Od wartości i norm społecznych do kontrkultury. Społeczna interakcja. Interakcja wzajemny modyfikujący wpływ zachowania jednego człowieka na reakcję i nowe zachowanie drugiego. Określenie zawiera w sobie proces wymiany. Jeden człowiek wnosi coś do kontaktu z drugim i oczekuje że tamten w pewnej formie odpowie na wysłany komunikat. powtarzające się interakcje jednostek nazywane są w socjologii procesami społecznymi. Pięć modeli uniwersalnych procesu społecznego: kooperacja, czyli współpraca, współzawodnictwa; konflikt; akomodacja, czyli przystosowanie i asymilacja, czyli upodobnienie. Konflikt-uniwersalna i naturalna forma oddziaływania na siebie jednostek. Uznana forma porozumiewania się jednostek. Towarzyszy człowiekowi od samego początku jego istnienia grupowego. Kultura. Wszystkie uniwersalne procesy społeczne, wytwory materialne i niematerialne działalności człowieka składają się na system jego kultury. Wyznacza ramy języka, przebieg interakcji społecznej w społeczeństwie, jego systemów wartości i norm. Sprzyja zapewnieniu porządku i wspiera zmiany społeczne. Słowo cultura po łacinie znaczyło pierwotnie uprawę ziemi. Dla Cycero oznaczał najogólniej zjawiska intelektualne -nazwał od filozofię kulturą ducha. W krajach łacińskich terminu cywilizacja który obejmował „całokształt społecznego dorobku w zakresie techniki nauki sztuki i politycznych urządzeń” Def. E. Tylora Kultura czyli cywilizacja jest to złożona całość która obejmuje wiedzę wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa”. Kroeber i Kluckhon wskazują 6 typów def. kultury uwzględniających różnorodne aspekty stosowane przez ich autorów w trakcie formowania pojęcia. Są to następujące aspekty: opisowo-wyliczający, historyczny, normatywny, psychologiczny, strukturalny i genetyczny. Def. R. Lintona „Kultura stanowi układ wyuczonych zachowań i rezultatów zachowań, których elementy składowe są wspólne dla członków danego społeczeństwa i przekazywane w jego obrębie”. Jednostka -wartości-normy społeczne. Społecznym źródłem interakcji społecznej są wartości normy i instytucje społeczeństwa, w której ramach ona przebiega. Wartości uważane są za sedno życia społecznego. Pojęcie wartości w większym stopniu określić można przez zbiór podstawowych wewnętrznych zasad każdej jednostki ludzkiej.” Wartość jest grupowym wyobrażeniem względnej celowości lub zalet idei lub rzeczy” J.Szczepański uważa że „(.)wartością [będziemy nazywali]dowolny przedmiot materialny lub idealny, ideę lub instytucję, przedmiot rzeczywisty lub wyimaginowany, w stosunku do którego jednostki lub zbiorowości przyjmują postawę szacunku przypisują mu ważną rolę w swoim życiu i dążeniu do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus” Leslie, Larson i Gorman wyróżnili 4główne aspekty pojęcia wartości: 1wartość istnieją na różnych poziomach abstrakcji, 2wartości posiadają tendencję do układania się w pewnych porządkach hierarchicznych, 3te same wartości mogą w różnych sytuacjach społecznych występować jako ukryte bądź jawne i to w zmieniającym się stopniu, 4wartości niejednokrotnie kolidują pomiędzy sobą. Wartości instrumentalne są etapem naszych starań i wysiłków w celu osiągnięcia wartości wyższego rzędu które są ogólniejszej natury i zarazem stoją wyżej w hierarchii istotności w mniemaniu jednostki lub grup które dokonują takiej oceny. System wartości to zbiór logicznych powiązanych i spójnych wartości lub ich grup. Normy społeczne- def. jest na 3 sposoby 1jest to zasada społeczna, 2jest to najczęstsze zachowanie określonej grupy, 3najczęściej odgrywane role w określonej grupie. Leslie, Larson i Gorman zaproponowali def. o następującej treści „normy społeczne są zasadami które precyzują jak jednostki ludzkie muszą [nie muszą] powinny [nie powinny] mogą [nie mogą] zachowywać się w różnych sytuacjach.” Normy moralne - do nich należy zaliczyć tzw. tabu społeczne, jak np. zakaz kazirodztwa. Normy obyczajowe - najogólniej można określić jako konwencjonalne czyli umowne sposoby postępowania. Normy nakazowe - obejmuje zakresem zarówno normy zakazu i nakazu co do zachowania jednostki czy grupy. Normy statystyczne-to występujące w rzeczywistości zachowania jednostki i grup w określonych sytuacjach bez liczenia się z tym jak precyzują je normy nakazowe. Prawo-to sformalizowane wzajemne obowiązki i uprawnienia które stosowane do istniejącego nagromadzonego doświadczenia społecznego podtrzymują dany system społeczny” Według .Leslie, Larson, i Gorman prawo to „norma społeczna zwykle spisana która ulega instytucjonalizacji za pomocą specyficznych sankcji i formalnego/urzędowego narzucania”. Prawo - „prawna zasada zachowania ustanowiona przez władzę polityczną i wsparta mocą państwa”. Marginesty tolerancji norm - stopień społecznie akceptowanego lub (i) tolerowanego odchylenia w sytuacyjnym zachowaniu jednostki lub grupy od oczekiwanego standardu zachowania dotyczącego normy przez będących jego świadkiem lub świadkami członków społeczeństwa. Konflikt norm -forma naruszania norm. Jest zwykle trudną próbą zarówno dla jednostki jak i grup. Konflikt norm powstaje m.in. w sytuacji gdy jednostce lub grupie przyjdzie funkcjonować w obcym lub zmienionym układzie kulturowym. Sankcje- J Szczepański zdef. Je „jako reakcje grup na zachowania się członków w sytuacjach społecznie ważnych”. To system kar. .Leslie, Larson, i Gorman przyjęli że „sankcje są nagrodami za konformizm względem norm lub karami za złamanie tychże norm” Kontrola społeczna - „każda grupa każda zbiorowość społeczna rozwija szereg miar, sugestii sposobów przekonywania, nakazów i zakazów system perswazji i nacisku sankcji aż do przymusu fizycznego włącznie system sposobów wyrażania uznania wyróżniania nagród dzięki któremu doprowadza zachowania jednostek i podgrup do zgodności z przyjętymi wzorami działania do respektowania kryteriów wartości słowem przy pomocy którego kształtuje konformizm członków”. Kontrkultura - termin używany przynajmniej w 3 znaczeniach: 1jako określenie odpowiadające równie obiegowemu słowu <kontestacja>, odnoszące się do całego ponadnarodowego i bardzo zróżnicowanego zjawiska jakim były ruchy młodzieży w latach 60, 2jako pewien zespól wartości i postaw przeciwstawnych kulturze dominującej, występujący w różnych okresach historycznych i różnych realiach kulturowych, 3jako ruch odrzucający podstawowy stos kultury zachodniej w imię wymienionych wyżej wartości. Relatywizm kulturowy - oznacza ono że specyficzne wzory kultury mogą być obiektywnie interpretowane tylko w odniesieniu do pełnego kontekstu w którym się pojawiły. Etnocentryzm- odnosi się do występującej w każdym społeczeństwie tendencji umieszczania własnych wzorów kultury w centrum porządku rzeczy.