background image

2010-12-01

1

R. Fimińska-Banaszyk

Kontrola w procesie 

zarządzania



Istota i rodzaje systemów kontroli



Proces kontroli



Typy kontroli



Skuteczny system kontroli



Projektowanie systemów kontroli



Kontrola strategiczna i operacyjna

R. Fimińska-Banaszyk

Kontrola



proces monitorowania czynności



ma zapewnić wykonywanie 
czynności zgodnie z planem



ma umożliwiać korygowanie 
wszelkich istotnych odchyleń



powiązana z funkcją planowania 

R. Fimińska-Banaszyk

Rodzaje systemów 

kontroli



system kontroli rynkowej



system kontroli biurokratycznej



system kontroli „klanowej”

R. Fimińska-Banaszyk

Proces kontroli

1.

Pomiar rzeczywistego wykonania

2.

Porównanie go z jakimś standardem

3.

Podjęcie działań zmierzających do 
skorygowania odchyleń od 
standardów lub zmiany
nieodpowiednich standardów

R. Fimińska-Banaszyk

Rodzaje kontroli

nakłady

procesy

wyniki

Kontrola

prewencyjna

Kontrola

bieżąca

Kontrola

po fakcie

Zapobiega
problemom

Rozwiązuje problemy

w trakcie ich

występowania

Rozwiązuje problemy

po ich wystąpieniu

R. Fimińska-Banaszyk

Sytuacyjne uwarunkowania 

skuteczności systemów 

kontroli (1)

Zmienna

sytuacyjna

Zalecany

rodzaj kontroli

Rozmiary

organizacji

mała

duża

Nieformalna, osobista,

„zarządzanie przez

przechadzanie się”,
bezpośredni nadzór

Formalna, bezosobowa, 

wszechstronne

reguły i przepisy

Szczebel 

stanowiska

wysoki

niski

Liczne

kryteria

Nieliczne,

łatwo wymierne

kryteria

background image

2010-12-01

2

R. Fimińska-Banaszyk

Sytuacyjne uwarunkowania 

skuteczności systemów 

kontroli (2)

Zmienna

sytuacyjna

Zalecany system

kontroli

Stopień 

decentralizacji

Kultura 

organizacji

duży

mały

Otwarta, 

wspierająca

Zagrażająca

Zwiększona liczba

i zakres

instrumentów kontrolnych

Ograniczona liczba

instrumentów kontrolnych

Nieformalna,

samokontrola

Formalna, instrumenty

kontroli narzucone

z zewnątrz

R. Fimińska-Banaszyk

Sytuacyjne uwarunkowania 

skuteczności systemów 

kontroli (3)

Zmienna

sytuacyjna

Zalecany rodzaj

kontroli

Znaczenie danej

czynności

duże

małe

Wyszukane, wszechstronne

instrumenty kontroli

Swobodne, nieformalne

instrumenty kontrolne

R. Fimińska-Banaszyk

Proces kontroli 

strategicznej



w planowaniu strategicznym filtrowane są 
informacje, ustalane priorytety i 
przyjmowane pewne wzorce interpretacyjne



następuje wytwarzanie stanu 
jednoznaczności



planowanie strategiczne jest więc 
selektywne



kontrola nad ryzykiem selekcji

R. Fimińska-Banaszyk

Typy kontroli strategicznej



strategiczny nadzór



strategiczna kontrola założeń



strategiczna kontrola realizacji

R. Fimińska-Banaszyk

Proces kontroli 

strategicznej



sprawdzanie, czy założenia o rozwoju 
zdarzeń w otoczeniu potwierdzają się



sprawdzanie, czy ustalone stany są 
osiągane



wskazówki co do konieczności 
przeformułowania strategii

R. Fimińska-Banaszyk

Proces kontroli 

operatywnej



wyznaczanie stanu wymaganego



ustalanie stanu rzeczywistego



porównanie stanów wymaganego z 
rzeczywistym i ustalenie odchylenia



analiza odchyleń, sprawozdanie 
(naprawa, korekta)

background image

2010-12-01

3

R. Fimińska-Banaszyk

Kontrola operacyjna

a kontrola strategiczna



odniesieniem dla kontroli operacyjnej są normy 

działania



normy działania ustalane są w oparciu o treść 

planów strategicznych



fałszywe założenia strategiczne uruchamiają 

dodatnie sprzężenie zwrotne na poziomie 

operacyjnym



następuje korekta wyników odbiegających od 

normy, jest zafałszowana, stany niekorzystne 

są pogłębiane



kontrola strategiczna powinna koncentrować się 

na badaniu aktualności strategii