KURS WALUTOWY: cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie.

FUNKCJE:

• informacyjna

• cenotwórcza: przenoszenie zagranicznego układu cen i relacji cenowych na krajowy układ cen poprzez możliwość porównywania cen

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM KURSU:

• ekonomiczne: podaż, popyt, stan bilansu, stopy % ...

• polityczne

• psychologiczne

• spekulacyjne

RODZAJE KURSÓW WALUTOWYCH

• wolnorynkowy: układ podaży i popytu

• czarnorynkowy: nielegalne transakcje, gdy kurs oficjalny jest niezgodny z układem popytu i podaży

• płynny: rynek + interwencje walutowe władz

• stały krótkookresowy (pełzający): częste zmiany pod wpływem różnic w tempie inflacji

• stały o szerokiej marży wahań wokół parytetu (kursu centralnego)

• sztywny: nie zmieniany w długim okresie

• parytetowy: w stosunku do złota, USD

• nieparytetowy

• jednolity: całość obrotów z zagranicą po jednakowym kursie

• dualny: dwa oficjalne kursy - dla obrotów handlowych i kapitałowych

• różnicowany: wg kategorii eksportu i importu (np. obszary płatnicze)

• fixingowy: wyznaczenie kursu raz lub kilka razy dziennie

• ciągły: stałe zmiany kursu na rynku walutowym

ZMIANY POZIOMU KURSU

• dewaluacja: urzędowe obniżenie kursu waluty krajowej wobec walut obcych

• rewaluacja: urzędowe podwyższenie kursu ...

• deprecjacja: spadek kursu danej waluty (zjawisko rynkowe)

• aprecjacja: wzrost kursu ...

• waluta nadwartościowa (przeszacowana): kurs rynkowy niższy od oficjalnego

• waluta niedoszacowana: kurs rynkowy wyższy od oficjalnego

WYMIENIALNOŚĆ WALUTY

• Prawnie zagwarantowana możliwość wymiany krajowego środka płatniczego na waluty innych krajów oraz swoboda dysponowania nimi i transferowania za granicę.

RODZAJE WYMIENIALNOŚCI

• ograniczona

• wewnętrzna (w Polsce: I 1990 - VI 1995)

• zewnętrzna

• wg standardów MFW (w Polsce: VII 1995 - XII 1998)

• całkowita (pełna) - brak znacznych ograniczeń, z wyjątkiem sytuacji kryzysowych (w Polsce od I 1999)

CZEK

Dokument, w którym wystawca poleca bankowi wypłacenie określonej sumy pieniężnej okazicielowi lub oznaczonej osobie.

SYSTEMY CZEKOWE

• konwencyjny (genewski), konwencje z 1931 r. dot.: jednolitego prawa o czekach, kolizji ustaw w przedmiocie czeków, opłat skarbowych (większość krajów Europy, nie ratyfikowało jej żadne państwo pozaeuropejskie; Polska: ustawa z 28.04.1936)

• anglo-amerykański

RODZAJE CZEKÓW

• imienny (nazwa + „nie na zlecenie”)

• na zlecenie (nazwa)

• na okaziciela (okazicielowi)

• zakreślony (krosowany) - odbiorca znany podawcy, np. stały klient lub czek umiejscowiony (płatny tylko w macierzystym oddziale banku)

• potwierdzony (realizacja zagwarantowana przez bank)

• rozrachunkowy (bezgotówkowy), przelew na rachunek

• gotówkowy (kasowy)

• in blanco

• Euroczek

• czek podróżniczy (nie podlega prawu czekowemu)

ZBYWANIE CZEKU

• imienny - przez akt notarialny

• na zlecenie - przez indos. Indosant staje się odpowiedzialny za zapłatę wobec wszystkich następnych posiadaczy. Wyłączenie odpowiedzialności: bez obliga, bez odpowiedzialności. Wystawca czeku nie może wyłączyć swojej odpowiedzialności

• na okaziciela - przez wręczenie

PRZEDSTAWIANIE CZEKU DO ZAPŁATY

• płatny za okazaniem (nie jest instrumentem kredytu)

• pokrycie czeku: wystawca powinien posiadać na rachunku bankowym pokrycie czeku

• przedstawienie czeku do zapłaty (wg konwencji genewskiej) w ciągu: 10 dni (czeki wystawione i płatne w tym samym kraju), 20 dni (czeki wystawione i płatne w różnych krajach europejskich), 70 dni (czeki wystawione i płatne w krajach pozaeuropejskich)

• sprawdź lokalne prawo czekowe - jaki jest termin ważności czeku!

