PODSTAWY PRAWA I POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

mgr Ewa Potrawka

PODSTAWY PRAWA

1. ZAGADNIENIA PODSTAWOWE.

1.1. Określenie prawa i jego cechy.

Prawo w najszerszym znaczeniu to zespół norm określających postępowanie ludzi, norm ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo.

Prawo jest zespołem norm postępowania, które są uznane i chronione przez państwo.

Norma to pewien wzorzec, który pozwala podzielić zachowania na takie, które są z nią zgodne, takie, które są z nią niezgodne oraz takie, do których dana norma się nie odnosi.

Norma zawiera określenie:

• Podmiotu (podmiotów), którym wyznacza się obowiązek danego postępowania (adresaci normy),

• Okoliczności, w których postępowanie ma być realizowane,

• Sposobu zachowania (działania lub zaniechania).

Podział norm:

1. Ze względu na adresata normy możemy podzielić na :

• indywidualne (wskazany adresat)

• generalne (adresat wskazany generalnie)

2. Ze względu na zachowanie adresata normy możemy podzielić na :

• abstrakcyjne (dotyczą stałego lub wielokrotnego zachowania się adresatów)

• konkretne (dotyczą jednorazowego zachowania się adresata)

1.2. Związki państwa z prawem.

Państwo jest organizacją, czyli sformalizowaną celową grupą społeczną, zespołem ludzi wyposażonych w środki działania i instrumenty koordynacji tych działań. Jest to organizacja:

• polityczna, ponieważ osią jej zainteresowania jest rządzenie,

• globalna, ponieważ obejmuje całe społeczeństwo, wszystkich obywateli danego kraju,

• przymusowa, ponieważ przynależność do państwa jest przymusowa, jak również dlatego, że państwo może stosować przymus,

• terytorialna, ponieważ obejmuje organizację ludzi zamieszkująca dane terytorium

• hierarchiczna, ponieważ jego działalność przejawia się w istnieniu rozbudowanego aparatu władzy publicznej, której kompetencje są rozdzielone,

• suwerenne, ponieważ państwo nie uznaje nad sobą żadnej władzy zwierzchniej.

1.3. Praworządność a przestrzeganie prawa.

1.3.1. Praworządność odnosi się do przestrzegania prawa przez organy władzy publicznej, jest ona adresowana do ludzi sprawujących władzę i jako taka dotyczy działań państwa.

Praworządność to organizowanie i wykonywanie działalności państwowej na podstawie przepisów prawa, gdy prawo to jest równe dla wszystkich.

art. 7. Konstytucji „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.

art. 6 kodeksu postępowania administracyjnego „organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa”.

art. 7 k.p.a. „w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”.

1.3.2. Przestrzeganie prawa.

Przestrzeganie prawa to świadome zachowania zewnętrzne wszystkich adresatów norm prawnych zgodnie z dyspozycjami tych norm w warunkach wskazanych w hipotezach.

2. AKT PRAWNY , PRZEPIS PRAWNY, NORMA PRAWNA.

2.1.Akt prawny.

Nazwa akt prawny używana jest w języku prawniczym dla określenia:

1. indywidualnych aktów prawnych, którymi są wydawane w sprawach jednostkowych (indywidualnych), na podstawie przepisów obowiązującego prawa decyzje organów państwa rodzące skutki prawne (orzeczenia sądowe, decyzje administracyjne) oraz wszelkie czynności rodzące skutki prawne.

Wyróżniamy następujące indywidualne akty prawne:

a) jednostronne:

• decyzje organów niezależne od woli podmiotu, którego dotyczą (np. decyzja o wywłaszczeniu, wyrok skazujący),

• czynności prawne dochodzące do skutku przez oświadczenie woli jednej tylko strony (np. testament),

b) dwustronne:

- decyzje organów państwa wywołujące następstwa prawne za zgodą lub na wniosek osoby zainteresowanej (np. pozwolenie na budowę),

- czynności prawne dochodzące do skutku mocą oświadczenia woli dwu lub więcej stron.

2) normatywnych aktów prawnych, które są tworzone (stanowione lub uznane) przez organy państwowe posiadające kompetencje prawotwórcze (konstytucja, ustawy, rozporządzenia), zaś ich wspólną cechą jest to, że na ich podstawie ustalane są normy prawne regulujące jakiś stosunek społeczny lub zespół stosunków społecznych.

Schemat budowy aktu normatywnego:

1. Nazwa rodzajowa - ustawa, rozporządzenie, zarządzenie,

2. Data uchwalenia (ustanowienia), datę poprzedza się zwrotem "z dnia", a następnie zamieszcza się wskazanie dnia zapisanego cyframi arabskimi, nazwę miesiąca określoną słownie oraz wskazanie roku zapisanego cyframi arabskimi ze znakiem "r.", jako skrótem wyrazu "rok".

3. Tytuł (przedmiot)- określa zakres przedmiotowy danego aktu , precyzuje, czego dany akt dotyczy np. O szkolnictwie wyższym, o Najwyższej Izbie Kontroli, Prawo budowlane,

Określenie przedmiotu ustawy może być:

a) opisowe - rozpoczynające się od przyimka "o", pisanego małą literą;

b) rzeczowe - rozpoczynające się od wyrazów "Kodeks", "Prawo" albo "Ordynacja", pisanych wielką literą, w przypadku gdy ustawa wyczerpująco reguluje obszerną dziedzinę spraw, albo rozpoczynające się od wyrazów "Przepisy wprowadzające...", w przypadku gdy ustawa jest ustawą wprowadzającą.

4. Preambuła - uroczysty wstęp, zawiera motywy wydania danego aktu, występuje w aktach normatywnych najwyższego rzędu np. w konstytucji lub aktach, które ustawodawca uznaje za szczególnie ważne,

Karta Nauczyciela : „Mając na względzie doniosłą rolę oświaty i wychowania w Rzeczypospolitej Polskiej, pragnąc dać wyraz szczególnej randze społecznej zawodu nauczyciela zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami, otwierając niniejszą ustawą drogę do dalszych uregulowań prawnych systemu edukacji narodowej, stanowi się, co następuje: [..]”

5. Podstawa prawna - wymóg wskazania podstawy prawnej dotyczy tylko aktów wykonawczych wydawanych na podstawie ustawy np. rozporządzenia.

