkoły jest stworzenie dziecku dogodnych
warunków do swobodnej ekspresji.
- Nie ma podziału na dydaktykę i wychowanie,
- Szkoła nie może selekcjonować dzieci na lepsze i gorsze, lecz powinna pracować z dziećmi
o różnych możliwościach intelektualnych,
-W pracy pedagogicznej najważniejszy jest rozwój osobowości każdego dziecka,
- Pedagogika oparta jest na prawach dziecka, szacunku dla jego osoby, potrzeb i dążeń,
- W rozwoju zawodowym nauczyciela ważna jest wymiana doświadczeń,
- Założenia pedagogiczne realizowane są za pomocą TECHNIK, które ułatwiają pracę
nauczyciela.
- unikanie przez dziecko prac zbiorowych wykonywanych wg jednego narzuconego rytmu i tej samej treści
- stwarzanie dobrych warunków do ekspresji , emocji i myśli,
- techniki pozwalaja na indywidualizacje i własne tempo pracy
-uwzględniają aktualne zainteresowanie dziecka, uspołeczniają i dają wyraz postawa moralnym
24.Proszę podać wspólne dla prądów i nurtów pedagogicznych Nowego Wychowania założenia.
- unikanie przez dziecko prac zbiorowych wykonywanych wg jednego narzuconego rytmu i tej samej treści
- stwarzanie dobrych warunków do ekspresji , emocji i myśli,
- techniki pozwalają na indywidualizacje i własne tempo pracy
-uwzględniają aktualne zainteresowanie dziecka, uspołeczniają i dają wyraz postawa moralnym
-W pracy pedagogicznej najważniejszy jest rozwój osobowości każdego dziecka,
- Pedagogika oparta jest na prawach dziecka, szacunku dla jego osoby, potrzeb i dążeń,
25.Proszę wymienić i scharakteryzować metody pracy J. Korczaka zorientowane na wychowanie do samorządności.(Działanie zmierzające do socjalizacji to przede wszystkim odpowiedzialność za dziecko tu i teraz , samowychowanie) Współgospodarzenie ( najlepszych pracowników, pracę, narzędzia pracy dażono wielkim zaufaniem współzarządzanie (dyżury w domu sierot), oddziaływanie opinii publicznej ( ujawniało się w pracy komu powierzyć dyżur, w wyrokach sądowych), Respektowanie praw dziecka; prawo do śmierci dziecka, prawo do tego czym jest.
Pozytywne postawy opiekuńcze (diagnostyka, pielęgniarz, przyrodnik, organizator, pracownik). odpowiedzialność i cierpliwość.
POTRZEBY DZIECKA: bezpieczeństwa, intymności, prawo dziecka do tajemnicy, życzliwości, zainteresowanie,
współzarządzanie (rada samorządowa, sąd koleżce wszystkich)koleżeński i sejm ustalony w porozumieniu z dorosłymi, prawa obowiązują poznawanie świata
Praktyczna realizacja podstawowych założeń koncepcji opiekuńczo- wychowawczej
1. Zaspokojenie potrzeb biologicznych dziecka.
2. Prace porządkowe zorganizowane dyżury
Myślą przewodnią stworzonej przez Korczaka koncepcji pedagogicznej była troska o rozwój samorządności dzieci i młodzieży przejawiającej się w różnych formach ich aktywności. Prawidłowego rozwoju samorządności upatrywał Korczak szczególnie w prawidłowym funkcjonowaniu samorządu zakładowego. Najważniejsze jego organy to sąd koleżeński, rada samorządowa i sejm dziecięcy.
Stworzył on Sąd Koleżeński z myślą o tym by:
-usunąć zależność dziecka od woli i humoru wychowawcy,
-wprowadzić zasady, normy, które obowiązywały w życiu gromady i regulowały atmosferę zakładu
-zainteresować wychowanka własnym postępowaniem,
-obudzić refleksję nad swoimi czynami,
-uczyć samokrytycyzmu i tolerancji wobec drugiego człowieka,
-kształtować mocny fundament wzorowej postawy etycznej wychowank
Zgodnie z hasłem Korczaka âDziecko jest dobrym rzeczoznawcą własnego życia.â Funkcje sędziów w Sądzie Koleżeńskim pełniły same dzieci. Istniał specjalny kodeks. Sąd miał prawo sądzić nie tylko dzieci ale i dorosłych.
Rada Samorządowa â jako organ wybieralny, obradujący raz w tygodniu w składzie 10 wychowanków i wychowawca. Nie mogli więc wejść do niej wychowankowie sprawiający trudności. Do podst. zadań rady należało:
- zaspokojenie licznych potrzeb współmieszkańców poprzez wysłuchanie próśb,
rozważanie pretensji, projektów i inicjowanie nowych przedsięwzięć,
regulowanie współżycia jednostki z jednostką, jednostki z grupą i układanie współpracy z dorosłymi,
konstytuowanie postanowień, które były wprowadzone jako przepisy.
Do zadań Sejmu Dziecięcego należało m. in. zatwierdzanie lub odrzucanie praw wydawanych przez Radę Samorządową, a także uchwalanie ważniejszych świąt i wydarzeń w życiu zakładu,
26.Proszę wymienić i omówić pozytywne postawy opiekuńcze J. Korczaka.
POZYTYWNE:
-wychowawca pracownik- powinien odznaczać się pracowitością. Praca najcenniejsza część swojego życia najbardziej osobistego.
-wychowawca diagnostyk- poznawanie psychiki dziecka, diagnozowanie potrzeb i wartości osobowości wychowanka. Poznawanie dziecka poprzez wczuwanie się w jego świat, przeżywania z nim.
-wychowawca pielęgniarz- nie wolno mu lekceważyć ani wymawiać się czynności pielęgnacyjnych, nawet gdy budzą w nim obrzydzenie.
Korczak stawiał wymagania, ale najpierw wymagał od siebie, a później od innych.
-wychowawca ogrodnik- pielęgnuje, wspiera w rozwoju wychowanka, zasadzi roślinkę i pielęgnuje, dostarcza niezbędnych składników do jego rozwoju, obrania dziecko przez złem.
-wychowawca organizator- cechuje go dobra organizacja, pewny plan, pewne założenia do bezpiecznych warunków.
-wychowawca i odpowiedzialność- wychowawca jest odpowiedzialny za dzień dzisiejszy dziecka tu i teraz, nie za przyszłość (tylko po części).
-wychowawca obrońca- ma świadomość, że dziecko ma prawo skłamać, wyłudzić, ukraść, a wychowawca nie powinien się oburzać, ale stanąć w obronie. Może to nieświadomość spowodowała, że to zrobił.
-wychowawca i cierpliwość- cierpliwość pozwala dotrzeć do dziecka i pomóc mu.
27.Proszę wymienić i omówić negatywne postawy opiekuńcze J. Korczaka.
Wychowawca brutal- to ten, którego cechuje lekceważący, a nawet brutalny stosunek do dziecka,
Wychowawca liberał,- który za wszelką cenę chce skokietować dzieci, aby zyskać ich przychylność, jest więc pobłażliwy dla zachowań dzieci cechuje go bierność i brak zaangażowania w organizowanie korzystnych warunków dla rozwoju dzieci.
Wychowawca dozorca, to ten, który uważa, że jego pierwszorzędnym zadaniem jest nieustanne pilnowanie dzieci, czemu służy mu zestaw zakazów i nakazów.
Wychowawca tyran - który stosuje kary fizyczne
Wychowawca apostoł - który w swoich działaniach staje się poniekąd ofiarą, gdyż nastawiony jest wyłącznie na dawanie
Wychowawca przyrodnik - jako ten który darzy miłością bezwarunkową wychowanków, co w efekcie prowadzi do braku stawiania im wymagań , a często również do faworyzowania jednych kosztem pozostałych
Wychowawca dogmatyk- który wszystkie dzieci chce urobić według jednego wzoru. Według wczesnej wypracowanych własnych wyobrażeń dotyczących osobowości wychowanków.
Wychowa rutyniarz - który wypracowawszy jedyny, słuszny model działalności wychowawczej, bazuje na nim, nadając swoje pracy charakter zmechanizowanych działań.
28.Co J. Korczak mówił o „złym” nauczycielu?
-Złych nauczycieli określa faryzeuszami, chcą oni ukryć swoją obłudę, fałszywość,
hipokryzję, dwulicowość, nieszczerość.
- są to pseudowychowawcy, którzy nie powinni być dopuszczani do pracy z dziećmi
- zły nauczyciel oskarża, karze, zabrania, zmusza, nie widzi wysiłku dziecka, lekceważy, nie
ufa, przyłapuje, śledzi
29.Jakie są prawa dziecka wg J. Korczaka?
