3. Peryskopowy artyleryjski kątomierz - busola PAB-2M i PAB-2AM.

Peryskopowy artyleryjski kątomierz-busola PAB-2 (pot. kątomierz-busola) jest zmodernizowaną wersją występującego wcześniej kątomierza - busoli PAB

i występuje w dwóch podstawowych odmianach - PAB - 2M i PAB - 2AM. Jest on jednym z podstawowych przyrządów optycznych występującym w baterii artylerii.

3.1. Kątomierz- busola PAB-2M.

3.1.1. Przeznaczenie.

Kątomierz-busola PAB-2M przez­naczony jest do pomiaru azymutów magnetycznych, kątów poziomych i pionowych (położenia) w tere­nie oraz odległości między punktami w terenie me­todą dalmierza z bazą zewnętrzną

(z zastosowaniem specjalnej łaty dwumetrowej).

W dalszej treści kątomierz-busolę PAB-2M nazy­wać będziemy przyrządem.

Przyrządem można się posługiwać na punkcie obserwacyjnym, na stanowiskach ogniowych, a tak­że podczas dowiązania topogeodezyjnego elemen­tów ugrupowania bojowego:

1. na punkcie obserwacyjnym można:

- określać kierunek zasadniczy;

- mierzyć kąty poziome między kierunkiem za­sadniczym a celami;

- mierzyć kąty położenia celów;

- określać azymuty magnetyczne kierunków na cele;

- określać ustalenie na działo kierunkowe ba­terii;

- mierzyć odchylenia i wysokości wybuchów;

- prowadzić obserwację celów;

b) na stanowisku ogniowym można:

- wyznaczać kierunek zasadniczy strzelania;

- ustalać działo kierunkowe według zadanego azymutu magnetycznego;

- mierzyć kąty zakrycia;

- rozwijać front baterii.

Podczas określania przyrządem wartości kątów poziomych, pionowych i azymutów, odczyty zdej­muje się z dokładnością do jednej działki (0-01) podziałek dokładnych.

Dokładność orientowania przyrządu według igły magnetycznej charakteryzuje się błędem środko­wym, którego wartość wynosi powyżej 0-01.

Zastosowanie peryskopu umożliwia obserwację celów z ukrycia.

Podziałki kątomierza-busoli, siatkę lunetki i wskaźniki łaty można podświetlać; umożliwia to posługiwanie się przyrządem w nocy.

Przyrząd można użytkować w temperaturze od minus 40° do plus 50°C przy względnej wilgotno­ści powietrza do 65%, w warunkach normalnych

w temperaturze (25 ± 10)°C i względnej wilgotno­ści powietrza do 98%.

3.1.2. Dane techniczne.

1. Powiększenie............................................8x

2. Pole widzenia............................................5^o (0-83)

3. Średnica źrenicy wejściowej....................22 mm

4. Średnica źrenicy wyjściowej....................2,8 mm

5. Odległość źrenicy wyjściowej..................12,5 mm

6. Peryskopowość.........................................350 mm

7. Zakres pomiaru kątów:

• poziomych.....................................60-00

• pionowych.....................................+/- 3-00

Zakres pomiaru odległości.........................50 - 400 m

Napięcie akumulatorów 2NKB-2...............2,4 V

Ciężar:

• kątomierz-busola............................2,5 kg

• peryskop.........................................0,7 kg

• statyw.............................................3,4 kg

• oświetlacz.......................................1,4 kg

• łata..................................................0,86 kg

• cały zestaw......................................13,0 kg

3.1.3. Skład kompletu.

1. Zestaw (rys. 3):

• kątomierz-busola;

• peryskop;

• statyw;

• oświetlacz;

• łata;

• zestaw części zapasowych;

• futerał kątomierza-busoli;

• futerał peryskopu;

• instrukcja „Opis i użytkowanie”;

• książka przyrządu.

Skład zestawu każdego kątomierza-busoli jest wyszczególniony w książce przyrządu.