W przepisach upoważniających do wydania rozporządzenia wskazuje się:

1) organ właściwy do wydania rozporządzenia;

2) rodzaj aktu;

3) zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu;

4) wytyczne dotyczące treści rozporządzenia.

Na podstawie art. 9g ust. 10 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239 i Nr 22, poz. 291) zarządza się, co następuje: [..] (ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli).

6. Część zasadnicza - składa się z przepisów zawartych w artykułach (ustawy) lub paragrafach (rozporządzenia, zarządzenia, uchwały), które są opatrzone kolejno po sobie następującymi numerami oznaczonymi za pomocą cyfr arabskich.

W części zasadniczej znajdują się przepisy merytoryczne wśród których można wyróżnić:

A. Przepisy ogólne, w których zamieszcza się:

1) określenie zakresu spraw regulowanych ustawą i podmiotów, których ona dotyczy, lub spraw i podmiotów wyłączonych spod jej regulacji;

2) objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów.

B. Przepisy szczegółowe, wśród których znajdują się kolejno:

1) przepisy prawa materialnego;

2) przepisy o organach (przepisy ustrojowe); 3)przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy proceduralne);

4) przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne)

7. Przepisy przejściowe o i dostosowujące:

a) przepisy przejściowe, określają jakie prawo ma być stosowane do stosunków prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie nowego aktu,

W przepisach przejściowych rozstrzyga się w szczególności:

1) sposób zakończenia postępowań będących w toku (wszczętych w czasie obowiązywania dotychczasowych przepisów i niezakończonych ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność dokonanych czynności procesowych oraz organy właściwe do zakończenia postępowania i terminy przekazania im spraw;

2) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione przez nowe przepisy;

3) czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów oraz czy skuteczne są czynności dokonane w czasie obowiązywania tych przepisów; sprawy te reguluje się tylko w przypadku, gdy nie chce się zachować powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji albo chce się je zmienić albo też gdy chce się uznać dokonane czynności za bezskuteczne;

4) czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków oraz do czynności, o których mowa w pkt 3;

5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających.

b) przepisy dostosowujące

W przepisach dostosowujących reguluje się w szczególności:

1) sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji tworzonych nową ustawą;

2) sposób przekształcenia organów lub instytucji utworzonych na podstawie dotychczasowej ustawy w organy lub instytucje tworzone przez nową ustawę;

3) sposób likwidacji organów lub instytucji znoszonych nową ustawą, zasady zagospodarowania ich mienia oraz uprawnienia i obowiązki ich dotychczasowych pracowników.

8. Przepisy końcowe, jest to nazwa zbiorcza obejmująca postanowienia dotyczące:

a) przepisów uchylających, określających, które z dotychczas obowiązujących aktów normatywnych lub ich części zostają uchylone wraz z wejściem nowego aktu w życie.

W przepisach uchylających wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które są uchylane. Przepisowi uchylającemu ustawę lub poszczególne jej przepisy nadaje się odpowiednio brzmienie: "Traci moc ustawa ..... (tytuł ustawy)" albo "W ustawie ..... (tytuł ustawy) uchyla się art. ...". Jeżeli uchyla się kilka ustaw, uchylane ustawy wymienia się w jednej jednostce redakcyjnej ustawy uchylającej, zamieszczając je w punktach, w kolejności, w jakiej uchylane ustawy zostały uchwalone.

Jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny reguluje daną dziedzinę spraw, a wyczerpujące wymienienie przepisów ustaw dotychczas obowiązujących w danej dziedzinie napotyka znaczne trudności, można wyjątkowo w przepisie uchylającym posłużyć się zwrotem: "Tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą moc .....".

Jeżeli uchyla się tylko niektóre przepisy ustawy, w przepisie uchylającym jednoznacznie i wyczerpująco wymienia się wszystkie uchylane przepisy tej ustawy.

b) przepisów określających termin wejścia w życie danego aktu.

W ustawie zamieszcza się przepis określający termin jej wejścia w życie, chyba że termin ten określają odrębne przepisy ustawy wprowadzającej.

 Ustawa powinna wchodzić w życie w całości w jednym terminie. Nie różnicuje się terminów wejścia w życie poszczególnych przepisów ustawy, odstępstwo od tego rozwiązania, może nastąpić tylko w przypadku przepisów zmieniających, uchylających, przejściowych i dostosowujących.

Przepisowi o wejściu w życie ustawy można nadać brzmienie:

1) "Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia";

2) "Ustawa wchodzi w życie po upływie ..... (dni, tygodni, miesięcy, lat) od dnia ogłoszenia";

3) "Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia" albo "Ustawa wchodzi w życie ..... dnia ..... miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia";

4) "Ustawa wchodzi w życie z dniem ... (dzień oznaczony kalendarzowo)";

5) "Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia".

 Liczbę dni, tygodni, miesięcy lub lat, o których mowa powyżej, zapisuje się cyfrą arabską albo słownie, zaś określenie dnia i miesiąca zapisuje się słownie.

e) w razie potrzeby - przepisów o wygaśnięciu mocy ustawy.

Przepis określający termin wygaśnięcia mocy obowiązującej ustawy albo poszczególnych jej przepisów zamieszcza się tylko w przypadku, gdy ustawa albo jej poszczególne przepisy mają obowiązywać w ograniczonym czasie; wygaśnięcie mocy obowiązującej ustawy albo poszczególnych jej przepisów można uzależnić od wystąpienia zdarzenia przyszłego tylko w przypadku, gdy termin jego wystąpienia można ustalić w sposób niebudzący wątpliwości i zostanie on urzędowo podany do wiadomości publicznej.

Przepisowi, o którym mowa powyżej, nadaje się odpowiednio brzmienie: "Ustawa ..... (tytuł ustawy) obowiązuje do dnia ..... (termin wskazany kalendarzowo albo przez określenie zdarzenia przyszłego)" albo "Przepisy art. ... tracą moc z dniem ..... (termin wskazany kalendarzowo albo przez określenie zdarzenia przyszłego)"

9. Podpis tego, kto wydał akt normatywny.

Oznaczanie przepisów ustawy i ich systematyzacja.

Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł. Każdą samodzielną myśl ujmuje się w odrębny artykuł. Artykuł powinien być w miarę możliwości jednozdaniowy.  Jeżeli samodzielną myśl wyraża zespół zdań, dokonuje się podziału artykułu na ustępy. W ustawie określanej jako "kodeks" ustępy oznacza się paragrafami (§). Podział artykułu na ustępy wprowadza się także w przypadku, gdy między zdaniami wyrażającymi samodzielne myśli występują powiązania treściowe, ale treść żadnego z nich nie jest na tyle istotna, aby wydzielić ją w odrębny artykuł.

W obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: wprowadzenie do wyliczenia oraz punkty. Wyliczenie może kończyć się częścią wspólną, odnoszącą się do wszystkich punktów. W obrębie punktów można dokonać dalszego wyliczenia, wprowadzając litery. W obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając tiret.

Artykuł oznacza się skrótem "art." i cyfrą arabską z kropką, z zachowaniem ciągłości numeracji artykułów w obrębie całej ustawy, a przy powoływaniu - skrótem "art." bez względu na liczbę i przypadek oraz cyfrą arabską bez kropki; w ustawie wprowadzającej ustawę określaną jako "kodeks" numer artykułu można oznaczyć cyfrą rzymską. Ustęp oznacza się cyfrą arabską z kropką bez nawiasu, z zachowaniem ciągłości numeracji w obrębie danego artykułu, a przy powoływaniu - skrótem "ust." bez względu na liczbę i przypadek oraz cyfrą arabską bez kropki. Punkt oznacza się cyfrą arabską z nawiasem z prawej strony, z zachowaniem ciągłości numeracji w obrębie danego artykułu albo ustępu, a przy powoływaniu - skrótem "pkt" bez względu na liczbę i przypadek oraz cyfrą arabską bez nawiasu. Każdy punkt kończy się średnikiem, a ostatni kropką, chyba że wyliczenie kończy się częścią wspólną odnoszącą się do wszystkich punktów. W takim przypadku kropkę stawia się po części wspólnej. Wyliczenie w obrębie punktów (tzw. litery) oznacza się małymi literami alfabetu łacińskiego, z wyłączeniem liter właściwych tylko językowi polskiemu (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ż, ź), z nawiasem z prawej strony, z zachowaniem ciągłości alfabetycznej w obrębie punktu, a przy powoływaniu - skrótem "lit." bez względu na liczbę i przypadek oraz literą alfabetu łacińskiego bez nawiasu. Każdą literę kończy się przecinkiem, a ostatnią średnikiem albo kropką, chyba że wyliczenie kończy się częścią wspólną odnoszącą się do wszystkich liter. W takim przypadku średnik albo kropkę stawia się po części wspólnej, gdy zabraknie liter, stosuje się oznaczenie najpierw dwuliterowe, a następnie wieloliterowe, dopisując do ostatniej litery alfabetu łacińskiego najpierw pierwszą, a następnie kolejne litery tego alfabetu [a), b)..... z), za), zb) ..... zz), zza), zzb) .....].

Każde tiret kończy się przecinkiem, a ostatnie przecinkiem, średnikiem albo kropką, chyba że wyliczenie kończy się częścią wspólną odnoszącą się do wszystkich tiret. W takim przypadku przecinek, średnik albo kropkę stawia się po części wspólnej. Przy powoływaniu tiret oznacza się wyrazem "tiret" i wyrażonym słownie numerem porządkowym tego tiret.

Każdą jednostkę redakcyjną zapisuje się od nowego wiersza i poprzedza jej oznaczeniem umieszczonym w tym samym wierszu. Artykuły i ustępy rozpoczyna się od akapitu. Punkty, litery i tiret rozpoczyna się na wysokości początku wprowadzenia do wyliczenia.

Przepisy artykułu podzielonego na ustępy, punkty, litery i tiret powołuje się w następującej kolejności: "art. ... ust. ... pkt ... lit. ... tiret...", bez przecinków po kolejnych jednostkach redakcyjnych.. W przypadku gdy jednostka redakcyjna składa się z kilku zdań, a zamierza się powołać tylko jedno z nich, wyraża się to zwrotem: "art. ... ust. ... zdanie (numer porządkowy zdania)".

W celu systematyzacji przepisów ustawy artykuły można grupować w jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia.

Artykuły grupuje się w rozdziały, rozdziały grupuje się w działy, a działy łączy się w tytuły.

W ustawie określanej jako "kodeks" tytuły można grupować w księgi, a księgi łączyć w części. W ustawie takiej wyjątkowo można wprowadzić dodatkowo oddziały jako jednostki systematyzacyjne niższego stopnia niż rozdział.

Jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia stosuje się tylko w przypadku, gdy co najmniej w stosunku do jednej z nich zastosowano uprzednio odpowiednie jednostki systematyzacyjne niższego stopnia.

Rozdziały (oddziały) numeruje się cyframi arabskimi, a jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia - cyframi rzymskimi.

Nazwa jednostki systematyzacyjnej wyższego stopnia składa się z wyrazu "część", "księga", "tytuł", "dział", "rozdział" "oddział" z odpowiednią cyfrą porządkową oraz ze zwięzłego określenia treści lub zakresu regulowanych spraw, rozpoczętego wielką literą, zapisanego od nowego wiersza.

Akty normatywne mniejszych rozmiarów zawierają tylko kilka lub kilkanaście numerowanych artykułów lub paragrafów.

Teksty aktów normatywnych większych rozmiarów dzielone są na jednostki systematyzacyjne, takie jak: części, księgi, tytuły, działy, rozdziały, oddziały np. kodeks cywilny.

2.2. Przepis prawny.

Przepis prawny to podstawowa jednostka zdaniowa (w sensie gramatycznym) aktu normatywnego.

Podział przepisów prawnych.