- prawo do szacunku (dziecko ma prawo nie wiedzieć, prawo do wiedzy, do smutku, do niepowodzeń i łez, prawo do misterium poprawy, prawo do młodego wysiłku i ufności, do pracy poznania, do tajemnic i wahań ciężkiej pracy wzrostu, do własnych słabości)
- prawo do miłości (do piersi matki, atmosfery, ciepła i troski)
- prawo do tajemnicy (tajemnicy własnej osoby, jak i własnych spraw, przeżyć i doznań)
- prawo do stanowienia (do antytezy, do wyrażania sprzeciwu, do oporu, do protestu, do upominania się i żądania, do wypowiadania własnych myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością)
- prawo do własności (siebie- do samo posiadania i do swoich rzeczy)
- prawo do własnego rozwoju i dojrzewania
- prawo do ruchu, do zabawy, do pracy i badania
- prawo do sprawiedliwości w życiu i do sprawiedliwego traktowania tego dziecka.
30.Proszę wymienić i scharakteryzować kierunki wychowawczego oddziaływania rodziny.
*zaspokajanie biologicznych i psychospołecznych potrzeb dziecka â rodzice troszczą się o dziecko, opiekują się nim a przy tym przejawiają uczucia miłości, akceptacji, życzliwości i zrozumienia.
*stworzenie warunków dla uruchomienia mechanizmów naśladownictwa i identyfikacji â jest to podstawa socjalizacji zgodnej z indywidualnym i wspólnotowych dobrem jednostki oraz z oczekiwaniami społeczeństwa
*przekaz norm, zasad i wartości â dziecko włącza poprzez naśladownictwo wiele zachowań i stanów psychicznych rodziców do swoich własnych i w ten sposób kształtuje podobny system wartości, norm społecznych i sposobów postępowania,
*kształtowanie postaw prorodzinnych â prawidłowo przebiegający proces identyfikacji sprzyja wychowaniu prorodzinnemu, ważna jest zatem atmosfera domu rodzinnego specyficzny klimat wzajemnej akceptacji.
Rodzinie powinna panować atmosfera zaufania i wyrozumiałości, panujące w rodzinie relacje muszą być jasne i klarowne. Socjalizacyjno-wychowawcze wpływy rodziny, jak żadnej innej grupy społecznej, posiadają ogromne znaczenie zwłaszcza w pierwszych okresach rozwojowych u dzieci.
31.Proszę omówić w jaki sposób zaspakajane są psychofizyczne potrzeby dziecka w rodzinie?
Podstawą rodziny jest małżeństwo â głęboka więź między kobietą i mężczyzną. Jest to proces wzajemnego obdarowywania się małżonków, rodzina stwarza dogodny klimat dla budowania atmosfery miłości, życzliwości i akceptacji. Ważne jest stworzenie przez rodziców takiej atmosfery rodzinnej pełnej miłości i szacunku, by sprzyjała całemu osobistemu i społecznemu wychowaniu dzieci. Najważniejsza jest relacja małżonków, ponieważ jeśli potrafią odnosić się do siebie nawzajem z szacunkiem, akceptacją i miłością, to tak samo będą się odnosić do swoich dzieci.
32.Proszę omówić znaczenie wychowania do wartości w rodzinie.
Rodzice określają bliżej cele i wartości, do których dzieci mają dążyć, przyczyniają się do formowania konkretnych potrzeb i zainteresowań. Stosując określone metody wychowawcze wpływając na to, jakimi sposobami dzieci będą zaspokajały swoje potrzeby, realizując np. potrzebę uznania będą się posługiwały środkami właściwymi (dobra nauka)czy nie właściwymi (siła fizyczna). Zaspokojenie potrzeb psychicznych sprzyja budowaniu poczucia własnej wartości. Jeżeli relacje między małżonkami są zaburzone, wówczas rodzina jest wewnętrznie skłócona i pełna konfliktów, mówi się wtedy o rodzinie dysfunkcyjnej, w której życie społeczne jest regulowane przez zbiór powszechnie odrzuconych wartości, norm i wzorów zachowań. Obecny w massmediach konsumizm i utylitaryzm sprzyjają postępującej degradacji moralnego wymiaru rodziny, która nie tylko przekazuje wartości ale sama w sobie jest wartością. Wychowanie bez wartości traci rację bytu. Wych. moralne pomaga uporządkować wartości.
33.Proszę omówić mechanizmy identyfikacji i naśladownictwa.
[Rodzina jest źródłem tworzenia postaw społecznych, uczy szanowania cudzej i wspólnej własności, prawdomówności i pomocy. Proces ten dokonuje się na drodze uruchomienia mechanizmów naśladownictwa i identyfikacji, przez które dziecko przyjmuje wzory postępowania rodziców i upodabnia się do nich. Wymiernym efektem działań wychowawczych jest dojrzała osobowość dziecka, przystosowanie się do podjęcia ról i tworzenia więzi społecznych.] Zachodzi ścisły związek między funkcjonowaniem mechanizmów naśladownictwa i identyfikacji a koniecznością wzoru osobowego, który stanowi punkt odniesienia dla realizacji potrzeb i dążeń socjalizacyjnych dziecka. Naśladownictwo jest jednym ze sposobów przyjmowania przez dziecko wzorów z otoczenia. Im więź dziecka z rodzicami jest ściślejsza tym chętniej naśladuje ono wzory postaw i zachowań rodziców. Duże znaczenie ma również autorytet, ponieważ dziecko potrzebuje kogoś z kim mogłoby się utożsamiać.
34.Proszę omówić znaczenie wzorczości w wychowaniu.
Wzorem osobowym jest ten rodzic, który jest wiarygodny. Dzieci widząc gotowe wzory zachowań naśladują je, często w sposób niezamierzony, dlatego ważne jest, aby rodzice mieli świadomość tego, że bardziej niż słowem, wychowuje się przykładem. Wzór osobowy w wychowaniu ma ogromne znaczenie. Młodzi ludzie poszukują kogoś pociągającego i urzekającego, jednak dopiero w obecności kogoś wysoce kulturalnego, uświadamiają sobie jak wiele jeszcze im brakuje.
- prawo do ruchu, do zabawy, do pracy i badania
- prawo do sprawiedliwości w życiu i do sprawiedliwego traktowania tego dziecka
35.Jakie są kierunki prorodzinnego oddziaływania rodziny?
[Wychowanie prorodzinne powinno być jednym z priorytetowych oddziaływań rodziców, wszak to w domu rodzinnym dziecko uczy się co to znaczy być kobietą-matką, mężczyzną-ojcem, uczy się bycia małżonkiem i rodzicem. To w rodzinie człowiek uczy się miłości, dorasta w niej przygotowując się do założenia własnej rodziny. Wych. prorodzinne powinno wzmacniać pozycję małżeństwa i rodziny w oczach młodego człowieka.] Niedojrzałe i nieodpowiedzialne postawy rodziców, mogą doprowadzić do tego, że dzieci czują się mniej bezpieczne, doświadczają więcej napięć, lęków, samotności i dezorientacji. Wychowanie do czystości jest jednym z zasadniczych założeń wych. prorodzinnego, z uwagi na postępujący proces degradacji tej wartości, jaką jest czystość seksualna. Miłość małżeńska musi być piękna i czysta, ponieważ w ten sposób określa wzajemne stosunki między małżonkami. [To wych. do służby życiu aby umieć je bronić, umacniać, czcić i kochać.] Istotną role w wychowaniu prorodzinnym odgrywa zwartość rodziny, jedność i zgoda, stosunki między jej członkami. Rodzina ma za zadanie wykształcić nowe wartościowe pokolenie, w pełni przygotowane do podjęcia ról żony-matki, męża-ojca.
36.Co dla wychowawcy/pedagoga znaczą słowa J. Korczaka: „Dziecko to człowiek, mały, ale człowiek. Trzeba się nad nim pochylić…”.
Nad każdym warto się pochylić, w każdym bowiem tkwi tajemnica. Co ważne, Janusz Korczak szuka tej tajemnicy nie tylko w tym, co małe, upośledzone, wykluczone, ale również w tym, co złe, wrogie człowiekowi. Jako pedagog i wychowawca wykazuje zrozumienie dla złości, agresji, irytacji zarówno dzieci, jak i opiekunów. To zrozumienie oznacza, że Korczak zła ani nie bagatelizuje, ani nie demonizuje. Z jednej strony, stara się dociec jego przyczyn, z drugiej zaś - nie pozwala złu przyćmić innych wymiarów człowieka.
