Park Zdrojowy
Wielką chlubą Polanicy jest Park Zdrojowy, przylegający bezpośrednio do zabudowy sanatoryjno - pensjonatowej. Zajmuje on powierzchnię 13 ha i wpisany jest do rejestru zabytków, jako dobro kultury. Od maja do końca czerwca można podziwiać w nim kwitnące skupisko rododendronów o pow. 0,4 ha, także cypryśnik Lawsona o obwodzie 120 cm i wiele innych pomników przyrody.
Park Zdrojowy - Pomnik Adama Mickiewicza
W kulminacyjnym miejscu głównej alei Parku Zdrojowego na początku XX w. zlokalizowano fontannę. W okresie międzywojennym w jej miejscu stanęła rzeźba młodzieńca, nawiązująca do legendy o odkryciu pierwszego źródła mineralnego. W 1955 r. stanęła tu gipsowa rzeźba A. Mickiewicza i A. Puszkina. W latach 1965-1969 prof. Władysław Tumkiewicz wykonał w dwu blokach granitu strzegomskiego aktualnie istniejącą rzeźbą Adama Mickiewicza.
Park Zdrojowy - Kamienna rzeźba niedźwiedzia
Idąc główną aleją wychodzimy poza park. Wchodzimy w ulicę Chrobrego, a potem przez mostek do lasu. Dochodzimy do betonowej rzeźby niedźwiedzia polarnego, która stoi tu od 1910 roku dla upamiętnienia zasięgu lądolodu skandynawskiego w Kotlinie Kłodzkiej. Jest to ulubione miejsce spacerów dzieci.
Szpital Uzdrowiskowy -Wielka Pieniawa
W roku 1906 otwarto w Polanicy nowoczesny Dom Zdrojowy - obecnie sanatorium "Wielka Pieniawa" o 130 pokojach, posiadający własny zakład przyrodoleczniczy. Otrzymał on, podobnie jak otaczający go park zdrojowy, oświetlenie elektryczne.
Obecnie ogólna liczba miejsc wynosi 287 w tym apartamenty oraz pokoje 1, 2 i 3 osobowe o wysokim standardzie, wyposażone w pełny węzeł sanitarny, TV-Sat, telefon, instalację przyzywową. Profilem leczniczym jest kardiologia, gastrologia oraz schorzenia narządu ruchu.
Stojąc na wprost „Wielkiej Pieniawy” po prawej stronie widzimy budynek mieszczący Pijalnię Wody Mineralnej, z salą koncertową, oraz Teatr Zdrojowy.
Kierując się w lewo dojdziemy do pomnika Adama Mickiewicza. Mijając pomnik Mickiewicza przechodzimy obok skupiska różaneczników (Rhododendron) i dochodzimy do ulicy Ogrodowej. Na skrzyżowaniu skręcamy w ulicę B. Chrobrego, a następnie po przejściu ok. 200 m odbijamy w prawo przez mostek i docieramy do betonowej rzeźby niedźwiedzia polarnego.
Pijalnia Wody Mineralnej
W latach trzydziestych ubiegłego wieku wybudowano nowoczesny zakład przyrodoleczniczy przy domu zdrojowym (sanatorium „Wielka Pieniawa”). Obecnie mieści przede wszystkim obszerny dział naturalnych kąpieli kwasowęglowych, urządzenia do stosowania okładów borowinowych, hydroterapię, inhalatorium solankowe, elektro- i światłolecznicwo, centrum terapii laserowej, gabinety odnowy biologicznej, masaże oraz jaskinię solno-jodową GALOS. W roku 2002 uruchomiony został nowoczesny basen leczniczo-rehabilitacyjny.
Szachownica
Amatorzy szachów mogą korzystać ze sporych rozmiarów szachownicy, mieszczącej się w Parku Zdrojowym pomiędzy ulicami Kryniczną a Matuszewskiego.
Corocznie, począwszy od 1963 r. w sierpniu w Polanicy organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Szachowy im. Akiby Rubinsteina. Jest to jedna z najbardziej prestiżowych imprez szachowych w Polsce. W czasie festiwalu oprócz elitarnego turnieju głównego i turniejów OPEN organizowanych jest wiele imprez towarzyszących, wzbudzających wielkie zainteresowanie ze strony gości Polanicy oraz mieszkańców.
Wody
Prosto z serca Gór Stołowych spływają podziemne wody mineralne, które dają początek polanickim źródłom słynącym z walorów leczniczych i smakowych. Powstają dzięki opadom, systematycznie zasilającym odnawialne złoża wody.
Ale deszcz lub śnieg padający w Górach Stołowych to dopiero początek cyklu, który może trwać nawet kilka tysięcy lat! Woda powoli przesiąka w głąb ziemi, aż dociera do skał osadowych, głównie piaskowców i margli. Wypełnia szczeliny skalne i ścieka nimi, tworząc podziemne źródła. Na powierzchnię wydostaje się samoczynnie (są to tzw. wypływy artezyjskie) albo jest czerpana przez specjalnie wykonane odwierty.
