Pytania kontrolne - Chemia Środowiska
Ćwiczenie 2. Oznaczenie pH gleby i określenie potrzeb wapnowania metodą Schnachtschabela
1) Wymienić i scharakteryzować ważniejsze czynniki decydujące o żyzności gleby.
2) Na jakie grupy możemy podzielić gleby zależnie od ich odczyny?
3) Na jakie grupy można podzielić rośliny uprawne zależnie od ich wrażliwości na kwaśny odczyn gleby?
4) Dlaczego na podstawie samego pH nie można określić dawki wapna potrzebnej do odkwaszenia gleby?
5) Co rozumie się pod pojęciem właściwości buforowe gleb i od czego one zależą?
6) W oparciu o jakie kryterium wyróżnia się gleby lekkie, średnie i ciężkie?
7) Jakie mamy sposoby oznaczania pH gleby?
8) Jakie są przyczyny zakwaszania się gleb w naszych warunkach klimatycznych?
Ćwiczenie 3. Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej gleby metodą Appena i obliczenie na jej podstawie dawki wapna.
1) Jakie wyróżnia się rodzaje kwasowości gleby?
2) Jakie mamy sposoby obliczania dawki wapnia?
3) Co to jest wapnowania i jaki jest jego cel?
4) Wymienić i scharakteryzować ujemne cechy gleb kwaśnych
5) Jakie mogłyby być ujemne skutki przewapnowania gleby?
6) Jakie gleby maja duże zdolności buforowe, a jakie małe i od czego to zależy?
7) Przy jakim odczynie występuje fosfor w formach najbardziej dostępnych dla roślin?
8) Do jakiej wartości teoretycznie powinno wzrosnąć pH gleby pod wpływem dawki wapna obliczonej wedlug kwasowości hydrolitycznej?
9) Jaki jest zakres prac okręgowych stacji chemiczno - rolniczych w Polsce?
Ćwiczenie 4 Oznaczanie kwasowości wymiennej i zawartości glinu ruchomego w glebie
1) Podać w jakich formach występuje glin w glebach
2) Jak możemy podzielić rośliny ze względu na ich wrażliwość na glin?
3) Scharakteryzować ujemne działanie wymiennego glinu na rozwój roślin
4) Przy jakich wartościach pH gleby pojawia się kwasowość wymienna gleby i na co ona wskazuje
5) Jakie są przyczyny powstawania w glebie wymiennych jonów glinu?
Ćwiczenie 5 Oznaczanie kationowej pojemności sorpcyjnej gleby
1) Jakie rodzaje sorpcji w glebie możemy wyróżnić i na czym one polegają
2) Od jakich czynników zależy wielkość pojemności sorpcyjnej gleb w stosunku do kationów?
3) Jakie znaczenie mają w nawożeniu zjawiska sorpcji w glebie?
4) Która z form azotu : NH4+ czy NO3- jest łatwiej z gleby wymywana i dlaczego?
5) Na jakiej drodze jest czasowo zatrzymywany przez glebę jon potasowy zawarty w nawozach potasowych i w jakich glebach w większej ilości?
6) Co to są minerały ilaste i jakimi właściwościami charakteryzują się one?
Ćwiczenie 6. Oznaczanie zdolności gleby do sorbowania fosforanów
1) Dlaczego fosfor nie jest wymywany z gleby i jaki jest mechanizm jego zatrzymywania w glebach?
2) Które aniony nie ulegają sorpcji chemicznej i dlaczego?
3) Jakie znaczenie posiada proces sorpcji chemicznej dla odżywiania się roślin fosforem i nawożenia fosforowego?
4) Czy zatrzymywane w glebie w wyniku sorpcji chemicznej związki fosforu mogą stanowić źródło tego składnika pokarmowego dla roślin?
5) Od jakich czynników będzie zależeć zdolność sorbowania przez glebę fosforanów?
6) Podać zasadę kolorymetrycznego oznaczania fosforu w przesączu metodą wapadanowo- molibdenową.
Ćwiczenie 7. Oznaczanie zawartości materii organicznej w glebie metodą Tiurina
Z czego i w jaki sposób powstaje próchnica w glebie?
Próchnica glebowa, humus, część organiczna gleby powstała w wyniku przekształcenia na drodze biochemicznej, przy udziale mikroorganizmów (np. bakterii, grzybów), mikro-, mezo- i makrofauny glebowej (np. drobnych kręgowców zamieszkujących nory drążone w glebie (destruenci)) - różnych szczątków organicznych, tj. detrytusu (głównie roślinnego, np. obumarłych liści, korzeni). Proces ten nazywa się humifikacją.