37.Proszę wymienić cele wychowania antyautorytarnego.
Celem wychowania jest:
- „wolny” człowiek, istota w pełni szczęśliwa i żyjąca w harmonii z pokoleniem ludzi dorosłych
- przygotowanie do zycia
-rozwijanie i wspieranie zainteresowań oraz ciekawości dziecka
- rozwijanie oryginalności, całej sfery osobowości - nie tylko intelektualnej
Celem wychowania ma być wolny człowiek , który jest pełni szczęśliwy i żyje w harmonii z pokoleniem ludzi dorosłych. Wychowanie ma polegać na rozwijaniu i spieraniu zainteresowań i ciekawości dziecka , a przez to będzie ono szczęśliwe, będzie w pełni sobą.
37.Proszę wymienić i omówić prawa dziecka wg A. S. Neilla.
- prawo do wolności, bycia sobą, samostanowienia i samoregulacji, nieskrępowanego rozwoju
- odpowiedzialności za samego siebie, za swoje czyny, uczucia i emocjeza swoja wiedzę i wole
-życia bez przemocy fizycznej i psychicznej ze strony innych
- autoekspresji (np. poprzez taniec, teatr, muzykę, malarstwo, ruch i komunikację)
- miłości, akceptacji i uznania ich takimi jakimi są
-prywatności osobistej i rzeczowej
-humoru i radości
-oświecenia seksualnego i do własnego seksualizmu
- wsparcia i pomocy ze strony innych osób
38.Proszę zdefiniować wychowanie w ujęciu pedagogiki antyautorytarnej.
-wychowanie może mieć w ogóle sens jednostce jako wychowanie do
krytycznej autorefleksji.
-To co powoduje błędy wychowania: ślepa identyfikacji, kompleks różnicy, patogenny stosunek do ciała
- neguje tradycyjne autorytarne wychowanie i nauczanie, upomina się o partnerskie relacje
- skierowana przeciwko represyjnemu wychowaniu oraz tabuizacji sfer życia dziecka (sfera
seksualna)
- sprzeciwia się zasadzie autorytetu, posłuszeństwa i konformizmu
39.Proszę dokonać analizy porównawczej pedagogiki autorytarnej i antyautorytarnej.
(anty)Jest prądem pedagogicznym , który nawiązuje najsilniej do pajdocentryzmu i pedagogiki Nowego wychowania . Uwydatnia w swoich przesłaniach rolę swobody i indywidualności nie tylko w odniesieniu do rozwoju dziecka, ale także do wychowawców. Przedstawiciele: Thomas Gordon, A.S. Neill
Celem wychowania jest:
- „wolny” człowiek, istota w pełni szczęśliwa i żyjąca w harmonii z pokoleniem ludzi dorosłych
- przygotowanie do zycia
-rozwijanie i wspieranie zainteresowań oraz ciekawości dziecka
- rozwijanie oryginalności, całej sfery osobowości - nie tylko intelektualnej
-rozbudzanie w dziecku umiejętności
-uczenie odpowiedzialności i inicjatywy
Rodzina autorytarna to taka która oczekuje od dziecka sukcesów, zamykajacawiezi międzyludzkie.Pedagogika antyautorytarna nawołuje do wolności i poszanowania godności dziecka.Celem pedagogiki jest dziecko jako indywidualny człowiek, niepowtarzalny, oryginalny. Jego rozwój to nie tylko edukacja czy rozwój intelektualny, ale też postawa harmonii w stosunku do dorosłych(dobro, szczęście, wolność).Wolność niszczy wrogość i nienawiść, pomaga być samodzielnym, spełnia marzenia dzieci, pomaga im realizować swoje możliwości i umiejętności. To daje bezpieczeństwo, liczenie się z nimi
40.Proszę scharakteryzować pedagogikę permisywną.
Podstawowe postulaty wychowania:
- obdarzanie dziecka miłością
- wzmacnianie w sposób naturalny jego rozwoju zaciekawień i zainteresowań światem
- budzenie w dziecku entuzjazmu i satysfakcji
- uczenie odpowiedzialności i inicjatywy
- Promuje ideę szczęśliwego dzieciństwa i wychowania dzieci bez tradycyjnej surowości - ku
optymizmowi, ufności i samodzielności
- apeluje o cieszenie się obecnością i rozwojem własnych dzieci
-postuluje budzenie odrębności i niezależności
41.Jakie są zadania rodziców w świetle pedagogiki permisywnej?
- zanim wyrażą swój sprzeciw wpierw wysłuchają dziecko ze zrozumieniem
- zamiast narzucać dzieciom własne stanowisko, przedyskutują z nim w sposób demokratyczny najbardziej sporne kwestie
-wykazuje daleko idącą postawę zrozumienia, akceptacji, zaufania, a przede wszystkim miłości i dobroci
- wdrażają dziecko do solidarnego współdziałania
42.Czemu przeciwstawiała się pedagogika negatywna?
Odrzuca wszelkie wychowanie , intencje i oddziaływanie z dotychczasowych form
stosunków miedzy dorosłymi a dziećmi
- krytykuje teorię i praktykę pedagogiczną oraz terminologię odrzucającą wszelkie formy
nacisków i przymusu dziecka
43.Jakie wartości występują w wychowaniu, i jakie jest ich znaczenie dla rozwoju człowieka?
W wychowaniu chodzi głównie o to, aby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem. Wychowanie to rozwijanie człowieczeństwa. dzisiejszy człowiek staje przed zadaniem samodzielnego rozeznania się w wachlarzu odziedziczonych i nowych wartości, uznania odpowiedzialności, jaką pociąga za sobą wybór takich, a nie innych zasad moralnych, a w końcu podejmowania decyzji opartych nie tylko na uczuciach lecz również na rozsądku i przemyśleniach. Wartości jedynie wówczas mogą spełniać rolę najstabilniejszych podpór indywidualnej moralności, gdy są odbierane jako drogowskaz dla decyzji podejmowanych swobodnie i według własnego rozeznania. Dzieci uczą się, doświadczają, które zachowania środowisko ocenia jako dobre i właściwe, a które jako złe i niewłaściwe, oraz w jaki sposób wprowadzić te wskazania w życie.
44.Jakie wymagania stawiał nauczycielowi K. Kotłowski?
•Analiza istniejącej sytuacji wychowawczej.
•Refleksja nad sytuacją pod kątem określonego celu wychowawczego.
•Obmyślenie sposobu postępowania prowadzącego do osiągnięcia postawionego celu.
Sam czyn wychowawczy, mający na celu wywołanie pożądanych zmian w psychice wychowanka, czyli wytworzenie nowej sytuacji wychowawczej.
45.Czym jest wychowanie człowieka według pedagogiki filozoficzno - normatywnej?
W pedagogice filozoficzno - normatywnej wychowanie człowieka jest procesem jego integracji wokół wartości z zachowaniem pewnych prawidłowości, które wyznaczają fazy jego rozwoju psychofizycznego. Te wartości są uniwersalne i dotyczą wszystkich. Fundamentalne wartości to wiara, nadzieja i miłość.
Wychowanie to takie działanie, które ma na celu rozwój osobowości dziecka przez włączenie go w służbę uznawanych przez społeczeństwo wartości. Cele wychowania nie podlegają kryteriom prawdy i fałszu, gdyż są zestawem norm postępowania, czyli powinności, które powinny zrealizować się w jakiś sposób w świadomości wychowanka w bliższej lub dalszej przyszłości.
Składniki procesu wychowania:
Akt pedagogiczny - każda świadoma działalność człowieka zorientowana na jakiś cel wychowawczy
Oddziaływanie pedagogiczne - ciąg powiązanych ze sobą i ukierunkowanych aktów pedagogicznych
Proces wychowawczy lub pedagogiczny - współdziałanie świadomości przedmiotu i podmiotu dla osiągnięcia celu pedagogicznego
Fakty pedagogiczne - efekty pojedynczych aktów lub procesów pedagogicznych.
Przez wychowanie rozumiemy tylko takie działanie które ma na celu rozwój osobowości dziecka przez włączenie go w służbę uznawanych przez społeczeństwo wartości.
46. Jakie są składniki procesu wychowania w pedagogice filozoficzno - normatywnej?
•Akt pedagogiczny - każda świadomość pedagogiczna zorientowana na cel wychowawczy
•Oddziaływanie pedagogiczne- ciąg powiązanych ze sobą ukierunkowanych aktów
Proces wychowawczy lub pedagogiczny- współdziałanie świadomości przedmiotu i podmiotu dla osiągnięcia celu pedagogicznego
•Fakty pedagogiczne- efekt pojedynczych aktów lub procesów pedagogicznych.