1) przepisy nakazujące (spośród wielu możliwych w danej sytuacji zachowań wskazują tylko na jedno właściwe), zakazujące (spośród wielu możliwych w danej sytuacji zachowań zabraniają jednego z nich) i uprawniające (przewidują możliwość wyboru przez adresata przepisu sposobu zachowania się w danej sytuacji),

2) przepisy bezwzględnie obowiązujące (nie dopuszczające możliwości zachowania odmiennego niż to, które zostało w nim wskazane) i względnie obowiązujące (pozostawiają podmiotom stosunku prawnego pewną swobodę działania),

3) przepisy ogólne (stanowią powszechna regułę) i przepisy szczegółowe (ustanawiają wyjątki od reguły ogólnej),

2.3. Norma prawna.

Norma prawna jest to reguła postępowania stworzona na podstawie przepisów prawnych, która zawiera warunki powinnego zachowania się, reguły tego zachowania i konsekwencje nie zastosowania się do tej reguły.

Elementy normy prawnej:

• Hipoteza, określa warunki, których zaistnienie powoduje możliwość przypisania komuś obowiązku lub uprawnienia np. w czasie powodzi, na licytacji,

• Dyspozycja, wyznacza sposób zachowania się adresata, w sytuacji, gdy spełnione zostały warunki wskazane w hipotezie,

• Sankcja, określa konsekwencje prawne zachowania się niezgodnego z obowiązkiem sformułowanych w dyspozycji.

Rodzaje sankcji:

a) karna,

b) egzekucyjna,

c) nieważności.

3. ŹRÓDŁA PRAWA.

Termin źródło prawa jest pojęciem wieloznacznym, generalnie można powiedzieć, że źródło prawa to decyzje organów państwowych tworzące prawo oraz formy, które przybierają akty tworzenia prawa.

Najczęściej rozróżnia się źródła powstania prawa i źródła poznania prawa ale możemy też mówić o źródłach prawa w znaczeniu formalnym (odnoszą się do instytucji, które prawo tworzą) i materialnym (przyczyny warunkujące teść i formę prawa.

Źródła powstania prawa to różne zjawiska społeczne, gospodarcze, polityczne i ideologiczne, które wpływają na treść obowiązującego prawa.

Źródła poznania prawa, to wszystkie czynniki które mogą dostarczyć informacji na temat prawa np. Dzienniki Ustaw, Monitory Polskie.

Przez system źródeł prawa rozumieć należy całokształt jego źródeł w ich wzajemnym powiązaniu, ujmowanych z punktu widzenia tego co jest dla nich wspólne oraz z punktu widzenia tego, co je różnicuje.

3.1. Formy tworzenia prawa.

Prawo tworzone jest najczęściej drogą stanowienia oraz w formie uznania.

Stanowienie prawa jest to świadome i celowe działanie organów władzy publicznej, w wyniku którego powstają nowe normy prawne. Prawo może być stanowione przez jeden organ władzy publicznej (kolegialny - rząd lub jednoosobowy- minister) lub może być rezultatem współstanowienia (sejm, senat, prezydent).

Uznanie prawa polega na uznaniu przez państwo jakiejś normy społecznej za normie prawną. Akt uznania składa się z dwóch elementów: aktu aprobaty danej normy i aktu włączenia jej do zespołu norm prawnych.

Szczególnym przypadkiem uznania prawa jest recepcja prawa, ma ona miejsce wtedy, gdy państwo przyjmuje jako obowiązujące w pewnych dziedzinach życia na swoim terytorium normy prawne innego państwa np. prawo Unii Europejskiej

3.2. System źródeł prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Źródła prawa w Polsce podzielone zostały na źródła prawa powszechnie obowiązującego oraz źródła prawa o charakterze wewnętrznym.

1) Źródłami prawa powszechnie obowiązującego są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, obowiązują one wszystkie podmioty na terytorium Polski.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są akty prawa miejscowego na obszarze działania organów, które je ustanowiły.

Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.

2) Źródłami prawa o charakterze wewnętrznym są akty obowiązujące tylko wewnątrz systemu organów władzy publicznej np. uchwały, zarządzenia, okólniki, wytyczne etc. Nie wymagają publikacji.

3.2.1. Źródła prawa powszechnie obowiązującego.

3.2.1.1. Konstytucja:

• jest to jedyny akt o tej randze i nazwie, zajmuje najwyższa pozycje w systemie źródeł prawa,

• jest aktem o najwyższej mocy prawnej,

• zawiera postanowienia dotyczące podstawowych zasad ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego państwa, określa podstawowe prawa i wolności obywatelskie, reguluje organizację, kompetencje i tryb działania organów władzy publicznej,

• uchwalenie nowej zmiana i uchylenie dotychczasowej konstytucji odbywa się w szczególnym trybie.

3.2.1.2. Ustawa:

• jest to akt prawny pochodzący od parlamentu,

• w jej formie może być uregulowana każda sprawa nie będąca przedmiotem regulacji konstytucyjnej,

• uchwalana jest w specjalnym trybie - ustawodawczym określonym w Konstytucji,

• musi być zgodna z Konstytucją oraz umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi za zgodą parlamentu,]

• muszą być z nią zgodne wszystkie niższe niż ustawa akty normatywne,

Ustawa powinna:

• wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw, nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych fragmentów tej dziedziny,

• być tak skonstruowana, aby od przyjętych w niej zasad regulacji nie trzeba było wprowadzać licznych wyjątków.

Ustawa nie może:

• powtarzać przepisów zamieszczonych w innych ustawach,

• powtarzać postanowień umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską oraz dających się bezpośrednio stosować postanowień aktów normatywnych ustanowionych przez organizacje międzynarodowe lub organy międzynarodowe, którym Rzeczpospolita Polska przekazała kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

3.2.1.3. Umowy międzynarodowe.

Źródłami prawa są tylko ratyfikowane umowy międzynarodowe. Ratyfikacja jest to końcowy akt zawierania ważnej umowy międzynarodowej.

Konstytucja wyróżnia wśród międzynarodowych umów ratyfikowanych dwie grupy:

a) ratyfikowane (i wypowiadane ) za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie,

Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:

1)pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

2)wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,

3)członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,

4)znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym.

b) takie, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie.

Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednia zgodą wyrażoną w ustawie ma moc niższą niż Konstytucja, ale postanowienia tej umowy stoją przed postanowieniami ustaw, w sytuacji kolizji pomiędzy umową a ustawą.

Umowa międzynarodowa która nie ratyfikowania w drodze ustawy, stoi poniżej ustawy.

3.2.1.4. Rozporządzenia.

Rozporządzenie jest to akt normatywny o charakterze wykonawczym, wydawany prze konstytucyjnie do tego uprawniony organ państwowy, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie, wydawany w celu wykonania ustawy.

