Marek Kucia, Wprowadzenie do socjologii

Wykład 4: Struktury społeczne. Dynamika struktur.

Zagadnienia

1. Struktury społeczne

2. Determinacja strukturalna i kształtowanie struktur

3. Dynamika struktur

Struktury społeczne

• mikro - makro

• rodzaje struktur społecznych

• aspekty struktury społecznej

Mikrostruktury społeczne i makrostruktury społeczne

• kryterium wielkości

• kryterium atrybutywne

mikrostruktura

sieć powiązań między elementarnymi przejawami życia społecznego

• struktura grupowa - sieć powiązań między jednostkami - członkami grupy

• struktura organizacji - sieć powiązań między pozycjami czy rolami społecznymi

[Sztompka, s. 137]

makrostruktura

sieć powiązań między złożonymi obiektami społecznymi, tj. takimi, które same są wyposażone w strukturę

• struktura polityczna - sieć powiązań między partiami politycznymi, parlamentem, rządem, grupami nacisku, samorządami

• struktura ekonomiczna - sieć powiązań między przedsiębiorstwami, resortami, bankami, sklepami, hurtowniami itp.

[Sztompka, s. 138]

Rodzaje struktur społecznych

• struktura pokrewieństwa

bilateralna i unilinearna

(antropologia społeczna)

• struktury komunikacyjne (układy „kanałów porozumiewania się”)

okrąg, koło, linia, igrek, łańcuch

(Harlod Leavitt i szkoła dynamiki grupowej)

• struktura socjometryczna (typowy układ wzajemnych sympatii, antypatii, obojętności)

(Jakob Moreno)

Aspekty struktury społecznej

Aspekty pozycji społecznej	Aspekty struktury społecznej
role społeczne	struktura normatywna
poglądy i przekonania	struktura idealna
Interesy i szanse życiowe	struktura interesów
Typowe kierunki interakcji	struktury interakcyjne

Determinacja strukturalna

struktura społeczna, niezależnie od wszelkich innych czynników istotnych dla funkcjonowania organizacji społecznych, w bardzo dużym stopniu decyduje o tym, co się w organizacji dzieje, jak ona funkcjonuje, jak realizuje swoje cele [Sztompka, s. 140]

Kształtowanie struktur i determinacja strukturalna

Anthony Giddens, pojęcie strukturacji - struktury zarówno wytworem, jak i medium działań ludzkich

Dynamika struktur

struktury ulegają nieustannym przekształceniom, są płynne i zmienne [Sztompka, s.144]

Georg Simmel, pojecie uspołeczniania (Vergesellschaftung) - społeczeństwo jako proces

Norbert Elias, pojecie figuracji jako struktury w nieustannym procesie krystalizowania się i rozpadu