Krystaliczna czystość to efekt powolnego przesączania się wody przez naturalny filtr skalny. W czasie tej żmudnej wędrówki woda rozpuszcza minerały zawarte w skałach, nabierając przy tym ich właściwości - staje się mineralna. Dodatkowo z wrzącego wnętrza ziemi ulatnia się dwutlenek węgla, który w sposób naturalny nagazowuje wodę. W ten sposób powstają słynne polanickie szczawy.
Pieniawa Józefa
Pamięta XIX-wieczną modę na wyjazdy „do wód”. To najstarsze z mineralnych źródeł Polanicy, ochrzczone wpierw imieniem „Józef”, które później zmieniono na „Pieniawę Józefa”. Dobrze zapamiętać tę nazwę, bo przecież doskonale znasz wodę, która stąd pochodzi. To Staropolanka. Czerpana z dwóch ujęć w Polanicy-Zdroju, sięgających na głębokość odpowiednio 88,9 m (Pieniawa Józefa I) i 43 m (Pieniawa Józefa II).
Wielka Pieniawa
Obok Pieniawy Józefa to obecnie najstarsze polanickie źródło - woda pozyskiwana jest tu z odwiertu dokonanego w roku 1904, a więc ponad sto lat temu. Czerpana jest z głębokości 34,6 m w Polanicy-Zdroju. Jej skład ilościowy i jakościowy jest bardzo stabilny - od wieku zachowuje ona niezmiennie wysoką formę. To właśnie Wielką Pieniawą raczą się kuracjusze w polanickiej pijalni. Warto zapamiętać, że w odróżnieniu od pozostałych źródeł, Wielka Pieniawa należy do samowypływów artezyjskich. Oznacza to, że do jej wydobycia nie potrzeba żadnych pomp, gdyż woda wypływa na powierzchnię pod własnym ciśnieniem.
Staropolanka 2000
O wodzie z tego źródła można powiedzieć bez przesady, że pochodzi z serca ziemi. Ujęcie P-300 w Polanicy-Zdroju, z którego jest czerpana, ma aż 269 m głębokości. Powolna droga, jaką musiała przemierzyć woda, by dotrzeć tak głęboko, odcisnęła na niej swe piętno - stąd takie bogactwo minerałów, pobudzające działanie, idealna przejrzystość i wyborny smak Staropolanki 2000. Unikalny charakter tego źródła potwierdzają naukowcy, którzy zgodnie przyznają, że ten niepowtarzalny typ wody występuje tylko w Kotlinie Kłodzkiej.
Staropolanka Zdrój
Na północnym zachodzie ziem kłodzkich, przy granicy polsko-czeskiej, rozciąga się Park Narodowy Gór Stołowych. Wspaniale zalesiony, pełen fascynujących form skalnych, zamieszkały przez wiele zwierząt, w tym zadomowione tu muflony pochodzące aż z Korsyki.W Jeleniowie koło Kudowy-Zdroju - z odwiertu o głębokości 20 m pozyskuje się Staropolankę Zdrój. Jej źródło, położone płycej niż polanickie, daje wodę o niskim poziomie mineralizacji, którą można z powodzeniem stosować do gotowania, do napojów, a nawet do celów kosmetycznych.
Z historii uzdrowiska:
W 1873 r. zdrój wraz z przyległymi terenami nabył wrocławski przemysłowiec W. Hoffmann i już w następnym roku postawił dom inspektora zdroju i inne urządzenia. Od tego momentu datuje się ożywiony rozwój Polanicy jako renomowanego uzdrowiska. W wyniku starań nowego właściciela powstał rozległy park, zbudowano nową pijalnię wód, dom zdrojowy i teatr. W 1875 r. było już około 131 kuracjuszy. Od 1879 r. zaczęto wykorzystywać miejscowe złoże borowiny. Już w 1880 r. było około 300 kuracjuszy, a w 1890 - 726. Rozpoczęto butelkowanie wody mineralnej ze źródła "Jerzy" i jej wysyłkę.
W roku 1890 doprowadzono linię kolejową z Kłodzka, co przyczyniło się znacznie do rozwoju uzdrowiska. Spowodowało to gwałtowny napływ kuracjuszy i ruch budowlany w Polanicy , która zatraciła wiejski charakter, stając się modnym kurortem o charakterystycznej willowo-pensjonatowej zabudowie.
W latach 1899-1904 roku następny właściciel, baron von Goltz przeprowadził odwierty pozyskując nowe, bardzo wydajne źródła Wielka Pieniawa oraz Goplana. Odwiercenie tych źródeł (34 i 88 m głębokości) spowodowało zanik starych źródeł z wyjątkiem "Józefa".
W 1904 roku miejscowość nabyła lekarska spółka pod przewodnictwem wrocławskiego radcy handlowego Haasego, która w bardzo krótkim czasie doprowadziła uzdrowisko do rozkwitu, zajmując się także szeroko jego reklamą.
W latach 1905-10 powstała nowoczesna rozlewnia wód mineralnych.