Rysunek 3. Zestaw kompletu kątomierza-busoli PAB-2M

1 - futerał z kątomierzem-busolą; 2 - statyw (trójnóg); 3 - futerał z peryskopem:

4 - torba z oświetlaczem; 5 - łata.

2. Skład kompletu oświetlacza:

• oświetlacz;

• bateria akumulatorów;

• komplet żarówek w pojemniku;

• torba;

• woreczek;

• nalepki.

3. Skład kompletu łaty:

• oświetlacz;

• bateria akumulatorów;

• łata;

• komplet żarówek w pojemniku;

• torba;

• woreczek;

• nalepki.

4. Skład wyposażenia dodatkowego:

• wkręty;

• wkrętaki;

• klucz;

• pokrowiec;

• osuszacz;

• pion;

• flanelka odbarwiona.

3.1.4. Podstawowe różnice między przyrządem PAB-2M a PAB-2.

W skład kompletu PAB-2M dodatkowo wcho­dzi:

• łata dwumetrowa do pomiaru odległości na podstawie podziałek dalmierczych siatki lunetki;

• oświetlacz łaty umożliwiający pracę w no­cy;

• wytycznik umożliwiający wzajemne wycelo­wanie (wizowanie).

W związku z tym zwiększyła się liczba części w komplecie przyrządu

(o dwie sztuki - łata i oświetlacz do niej).

Zwiększono dokładność następujących parame­trów:

- dokładność określenia azymutu magnetycz­nego do 0-02 z 0-03

w przyrządzie PAB-2;

- dokładność określenia wartości kąta między dwoma dowolnymi

kierunkami w płaszczyźnie po­ziomej do 0-01 z 0-01,5 w przyrządzie PAB-2.

3.1.5. Układ optyczny kątomierza-busoli z peryskopem.

Układ optyczny kątomierza-busoli z peryskopem został przedstawiony na rysunku 4. W płaszczyźnie ogniskowej obiektywu powsta­je rzeczywisty, zmniejszony i odwrócony o 180° obraz obserwowanych przedmiotów. Pryzmaty odwracają obraz o 180°. Drugi pryzmat odwraca górną część obrazu na dolną, a pierwszy — część lewą obrazu na prawą. W ten sposób układ dwóch pryzmatów powoduje pełny obrót obrazu i daje obraz prosty (nie odwrócony) obserwowanych przedmiotów.




Rysunek 4. Schemat optyczny kątomierza-busoli z peryskopem.

1 - szkło ochronne górne; 2 - zwierciadło górne; 3 - zwierciadło dolne; 4 - szkło ochronne dolne;

5 - soczewki obiektywu; 6 - pryzmaty odwracające; 7 - płytka ogniskowa;

8 - szkiełko ochronne; 9 - żarówka; 10 - soczewki okularu.

Soczewki okularu są przeznaczone do obser­wowania obrazu pod dużym kątem widzenia (jak przez lupę); dlatego obserwator widzi powiększo­ny obraz przedmiotu.

Dla umożliwienia posługiwania się przyrządem w nocy siatkę płytki ogniskowej podświetla żarówka. Między płytką ogniskową a żarów­ką znajduje się szkło ochronne. Układ optyczny peryskopu składa się z dwóch zwierciadeł i dwóch szkieł ochronnych.

3.1.6. Ogólna budowa kątomierza-busoli.

Podstawowymi częściami kątomierza - busoli (rys. 5) są jej dolna, środkowa

i górna część z lu­netką oraz poziomnica kulista (libella sferyczna). W skład dolnej części kątomierza-busoli wcho­dzą następujące zespoły i elementy: mechanizm naprowadzania, igła magnetyczna, czop kulisty, krąg odchyleń, krąg busoli. Część środkowa przyrządu to przede wszystkim mechanizm pomiaru kątów poziomych (pokrętła i bębny odchyleń

i busoli). Najważniejszym elementem części górnej kątomierza-busoli jest lunetka.

Dokładny opis poszczególnych części przyrządu znajduje się między innymi

w literaturze wyszczególnionej na końcu skryptu.