3.2.1. 5. Akty prawa miejscowego.

Do ich stanowienia upoważnione są terenowe organy administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego. Akty te mogą być stanowione w sytuacjach wskazanych w ustawach, gdy przepisy danej ustawy przewidują upoważnienie do wydania takiego aktu.

3.2.2. Ogłaszanie aktów normatywnych.

Zasady ogłaszania aktów normatywnych zawarte jest w ustawie z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U.00.62.718 z późniejszymi zmianami), która określa zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz zasady i tryb wydawania dzienników urzędowych.

Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe ale odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących.

Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.

W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.

Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem ich ogłoszenia.

Przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przypadków, gdy akt normatywny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Terminy wejścia w życie aktu normatywnego określone w tygodniach, miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada dniu ogłoszenia, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

 Akty normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać w okresie od dnia ogłoszenia danej ustawy, a przed dniem jej wejścia w życie; akt taki nie może wejść w życie wcześniej niż ustawa.

Akty normatywne ogłasza się w dziennikach urzędowych.

Dziennikami urzędowymi są:

1. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej,

2. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski",

3. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B",

4. dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej,

5. dzienniki urzędowe urzędów centralnych ,

6. wojewódzkie dzienniki urzędowe.

 Prezes Rady Ministrów wydaje Dziennik Ustaw, Monitor Polski i Monitor Polski B przy pomocy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Rządowego Centrum Legislacji. Kancelaria może zlecić wyspecjalizowanym jednostkom gospodarczym niektóre czynności związane z drukiem i rozpowszechnianiem Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego i Monitora Polskiego B. Ministrowie kierujący działami administracji rządowej oraz kierownicy urzędów centralnych wydają dzienniki urzędowe. Wojewoda wydaje wojewódzki dziennik urzędowy.

1. W Dzienniku Ustaw ogłasza się:

1) Konstytucję,

2) ustawy,

3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

5) teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4,

6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw,

7) uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra.

8) stan wojny i zawarcia pokoju,

9) referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,

10) skrócenia kadencji Sejmu,

11) wybory do Sejmu i Senatu,

12) wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

13) powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,

14) stan wojenny,

15) stanu wyjątkowego,

16) stanu klęski żywiołowej,

17) stwierdzenie ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego.

18) inne akty prawne, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

2. W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", ogłasza się

1) zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydane na podstawie ustawy,

2) uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydane na podstawie ustawy,

3) teksty jednolite aktów określonych w pkt 1 i 2,

4) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone.

 W Monitorze Polskim ogłasza się również:

1) uchwały Zgromadzenia Narodowego dotyczące:

a) regulaminu Zgromadzenia Narodowego,

b) uznania trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia,

c) postawienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu,

2) uchwały Sejmu dotyczące:

a) regulaminu Sejmu,

b) uchwalenia wotum zaufania Radzie Ministrów oraz absolutorium dla Rady Ministrów,

c) uchwalenia wotum nieufności Radzie Ministrów lub ministrowi,

d) pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,

e) rozwiązania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego,

f) wyboru, powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe; uchwałę o powołaniu lub odwołaniu wymagającym zgody Senatu ogłasza się po wyrażeniu takiej zgody,

3) uchwały Senatu dotyczące:

a) regulaminu Senatu,

b) wyboru, powoływania, odwoływania, a także wyrażenia zgody na powoływanie lub odwoływanie przez Sejm na określone w Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe,

4) akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące:

a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,

b) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

c) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów,

d) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,

e) dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów,

f) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,

g) powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,

h) powoływania sędziów,

i) nadawania tytułu naukowego profesora,

j) mianowania na stopień generała i równorzędny,

k) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

5) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

6) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

 3. W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B":

1) sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości,

2) ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,

3) inne akty prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

2. Ogłaszanie obwieszczeń i ogłoszeń, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, jest odpłatne.

3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat, kierując się rzeczowymi i osobowymi kosztami wydawania Monitora Polskiego B.

4. W dziennikach urzędowych ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz w dziennikach urzędowych urzędów centralnych ogłasza się:

1) akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów centralnych,

2) uchwały Rady Ministrów uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik urzędowy,

3) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów normatywnych, o których mowa w pkt 1 i 2.

 

W dziennikach urzędowych mogą być publikowane informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia.

W dziennikach urzędowych nie zamieszcza się aktów prawnych, które podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim lub Monitorze Polskim B, jak również, aktów prawnych organów innych niż ten, który wydaje dziennik urzędowy.

5. W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się:

1) akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,

2) akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy,

3) statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów,

4) akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej,

5) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy,

6) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte:

a) między jednostkami samorządu terytorialnego,

b) między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej,

7) uchwałę budżetową województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa,

8) obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy,

9) statut urzędu wojewódzkiego,

10) inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne.

 Przepisy porządkowe ogłasza się w drodze obwieszczeń, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. Za dzień ogłoszenia przepisów porządkowych uważa się dzień wskazany w obwieszczeniu. Ogłoszenie przepisów porządkowych w sposób określony wcześniej, nie zwalnia z obowiązku ich ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Podstawą do ogłoszenia aktów normatywnych i innych aktów prawnych jest ich oryginał podpisany przez upoważniony do wydania tego aktu organ, a w przypadku orzeczenia sądu lub Trybunału Konstytucyjnego - odpis orzeczenia, na oryginale obok podpisu organu umieszcza się pieczęć urzędową.  Oryginał aktu normatywnego lub odpis orzeczenia wraz z trzema kopiami jest przedstawiany z wnioskiem o ogłoszenie w dzienniku urzędowym organowi wydającemu dziennik.  Organ wydający dziennik urzędowy kieruje do ogłoszenia akt normatywny lub odpis orzeczenia, zamieszczając wizę na tym akcie lub odpisie orzeczenia.

3.2.3. Tekst jednolity.

Jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub gdy ustawa była wielokrotnie uprzednio nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego.

 Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono.

 3.2.4. Błędy w ogłoszonym tekście aktu prawnego.

Błędy w ogłoszonym tekście aktu prawnego prostuje się w formie obwieszczenia. Sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany tekstu aktu prawnego.