Omówić źródła substancji organicznej w glebie
Jednym z podstawowych i charakterystycznych składników gleby jest substancja organiczna. W jej skład wchodzą wszystkie obumarłe szczątki roślinne i zwierzęce oraz organiczne produkty ich rozkładu nagromadzone w różnej postaci, zarówno w glebie, jak i na jej powierzchni. Martwa substancja organiczna i produkty jej biochemicznych przemian decydują o korzystnym układzie całego kompleksu właściwości gleby, od których z kolei zależy jej żyzność i produkcyjność.
Głównymi źródłami substancji organicznej gleby są:
żywe organizmy glebowe i żywe podziemne części roślin,
świeżo obumarłe organizmy nie objęte rozkładem,
tzw. nieswoiste substancje próchniczne obejmujące różne związki takie jak węglowodany, białka, tłuszczowce, węglowodory i ich pochodne,
szczątki organiczne znajdujące się w różnych stadiach przetworzenia, wykazujące ślady pierwotnych struktur tkankowych i komórkowych,
ekskrementy zwierząt glebowych (roztoczy, wazonkowców),
humus (tzw. próchnica właściwa) czyli względnie trwałe, bezpostaciowe, ciemno zabarwione produkty przetworzenia w glebie wyjściowych substancji roślinnych i zwierzęcych oraz ich różne połączenia z mineralnymi komponentami masy glebowej.
Substancje organiczne w glebach stanowią układ dynamiczny, ulegający ciągłym przemianom. Charakter i nasilenie tych przemian zależą od szaty roślinnej, działalności mikroorganizmów i zwierząt glebowych, warunków hydrotermicznych oraz właściwości gleb. Przyjmuje się ogólnie, że około 3/4 do 4/5 substancji organicznych ulega procesom mineralizacji, natomiast 1/4 do 1/5 przekształca się w swoiste substancje próchniczne.
3) Jaka jest różnica pomiędzy próchnicą właściwą a substancją organiczną?
4) Jakie czynniki wpływają na zawartość próchnicy w glebach?
Wpływ próchnicy na glebę jest wieloraki. Oddziałuje ona na własności fizycznych, chemiczne i biologiczne gleby. Bierze ona udział w procesie sklejania agregatów glebowych, przyczyniając się do tworzenia struktury gruzełkowatej gleby. Szczególnie silne jest działanie kompleksów próchniczo- ilastych. Gruzełki wytworzone przy udziale takich kompleksów wykazują duzą odporność na działanie drobnoustrojów glebowych, dzięki czemu zwiększa się ich trwałość i wodoodporność. Zapewniając glebom piaszczystym większą spójność, a glebom gliniastym większą pulchność, próchnica wpływa bardzo korzystnie na stosunki wodne i powietrzne gleby. Dzieki ciemnej barwie próchnica wpływa dodatnio na ocieplenie gleby. Ważnym oddziaływaniem na glebę jest wpływ próchnicy także na właściwości sorpcyjne i buforujące gleby. Będąc silnym koloidem organicznym próchnica ma dużą zdolność zatrzymywania na swej powierzchni w drodze wymiany, różnych kationów wprowadzonych do gleby, np. w postaci nawozów. Dzięki temu jest ona ważnym czynnikiem regulującym stężenie roztworów glebowych oraz chroni kationy przed wypłukiwaniem przez opady. Mające silne właściwości buforujące wpływa w dużym stopniu na stabilność odczynu gleby. Zależnie od stopnia nasycenia zasadami rozróżniamy próchnice słodką oraz kwaśną. W kompleksie sorpcyjnym pierwszej z nich przeważają kationy metali (głównie Ca i Mg) nad jonami H+, natomiast w próchnicy kwaśnej przewagę maja jony H+ . prochnica slodka poprawia zyznosc gleby , kwasna- pogarsza.
Wł chem : ulegajac pod wpływem drobnoustrojow glebowych procesowi mineralizacji dostarcza roślinom wegla azotu i innych makro i mikroskladnikow. Prochnica stanowi ważne zrodlo skl pokarmowych uzupelniajac straty wywolane pobieraniem ich przez rosl lub wyplukowaniem z gleby.