3.1.7. Ogólne zasady posługiwania się przyrządem.

Przyrząd wymaga ostrożnego i delikatnego obchodzenia się z nim. Szczególnie należy go chronić przed uderzeniami i upadkami na ziemię. W wyniku nieostrożnego obchodzenia się z przy­rządem można naruszyć mocowanie elementów optycznych, rozstroić układ optyczny, w wyniku czego kątomierz-busola będzie niesprawny. Za­brania się rozkładania przyrządu w pododdziałach. W celu uzyska­nia dokładnych wyników pomiarów za pomocą przyrządu i utrzymania go w sprawności należy przestrzegać poniższych zasad:




Rysunek 5. Podstawowe elementy kątomierza-busoli.

1 - czop kulisty; 2 - busola magnetyczna; 3 - mechanizm naprowadzania ogólnego; 4 - pokrętło;

5 - rękojeść wyłącznika; 6 - krąg odchyleń; 7 - krąg busoli; 8 - mechanizm kątów poziomych;

9 - wyłącznik bębna odchyleń; 10 - pokrętło i bęben odchyleń; 11 - rękojeść wyłącznika;

12 - pokrętło i bęben busoli; 13 - wyłącznik kręgu odchyleń; 14 - poziomnica kulista;

15 - pokrętło i bęben nachyleń; 16 - krąg nachyleń; 17 - pierścień dioptryjny;

18 - lunetka; 19 - tubus; 20 - „jaskółczy ogon”

- przygotowując kątomierz-busolę do pracy należy mieć na uwadze, że na

dokładność wska­zań igły magnetycznej wpływają otaczające przy­rząd żelazne i stalowe przedmioty; taki sprzęt, jak działa, pojazdy, szyny itp. powinny się znajdować w odległości co najmniej 10 m, przedmioty średniej wielkości (akumulatory zasadowe, broń osobista, hełm, maska przeciwgazowa itp.) - nie bliżej niż 0,5 m; drobne przedmioty (latarka kie­szonkowa, długopis, przewód telefoniczny itp.) - nie bliżej niż 20 cm;

- wprowadzając nastawę na podziałki i napro­wadzając krzyż kresek lunetki na

punkt terenowy, obracać pokrętła w jednym kierunku;

- chronić mechanizmy ślimakowe przed uszko­dzeniem;

- podczas pracy sprawdzać okresowo spozio­mowanie kątomierza-busoli według poziomnicy kulistej, szczególnie w warunkach niestabilnego ustawienia przyrządu (sypki grunt, przyrząd przymocowany do drzewa itp.);

- w czasie pomiarów kątomierz-busolę usta­wiać możliwie dokładnie za pomocą pionu

nad wybranym punktem terenowym;

- w razie dokonywania dokładnych pomiarów kątów powtarzać mierzenie 3—4 razy i uśredniać otrzymane wartości; po każdym pomiarze kątomierzem-busolą naruszyć zorientowanie przyrzą­du i zmienić nastawę na kręgu busoli;

- w wypadku dokładnego określania azymu­tów magnetycznych na bliskich odległościach (krótkie kierunki orientacyjne) uwzględniać wpływ długości peryskopu i wprowadzać odpo­wiednią poprawkę do wskazań przyjmując, że na 300 m poprawka wynosi około 0-01, na 150 m - około 0-02 itd. (w przypadku poziomego ustawie­nia peryskopu); jeżeli peryskop jest pochylony w prawo, poprawkę należy dodać, a jeżeli w lewo - odjąć;

- nie przenosić kątomierza-busoli (nawet na małe odległości), i wkładać do futerału bez unie­ruchomienia igły magnetycznej;

- podczas pracy w deszczu dążyć do tego, aby na przyrząd nie padały jego krople. W czasie przerw w pracy przyrząd wkładać do futerału lub nakry­wać pokrowcem;

