8.PZP/PiP// Tworzenie systemu ubezpieczeniowego opieki zdrowotnej w Polsce.
Bibliografia: Źródła: Internet http://wolnomularstwo.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=217&Itemid=47
(jeśli ktoś chce niech szuka książek na ten temat, mnie się nie udało, więc życzę powodzenia :P) w tym artykule są podane źródła wykorzystane do jego napisania 15 pozycji, pierwsze są z 1915roku...
System opieki zdrowotnej po roku 1989
Okres transformacji ustrojowej, w jaskrawy sposób uwidocznił negatywne strony systemu w zakresie funkcjonowania publicznej służby zdrowia.
Podjętym na początku lat dziewięćdziesiątych pracom nad reformowaniem systemu opieki zdrowotnej przyświecał główny cel, jakim było poprawienie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego.
Poprzedni system obciążony był kosztami niewydolnego sposobu zarządzania i finansowania. Ewidentnymi wadami tego systemu były:[11]
· sposób finansowania struktury, od lat nastawionej na rozbudowę, zakupy sprzętu i wzrost zatrudnienia przy braku analizy efektywności kosztów i aktywności działania poszczególnych jednostek ochrony zdrowia poprzez:
· nadmierne i nieracjonalne inwestycje budowlane w ochronie zdrowia
· brak koordynacji w polityce inwestycyjnej na poziomie kraju i regionu
· nierównomierne rozmieszczenie zasobów ochrony zdrowia znacznie odbiegające od zapotrzebowania na opiekę zdrowotną na danym terenie
· nieracjonalne i niekontrolowane zakupy sprzętu i materiałów medycznych przy nieprzestrzeganiu trybu zamówień publicznych
· niska efektywność zarządzania, brak racjonalnej gospodarki finansowej w zoz-ach
· narastające zadłużenie zoz-ów
· stale rosnące zadłużenie budżetu państwa z tytułu dopłat do leków refundowanych, nadużywanie uprawnień do bezpłatnych leków, słaba kontrola wystawianych recept
· powiększająca się „szara strefa”, wymuszony udział pacjenta w finansowaniu leczenia
· łamaninie praw pacjenta, np. w zakresie nierespektowania prawa do wyrażania zgody na świadczenia medyczne, prawa do intymności i informacji o stanie zdrowia.
Wobec takiej sytuacji i konieczności dokonania zmian w systemie ochrony zdrowia, w wielu środowiskach rozpoczęły się prace nad projektem jego zmiany. W Sejmowej Komisji Zdrowia Sejmu pierwszej kadencji (1991-93), a także w środowisku „Solidarności” oraz w Rządzie Hanny Suchockiej przygotowane zostały podstawowe założenia systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Prace na ustawą były kontynuowane także poza parlamentem, a następnie w Komisji Nadzwyczajnej Sejmu II kadencji.
W dniu 6 lutego 1997 r. przyjęta została ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym[12] przywracająca instytucję kas chorych.
Reformowanie sektora ochrony zdrowia rozpoczęło się 1 stycznia 1999 roku poprzez wprowadzenie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Głównym założeniem reformy stało się odejście od finansowania służby zdrowia bezpośrednio z budżetu państwa. Całkowicie niezależne i samorządne Kasy Chorych w liczbie 17 - po jednej w każdym województwie zwane regionalnymi Kasami Chorych oraz siedemnasta Branżowa Kasa Chorych dla Służb Mundurowych, otrzymały za zadanie zarządzanie zgromadzonymi funduszami.
Przyjęto mieszany, budżetowo-ubezpieczeniowy system zasilania opieki zdrowotnej. Część niezbywalnych zadań finansowało państwo np. programy polityki zdrowotnej, w tym np. Narodowy Program Ochrony Serca, Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Program Opieki nad Matką i Dzieckiem; profilaktyczne programy zdrowotne; zwalczanie alkoholizmu, zapobieganie narkomanii i AIDS. Pozostałe środki finansowe pochodziły ze składek od podatku dochodowego od osób fizycznych, a także z dotacji i darowizn. Kasy Chorych III Rzeczypospolitej, w przeciwieństwie do Kas Chorych z roku 1920, nie mogły działać dla zysku, przez co nie mogły świadczyć usług zdrowotnych oraz być właścicielami zakładów opieki zdrowotnej.
Fundamentalnymi zasadami, na których opierało się powszechne ubezpieczenie zdrowotne w Polsce to:[13]
· zasada solidarności społecznej,
· samorządności i samofinansowania,
· prawa wolnego wyboru lekarza i Kasy Chorych,
· zapewnienia równego dostępu do świadczeń, działalności Kas nie dla zysku, gospodarności i celowości działania.
Podstawowe cechy powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego:
· rozdzielność funkcji płatnika i świadczeniodawcy. Płatnikiem stały się Kasy Chorych zrzeszające ubezpieczonych, podlegających ubezpieczeniu obowiązkowemu bądź dobrowolnemu.
· obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego objęci zostali prawie wszyscy obywatele (zasada powszechności). Osoby, które nie były ubezpieczone z mocy prawa, mogły ubezpieczać się dobrowolnie. Koszty leczenia osób nie objętych ubezpieczeniem, których nie stać na ich ponoszenie, były finansowane ze środków pomocy społecznej
· formalnie zapewniono ubezpieczonym bezpłatny dostęp do prawie wszystkich rodzajów usług zdrowotnych.
· część kosztów leczenia biedniejszych lub bardziej chorych, w myśl zasady solidaryzmu społecznego, pokrywana była ze składek pozostałych ubezpieczonych.
· wszystkie zakłady opieki zdrowotnej, które chciały uczestniczyć w systemie musiały zmienić swój status z jednostek i zakładów budżetowych w posiadające osobowość prawną samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ). Jako jednostki samodzielne, posiadające osobowość prawną, mogły prowadzić własną politykę kadrową i płacową, samodzielną gospodarkę finansową i być zdolne do podejmowania czynności prawnych
· zabezpieczenie ubezpieczonym usług medycznych odbywało się na zasadzie kontraktowania świadczeń. W umowach zawieranych przez Kasy Chorych ze świadczeniodawcami, określano prawa, obowiązki i odpowiedzialność podmiotów udzielających świadczeń
· rolę lekarza podstawowej opieki zdrowotnej/ lekarza pierwszego kontaktu/ lekarza rodzinnego określano mianem przewodnika pacjenta po systemie ochrony zdrowia. Zadaniem lekarza pierwszego kontaktu było sprawowanie opieki nad pacjentami zapisanymi na jego liście. Zgodnie z założeniem lekarz miał kierować leczeniem swoich pacjentów
· w wyniku reformy ochrony zdrowia została zniesiona rejonizacja. Ubezpieczeni na podstawie tzw. „promes” zyskali możliwość korzystania ze świadczeń wybranego przez siebie szpitala, przychodni, lekarza spośród posiadających umowę z Kasą Chorych ubezpieczonego. Jednakże system promes nie zdał egzaminu
· ubezpieczeni mieli prawo wyboru Kasy Chorych, której chcieli być członkami.
Powszechne ubezpieczenie w Narodowym Funduszu Zdrowia
Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz.U.03.45.391) weszła w życie 1 kwietnia 2003 r. i zastąpiła ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Ustawa została wprowadzona w trakcie IV kadencji Parlamentu. Premierem RP był wówczas Leszek Miller. Była nowelizowana 25 razy. Narodowy Fundusz Zdrowia wstąpił w prawa i obowiązki kas chorych wynikające z umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych zawartych między kasami chorych a świadczeniodawcami przed dniem wejścia w życie ustawy o NFZ[14].
Ustawa wprowadziła zasadnicze zmiany w instytucji płatnika. Funkcjonujące dotychczas 16 Regionalnych Kas Chorych i Branżowa Kasa Chorych dla Służb Mundurowych zostały przekształcone w jedną instytucję - Narodowy Fundusz Zdrowia. W strukturze NFZ działały Centrala i 16 oddziałów wojewódzkich utworzonych zgodnie z podziałem terytorialnym państwa. Wprowadzono ujednolicone zasady finansowania świadczeń zdrowotnych oraz starano się stworzyć warunki zapewniające równy dostęp do świadczeń zdrowotnych dla ubezpieczonych na terenie całego kraju.
Do zakresu działania Funduszu należało w szczególności:[15]
· zabezpieczenie ubezpieczonym świadczeń zdrowotnych służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia,
· przeprowadzanie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych - wprowadzono jednolity na terenie całego kraju system kontraktowania świadczeń zdrowotnych na 2004 rok,
· określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń zdrowotnych w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zawierania umów.
Do najważniejszych osiągnięć działania Funduszu należy zaliczyć:
· ujednolicenie zasad kontraktowania świadczeń zdrowotnych na terenie całego kraju.
· utworzenie Centralnego Rejestru Ubezpieczonych (CWU) zawierającego bazę danych osób uprawnionych do świadczeń zdrowotnych, co pozwoliło na wyeliminowanie wielokrotnych wystąpień tych samych osób w bazach danych byłych kas chorych, a tym samym na procentowe zmniejszenie przypadków nieuprawnionego wykazywania ubezpieczonych na listach, odzyskania w ten sposób środków finansowych i ich przeznaczenie na inne rodzaje świadczeń zdrowotnych,
· ujednolicenie systemów informatycznych funkcjonujących w dawnych kasach chorych,
Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia straciła moc z dniem 1 października 2004 r. na podstawie art. 251 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. (Dz.U.210.2135) - w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r.