W 1906 r otwarto luksusowy dom kuracyjny o 130 pokojach - dzisiejsze sanatorium Wielka Pieniawa. Był on uważany za najnowocześniejszy na Śląsku, ponieważ posiadał własny zakład przyrodoleczniczy z pełnym wyposażeniem. Wybudowano nową kolumnadę z pijalnią (1906), powstał kompleks mieszczący pijalnię, salę spacerowo-koncertową i kawiarnię zdrojową, były tu także pokoje dla kuracjuszy. W 1909 ukończono budowę sanatorium kardiologicznego (dzisiaj szpital uzdrowiskowy "Zdrowie" ).
W roku 1900 w Polanicy było 1313 kuracjuszy, w 1907 - 4828, w 1910 - 6404, a w 1913 - 9024. W tych też latach powstała znaczna część zabudowy pensjonatowej i mieszkaniowej. Zakwaterowanie w uzdrowisku zapewniało około 10 hoteli i gospód, a leczeniem zajmowało się 12 lekarzy.
Na początku I wojny światowej uzdrowisko zamknięto, a w domu zdrojowym urządzono szpital, ale już w 1915 r. wznowiono działalność zdroju.
We wczesnych latach międzywojennych liczba kuracjuszy dochodziła do 10 000. Z ważniejszych inwestycji okresu międzywojennego wymienić należy teatr zdrojowy na 700 miejsc, otwarty w 1925 r. i nowe łazienki z 1930 r. Dawny teatr zamieniono na kasyno, zmodernizowano i rozbudowano urządzenia lecznicze oraz rozległy park.
W tym też okresie zbudowano tor saneczkowy i skocznię narciarską.
Lecznicza sława Polanicy zwiększa się znacznie po 1950 roku dzięki nowym metodom leczenia chorób geriatrycznych, wprowadzonym przez lekarza-humanistę dr Józefa Matuszewskiego (mleczko pszczele), oraz chirurgii plastycznej zastosowanej po raz pierwszy w Polsce przez dr S. Grodzkiego.
Obecnie Szpital Chirurgii Plastycznej stanowi kuźnię kadr chirurgów nie tylko dla kraju ale i zagranicy.
Etnograficzne Muzeum Misyjne
Muzeum Misyjno - Etnograficzne prowadzone jest przez zgromadzenie misyjne "Chrystus Rex". Klasztor znajduje się w XIX- wiecznym budynku, przebudowanym w 1927 na Dom Misyjny. Zgromadzono tu wytwory sztuki ludów Polinezji, Zairu i Andów Peruwiańskich. Na zbiór składają się stroje, ozdoby, instrumenty muzyczne, a także przedmioty codziennego użytku.
W roku 1994 r. obok Muzeum Misyjno-Etnograficznego odsłonięto odlany w brązie, realistyczny pomnik Damiana de Veuster (1840-1889) w związku z jego beatyfikacją. Na budynku obok wejścia od muzeum umieszczono tablicę upamiętniającą pobyt w klasztorze w dniach 13-19 sierpnia 1959 r. kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Ze stoku nad klasztorem rozpościera się przepiękny widok na Masyw Śnieżnika.
Polanica-Zdrój słynie z organizowanych tu Międzynarodowych Turniejów Szachowych o Memoriał A. Rubinsteina, Festiwali Filmowych "Pol 8", Międzynarodowych Targów Uzdrowiskowo-Turystycznych "NATURA-SANAT", Koncertów Muzyki Kameralnej i Organowej oraz wielu innych imprez.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
miasto, historyczny układ urbanistyczny, z XIV-XX w.
kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w 1910 w stylu neobarokowym. Stoi obok dawnego dworu jezuickiego. Powstał na miejscu dawnej drewnianej kaplicy z XVII w. Jest świątynią jednonawową, z jedną wieżą i bogato dekorowanymi elewacjami
kaplica pomocnicza pw. św. Antoniego, Wielisław Nowy, z XVIII w.
park Zdrojowy, z 1906
teatr zdrojowy - z 1925, połączony z budynkiem pijalni, sala mieści 700 osób, ul. Parkowa 2
dom zdrojowy - pijalnia wód mineralnych, z 1911, w stylu secesyjno-klasycystycznym z halą spacerową, ul. Parkowa 4
inne zabytki:
dawny dwór jezuitów - wzniesiony w latach 1706-1707, wielokrotnie przebudowywany, obecnie siedziba zakładu wychowawczego ss. józefitek
dworzec kolejowy - murowany, z 1890
zespół uzdrowiskowy:
sanatorium Wielka Pieniawa - dawny dom zdrojowy, powstały w 1906 jako luksusowy obiekt o 130 pokojach, o bryle charakterystycznej dla obiektów kurortowych z początku XX w.
stary dom zdrojowy - zbudowany w 1892
szpital kardiologiczny - z początku XX w., przy ul. Zdrojowej.
szpital gastrologiczny - z lat 1914-1920, przy ul. Konopnickiej.
sanatorium dziecięce Leśny Domek - z 1910, przy ul. Piastowskiej