- bezpośrednio po wniesieniu przyrządu z mrozu do ciepłego pomieszczenia nie wyjmować go z fu­terału przez 2 h, a kiedy przyrząd osiągnie tem­peraturę otoczenia, wyjąć go z futerału i wytrzeć osiadłą na powierzchni wilgoć;

- po zakończeniu pracy zetrzeć przed włożeniem przyrządu do futerału osiadły na nim kurz i wil­goć. Czyszcząc zewnętrzne powierzchnie elemen­tów optycznych, najpierw usunąć ostrożnie ze szkieł specjalną flanelką lub czystą ściereczką większe cząstki kurzu (pyłu); w tym celu wytrzeć szkła ruchem kołowym (bez nacisku) od środka do skraju. Przecierając szkła, okresowo wytrzepać flanelkę, aby nie porysować ich powierzchni drobinkami piasku i twardymi cząstkami;

- zabrania się dotykania elementów optycznych palcami, gdyż pozostawia to na ich powierzchni ślady; tłus­te plamy na elementach optycznych zezwala się usuwać tylko czystą higroskopijną watą nawinię­tą na drewnianą pałeczkę i lekko zmoczoną w czystym spirytusie lub eterze naftowym.

3.1.8. Przestawianie przyrządu z położenia marszowego do roboczego.

Przyrząd przestawiać do położenia bojowego za­chowując następującą kolejność czynności:

1) nastawić statyw na taką wysokość, aby moż­na było wygodnie posługiwać się kątomierzem-busolą; w tym celu:

- odpiąć pasek ściągający nogi statywu;

- rozluźnić nakrętki skrzydełkowe zacisków, wysunąć nogi na wymaganą długość i za­cisnąć je zaciskami;

- rozstawić statyw, wcisnąć mocno ostrogi w ziemię (naciskając nogą występ) i zacisnąć osie przegubów nakrętkami skrzydełkowymi.

Na kamienistym lub zmarzniętym gruncie, bez wybojów, szczelin i innych nierówności, w które można by pewnie wstawić ostrogi statywu, należy dla nich zawczasu wykonać w gruncie zagłębie­nia.

W wypadku gdy warunki nie pozwalają na roz­stawienie statywu, wykręcić wspornik z główki statywu i wkręcić trzpień w drzewo, pień lub twardy grunt;

2) ustawić kątomierz-busolę na wsporniku; w tym celu:

- otworzyć futerał i wyjąć kątomierz-busolę;

- wstawić kątomierz-busolę czopem kulistym do czaszy i przytrzymując

ją lewą ręką, zakręcić wstępnie śrubę zaciskową czaszy;

- poruszając lekko wstępnie umocowany kąto­mierz-busolę, ustawić

pęcherzyk poziomnicy w środku koncentrycznych okręgów, po czym

dokręcić śrubę zaciskową do końca;

3) założyć peryskop na lunetkę kątomierza-bu­soli (jeżeli obserwację

prowadzi się z ukrycia) i umocować go w jak najwygodniejszym

położeniu (pionowo lub pochyło), przystosowując się do rodzaju ukrycia;

4) przygotować łatę do pomiaru;

5) w nocy przyłączyć oświetlenie.

3.1.9. Pomiar odległości za pomocą podziałki dalmierczej siatki lunetki.

Za pomocą kątomierza-busoli można wykony­wać następujące zadania:

- określać azymuty magnetyczne kierunków orientacyjnych i innych;

- mierzyć kąty w płaszczyźnie poziomej;

- mierzyć kąty w płaszczyźnie pionowej;

- mierzyć odległości do zadanych punktów (przedmiotów) w terenie za pomocą

podziałek dalmierczych siatki;

- określać wartości funkcji sinus kątów;

- skierowywać działo kierunkowe w cel z PO;

- rozwijać front baterii;

- skierowywać działa w cel według zadanego azymutu magnetycznego przed

zajęciem stanowisk ogniowych;

- skierowywać działa w cel według zadanego azymutu magnetycznego po zajęciu

stanowisk og­niowych;

- określać azymut kierunku strzelania działa.

