Badanie przedmiotowe obejmuje badanie zewnętrzne i badanie wewnętrzne przez pochwę. W badaniu zewnętrznym do oceny ciężarnej macicy i płodu badający układa ręce na brzuchu badanej w ściśle zdefiniowany sposób - zgodnie z tzw. chwytami Leopolda (Ryc.4-7).

Ryc.4-7 Badanie przedmiotowe zewnętrzne ciężarnej - chwyty Leopolda; A. I chwyt Leopolda; B. II chwyt Leopolda; C. III chwyt Leopolda; D. IV chwyt Leopolda; E. V chwyt dodatkowy zwany chwytem Zangemeistera; F. VI chwyt dodatkowy

Pierwszym chwytem Leopolda badający określa wysokość dna macicy oraz jaka część płodu znajduje się w jej dnie.

Drugim chwytem Leopolda ocenia ustawienie płodu, a więc określa po której stronie znajduje się grzbiet płodu, a po której części drobne (rączki, nóżki).

Trzeci i czwarty chwyt Leopolda pozwala badającemu ustalić, co jest częścią przodującą; czwarty chwyt dokładniej precyzuje jak głęboko w miednicy znajduje się główka płodu.

W badaniu położniczym zewnętrznym stosuje się także piąty chwyt zwany dodatkowym lub chwytem Zangemeistera. Służy on wyjaśnieniu, czy można podejrzewać niewspółmierność porodową (czy wielkość główki pozostaje w dysproporcji do wielkości tkanek kostnych kanału rodnego).

Szósty chwyt dodatkowy służy ustaleniu stopnia przygięcia główki płodu poprzez ustalenie przebiegu bruzdy szyjnej płodu. Badający w tym chwycie układa palce rąk nad spojeniem łonowym prostopadle do powłok brzusznych rodzącej.

Badanie zewnętrzne informuje także o spoczynkowym napięciu mięśnia macicy. Ma to duże znaczenie w ocenie zagrożenia porodem przedwczesnym.
Badanie wewnętrzne, zwykle przez pochwę, odbywa się zawsze przy użyciu sterylnych narzędzi i rękawiczek. W czasie badania na łóżku porodowym pośladki kobiety ciężarnej spoczywają na basenie, a badanie jest poprzedzone umyciem sromu i okolicy krocza. Badanie ma na celu ustalenie długości, konsystencji, kierunku przebiegu osi szyjki macicy, a także ewentualnego rozwarcia ujścia zewnętrznego i wewnętrznego szyjki. Daje także istotne informacje o części przodującej, szczególnie ważne przy prognozie przebiegu porodu. Ważnym elementem badania położniczego jest wysłuchanie akcji serca płodu słuchawką położniczą lub ultradźwiękowym detektorem tętna.

---