• zwrotne poszukiwanie u indosantów i poręczycieli

• protest czeku

• inkaso czeku: przejęcie przez bank od eksportera, wysłanie do trasata (czyli banku zagranicznego, który go realizuje i uznaje konto banku inkasującego), przekazanie zapłaty (czeki budzące wątpliwości: wystawca, termin, wady)

AKREDYTYWA DOKUMENTOWA

Zobowiązanie banku importera wobec eksportera, podjęte na zlecenie importera do wypłacenia eksporterowi określonej sumy w zamian za złożenie przez niego w przewidzianym terminie ustalonych dokumentów

RODZAJE AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ

• odwołalna: odwołanie lub zmiana bez zgody stron

• nieodwołalna: z założenia każda

• awizowana: sprawdzona przez bank pośredniczący

• negocjacyjna: sprawdzenie dokumentów i nabycie towarzyszącej im traty przez bank pośredniczący lub inny (jako indosatariusz). Trasatem jest bank otwierający.

• potwierdzona: przez samodzielne zobowiązanie spłaty przez bank pośredniczący eksporterowi

• przenośna: wtórni beneficjenci (gdy eksporter jest pośrednikiem)

• nieprzenośna: jeden beneficjent

• rewolwingowa (odnawialna): dostawy partiami, zapłata ratami w określonych terminach

• back-to-back (wiązana): akredytywa otwarta na zlecenie eksportera=pośrednika dla dostawcy na bazie akredytywa otwartej przez importera dla eksportera (stosowana przy reeksporcie lub gdy nie można zastosować przenośnej)

• z czerwoną klauzulą (zaliczkowa): bank otwierający upoważnia bank pośredniczący do wypłaty beneficjentowi zaliczki przed prezentacją dokumentów

• standby: specyficzna gwarancja bankowa na rynku amerykańskim (trasatem jest importer, jeżeli on nie płaci, to jego bank)

REALIZACJA AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ

• gotówkowa: po przedstawieniu dokumentów (i traty)

• płatność odroczona: w podanym terminie

• akceptacja: bank akceptuje tratę terminową ciągnioną przez eksportera. Eksporter może ją zdyskontować.

• przez negocjację: bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty trat po złożeniu dokumentów w banku pośredniczącym

AKREDYTYWA DOKUMENTOWA - KORZYŚCI DLA EKSPORTERA

• płaci bank, a nie importer

• zapłata niezwłocznie po realizacji dostawy

• zapłata za dokumenty - reklamacje towaru nie wpływają na płatność

• może być zabezpieczeniem kredytu na sfinansowanie transakcji

• czy importer ma dostarczyć jakieś dokumenty?

• czy dokumenty sporządzono zgodnie z procedurą?

INKASO DOKUMENTOWE

Importer zobowiązuje się do uregulowania należności (za pośrednictwem banku) za towar wysłany przez eksportera w zamian za dokumenty reprezentujące towar.

• inkaso gotówkowe = zapłata gotówkowa

• inkaso terminowe = zaakceptowanie weksla trasowanego jako zabezpieczenie późniejszej zapłaty

• otwarcie zleca eksporter

INKASO - KORZYŚCI DLA IMPORTERA

• płaci za towar rzeczywiście wysłany

• nie zawsze może go sprawdzić przed odebraniem

• sam decyduje o zapłacie (nie bank)

• protest weksla trasowanego eksportera

• inkaso terminowe = kredyt dla importera

• eksporter nie ma pewności zapłaty

WAŻNE DLA INKASA DOKUMENTOWEGO

• zapłata za dokumenty bez oględzin

• potwierdzenie wysyłki, ilości, jakości

• odmowa zapłaty, towar dociera przed dokumentami

• wysłanie traty: zagrożenie protestem weksla z powodu odmowy akceptu/zapłaty

• wysłanie towaru imiennie na bank (po uzgodnieniu z bankiem)

• instrukcje co z towarem (adres w potrzebie)

• inkaso gwarantowane przez bank importera