Sposób wykonywania poszczególnych zadań został dokładnie opisany w literaturze odnoszącej się do kątomierza-busoli, wyszczególnionej na końcu skryptu.

W celu przypomnienia wyglądu siatek pomiarowych płytki ogniskowej przyrządu, omówiony zostanie tylko pomiar odległości za pomocą podziałki dalmierczej siatki lunetki.

Odległości do różnych punktów terenowych, oddalonych nie więcej niż 400 m od stanowiska przyrządu, mierzy się za pomocą podziałek dalmierczych z użyciem łaty. W zależności od warunków terenowych łatę usta­wia się poziomo lub pionowo i określa odległość na podstawie odpowiedniej podziałki dalmierczej (rys. 6). Odległość, gdy łata jest w położeniu poziomym, należy określać w następujący sposób:

- ustawić kątomierz-busolę w jednym z dwóch punktów, między którymi określa się

odległość;

- ustawić poziomo łatę na drugim punkcie prostopadle do linii obserwacji;

- pokrywszy prawą (nie oznaczoną liczbą) kreskę poziomej podziałki dalmierczej z pra­wym

wskaźnikiem, odczytać z podziałki dalmier­czej odległość - naprzeciw lewego znaku.




Rysunek 6. Przykład pomiaru odległości według podziałek dalmierczych.

Jeżeli lewy wskaźnik łaty znajduje się naprze­ciw kreski działki oznaczonej liczbą 60, to odległość wynosi 60 m, a jeżeli naprzeciw kreski ozna­czonej liczbą 200, to odległość wynosi 200 m itd. Określając odległość za pomocą pionowej po­działki dalmierczej, należy pokryć górną kres­kę tej podziałki z górnym wskaźnikiem ustawio­nej pionowo łaty i określić odległość na podziałce naprzeciw dolnego znaku.

3.1.10. Przestawianie przyrządu z położenia roboczego do marszowego.

Z położenia roboczego do marszowego przyrząd przestawiać zachowując następującą kolejność czynności:

1. przygotować kątomierz-busolę do złożenia; w tym celu:

• unieruchomić igłę magnetyczną;

• zdjąć peryskop (jeżeli był używany);

• ułożyć peryskop w futerale;

• nastawić na podziałkach kątomierza-busoli nastawy zerowe;

• zdjąć oświetlacz siatki;

2. zdjąć kątomierz-busolę ze statywu;

3. ułożyć przyrząd w futerale;

4. złożyć statyw;

5. złożyć oświetlacz;

6. złożyć łatę.

3.2. Kątomierz-busola PAB-2AM.

Podpunkt ten zawiera opis techniczny i podaje zasady użytkowania kątomierza-busoli PAB-2AM (kątomierza-busoli PAB-2M w komplecie z nasad­ką azymutalną ANB-1M, rys. 7).




Rysunek 7. Kątomierz-busola PAB-2M w komplecie z nasad­ką azymutalną ANB-1M.

3.2.1. Przeznaczenie.

Peryskopowy artyleryjski kątomierz-busola PAB-2AM jest przeznaczony do określania azy­mutów topograficznych i magnetycznych, oriento­wania dział i przyrządów, pomiaru kątów pozio­mych i pionowych oraz do pomiaru odległości do 400 m z użyciem łaty dwumetrowej. Przyrządem można się posługiwać na punkcie obserwacyjnym, na stanowiskach ogniowych, a także podczas prac topogeodezyjnych związa­nych z dowiązaniem elementów ugrupowania bo­jowego, a ponadto można wykonywać następują­ce zadania:

a) na punkcie obserwacyjnym:

- określać kierunek zasadniczy;

- mierzyć kąty poziome między kierunkiem zasadniczym a kierunkami na cele i

kąty poło­żenia celów;

- określać azymuty magnetyczne kierunków na cele;

- mierzyć odchylenia i wysokości wybuchów;

- prowadzić obserwację celów;

- określać azymuty geograficzne kierunków na dowolne punkty i przedmioty

terenowe;

- określać położenie Słońca, Księżyca i gwiazd;

- określać ustalenie na działo kierunkowe ba­terii ;

b) na stanowisku ogniowym:

- wyznaczać kierunek zasadniczy strzelania;

- ustalać działo kierunkowe według zadanego azymutu magnetycznego lub

według zadanego azymutu topograficznego;

- mierzyć kąty zakrycia;

- rozwijać front baterii.