Sprostowanie błędu ogłasza się w tym samym dzienniku urzędowym, w którym ogłoszono prostowany akt.

 Błędy w tekście jednolitym aktu prawnego polegające na niezgodności między jego tekstem wydrukowanym w dzienniku urzędowym a tekstem aktu uwzględniającym wszystkie zmiany dokonane do czasu ogłoszenia tekstu jednolitego prostuje się w formie obwieszczenia.

 3.2.5. Zmiana (nowelizacja) ustawy.

 Zmiana (nowelizacja) ustawy polega na uchyleniu niektórych jej przepisów, zastąpieniu niektórych jej przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu albo na dodaniu do niej nowych przepisów.

 Przepisy ustawy zmienia się:

1) odrębną ustawą zmieniającą;

2) przepisem zmieniającym zamieszczonym w innej ustawie.

Jeżeli zmiany wprowadzane w ustawie miałyby być liczne albo miałyby naruszać konstrukcję lub spójność ustawy albo gdy ustawa była już poprzednio wielokrotnie nowelizowana, opracowuje się projekt nowej ustawy.

4. OBOWIĄZYWANIE I STOSOWANIE PRAWA.

4.1. Obowiązywanie prawa.

Obowiązywanie prawa oznacza, że można określić, czy dane normy obowiązują, czy należy się do nich dostosować oraz czy można stosować konsekwencje prawne z tym związane.

Obowiązywanie prawa w przestrzeni oznacza, że normy prawne należące do prawa wewnątrzkrajowego obowiązują na całym lub na części (prawo miejscowe) terytorium państwa.

Obowiązywanie prawa personalne oznacza, że każdy, kto znajdzie się na obszarze danego państwa , niezależnie od przynależności państwowej podlega normom prawnym tego państwa. Od reguły tej są wyjątki.

Obowiązywanie prawa w czasie wyznaczane jest momentem początkowym i końcowym obowiązywania.

Kolizje obowiązywania norm prawnych są to sytuacje w których jeden przypadek unormowany jest przez więcej niż jeden przepis prawny, zaś przepisy te wyznaczają odmienne sposoby zachowania się. Kolizje takie rozwiązywane są za pomocą reguł kolizyjnych, opartych na kryteriach: chronologiczności, hierarchiczności i szczególności.

1. Kryterium chronologiczności - zasada lex posteriori derogat legi priori. Oznacza ona, że późniejszy akt prawny uchyla moc obowiązująca wcześniejszego aktu prawnego tej samej rangi. O tym, który akt jest wcześniejszy decyduje data ogłoszenia nie wydania.

2. Kryterium hierarchiczności - zasada lex superiori derogat legi inferiori. Oznacza ona, że akt normatywny wyższy rangą uchyla moc obowiązującą aktu niższego rzędu..

3. Kryterium szczególności zasada lex specialis derogat legi generali. Oznacza ona, że akty normatywne szczególne uchylają akty o charakterze ogólniejszym.

4.2. Stosowanie prawa.

Stosowanie prawa to sformalizowane działanie kompetentnych podmiotów (organów państwowych lub upoważnionych ustawowo innych organów lub osób)polegające na władczym rozstrzyganiu konkretnych spraw w odniesieniu do indywidualnie oznaczonych podmiotów.

Stosowanie prawa ma na celu:

• ustalenie istnienia lub braku stosunku prawnego między stronami i ewentualne sprecyzowanie jego treści albo

• stworzenie, zmianę lub zniesienie stosunku prawnego miedzy stronami.

Przebieg procesu stosowania prawa:

1. Ustalenie stanu faktycznego - ustalenie faktów zgodnie z ich kształtem i przebiegiem.

2. Wybór przepisu prawnego i ustalenie jego mocy obowiązującej pod względem czasowym i miejscowym.

3. Wykładnia prawa, czyli ustalenie sensu i znaczenia reguł zawartych w przepisach prawnych.

Rodzaje wykładni:

• językowa, polega ona na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego,

• celowościowa, polega ona na ustalaniu znaczenia przepisu prawnego przez odwołanie się do jego celu,

• funkcjonalna, polega ona na ustalaniu znaczenia przepisu prawnego prze określenie wszelkich skutków jego zastosowania,

• systemowa, pozwala ona poznać znaczenie przepisu prawnego poprzez ustalenie jego miejsca w strukturze wewnętrznej aktu normatywnego, w gałęzi prawa lub całym systemie prawa.

• Subsumcja i ustalenie skutków prawnych. Polega ona na stwierdzeniu, że ustalony i udowodniony jednostkowy fakt daje się zaklasyfikować do grupy faktów rodzajowo określonych w normie prawnej. Skutkiem subsumcji jest ustalenie konsekwencji prawnych to znaczy podjęcie rozstrzygnięcia.

• Wykonanie rozstrzygnięcia o skutkach prawnych.

5. SYSTEM PRAWA.

Struktura systemu prawa uporządkowana jest według dwóch czynników:

1. Hierarchicznego układu norm prawnych - układ norm prawnych w systemie jest adekwatny do hierarchii aktów prawnych w których się one znajdują.

2. Podziału na gałęzie prawa - pod pojęciem gałęzi prawa rozumie się najczęściej kompleks norm prawnych regulujących daną dziedzinę życia społecznego, wyodrębniony według jednolitej metody regulacji prawnej.

Gałęzie prawa w Polsce:

• prawo konstytucyjne,

• prawo administracyjne,

• prawo finansowe

• prawo cywilne (materialne i procesowe)

• prawo rodzinne i opiekuńcze

• prawo pracy

• prawo karne (materialne i procesowe).

Prawo materialne - zawiera normy ustanawiające wzajemne uprawnienia i obowiązki organów i podmiotów znajdujących się na zewnątrz tej administracji.

Prawo proceduralne - przepisy tego prawa wyznaczają tok czynności organów ustrojowych w celu urzeczywistnienia norm prawa materialnego.

Prawo ustrojowe - wyznaczają organizację i zasady organów działających w celu urzeczywistnienia norm prawa materialnego.

