Funkcja organizowania w procesie zarządzania
Organizowanie jest logicznym określaniem czynności prowadzących do osiągania celów organizacji, grupowaniem tych czynności oraz ich przekazywaniem do wykonania właściwym komórkom organizacyjnym, a także przyznawaniem tym komórkom niezbędnych uprawnień.
Organizowanie polega jednocześnie na:
Dzieleniu i porządkowaniu składników organizacji
Integrowaniu podzielonych części w większe całości
Delegowanie to proces przekazywania zadań, uprawnień i odpowiedzialności.
Zalety delegowanie:
Zwiększenie zakresu delegowania odciąża kierownika od realizacji bieżących zadań;
Delegowanie wyzwala kreatywność i inicjatywę pracowników;
Delegowanie przybliża decyzję do miejsc powstawania problemów;
Delegowanie pozwala na skrócenie czasu podejmowania decyzji.
Bariery delegowania:
Brak rozeznania przez kierownika charakteru i wagi zagadnień, które mogą podlegać delegowaniu, a które nie;
Obawa kierownika przed odpowiedzialnością za skutki cudzych działań;
Obawa kierownika przed możliwością udowodnienia przez podwładnego, że potrafi zadanie wykonać lepiej niż przełożony;
Niechęć podwładnych do podejmowania się realizacji dodatkowych zadań.
Projektowanie jest procesem w pewnym sensie odwrotnym do poznawania rzeczywistości. Projektowanie struktury organizacyjnej jest twórczym działaniem, zmierzającym do sformułowania koncepcyjnego modelu organizacji na podstawie wcześniejszych ustaleń badawczo-poznawczych oraz do wdrożenia tego modelu do praktyki organizacji i zarządzania.
Z teoretycznego punktu widzenia wyróżnia się dwa kryteria oceny modeli:
Kryterium skuteczności - cel
Kryterium korzystności lub ekonomiczności - wynik finansowy, rentowność
W przypadku projektowania organizacji nie wolno projektantowi ograniczać się wyłącznie do ekonomicznego bądź celowościowego kryterium optymalizacji projektowania.
W konsekwencji można mówić najogólniej o:
Jednowymiarowych kryteriach techniczno-ekonomicznych
Jednowymiarowych kryteriach psychospołecznych (najważniejszy człowiek i jego satysfakcja)
Wielowymiarowych kryteriach kompleksowych (zrównoważenie: człowiek a organizacja)
Kryteria projektowania przeradzają się w paradygmaty:
Technokratyczny
Socjologiczny
Systemowy
(Paradygmat - ogólnie przyjęty wzorzec działania, rozumowania, pojmowania rzeczy w danej dziedzinie, nauce itp.; osiągnięcie naukowe stanowiące model do dalszych rozwiązań w danej dziedzinie.)
Paradygmat: |
Technokratyczny |
Socjologiczny |
Systemowy |
Specjalizacja |
maksymalizować |
unikać |
uzależniona od długości i przepustowości kanałów informacyjnych |
Uprawnienia decyzyjne |
najwłaściwsze stanowiska (sama góra hierarchii) |
autorytety osobowe |
blisko miejsc powstawania problemów |
Odpowiedzialność |
jasno określona i twardo egzekwowana |
szeroko traktowana |
proporcjonalna |
Stosunki międzyludzkie |
formalne |
nieformalne |
formalne, ale nie do końca |
Metoda diagnostyczna
Punktem wyjścia jest identyfikacja szczegółowego celu i przedmiotu badawczego, dalej przeprowadza się analizę stanu i sytuacji przedsiębiorstwa oraz wariantowanie i na podstawie przyjętych kryteriów wybiera się wariant najlepszy ze sformułowanych.
Metoda prognostyczna
Punktem wyjścia jest zidentyfikowanie celu i zakresu prac badawczo-projektowych, dalej formułowane są założenia modelu idealnego i następuje jego konstrukcja, po czym przystosowuje się ów typ idealny do ograniczeń technicznych przez wariantowanie modeli konkretyzujących rozwiązanie idealne. Wada i zaleta: brak diagnozy. Dodatkowo wymagane są czas i pieniądze.
Metoda prognostyczno-diagnostyczna
Rozpoczyna się od syntezy rozwiązania idealnego, którego urealnienie do technicznych możliwości poprzedza analiza stanu faktycznego organizacji usprawnianej albo możliwości nowo powstającej.
Cykl projektowania
Studium przedprojektowe - określenie celu, stopnia złożoności problemu; co wymaga naprawy? czy ktoś się już z tym problemem nie spotkał?
Sformułowanie zadania projektowego - określenie zakresów, metod, technik, kosztorysu
Projektowanie wstępne - projektujemy parę modeli, ale wybieramy najlepszy i dla niego robimy rozwiązanie szczegółowe
Projektowanie szczegółowe - potrzeba więcej czasu poświęcić niż na wstępne, czasami warto się wycofać i przeformułować zadanie projektowe
(Ewentualne) wdrożenie projektu