W czasie pracy z przyrządem kąty poziome można mierzyć:

- względem wyjściowego (znanego) kierunku orientacyjnego według podziałek

bębna i kręgu odchyleń;

- względem południka magnetycznego (kie­runku igły magnetycznej) według

podziałek bęb­na i kręgu busoli;

- względem południka geograficznego - we­dług podziałek bębna i kręgu

busoli. '

Do określania kierunku południka geograficzne­go służy nasadka azymutalna

ANB-1M.

3.2.2. Dane techniczne.

Charakterystyki techniczne kątomierza-busoli PAB-2M zostały przedstawione w punkcie 2.1.2 niniejszego skryptu.

Nasadka azymutalna ANB-1M:

1. Powiększenie................................4x

2. Pole widzenia................................9^o20'

3. Średnica źrenicy wyjściowej.........4 mm

4. Odległość źrenicy wyjściowej.......9,6 mm

5. Masa..............................................0,75 kg

6. Zakres regulacji ostrości obrazu.....+/- 1,5 dioptrii

3.2.3. Skład kompletu.

1. Komplet przyrządu PAB-2M bez futerału.

2. Nasadka azymutalna ANB-1M.

3. Futerał.

4. Filtry optyczne nasadki.

5. Opis i użytkowanie przyrządu PAB-2AM.

6. Książka przyrządu.

Futerał przyrządu jest wspólny dla kątomierza-busoli, nasadki azymutalnej i zestawu indywidualnego.

3.2.4. Przeznaczenie i budowa nasadki azymutalnej.

Nasadka azymutalna jest przeznaczona do wy­znaczania położenia południka geograficznego - północnego bieguna niebieskiego na podstawie obserwacji gwiazd gwiazdo­zbioru Małej Niedźwiedzicy i określania na tej podstawie azymutów geograficznych, a także wy­celowania w Słońce, Księżyc, gwiazdy i przedmio­ty terenowe.

Podstawowymi częściami nasadki azymutalnej (rys. 8) są: przeziernik, tulejka z mechanizmem naprowadzania (celowania) w płaszczyźnie pionowej i poziomnica ampułkowa.

Przeziernik jest lunetą obserwacyjną z okularem złamanym pod kątem 90° do jej osi celowania i składa się z części ruchomej i nieruchomej.




Rysunek 8. Nasadka azymutalna.

1 - pierścień dioptryjny; 2 - przeziernik; 3 - pokrętło przeziernika; 4 - wkręt dociskowy;

5 - tuleja z mechanizmem naprowadzania pionowego; 6 - śruba zaciskowa; 7 - jarzmo;

8 - pokrętło naprowadzania pionowego; 9 - poziomnica; 10 - pokrywka.

3.2.5. Przygotowanie przyrządu do pracy.

W celu przestawienia przyrządu z położenia marszowego do roboczego należy:

• przestawić kątomierz-busolę do położenia ro­boczego według punktu 2.1.8;

• wyjąć nasadkę azymutalną z futerału i usta­wić ją na kątomierzu-busoli w położeniu robo­czym; w tym celu jarzmo rozsunąć tak, aby śruba zaciskowa znalazła się naprzeciw wycięcia tulejki;

• umocować na pokrywce nasadki azymu­talnej oprawkę żarówki oświetlenia siatki i włączyć oświetlenie (w nocy);

• sprawdzić nastawienie wartości zerowych na podziałkach (kręgu i bębnie) busoli;

• obracając pokrętłem nachyleń kątomierza-busoli spoziomować za pomocą poziomnicy oś obrotu nasadki azymutalnej.