5) Na jakim poziomie kształtuje się zawartość próchnicy w glebach?
6) Scharakteryzować wpływ próchnicy na żyzność gleby
Zdolności sorpcyjne gleby.
- substancja jonowymienna o bardzo duŜej
pojemności. 2-30 razy większa pojemność sorpcyjna
niŜ koloidów mineralnych (350-500 me/100 g gleby);
- decyduje w 30-90 % o pojemności sorpcyjnej
poziomów A gleb mineralnych;
- reguluje stęŜenie roztworów glebowych i chroni
kationy przed wypłukaniem.
Wpływ próchnicy na właściwości fizyczne gleby
- kształtuje barwę gleby (zabarwienie od szarego do
czarnego) - wpływa na szybkość ogrzewania się
gleb;
- dzięki zdolności zlepiania ziaren glebowych
przyczynia się do tworzenia struktur
agregatowych gleb;
- korzystnie wpływa na porowatość, zwięzłość i
lepkość gleb;
- zwiększa zdolności retencyjne gleb.
7) Scharakteryzować właściwości fizyczne i chemiczne próchnicy
8) Omówić znaczenie próchnicy dla odżywiania się roślin
Ćwiczenie 8. Oznaczenie zawartości ruchliwego azotu w glebie metodą Tiurina i Kononowej.
1) Dlaczego na podstawie ogólnej zawartości składnika pokarmowego glebie nie można określić potrzeby nawożenia tym składnikiem?
2) W jakiej formie rośliny pobierają składniki pokarmowe?
3) Od jakich czynników zależy zawartość składników pokarmowych w glebie?
4) A jakich formach wystepują azot w glebie i jakim przemianom podlega on w glebie?
5) Od jakich czynników zależy zawartość przyswajalnego azotu w glebie?
Ćwiczenie 9 Oznaczenie zawartości przyswajalnego fosforu w glebie metodą Egnera-Riehma
1) W jakiej formie rośliny pobierają fosfor z gleby?
2) W jakich formach występują w glebie fosfor i siarka?
3) Jakie związki fosforowe występujące w glebie są najłatwiej dla nich dostępne?
4) Jaka jest budowa i zasada działania kalorymetru?
Ćwiczenie 10. Oznaczenie zawartości przyswajalnego potasu w glebie metodą Egnera-Riehma.
1) W jakich formach występuje w glebie potas, sód, wapń i magnez i w jaki sposób mogą one przechodzić z form nierozpuszczalnych w formy dla roślin dostępne?
Wymienić i scharakteryzować metody służące do określania zawartości przyswajalnych form składników w glebie
Jaka jest budowa i zasada działania fotometru płomieniowego?
Od jakich czynników zależy zawartość potasu w glebie?
Co to są liczby graniczne i jak je opracowano?
Ćwiczenie 11. Oznaczenie zawartości przyswajalnego manganu i cynku w glebie metodą Rinkisa
1) Które składniki pokarmowe i dlaczego zaliczamy do mikroelementów?
2) W jakich formach występują mikroelementy w glebach i w jakiej postaci pobierają je rośliny?
3) Czy i jak pH gleby wpływa na przyswajalność mikroelementów?
4) W jakich glebach występuje najczęściej niedostatek boru, miedzi, cynku i molibdenu?
5) W jakich glebach występuje najczęściej niedobór manganu, a w jakich nadmiar?
6) W jakich nawozach wprowadza się mikroelementy do gleby?
Ćwiczenie 12. Oznaczenie zawartości azotu w materiale roślinnym i oborniku metodą destylacyjną Kjeldahla
1) Jaka jest rola fizjologiczna azotu u roślin?
2) Podać zawartość azotu w roślinach i omówić jego rozmieszczenie w poszczególnych częściach rośliny
3) W jakich formach rośliny pobierają azot?
4) Jakim przemianom podlega azot w roślinach?
5) Jakie mogą być konsekwencje wysokiej zawartości N-NO3 w roślinach przeznaczonych na paszę?
6) Omówić wpływ azotu na rozwój i plonowanie roślin
7) Podac wymagania pokarmowe ważniejszych roślin uprawnych w stosunku do azotu
8) Omówić formy i źródła azotu w glebie
Ćwiczenie 13. Oznaczenie zawartości formy amonowej azotu w oborniku
1) Co to są nawozy organiczne?