Oprócz aktów pedagogicznych celowych występują także oddziaływania intuicyjne które są podświadomym syntezowaniem znanych sposobów wychowawczych.
Cele wychowawcze nie podlegają kryteriom prawdy i fałszu, gdyż są zestawem norm postępowania czyli powinności, które powinny zrealizować się w jakiś sposób w świadomości wychowanka w bliższej lub dalszej przyszłości.
47.Jak brzmi zasada homeostazy pedagogicznej w ujęciu K. Kotłowskiego?
Dziecko najlepiej rozwija się w umiarkowanym klimacie pedagogicznym. Zaspokajanie jego kaprysów jest tak samo szkodliwe dla jego moralnego kształtowania się jak i pozbawienie wszystkich przyjemności. Zbyt wielkie wymagania demoralizują je w tym stopniu co zbyt małe…
48.Proszę omówić system norm etycznych w ujęciu K. Kotłowskiego.
Poznanie (intelekt)
Internalizacja (uczucia)
Działanie (wola)
Wpływają na zasady wychowania: specyficznego dojrzewania, socjalizacji i profesjonalizacji cywilizacji, indywidualizacji, uduchowienia; dzięki metodą informacyjnym(wyjaśniania norm), poprzez zinternalizowanie (emocjonalnego przyswajania norm), regulowanie i postępowanie (harmonia i pobudzenie) powstaje wiedza o dobru, akceptacja dobra i jego realizacja. To wszystko wpływa na osobowość moralną
Poznanie ( intelekt) Internalizacja ( uczucie) Działanie ( wola)
Zasady wychowania
Metody informacyjne Metody internalizacyjne Metody regulowania postepowania
(wyjaśnia normy) ( emocjonalnego (hamowania i pobudzania)
przyswajania norm)
Wiedza o dobru akceptacja dobra realizacja dobra
Osobowość moralna
49.Na czym polega umoralnienie wychowanka według K. Kotłowskiego?
- Wyjaśnienie mu konieczności istnienia w społeczeństwie obowiązujących powszechnie norm postępowania
- emocjonalna akceptacja przez niego tych norm
- pożądanie postawy do działania w duchu akceptowanych norm
- pewne automatyzmy kulturalnego zachowania się które powstają na marginesie.
50.Proszę scharakteryzować wzór osobowy.
wzór osobowy - ideał moralny nie ma większej mocy oddziaływania wychowawczego, dopiero dzięki ukazaniu go w postaci bardziej konkretnej może stać się jednym z czynników regulujących zachowanie wychowanków. Ideał ten jest przeznaczony dla wychowawcy, ponieważ pomaga mu wyznaczać cele i zadania wychowania a wzór osobowy ma służyć wychowankom, bo dzięki temu można zmobilizować ich do konkretnych działań.
- osoba godna naśladowania z uwagi na fakt realizacji przez nią ideału doskonałości
- będąc wzorem osoba ta umożliwia sformułowanie normy wypływającej z powinności brania z niej wzoru
- dobry przykład jest najlepszą siła wychowawczą , ideałów nie można nauczyć można nimi jedynie zarazić
- to bycie autentycznym życie w zgodzie z głoszonymi przekonaniami
51.Czym jest pseudowychowanie wg J. Tarnowskiego
Pseudowychowanie to:
- TRESURA - pod szyldem wychowania nakłanianie osób pod groźbą kary lub obietnicą nagrody do pożądanych zachowań
- ADMINISTROWANIE - złagodzona forma tresury, odwołująca się do nadkontroli, oceniania, nieustannej weryfikacji jednostki w klimacie chłodu i oficjalności
- TRENING - stałe ćwiczenia w wymiarze technicznym, obejmujące jedynie jakąś określoną sferę człowieka, a nie całą jego osobowość
- MORALIZOWANIE - werbalne, perswazyjne lub sugestywne pozasłowne zobowiązywanie osoby do pożądanych zachowań
- KSZTAŁTOWANIE OSOBOWOŚCI - zewnętrzne, przedmiotowe formowanie całego człowieka, degradujące go do roli biernego obiektu.
52.Jak definiuje wychowanie pedagogika personalno - egzystencjalna?
Człowieczeństwo - prymarna baza wszelkiego wychowania, eliminująca asymetryczność wszelkich reakcji
Permanencja - wychowanie trwa przez całe życie człowieka, nie ogranicza się do jednej określonej fazy życia
Inter i Intraakcyjność - obustronne oddziaływanie na siebie podmiotów wychowania
Nieokreśloność sytuacji i zdarzeń - otwieranie się na nowość
Transgesyjność - stała zdolność do przekraczania samego siebie
Jest całokształtem sposobów i procesów pomagających istocie ludzkiej - zwłaszcza przez interakcję urzeczywistniać i realizować swoje człowieczeństwo.
Istotnym komponentem procesu wychowania jest immamentnie tkwiący w nim stosunek „człowieka do człowieka”
53.Co to znaczy, że wychowanie jest „spotkaniem” w ujęciu pedagogiki personalno - egzystencjalnej?
,Wychowanie jako spotkanie ma dwa wymiary:
- wertykalny - odnoszący się do Boga i Chrystusa
- horyzontalny - obejmujący kontakty międzyludzkie.
Można w nim wyróżnić następujące właściwości:
-człowieczeństwo- prymarna baza wszechstronnego wychowania eliminująca asymetryczność reakcji
-permamencja- wychowanie trwa przez całe życie nie ogranicza się do jednego etapu
- inter- i intraakcyjność - obustronne oddziaływanie
- nieokreśloność- sytuacji, zdarzeń- otwieranie się na nowość
-transgresyjność- stała zdolność przekraczania samego siebie i przezwyciężania paradoksu między „ja” powierzchownym a „ja” głębokim
54.Proszę omówić znaczenie dialogu w pedagogiki personalno - egzystencjalnej.
Dialog i spotkanie:
- obustronna autentyczność - działanie zgodne z własnym „ja”, bycie szczerym i wiernym samemu sobie
- spotkanie - zaistnienie zdarzenia zetknięcia się z jakąś rzeczywistością - konkretną lub transcendentną osobą, w trakcie którego dochodzi do gruntownej wewnętrznej przemiany
- zaangażowanie - rozumiane jako pochodzące z wolnego wyboru oddanie się pewnej sprawie lub osobie. W toku tego procesu jednostka wzbogaca swoją osobowość
55.Jakie są rodzaje dialogu w pedagogice personalno - egzystencjalnej?
Rodzaje dialogu:
dialog jako METODA - czyli sposób komunikowania się wychowawcy z wychowankiem, w trakcie którego oba podmioty dążą do wzajemnego zrozumienia i współdziałania
dialog jako PROCES - mający miejsce wówczas, gdy jeden z komponentów dialogu jako metody (poznawczy, emocjonalny, prakseologiczny) został wdrożony w życie
dialog jako PODSTAWA - będący gotowością otwierania się
Formy dialogu:
- rzeczowy - który jest dążeniem obu podmiotów do wartości prawdy
- personalny - bazuje na wartości wolności i dobra - jest ujawnianiem własnej duchowości, przeżyć, emocji
- egzystencjalny - bazuje na miłości i jest całkowitym wyrażaniem swojej osoby - oddawaniem się drugiej osobie
56.Jak należy wychowywać według J. Tarnowskiego?
Poprzez rozbudzanie duchowość dziecka przy pomocy dialogu i autentyzmu wychowawcy.
57.Jakie jest pedagogiczne „credo” J. Tarnowskiego?
•Punkt wyjścia (wejście w świat wychowanka z pełnym, autentycznym zainteresowaniem i życzliwością, tak aby odczuli nasz szacunek)
•Wychowanek (Nie jest kimś gorszym od wychowawcy, nie można być jego sędzią , wady należy dostrzegać, ale nie utożsamiać z wychowankiem, tylko patrzeć na niego przez pryzmat miłości wybaczającego Boga
•Relacja wychowawca-wychowanek (zmierzać ku przyjaźni nie oczekując wdzięczności
•Proces wychowania (wsłuchiwanie się w wychowanka, uczenie się wzajemne, nie narzucanie, ale pomoc poprzez budzenie zainteresowania, stała cierpliwość i atmosfera radości)
•Cel (pomóc wychowankowi znaleźć miejsce w życiu)
58.Co to znaczy, że duchowa pedagogia miłości holistycznie ujmuje człowieka?