3.2.6. Praca z wykorzystaniem nasadki azymutalnej.

Wszystkie zadania mogące być wykonywane przy pomocy PAB-2AM zostały dokładnie opisane w literaturze ujętej na końcu skryptu. Jednym z nich jest określanie azymutu geograficznego na podstawie gwiazd gwiazdozbioru Małej Niedźwiedzicy. Dla przybliżenia wyglądu płytki ogniskowej z siatką pomiarową nasadki ANB-1M, na rysunku 9 został pokazany wzór umiejscowienia gwiazd Alfa i Beta podczas wyznaczania kierunku północy geograficznej.




Rysunek 9. Płytka ogniskowa ANB-1M z gwiazdami Alfa i Beta.

3.3. Przechowywanie, konserwacja i przewożenie przyrządu.

W celu zapewnienia stałej gotowości do użycia i długotrwałego użytkowania przyrządu należy go odpowiednio przechowywać, usuwać w odpowied­nim czasie niesprawności, znać jego budowę i przestrzegać zasad użytkowania.

Pomieszczenie przeznaczone do długotrwałego przechowywania przyrządu powinno być jasne, suche i czyste. Kategorycznie zabrania się prze­chowywania przyrządu w wilgotnym pomieszcze­niu i w pobliżu pieców, grzejników i innych urządzeń ogrzewczych. Kątomierz-busolę należy przechowywać zawsze w futerale, na półce - w pozycji pionowej. Przechowywać wolno tylko przyrządy sprawne.

W pomieszczeniu, w którym przechowuje się przyrządy, przedmioty żelazne i stalowe powin­ny się znajdować w odległości nie niniejszej niż 2 m od kątomierza-busoli. Oprócz tego w pomiesz­czeniu tym nie powinno być zasad, kwasów lub
innych chemikaliów. Zabrania się przechowywania wraz z kątomierzami-busolami akumulatorów.

W celu uniknięcia rozmagnesowania igły mag­netycznej podczas przechowywania przyrządu na­leży ustawiać futerał z kątomierzem-busolą tak, aby igła magnetyczna była w położeniu równole­głym do południka magnetycznego (zapinką na zachód).

W pobliżu miejsca przechowywania przyrządu nie powinno być żadnych urządzeń wytwarzających pole elektromagnetyczne.

W położeniu marszowym kątomierz-busola i peryskop powinny być umieszczone w futera­łach. Aby zapobiec kołysaniu futerałów w czasie przenoszenia przyrządu, należy przyciągnąć je paskami skórzanymi przełożonymi przez pętle.

Zabrania się przewożenia przyrządu w skrzyni ładunkowej samochodu bez nadzoru.

Nie wolno przewozić baterii akumulatorów w położeniu odwróconym. Przed przekazaniem aku­mulatorów do magazynu należy je przygotować do długotrwałego przechowywania (zgodnie z in­strukcją o przechowywaniu akumulatorów zasa­dowych).

Przed wysłaniem przyrządy należy zapakować do suchej skrzyni drewnianej. Skrzynia powinna być wykonana z desek grubości 20—25 mm. W celu uniknięcia zawilgocenia należy wyścielać papierem impregnowanym wewnętrzne ścianki skrzyni. Części zestawu przyrządu zawijać w papier. Kątomierz-busolę (w futerale) i oświetlacz uło­żyć w skrzyni w pozycji pionowej. Puste miejsca w skrzyni wypełnić suchymi wiórami, tak aby w czasie przewożenia części ze­stawu przyrządu nie tarły się wzajemnie i o ścian­ki skrzyni. Do jednej skrzyni transportowej moż­na włożyć nie więcej niż cztery komplety. Wy­miary skrzyni do zapakowania czterech komple­tów wynoszą ok. 1400x600x500 mm. Zapakowane skrzynie z przyrządami należy obić taśmą metalową lub obciągnąć drutem śred­nicy 1,5 - 2 mm i zaplombować. Na górnej pokry­wie skrzyni należy umieścić napisy: „Góra", „Ostrożnie", „Przyrządy", „Nie przewracać".

---