2) Scharakteryzować poszczególne nawozy organiczne (obornik, gnojówka, komposty, słoma, nawozy zielone)
3) W jaki sposób nawozy organiczne oddziałują na fizyczne, chemiczne i biologiczne własności gleby?
4) Omówić znaczenie nawożenia organicznego w intensyfikacji produkcji roślinnej
5) Co to jest obornik?
6) Podać średnie zawartości podstawowych składników pokarmowych w oborniku
7) W jakich połączeniach występuje azot w oborniku?
8) Scharakteryzować przemiany związków azotowych w czasie dojrzewania obornika.
9) Omówić metody przechowywania obornika.
10) Wyjaśnić różnice między obornikiem nie przefermentowanym i przefermentowanym.
11) Podać i uzasadnić miejsce nawożenia obornikiem w płodozmianie upraw
12) Scharakteryzować wykorzystywanie składników pokarmowych przez rośliny z obornika
13) Ile azotu, fosforu i potasu wnosi się do gleby z dawką 25t obornika?
14) Omówić zasadę oznaczania azotu amonowego w oborniku.
Ćwiczenie 14. Oznaczenie zawartości fosforu w materiale roślinnym metodą kolorymetryczną wanado-molibdenową.
1) Jakie pierwiastki zaliczane są do niezbędnych dla roślin?
2) Jakie warunki powinien spełniać określony pierwiastek, aby można go było zaliczyc do niezbędnych dla roślin?
3) W oparciu o jakie kryteria dzieli się składniki pokarmowe dla roślin na makro- i mikroelementy?
4) Scharakteryzować skład chemiczny różnych grup roślin uprawnych
5) Omówić sposoby mineralizacji substancji organicznej
6) Omówić sposoby mineralizacji substancji organicznej
7) Co to jest popiół surowy i jakie pierwiastki wchodza w jego skład?
8) Podać zawartość fosforu w roślinach
9) Jaka jest rola fizjologiczna fosforu w roślinach?
10) W jakiej formie rośliny pobierają fosfor?
11) Podać wymagania pokarmowe ważniejszych roślin uprawnych w stosunku do fosforu
12) Podać budowę chemiczną fosforowych związków organicznych występujących w roślinach
13) Omówić zasadę kolorymetrycznego oznaczania fosforu w materiale roślinnym metodą wanadanowo-molibdenową.
14) Omówic budowę i zasadę działania fotokolorymetru.
15) Omówić wpływ nawożenia fosforowego na wysokość i jakość plonów roślin.
Ćwiczenie 15. Oznaczenie zawartości potasu, sodu i wapnia w materiale roślinnym metodą fotometrii płomieniowej.
1) Omówić rolę fizjologiczną potasu, sodu i wapnia w roślinach
2) Podać zawartość potasu, sodu i wapnia w roślinach
3) Podać wymagania pokarmowe ważniejszych grup roślin w stosunku do potasu, sodu i wapnia
4) Z jakiego punktu widzenia należy oceniać zawartość potasu w stosunku do potasu, sodu i wapnia
5) Podać zasadę działania fotometru płomieniowego.
Ćwiczenie 17. oznaczanie zawartości magnezu i miedzi w roślinach metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej
1) Podać wymagania pokarmowe ważniejszych roślin uprawnych w stosunku do magnesu.
2) Omówić zawartość magnezu w roślinach i do czego ona zależy
3) W jakiej formie rośliny pobierają magnez i na jakich glebach najczęściej występuje jego niedobór?
4) Jaka jest rola fizjologiczna magnezu u roślin?
5) Wymienic i scharakteryzować choroby wywołane niedoborem magnezu u roślin i zwierząt
6) Nawozy magnesowe- wymienić i scharakteryzować oraz podać warunki i zasady ich zastosowania
7) Jakie pierwiastki i z jakiego powodu zaliczane są do mikroelementów
8) Jaką rolę spełniaja mikroelementy ( B, Cu, Mn, Zn, Mo, Fe, Co) u roślin i u zwierząt
9) Scharakteryzować najczęściej spotykane objawy chorobowe u roślin i zwierząt wywołane niedoborem mikroelementów ( B, Cu, Mn, Mo, Zn, Fe, Co)
10) W jakiej formie rośliny pobierają miedź i na jakich glebach najczęściej występuje niedobór miedzi?
11) Podać zawartość miedzi w roślinach i od jakich czynników ona zależy?
12) Wymienić i scharakteryzować mikronawozy miedziowe oraz podać warunki ich stosowania.