Duchowa pedagogia miłości głosi, że trzeba samemu mieć serce i mieć ducha, aby pomóc uczniom w rozwoju ich własnych serc.Powraca się w niej do tychotomicznego modelu człowieka jako jedności: ciała, ducha i umysłu, oraz do idei kształcenia holistycznego, które przeciwstawiają się jednostronnemu myśleniu instrumentalnemu.
By być wychowawca należy nie wchodzić w konflikt z własnym sumieniem i naturą. Ważne by wychowawca sam miał serce oraz sferę własnego ducha by pomóc uczniom w rozwoju mocy ich własnych serc i rozwoju duchowości. Ujmuje człowieka holistycznie jako jedność ciała, ducha i umysłu. Brunlmeier postrzega wychowanie jako wychowanie funkcjonalne, czyli niezamierzone wpływy środowiska oraz intencjonalne, czyli działania wspieręjące przez kształtowanie odżywczego środowiska. Rozwoju przez wychowanie w miłości i sferze ducha.
59.Czym jest wychowanie według duchowej pedagogii miłości?
Wychowanie postrzegane jest trychotomicznie, jako wychowanie funkcjonalne - niezamierzone pedagogiczne wpływy środowiska; Wychowanie intencjonalne - wybiórcze ukierunkowanie socjalizacji.Jest to zatem wspieranie i pobudzanie wychowanka poprzez kształtowanie „odżywczego środowiska” jego życia i rozwoju poprzez wychowanie w miłości.
60.W jaki sposób organizować „odżywcze środowisko dziecka” duchowej pedagogii miłości?
- Danie dziecku oparcia, stworzenie mu emocjonalnego bezpieczeństwa
- bezwarunkowa akceptacja dziecka takiego, jakim jest
- zagwarantowanie mu spokoju
- respektowanie dziecięcego świata (przysłuchiwanie się dziecku)
- dostosowanie wystroju pomieszczeń do dziecięcej aktywności edukacyjnej
- pielęgnowanie wspólnoty (troska o wzajemne zrozumienie, zaufanie)
61.Na czym zasadza się duchowa pedagogia miłości?
sublimowane przez wartości nadrzędne. ( nie jestem pewna czy o to chodzi)
Wychowanie musi być zgodne z naturą, daniem rozumnej swobody. Wychowawca wg. pedagogiki miłości powinien trochę sam stać się dzieckiem. Powinien wiedzieć, że każde dziecko ma talent.Wychowawca
powinien mieć predyspozycje umysłowe: wyobraźnia, mowa. Predyspozycje duchowe/moralne:to co w sercu- miłowanie, wdzięczność, empatia. Predyspozycje fizyczne:siła, spryt, zręczność.
Powinien posiadać zdrowie psychiczne oraz być otwarty na wyższą siłą
Boga. Przed ubytkiem sił chronią:
- cisza, spokój
-predyspozycja serca we własnym działaniu
-wartość absolutna
-wpajanie tych wartości dzieciom
-trzeba samemu najpierw je mieć.
62.Proszę scharakteryzować wychowanie według pedagogiki serca
Pedagogika serca - Maria Łopatkowa:Łopatkowa ciągle podkreśla iż władza rodzicielska jest źle pojmowana, jako panowanie nad dzieckiem, naruszając jego prawo do godności, nietykalność cielesną, ograniczając wolność, twórczość. W jednym ze swoich artykułów, autorka tak o tym pisze: „Dominuje u większości osób dorosłych pogląd, że rodzic jest właścicielem dziecka, jego panem i władcą”
Rodzice stanowią o dziecku jako o swej własności i dzięki temu usprawiedliwiają przemoc czy poniżanie jego, nie uwzględniając jego międzynarodowego statusu jako dziecka jako człowieka posiadającego osobowość prawną
Nie dopuszczalna jest zatem władza człowieka (rodzica) nad człowiekiem (dzieckiem) na zasadzie pana i podwładnego, gdyż należy pamiętać, iż dziecko jest człowiekiem i wszystkie prawa należące człowiekowi są należne i jemu.
Pedagogika serca wprowadza w miejsce władzy rodzicielskiej kategorią pieczy rodzicielskiej opartej na opiece, trosce, wspieraniu i przede wszystkim miłości mądrej, wymagającej, nie odwołującej się do władzy, gróźb czy poczucia wyższości.Rodzice sprawujący pieczę, mogą służyć jedynie dobru swojego dziecka, troszcząc się przy tym o zachowanie swojego autorytetu wobec niego.
Wychowanie wg. Pedagogiki serca rozumiane jest jako pomoc w rozwoju dziecka. Zamiast władzy potrzebna jest piecza rodzicielska, a nadmierna troska tez jest krzywdząca.
63.Czym jest wychowanie afirmujące miłość?
- w miejsce władzy - piecza rodzicielska (troska, opieka, czuwanie nad wzrostem dziecka)
- prawo nie może miłości nakazać, ale może ją chronić
- wewnętrzne wzmocnienie może dać tylko miłość
- ufność w rozwój i obronę człowieczeństwa
- w naturze ludzkiej jest dobro i zło
- potrzebni są wychowawcy kochający dzieci
- pozytywna rola wzorców osobowych
- szczęśliwe dzieciństwo sprzyja fizycznemu i duchowemu rozwojowi człowieka
64.Proszę scharakteryzować pedagogikę niedyrektywną.
Podstawy pedagogiki niedyrektywnej:
- samo urzeczywistnianie
- autonomia i współzależność
- ponoszenie odpowiedzialności za swoje postępowanie
- międzypodmiotowość
- orientacje człowieka na cel i sens życia
- holizm - postrzeganie człowieka jako zintegrowanej całości
65.Proszę podać i omówić części składowe negatywizmu pedagogiki niedyrektywnej.
•Rezygnacja z oddziaływań na dziecko poprzez wzory osobowe, autorytety do naśladowania czy identyfikacji na rzecz samodzielnego odkrywania i asymilowania przez dziecko wartości, obdarzania go zaufaniem i współodpowiedzialnością.
•Odejście od założonych z góry celów i programów wychowawczych na rzecz bezwarunkowej akceptacji dziecka takim jakie ono jest.
•Brak represji i mechanizmów konformizacji zachowań na rzecz samostanowienia, samokontroli i samooceny zachowań indywidualnych każdej osoby.
66.Jakie cechy posiada wychowawca w ujęciu pedagogiki niedyrektywnej?
AUTENTYCZNOŚĆ czyli to by każdy mógł być sobą , nie czuł się zmuszany do narzucania innym własnych uczuć, ocen i wartości, by był zawsze takim samym oraz poszukującym coraz lepszych warunków do własnego rozwoju, by nie odrywać przypisanych przez innych ról społecznych.
GOTOWOŚĆ czy CZUJNOŚĆ do udzielania dziecku stosownej do jego potrzeb pomocy do udzielania odpowiedzi na jego pytania, do zaspakajania jego zainteresowań, do dzielenia się własnymi doświadczeniami.
EMPATIA jako szczególna wrażliwość na cudze uczucia, motywy, postawy, wartości i uświadamianie ich sobie.
TWÓRCZOŚĆ zdolność do zmiany, elastyczność i oryginalność w rozwiązywaniu problemów.
67.Czym powinien charakteryzować się wychowanek według założeń pedagogiki niedyrektywnej?
Osoba tak wychowana posiada:
- wysoki i bogaty rodzaj wrażliwości percepcyjnej,
- ma uwagę holistyczną,
- ma zwiększoną akceptacje siebie,
- ma zwiększoną akceptację siebie,
- cechuje się zwiększona spontanicznością i ekspresywnością,
- jest autentyczna i prawdziwa, bez zbytniej samokontroli, jest otwarta na doświadczenia,
- w pełni przezywa uczucia,
- jest odpowiedzialna,
- otwarta i elastyczna w postępowaniu,
- wyraża zainteresowanie sprawami społecznymi,
- funkcjonuje w sposób egzystencjalny
68.Czym jest wychowanie w świetle pedagogiki radykalnego humanizmu?
Szkoły zdaniem Fromma zostały zdominowane przez zasadę maksymalnej wydajności. Wzrost ilościowy wiedzy, pożądanych stopni szkolnych, promocji uczniów wyznacza cele edukacyjnej rzeczywistości, stając się miarą „postępu”.
Według Fromm`a szkoła humanistyczna powinna promować postawę typu „być” zamiast „mieć”, praktykującą miłość. Najważniejszym czynnikiem rozwoju miłości życia u dziecka jest współżycie z ludźmi, którzy to życie kochają. Miłość jest bowiem najwznioślejszym i najtrudniejszym do osiągnięcia stanem rodzaju ludzkiego.
Zadaniem wychowawcy natomiast jest:
poszerzanie marginesu wolności oraz wspieranie warunków sprzyjających biofilii.
nie wywieranie na wychowanków wpływu
nie dokonywanie wyboru za wychowanków
ukazywanie podopiecznym możliwości wyboru w sposób prawdziwy z miłością, przy równoczesnym rozbudzaniu w nich energii ku życiu.
69.Proszę wymienić zasady pedagogiki Gestalt i przedstawić dowolną.
Zasada pierwszeństwa relacji nauczyciel - uczeń:
Bazą i celem są pełne zaufania stosunki między uczniami a nauczycielem.
Proces nauczania zaczyna się od możliwości i potrzeb uczniów.
Nauczyciel stwarza sytuacje, w których uczniowie sami doświadczają ważnych dla nich spraw.
Zasada tworzenia horyzontalnych sytuacji nauczania i uczenia się:
Uczenie się jest uczeniem się obu partnerów - uczeń uczy się czegoś od nauczyciela, a nauczyciel czegoś od ucznia.
Zasada zajmowania się jednością ciała, psychiki i duszy:
Afirmacja jednorodnej perspektywy istoty ludzkiej, która jednoczy w sobie wymiar zmysłowy, emocjonalny, intelektualny, społeczny i duchowy oraz która umożliwia własne doświadczenia.
Zasada uczynienia punktem wyjścia do zajęć tego, co w danym momencie angażuje uczniów, co „staje się”:
W doborze treści należy brać pod uwagę to, co ma aktualne i przyszłościowe znaczenie dla uczniów.
Zasada zajmowania się jednością indywiduum - środowisko:
Budzenie w uczniach świadomej odpowiedzialności za więzi społeczne.
Uczniowie powinni uczyć się odpowiedzialności działań wobec lubianego i nielubianego otoczenia.
Zasada uczenia się przez przeżywanie i działanie:
Nauczyciel tworzy sytuacje, w których uczniowie sami doświadczają ważnych dla nich spraw i treści, które mogą samodzielnie zrozumieć w aktywnym działaniu.
70. Proszę zdefiniować wychowanie w ujęciu pedagogiki Gestalt.
Cele pedagogiki:
Odnalezienie siebie (własnej tożsamości)
samourzeczywistnienie i samorealizacja
odzyskanie utraconej i stłumionej części własnej osobowości
eliminacja blokad wewnętrznego rozwoju
osobisty wzrost - rozwój jednostki
rozwój wspólnego ludziom potencjału
rozpoznanie osobistych potrzeb i zainteresowań
doskonalenie własnej świadomości
odpowiedzialność za siebie
Wychowanie- Wychowanie jest spotkanie się dwóch podmiotów "Ja i ty" jako równorzędnych partnerów, którzy wzajemnie się wychowują i wzajemnie się od siebie uczą.
71.Proszę scharakteryzować osobowość wychowawcy w ujęciu J. Korczaka.
a. człowiek jest w istocie organizmem godnym zaufania
b. Człowiek niesie w sobie ogromny potencjał możliwości, do których realizacji muszą być stworzone odpowiednie warunki.
c. Człowiek jest istotą społeczną.
d. Człowiek jest aktywny sam z siebie i zmienia się dzięki własnej aktywności i jego interakcjom z otoczeniem.
e. Każda jednostka zmierza do wielostronnego rozwoju swoich możliwości i zdolności.
f. Zachowania człowieka można zrozumieć tylko w całości.
72.Proszę scharakteryzować osobowość wychowawcy w ujęciu Jana Pawła II.
Nauczyciel wzorem do naśladowania” Wychowawca to bycie autentycznym, to życie z głoszonymi przekonaniami, tylko ktoś, kto sam jest przykładem ma prawo do pouczania- jedynie wzór może nadać wiarygodności wypowiadanym słowom.
73.Proszę scharakteryzować osobowość wychowawcy w ujęciu J. Wł. Dawida.
„Miłość dusz ludzkich” istotą powołania nauczyciela. Nauczyciel musi być dobry (kochający, życzliwy, potrafiący zrozumieć, wysłuchać, doradzić, przebaczyć, zniżyć się do poziomu wychowanka), bo zły jest sprzecznością.
74.Proszę scharakteryzować osobowość wychowawcy w ujęciu J. Tarnowskiego.
Trentowski postulował ,aby nauczyciel poznał swego ucznia i stosowałmetody dostosowane do charakteru ucznia i jego potrzeb. W nauczaniupowinien posługiwać się własnymi metodami oraz powinien dawaćprzykład swoim uczniom.Jako naczelną zasadę pedagogiczną stawiał rozwijanie w wychowanku nadnie jaźni „dyszącą nieskończoną wszystkość”. Czyli dobrywychowawca powinien przekazać ideały narodu z wszystkimi jegocierpieniami i dążeniami. Zasada wszystkości musi być równoważonaprzez zasadę jedności.
75.Proszę scharakteryzować osobowość wychowawcy w ujęciu św. J. Bosco.
Ksiądz Bosko swoją praktykę wychowawczą nazwał "systemem prewencyjnym". Nazywa się go też systemem zapobiegawczym.
System prewencyjny, czyli system zapobiegawczy, obrany przez księdza Bosko, w przeciwieństwie do systemu represyjno-karcącego, opierającego się na karze, używa wszystkich sposobów, by zapobiegać złu w jego początkach, by po ojcowsku uwrażliwiać wychowanków na jego unikanie. Według księdza Bosko wychowanie prewencyjne odróżnia się od represyjnego przede wszystkim tym, że wychowawca, poprzez swoją pełną ufności i dobroci postawę, motywuje młodzież do czynienia dobra.
Podobnie jak współczesna pedagogika, system prewencyjny kładzie bardziej nacisk na profilaktykę niż na leczenie. Nie opiera się on na lęku, lecz na przyjaznym zaufaniu. System ten łamie bariery przedziału między wychowankiem i wychowawcą i domaga się, by wychowawca stał się "wszystkim dla wszystkich". System ten wymaga od wychowawcy stałego towarzyszenia wychowankowi. Uzyskuje się wszystko dzięki postawie i osobowości wychowawcy, który swym życiem daje świadectwo głoszonej prawdzie. Metoda ta wymaga poświęceń, ale dzięki nim możliwe jest zdobycie wzajemnego zaufania, zażyłości. To zaś umożliwia duże wpływy wychowawcze, prowadzi do wypracowania u młodego człowieka silnego charakteru, odpornego na negatywne wpływy, wyleczonego ze złych przyzwyczajeń wyniesionych z domu czy ulicy.
76.Co znaczą słowa J. Wł. Dawida: „Duszą szkoły jest nauczyciel”.
Określa cechy idealnego nauczyciela jako „duszę” Za najważniejszą wśród nich uważa miłość dusz ludzkich , a obok niej wymienia potrzebę doskonałości, pouczycie odpowiedzialności i obowiązku, wewnętrzną prawdziwość i moralną odwagę .Nauczyciel jest kierowniczym czynnikiem wychowania i dlatego też w żadnym zawodzie człowiek nie ma tak wielkiego znaczenia, jak w zawodzie nauczycielskim. Nauczyciel musi czuć w sobie powołanie, którego istotą jest miłość dusz ludzkich „ Jest to miłość, bo człowiek wychodzi poza siebie, troszczy się , bezinteresownie czyni coś dla drugiego; jest to miłość dusz, bo przedmiotem jej jest wewnętrzna, duchowa treść człowieka, jego dobro moralne, jego oświecenie i udoskonalenie jako istoty duchowej.”
77.Proszę scharakteryzować pozytywne typy nauczyciela wg D. Luber.
Nauczyciel poszukiwacz - poszukuje sposobów i środków
Nauczyciel podpora
Nauczyciel drogowskaz
Nauczyciel światło ( emanuje ciepłem-światłem)
Nauczyciel towarzysz ( jest w drodze rozwoju)
78.Proszę scharakteryzować negatywne typy nauczyciela wg D. Luber.
Nauczyciel tropiciel
Nauczyciel kontroler ( interesuje się wszystkim włącznie z tym co w domu)
Nauczyciel kangur ( nadmierna ochrona)
Nauczyciel mentor ( przypisuje sobie nadprzyrodzone zdolności)
Nauczyciel równica ( dla niego wszyscy są tacy sami)
79.Proszę przedstawić dekonstrukcję pojęcia „wychowanie” wg D. Luber.
Tresura ( groźba kar lub obietnica nagrody)
Administrowanie ( złagodzona forma tresury)
Trening ( ćwiczenie jedynie określonej sfery człowieka)
Moralizowanie ( werbalne lub pozasłowne zobowiązywanie)
Kształtowanie osobowości ( przedmiotowe traktowanie)
80.Proszę przedstawić aktywność i twórczość w wychowaniu na przykładzie dwóch wybranych koncepcji pedagogicznych.
Wychowanie w koncepcji behawiorystycznej jest to przede wszystkim bezpośrednie oddziaływanie na wychowanków w formie różnego rodzaju manipulacji i indoktrynacji połączonych z zastosowaniem kar i nagród. Działania wychowawcze opierają się na z góry zaplanowanej technologii i zorientowane są głównie na przyswajanie przez wychowanków pożądanych społecznie zachowań, odmawiając im prawa do własnych decyzji i podmiotowego traktowania. W świetle tej koncepcji usprawiedliwione są także wszelkie formy nacisku i przymusu zewnętrznego z uwagi na przyjętą tu koncepcję człowieka jako istoty dającej się dowolnie formować. W wychowaniu wg koncepcji humanistycznej człowiek jest w pełnym tego słowa znaczeniu podmiotem swego działania zdolnym do decydowania o sobie i do samokierowania sobą. Stąd tez i dziecko jest w taki sposób postrzegane jako pełnowartościowy człowiek z wszelkimi przynależnymi prawami w tym prawie do rozwoju własną aktywnością. Dzięki temu dziecko jest zdolne do samodzielnego podejmowania różnych zadań oraz do ponoszenia odpowiedzialności za swoje decyzje. Może stać się kreatorem własnego życia i aktualizować tkwiące w nim samym potencjały.
Podejście wychowawcze w świetle założeń koncepcji humanistycznych jest niedyrektywne tzn. że wychowawca nie narzuca niczego dzieciom oraz celowo rezygnuje z wszelkich form przymusu czy nacisku, a także z jakichkolwiek prób wymuszania posłuszeństwa. Jest to nic innego jak wspomaganie wychowanków w ich naturalnym indywidualnym rozwoju co ma doprowadzić do wykształcenia w wychowanku poczucia wysokiej wartości.
81.Jakie są pozytywne postawy rodzicielskie i czym się charakteryzują?
Akceptacja dziecka - przyjęcie dziecka takim jakie ono jest z jego cechami fizycznymi z usposobieniem z umysłowymi możliwościami lub ograniczeniami. Akceptujący rodzice kochają swoje dziecko i nie ukrywają przed nim tego uczucia. Starają się poznać jego potrzeby i zaspokajać je. Nie jest to jednak bezkrytyczne spojrzenie na dziecko, które wie czego rodzice oczekują od niego i wie że te oczekiwani są na miarę jego możliwości.
Współdziałanie z dzieckiem - świadczy o pozytywnym zaangażowaniu i zainteresowaniu rodziców sprawami dziecka, a także zaangażowanie dziecka w zajęcia i sprawy rodziny i domu odpowiednio do jego możliwości rozwojowych. Im dzieci starsze tym formy współdziałania stają się bardziej dojrzałe.
Rozumna swoboda - polega na dawaniu dzieciom właściwej rozumnej dla jego wieku swobody.
Uznanie praw dziecka - polega na tym iż rodzice przejawiają szacunek dla dziecka, dla jego indywidualności. Często w procesie wychowania stosują wyjaśnienia, a nie zakazy.
82.Jakie są negatywne postawy rodzicielskie i czym się charakteryzują?
Postawa odtrącająca - nastawienie rodziców wobec dziecka jest obojętne, a czasami nawet wrogie. Rodzice wykazujący taką postawę często znęcają się nad dzieckiem fizycznie lub psychicznie. Dziecko jest odczuwane jako ciężar. Rodzice nie okazują uczuć pozytywnych, krytykują dziecko, wychowują przy pomocy rozkazów i kar.
Postawa unikająca - charakteryzuje ubogi stosunek uczuciowy między rodzicami , a dzieckiem. Kontakt z dzieckiem jest luźny, albo pozornie dobry i maskowany obdarzaniem prezentami, nadmierną swobodą lub rzekomym liberalizmem.
Postawa nadmiernie chroniąca - podejście rodziców do dziecka jest bezkrytyczne, a ono samo uważane za wzór doskonałości. Dziecko traktowane jak niemowlę, nadopiekuńczość, przesadne lęki. Mają pozwolenie na rządzenie rodziną.
Postawa nadmiernie wymagająca - charakteryzuje ja to, że rodzice zwykle chcą dopasować dziecko do wytworzonego przez siebie wzoru bez liczenia się z jego indywidualizmem i możliwościami w ramach fazy rozwojowej w jakiej się ono znajduje. Często wypowiedzi mają charakter określający, dopasowują do ideału.
83.Jak ujmuje osobę pedagogika personalistyczna?
Podstawową tezą jest ujmowanie człowieka jako osoby „persony”, istoty bytu zróżnicowanego stanowiącego połączenie elementów materialnych i duchowych. Zasadniczą cechą człowieka jest jego ustawiczny rozwój czyli personalizacja ( przedstawiciele to F. Adamski, K. Wojtyła, S. Kunowski)
84.Proszę uzasadnić konieczność norm i zasad moralnych w wychowaniu.
- Normy, zasady, przepisy realizowane przez człowieka czynią go bardziej wolnym dla innych ważniejszych zadań
- człowiek obdarzony wartością potrzebuje norm i zasad, które mu podpowiedzą jak powinien postępować aby jego czyny ukierunkowały go w stronę dojrzałości osobowej
- człowiek musi posiadać normy, zasady, wartości , cele wychowania ponieważ człowiek jest istotą niedoskonałą i niestałą
85.Proszę wyjaśnić pojęcia: holizm, personalizm, autorytaryzm, humanizm.
Holizm- postrzeganie człowieka jako zintegrowanie całości (ciało- soma, psychika-psyche,
dusza-spirit; pedagogika niedyrektywnia podchodziła całościowo do człowieka)
Humanizm- (autentyczny) odkrywa fundamentalną prawdę o człowieku jako istocie jedynej i
niepowtarzalnej , otwartej i poszukującej siebie, samodzielnej w istnieniu i
działaniu twórczej i ukierunkowanej na drugiego (wyst. w ped. Gestalt)
Peronalizm -
Autorytaryzm-
86.Czym jest holizm, i które kierunki najmocniej go podkreślają?
Holizm - postrzeganie człowieka jako zintegrowanej całości. Pojęcie holizm jest wieloznaczne; oznacza również pogląd, iż zjawiska należy pojmować całościowo, organicznie.
Pedagogika holistyczna dotyczy dogłębnego, wszechstronnego rozwoju człowieka, uwzględniając całokształt oddziaływań, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Uwzględnia zarówno uwarunkowania genetyczne, środowiskowe, instytucjonalne, jak i własną aktywność wychowanka wraz ze swoistością jego osobowości.
Nurty: Pedagogika niedyrektywna, pedagogika Gestalt, duchowa pedagogia miłości.
Holizm- postrzeganie człowieka jako zintegrowanie całości (ciało- soma, psychika-psyche,
dusza-spirit; pedagogika niedyrektywna podchodziła całościowo do człowieka)
Holizm odnosi się do filozofii oraz metodologii nauk społecznych, a także do medycyny.
filozofia: teoria rozwoju wg której istotną cechą świata jest jego "całościowy" charakter .
metodologia nauk społecznych - zjawiska społeczne stanowią układy podlegające zasadom nie dającym się wywnioskować z prawidłowości rządzących ich składnikami.
medycyna holistyczna - inaczej psychosomatyczna rozpatruje choroby w szerszym kontekście czynników psychicznych i środowiskowych oraz w powiązaniu organów pomiedzy sobą.
87.Na czym powinno bazować indywidualne podejście do wychowanka?
Wychowawca powinien zdawac sobie sprawę z bogactwa indywidualności swoich wychowanków, których nie można podciągnąć pod jedną miarę. Stąd też ważną sprawą okazuje się respektowanie przez wychowawców indywidualnego tempa rozwoju każdego dziecka. Indywidualne traktowanie dziecka, patrzenie na niego w perspektywie jego własnej drogi życiowej powinno też charakteryzować szkołę. Dotyczy to zarówno działalności dydaktycznej jak i wychowawczej szkoły. Lekcje w szkole powinny być prowadzone w sposób umożliwiający indywidualne traktowanie uczniów i dostosowanie trudności zadań do możliwości każdego dziecka. Szkoła powinna stwarzać dziecku okazje do wszechstronnego rozwoju poprzez dostosowanie ofert edukacyjnych do indywidualnych możliwości i zainteresowań uczniów
88.Czym jest wychowanie w ujęciu pedagogiki personalistycznej?
Każdy rodzi się jako osoba, ale też każdy stoi przed koniecznością budowania swojego człowieczeństwa. Budowanie to nie dokonuje się ani spontanicznie, ani mechanicznie, wymaga ono bowiem społecznego i indywidualnego wysiłku samowychowania, realizującego się w polu kultury. Istotą wychowania jest więc aktualizacja potencjalności osobowych człowieka, a wychowanie wymaga społecznej współpracy wychowawcy z wychowankiem. Rola wychowawcy jest pomocnicza, kierująca i wspierająca; prowadzi on wychowanka do pełni człowieczeństwa.
89.Proszę omówić plebiscyt życzliwości i niechęci w pedagogii J. Korczaka.
Plebiscyt życzliwości i niechęci polegał na wzajemnym ocenianiu się wychowanków, oceny zgłaszano za pomocą kartek plebiscytowych oznaczonych + (lubię go), - (nie lubię go), lub 0 (nie znam go). Miął pomóc w ocenianiu swych kolegów. Pełnił funkcję diagnostyczną i wychowawczą. Pozwalał orientować się w stosunkach miedzy uczniami. Odbywał się co rok, dzięki niemu nadawano miana obywatelskie (towarzysz, mieszkanie i obojętny mieszkaniec). Nowo przybyły był nowicjuszem. Tym, którzy otrzymali miano obojętnego mieszkańca lub uciążliwego przybysza przysługiwało prawo do rehabilitacji. Dodatnie miana wiązały się z przywilejami, a ujemne z ograniczeniami. Plebiscyt stosowano również wobec wychowawców. Za niskie oceny wychowawca musiał zrezygnować z pracy.
90.Proszę omówić znaczenie wychowania do miłości wg K. Wojtyły.
Miłość rozpatrywał w kategorii cnoty.Norma personalistyczna mówi że osoba jest takim bytem, że właściwe i pełnowartościowe odniesienie do niej stanowi miłość, ona jest potężnym bodźcem do dialogu w którym słuchamy siebie i poznajemy siebie nawzajem. Miłość otwiera na drugiego człowieka stając się tym samym podstawą ludzkich relacji. Uzdalnia do przekraczania bariery własnych słabości i uprzedzeń, oczyszcza pamięć, uczy nowych dróg, otwiera perspektywę prawdziwego pojednania. Miłość stanowi ogniwo w relacji osoba-wartość i ściśle wiąże się z odpowiedizlanością.
91.Proszę omówić znaczenie wychowania do wolności wg K. Wojtyły.
Wolność człowiekowi dana i zadana, aby mógł się realizować jako osoba; człowiek nie może dać się zniewolić przez chociażby nałogi.Wolność stanowi tę wartość, która jawi się jako niezbędna do tego by człowiek mógł siebietworzyć jako osobę moralną tylko bowiem to co płynie z wolności przysługuje człowiekowi naprawdę.
92.Proszę omówić znaczenie wychowania do odpowiedzialności wg K. Wojtyły.
Jest to gotowość przyjęcia konsekwencji własnych wyborów. W pierwszym rzędzie człowiek jest odpowiedzialny za to, że jest dobry lub zły jako człowiek - odpowiedzialność najbardziej podstawowa, odpowiedzialność moralna czyli za własną wartość moralną - wzywa człowieka do formowania własnego sumienia.
93.Co znaczą słowa: „Człowiek jest jedyny i niepowtarzalny”, i jakie mają znaczenie dla wychowawcy/pedagoga?
Skoro każdy człowiek jest jedyny i niepowtarzalny, to i każdy kontakt człowieka z człowiekiem, bytu jednostkowego z bytem
jednostkowym ma wyjątkowy, niepowtarzalny charakter. Jeżeli zechcemy pamiętać, że człowiekiem jest i dziecko, to każde bycie z nim ma charakter wyjątkowy. Idąc dalej rozumiemy, że nie może być w tej koncepcji utartych, skutecznych metod oddziaływania, jedynie słusznych zasad wychowania, lecz tylko uważne wspólne dorosłego i dziecka doświadczanie.
94.Proszę omówić znaczenie miłości pedagogicznej w wychowaniu.
Z zeszytu :Trzeba mieć serce, sferę własnego ducha by pomóc uczniowi. Ujmuje człowieka holistycznie jako jedność ciała ducha i umysłu
(?)Warunki:
-danie dziecku oparcia
-stworzenie emocjolanlego bezpieczeństwa
-respektowanie dziecięcego świata
- dostosowanie wystroju pomieszczeń do aktywności dziecka
-pielęgnowanie wspólnoty
A tu wg Korczaka: To naczelna i powszechna zasada wychowawcza. Powinna obowiązywać wszystkich uczestników wychowania i opieki,. Miłość wychowawcza jest wyraźnie skrystalizowaną postawą aksjologiczną oraz opartym na niej pragmatycznym działaniem pedagogicznym. Więcej - to służba społeczna, a nawet „walka o dziecko”; Oraz poznawania siebie samego w roli pedagoga, wychowawcy lub rodzica. Nade wszystko jednak taka miłość pedagogiczna ma być realna: moja, a nie czyjaś, rozwijana tu i teraz, a nie kiedyś, w jakimś późniejszym terminie, przy jakiejś okazji
95.Proszę wymienić specyficzne cechy osobowości wychowawcy.
(?)To są chyba podstawowe:
1) autentyczność nauczyciela
2) pełna akceptacja i bezwarunkowo pozytywne nastawienie wobec ucznia
3) wrażliwe i empatyczne zrozumienie tego, co uczeń odczuwa i o co mu naprawdę chodzi
96. Proszę podać różnice pomiędzy wychowaniem dyrektywnym a niedyrektywnym
Porzucenie pedagogiki dyrektywnej- czyli odrzucenie przymusu na rzecz tego, by proces wychowania dzieci i dorosłych opierał się na wzajemnej niezależności oraz braku kierowania
97. Proszę wyjaśnić czym jest wychowanie integralne.
Wychowanie integralne ma za zadanie ujmować człowieka jako byt złożonyczyli istotę materialno- duchową we wnętrzu której dokonują sięprocesy psychiczno - duchowe takie jak działania poznawcze,wolicjonalne, emocjonalne, estetyczne moralne i religijne. Powinno sięzatem kształcić z perspektywy aksjologicznej i normatywnej. Każdy człowiek powinien być kształcony i doskonalony we wszystkichdziedzinach życia i działania w otwartości na wartości ogólnoludzkie ichrześcijańskie ze szczególnym uwzględnieniem prawdy, dobra i piękna.Pedagogika Prymasowska w pełni zasługuje na miano pedagogiki integralnej,gdyż prowadzi człowieka ku pełni wolności drogą przynależności do
prawd chrześcijańskiego orędzia. Jest pedagogiką walki o dobro w sobiei wokół siebie, której przejawem jest pokonywanie w sobie egoizmu iotwarcie się na szerszą perspektywę społeczną. Przy czym zwrócićnależy uwagę na fakt, iż jest ona koncepcją ukonstytuowaną na BożymObjawieniu, czym wychodzi naprzeciw człowiekowi ochrzczonemu iposzukującemu Boga oraz sensu swego istnienia i powołania.
98.Który z poznanych kierunków pedagogicznych wg Pani/Pana najpełniej oddaje kwestię integralnego/holistycznego wychowania. Proszę uzasadnić swoją wypowiedź.
Jest to WYCHOWANIE W UJĘCIU PRYMASA STEFANA WYSZYŃSKIEGO ,to wych. jest prawem każdego człowieka, które wyprowadza on z ontycznej struktury osoby, z jej godności, i tym sposobem określa także zakres i treść wychowania. Ta koncepcja ujmuje człowieka jako istotę materialno ,duchową, we wnętrzu której dokonują się procesy psychiczno duchowe. Wśród tych ostatnich wyróżnia on działania poznawcze, wolitywne, emocjonalne, estetyczne, moralne i religijne. Jest to zatem obraz obiektywny i subiektywny zarazem, człowiek jest tutaj ujmowany zawsze integralnie
Konkretny człowiek w aspekcie indywidualnym i społecznym, Doskonalenie każdego indywidualnego bytu ludzkiego we wszystkich dziedzinach jego życia i działania
18