PODSTAWY POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Podstawowe regulacje związane z postępowaniem administracyjnym zawarte są w ustawie z dnia z dnia 14 czerwca 1960 r. ( tekst jednolity Dz.U z 2000 r. Nr 98 poz.1071 )

Kodeks postępowania administracyjnego jest to zbiór zasad i reguł, ustalających i normujących stosunki prawnoadministarcyjne pomiędzy organami administracji publicznej a podmiotami, których dotyczy rozstrzygnięcie w danej sprawie.

Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:

1. przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,

2. przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1,

3. w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2, a także między tymi organami a sądami,

4. w sprawach wydawania zaświadczeń

5. postępowanie w sprawie skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.

Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do:

• postępowania w sprawach karnych skarbowych,

• spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa

• należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych,ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

• sprawach wynikających z:

a) nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi,

b)podległości służbowej pracowników organów państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych , o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Jeżeli Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:

1) kodeksie - rozumie się przez to Kodeks postępowania administracyjnego,

2) sądzie administracyjnym - rozumie się przez to Naczelny Sąd Administracyjny,

3) organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i inne podmioty

4) ministrach - rozumie się przez to Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, a także kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy,

5) organizacjach społecznych - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne,

6) organach jednostek samorządu terytorialnego - rozumie się przez to organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze.

1. Zasady postępowania administracyjnego

1. ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI.

Organy administracji publicznej działają na podstawie i w granicach przepisów prawa.

2. ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ.

W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

3. ZASADA POGŁĘBIANIA ZAUFANIA DO ORGANOW ADMINISTRACJI.

 Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.

4. ZASADA INFORMOWANIA STRON.

 Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

5. ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRON.

 Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Organy administracji publicznej mogą odstąpić od tej zasady tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.

6. ZASADA SZYBKOŚCI .

 Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.

7. ZASADA UGODOWEGO ZAŁATWIANIA SPRAW.

 Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).

 Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.

Art. 114. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

art. 115. Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.

Art. 117. § 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody.

§ 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

Art. 118. § 1. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta.

Art. 119. § 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.

§ 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody.

Art. 120. § 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody.

Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

8. ZASADA PISEMNOŚCI.

Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej.

Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

9. ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI.

 Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne.

10. ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI.

 Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych.

Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach.

2. Organy wyższego stopnia i organy naczelne

Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:

1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,

2) w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,

3) w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,

4) w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Organami naczelnymi w rozumieniu kodeksu są:

1) w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem samorządowych kolegiów odwoławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie,

2) w stosunku do organów państwowych innych niż określone w pkt 1 - odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania,

3) w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego organu - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.

Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

Właściwość rzeczowa określa, który organ jest kompetentny do rozpatrzenia (załatwienia) danej sparwy.

Właściwość miejscowa, to miejsce objęte zakresem działania danego organu.

1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości,

2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,

3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.

 

Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany powyżej, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania. Jeżeli nie da się ustalić tego miejsca, sprawę rozstrzyga organ obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.

Spory o właściwość rozstrzygają:

• między organami jednostek samorządu terytorialnego, wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,

• między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta,

• między organami administracji zespolonej w jednym województwie - wojewoda,

• między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej

• między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

• między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą,

• między organami administracji publicznej - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

• między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów.

Spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

3. Stron i podmioty na prawach stron.

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Uwaga: niektóre przepisy prawa materialnego, mogą wprost ustalać, kto może być stroną, bądź ograniczać krąg stron, np.. Prawo budowlane stanowi, że przy przeniesieniu decyzji o pozwoleniu na budowę stronami są dotychczasowy i nowy inwestor, stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej.

 Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli. Strony nie będące osobami fizycznymi np. osoby prawne działają przez swych ustawowych lub statutowych przedstawicieli.

Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.

W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.

W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej.

Podmioty na prawach strony.

Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

1) wszczęcia postępowania,

2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu danej organizacji społecznej do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie.

Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony.

W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

4. Doręczenia.

Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.

Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu przedstawicielowi. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.

W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania tego obowiązku określonego doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.

 Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma mogą być doręczone również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.. W razie niemożności takiego, a także w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany powyżej pismo składa się na okres siedmiu dni w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym umieszcza się w skrzynce na korespondencję lub, gdy to nie jest możliwe, na drzwiach mieszkania adresata albo biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w miejscu widocznym na nieruchomości, której postępowanie dotyczy; w tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia tego okresu.

 Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism.

 Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty doręczenia. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu.

Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. W takich przypadkach uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.

Art. 41. § 1. W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu.

§ 2. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.

art. 42. § 1. Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy.

§ 2. Pisma mogą być doręczone również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

§ 3. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób określony w § 1 i 2, a także w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.

Art. 43.  W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

Art. 44.  § 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:

1) poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę,

2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.

§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.

§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

Art. 45.  Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism. Przepis art. 44 stosuje się odpowiednio.

Art. 46. § 1. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty doręczenia.

§ 2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu.

Art. 47. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

Uwaga: od 21.11.2005 r. możliwe jest doręczanie za pomocą poczty elektronicznej, warunkiem jednak będzie to, że adresat pisma zawnioskuje o taki sposób doręczenia i potwierdzi odbiór w terminie 7 dni od dnia doręczenia za pomocą poczty elektronicznej.

5. Terminy.

Terminy dzielą się na :

1) zawite (ustawowe)-wynikające wprost z ustawy, nie mogą być skracane, ani przedłużane np. termin do wniesienia odwołania, zażalenia, uzupełnienia braków, ale mogą być przywracane.

Art. 58. § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.

Art. 59. § 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.

§ 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

2) urzędowe (porządkowe) - wskazywane przez organy administracji publicznej, mogą być przedłużane i skracane p. termin w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania.

Obliczanie terminów

 Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo złożono w polskim urzędzie konsularnym. Termin uważa się za zachowany również w przypadku, gdy przed jego upływem żołnierz lub członek załogi statku morskiego złożył je w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku, a także gdy osoba pozbawiona wolności złożyła pismo w administracji zakładu karnego.

6. Załatwianie spraw.

Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

 Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. 

Do terminów określonych powyżej, nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Obowiązek ten jest niezależny od tego, czy zwłoka w załatwieniu sprawy dotyczy przyczyn niezależnych od organu, czy tez przyczyn leżących po stronie organu.

Wszczęcie postępowania.

Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.

Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nie uzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie (realizacja zasady czynnego udziału stron w postępowaniu)

Art. 62. W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

7. Podania.

Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu. Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

 Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nie usunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Art. 63. § 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu.

§ 2. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

§ 3. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

§ 4. Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda.

Art. 64. § 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

§ 2. Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Wnoszenie podań z naruszeniem właściwości.

art. 65. § 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego. Przekazanie sprawy do organu właściwego następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

art. 66.  § 1. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści § 2. Zawiadomienie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

§ 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia postanowienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

§ 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

§ 4. Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy.

8. Dowody.

Podczas postępowania gromadzone są dowody.  Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Dowodami mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych,oględziny.

Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.

Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu.

Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.

9. Zawieszenie postępowania.

Zawieszenie postępowania oznacza, Że sprawa nie może być prowadzona ponieważ pojawiła się przeszkoda, która spowodowała konieczność zaprzestania podejmowania czynności procesowych.

Postępowanie zawiesza się obligatoryjnie:

1. w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe , a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe

2. w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

3. w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,

4. gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Postępowanie zawiesza się fakultatywnie:

1) jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

Art. 103. Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kodeksie.

 

Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

10. Decyzje.

Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

Decyzja powinna zawierać:

1. oznaczenie organu administracji publicznej,

2. datę wydania,

3. oznaczenie strony lub stron,

4. powołanie podstawy prawnej,

5. rozstrzygnięcie,

6. uzasadnienie faktyczne- wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,

7. uzasadnienie prawne, wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

8. pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,

9. podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

10. decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania. Od uzasadnienia decyzji można odstapić również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

Decyzję doręcza się stronom na piśmie. W szczególnych przypadkach decyzja może być stronom ogłoszona ustnie.

11. Postanowienia.

W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia. Dotyczą one poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie spraw, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

 Postanowienie powinno zawierać:

1. oznaczenie organu administracji publicznej,

2. datę jego wydania,

3. oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej,

4. rozstrzygnięcie,

5. pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego

6. podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.

 Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie. W szczególnych przypadkach postanowienia mogą być stronom ogłaszane ustnie.

Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

12. Rozprawa.

Organ administracji publicznej przeprowadza w toku postępowania rozprawę w każdym przypadku, gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis prawa. Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

 Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą czynności niezbędne do jej przeprowadzenia, wzywa:

1. strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów i do stawienia się na

rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo pełnomocników,

2. świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.

3. organ zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, organizacje

społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot. W tym przypadku organ wzywa je do wzięcia udziału w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą oświadczenia i dowodów dla jego poparcia.

W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.

Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą.

Nieobecność na rozprawie stron należycie wezwanych na rozprawę nie stanowi przeszkody do jej przeprowadzenia.

Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strony mogą wypowiadać się co do wyników postępowania dowodowego. Kierujący rozprawą może uchylić zadawane świadkom, biegłym i stronom pytania, jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla sprawy.

Za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozprawy przez kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

13.Umorzenie postępowania.

Zasadą jest, że postępowanie zakańczane jest decyzją, która merytorycznie rozstrzyga sprawę, co do istoty. Mogą jednak zdarzyć się sytuacje, które uniemożliwiają merytoryczne załatwienie sprawy. Sytuacje takie powodują, że postępowanie jest bezprzemiotowe.

Postępowanie administracyjne zna dwa rodzaje bezprzedmiotowości postępowania

1. obligatoryjne

Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

• podmiotowe przyczyny bezprzedmiotowości - śmierć strony, likwidacja podmiotu będącego wnioskodawcą

• przedmiotowe przyczyny bezprzedmiotowości - uchylenie przepisów stanowiących podstawę do procesowania postępowania.

• fakultatywne tzn. organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

14. Postępowania wpadkowe.

Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

15. Odwołania i zażalenia.

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści odwołania.

 Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

 Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

 Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.

Po rozpatrzeniu odwołania, organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

1) utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo

2) uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji, albo

3) umarza postępowanie odwoławcze.

Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę organ ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

 Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.

Zażalenia

Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak stanowi. Zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.

 Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.

 Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

16. Nadzwyczajne Tryby Postępowania.

1) Wznowienie postępowania.

2) Uchylenie lub zmiana decyzji na mocy której strona nie nabyła prawa.

3) Uchylenie lub zmiana decyzji na mocy której strona nabyła prawo.

4) Stwierdzenie nieważności decyzji.

5) Uchylenie lub zmiana decyzji w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia ludzi.

6) Stwierdzenie wygaśnięcia i uchylenie decyzji.

1) Wznowienie postępowania

W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu

4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione

Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. W sytuacji określonej powyżej skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz w art. 145a następuje tylko na żądanie strony.

Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania lub w którym strona dowiedziała się o decyzji.

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.

 Organem administracji publicznej właściwym do wznowienia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.

Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania.

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.

Organ administracji publicznej, po przeprowadzeniu wznowionego postępowania wydaje decyzję, w której:

1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, albo

2) uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

Art. 146. § 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

2) Uchylenie, zmiana decyzji na mocy której strona nie nabyła prawa

Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

3) Uchylenie, zmiana decyzji na mocy której strona nabyła prawo

Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

4) Stwierdzenie nieważności decyzji

Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

 Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

 Rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

Organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad , która winna skutkować jej nieważnością.

5) Uchylenie lub zmiana decyzji w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia ludzi

Art. 161. § 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.

§ 2. Uprawnienia określone w § 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie.

§ 3. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również o odszkodowaniu.

§ 4. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.

6) Stwierdzenie wygaśnięcia i uchylenie decyzji.

Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:

1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony,

2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.

Organ administracji publicznej, który wydał decyzje w I instancji, uchyli decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.

Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję w drodze decyzji.

16. Zaświadczenia.

 Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. 

Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:

1) urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,

2) osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.

 Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające.

 Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Zgodnie z art. 53 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,  decyzje ustalające warunki zabudowy i zagospodarowania terenu (WZ i ULICP) wydaje się po uzgodnieniu z:

1) ministrem właściwym do spraw zdrowia - w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych w miejscowościach uzdrowiskowych;

2) wojewódzkim konserwatorem zabytków - w odniesieniu do obszarów i obiektów objętych ochroną konserwatorską;(…)

.

29

---