BANKI
W ujęciu wąskim- to instytucja usługowa, której działalność polega wyłącznie na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków do udzielania tych kredytów- ich sfinansowania. Nie uwzględnia się tutaj banku jako instytucji zatrudniającej ludzi, których kwalifikacje, przygotowanie oraz wiedza i fachowość mają wpływ na jakość świadczonych usług.
W ujęciu szerszym- to wewn i zewn warunki działania banków.
WEWN: - współpracownicy; - system zarządzania; - informacje wewnętrzne (zasoby pieniądza pozostające w dyspozycji przedsiębiorstwa); - informacje zewnętrzne (składniki otoczenia- część organizacji gospodarki, z którą bank pozostaje powiązany)
ZEWN: - usługobiorcy; - właściciele; - pozostałe przedsiębiorstwa bankowe; - polityka pieniężna; - interes społeczny.
Bank za pomocą sieci tworzy systemy tzw. socjotechniczne zorientowane na osiągnięcie celu.
Z punktu widzenia ogólnogospodarczego bank postrzegany jest:
- jako podmiot, który dokonuje akumulacji i dystrybucji kapitału pieniężnego oraz pośredniczy w transformacji wielkości, terminu i ryzyka doprowadzając do wzajemnego uzgodnienia struktur podaży i popytu.
Do głównych zadań banku należy:
Udzielanie pożyczek, doręczanie pieniędzy, gwarancje i zobowiązania, emisja i zarządzanie środkami płatniczymi, udzielanie gwarancji i zobowiązań pozabilansowych, postępowanie z rachunkami własnymi i klientów w zakresie instrumentów rynku pieniężnego, waluty obcej, udział w emisji papierów wartościowych, doradztwo i zarządzanie portfelowe, przechowywanie i administrowanie papierami wartościowymi, usługi sejfowe.
Rola banków w gospodarce rynkowej:
- przejawia się w 3 dziedzinach działalności:
1. Udział w kreacji pieniądza (banki komercyjne w ograniczonym stopniu mogą tworzyć pieniądz komercyjny). Kreacja pieniądza bankowego przez banki komercyjne dokonuje się poprzez wzrost kredytów udzielanych przez te banki oraz wzrost zakupów walut obcych.
2. udział w społecznym podziale pracy- bank jest przedsiębiorstwem, które prowadzi działalność mającą na celu przejęcie od jednostek gospodarczych i osób fizycznych czynności finansowych. Jest instytucją dokonującą transformacji terminów, wielkości i ryzyka w stosunkach pieniężnych między pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą.
3. dokonywanie alokacji i transformacji środków- banki pośredniczą w doprowadzaniu do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu- transformacja informacji, wielkości zapotrzebowanej sumy pieniądza, transformacja terminów i ryzyka.
SYSTEM BANKOWY:
bank centralny- pełni 3 funkcje: 1. Emisyjną (emisja pieniądza); 2. Banku banków (nadzór nad działalnością banków); 3. Banku gospodarki narodowej (jest bankiem państwa- udziela kredytów dla rządu, kasowa obsługa budżetu, obsługa długu państwowego).
Dodatkowo pełni f. Regulacyjną poprzez możliwość podnoszenia rezerw pieniężnych w bankach; prowadzenia polityki otwartego rynku (skup sprzedaż obligacji); za pomocą stopy redyskontowej.
banki operacyjne - z jednej strony świadczą określone usługi niezbędne z punktu widzenia gospodarki z drugiej są to przedsiębiorstwa nastawione w przyszłości na osiągnięcie zysku.
Ograniczenia: - bank musi zachować płynność; -musi przestrzegać przepisów finansowych i innych ustalanych przez władze; -musi działać tak, aby nie zostało podważone zaufanie do banku przez jego klientów.
banki specjalne - 1. B inwestycyjne (główna rola to koncentracja środków na finansowanie inwestycji, mobilizacja tych środków poprzez wkłady klientów, sprzedaż obligacji); 2. B hipoteczne (udzielanie pożyczek zabezpieczonych na hipotece nieruchomości); 3. Instytucje kredytu długoterminowego; 4. B rolne; 4. B melioracyjne; 5. B komunalne.
spółdzielczość kredytowa - powiązanie kredytobiorców - członków spółdzielni poprzez ich wkłady członkowskie z solidarną odpowiedzialnością materialną za działalność danej spółdzielni.
kasy oszczędnościowe- powiązanie oszczędnościowej działalności instytucji z drobnymi potrzebami gospodarstw domowych i samorządów.
RYZYKO BANKOWE:
utraty płynności- zdolności do wywiązywania się z bieżących zobowiązań
kredytowe- w momencie, gdy sytuacja kredytobiorców stwarza niebezpieczeństwo nie zwracania w ustalonym terminie przypadających spłat rat kredytu wraz z odsetkami. Stąd konieczna jest dokładna analiza udzielanego kredytu i badanie wypłacalności klientów.
Stopy procentowej- sytuacja, gdy ma miejsce niedopasowanie długości okresów oraz terminów zmian oprocentowania składników aktywów i pasywów w banku
Kursowe- wówczas, gdy na skutek wahań kursu walutowego dochodzi do zmian wartości poszczególnych elementów aktywów i pasywów w banku wyrażonych w walucie krajowej.
W zależności od przyczyn ryzyko dzielimy na:
strategiczne- związane z szybko zmieniającymi się relacjami między warunkami ekonomicznymi w poszczególnych krajach, które oddziałuja na bieżące kursy walutowe
transakcyjne- występuje, gdy mamy do czynienia z możliwościami przeprowadzenia transakcji, w ramach których nastąpi zmiana jednej waluty na inną, w której rozliczana będą płatności
translacyjne- występuje, gdy poszczególne składniki aktywów i pasywów są denominowane w różnych walutach, a te z kolei mogą zmieniać swą wartość w określonych przedziałach czasu.
Bank Centralny pełni nadzór nad bankami komercyjnymi. Jest on niezależny od władzy wykonawczej i ustawodawczej.
FUNKCJE BC:
licencyjna- dbałość o dopuszczenie do działalności bankowej ludzi i kapitału pozwalających na to, aby od momentu założenia nowy bank spełniał warunki instytucji zaufania bankowego;
regulacyjna- określanie minimum standardów bezpieczeństwa
kontrolna- systematyczne, precyzyjne dokonywanie oceny finansowej działalności banków, określanie zagrożeń w ich funkcjonowaniu
sanacyjna- podejmowanie działań naprawczych, sanacyjnych i zapobiegawczych.
Aktualnie funkcjonujący system bankowy jest efektem: - zmian w ustawodawstwie bankowym; -transformacji gospodarki w latach 90'; -wynikiem działań mających na celu dostosowywanie do warunków europejskich.
RODZAJE OPERACJI BANKOWYCH: