antropologia - notatki(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA


BARBARA OLSZEWSKA-DYONIZIAK

„CZLOWIEK - KULTURA - OSOBOWOSC. Wstęp do klasycznej antropologii kulturowej”

ANTROPOLOGICZNE PODEJSCIE DO ZAGADNIEN ORGANIZACJI SPOLECZNEJ

JEDNOSTKA - CZLOWIEK JAKO ORGANIZM BIOLOGICZNY (kształtowany pod względem fizycznym i umysłowym przez rożne typy środowisk oraz możliwości)

STATUS - POSTULOWANY ZESPOL PRAW I OBOWIAZKOW (wynikający z miejsca, jakie zajmuje dana jednostka w strukturze społecznej)

ROLA - WZGLEDNIE STALY I WEWNETRZNIE SPOJNY SYSTEM RZECZYWISTYCH ZACHOWAN (będący reakcjami na zachowanie innych osób) PRZEBIEGAJACY WG + - USTALONEGO WZORU (związanego z zajmowana pozycja społeczna)

ORGANIZACJA SPOLECZNA - zespól zasad, wg których ludzie łącza sie w zbiorowości i grupy, zbiór reguł, norm i wzorów zachowania, a także zespól środków, za pomocą których zbiorowości te utrzymują równowagę wewnętrzna (swój wewnętrzny lad)

ZBIOROWOSC SPOLECZNA - wszelkie mniej lub bardziej trwale ugrupowania ludzi charakteryzujących sie posiadaniem jakiejś cechy wspólnej, wyróżnionej przez zew. Obserwatora, choć niekoniecznie uświadamianej przez samych członków zbiorowości.

GRUPY SPOLECZNE - (najważniejsze spośród zbiorowości społecznych) - liczba osób (min 3) powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez instytucje, posiadających pewne wspólne wartości, oddzielonych od innych zbiorowości wyraźna zasada odrębności

Nauka o pokrewieństwie

WSPOLNOTA KRWI: ojciec-syn; wnuk-dziadek - więź genealogiczna;

ZASADA WSPOLNEGO POCHODZENIA = ZASADA DESCENDENCJI

W lit. antrop.: DESCENDENCJA = stosunek społeczny miedzy danym osobnikiem a przedstawicielem starszej generacji w grupie, w której on żyje; ważny czynnik z socjologicznego punktu widzenia, bo zapewnia ciągłość grupie rodzinnej (która jest definicji nietrwała); określa uprawnienia jednostki do czlonkowstwa w grupie krewniaczej (klanie czy linneazu), czyli uprawnia do nazwiska i pozycji, a także przywilejów majątkowych

MALZENSTWO: POWINOWACTWO (innego typu więź)

Powinowactwo i descendencja - zbiegają sie w RODZINIE

RODZINA = OJCIEC, MATKA, DZIECKO (niezależnie od zewnętrznej formy, jaka rodzina przybiera w poszczególnych społeczeństwach); w rodzinie ma początek wszelkie pokrewieństwo

W wielu społecznościach POKREWIENSTWO nie jest odczuwane jako stosunek biologiczny, ale SPOLECZNY; np.: adoptowane dzieci maja te same prawa co potomstwo naturalne

określenie WSPOLNOTA KRWI odnosi sie do stosunku BIOLOGICZNEGO

pochodzenie zazwyczaj ustalane w 1 linii, tzn. UNILATERALNE (w formie patrylinearnej lub matrylinealnej); rzadziej bilateralne

pokrewieństwo (zawsze bilateralne) a descendencja (ustalana wg unilateralnej zasady)

zasada sukcesji (przekazywanie pozycji społecznej); zasada dziedziczenia (przekazywanie mienia) tez UNILATERALNE

Terminologia pokrewieństwa

Sposób określania krewnych w społeczeństwie pierwotnym rożni sie od naszego (czasem nawet w znacznym stopniu)

KILKA PODSTAWOWYCH SYSTEMOW POKREWIENSTWA:

  1. SYSTEM ESKIMOSKI: odrębne określenia dla członków nuklearnej rodziny (matka, ojciec, brat, siostra), brak rozróżnień terminologicznych pomiędzy wszystkimi innymi krewnymi (wspólne miano kuzyn)

  2. SYSTEM HAWAJSKI: wszyscy krewni tej samej generacji określani wspólnym terminem (np. ojciec, wuj, stryj = `ojciec'; matka, ciotka, stryjna = `matka'; męscy i żeńscy kuzyni = bracia, siostry)

  3. SYSTEM IROKESKI: wspólny termin dla ojca i stryja; wspólny termin dla matki i ciotki; odrębne terminy dla brata matki i siostry ojca; kuzyni paralelni - bracia, siostry; kuzyni na krzyż - odrębny termin

  4. SYSTEM OMAHA (silna organizacja patrylinearna, wyraźnie odróżniani krewni ze strony ojca i ze strony matki): kuzyni na krzyż z patrylinearnej strony łączeni są z generacja rodziców (siostra matki lub bratem matki), podczas gdy ci ze strony ojca są łączeni z dziećmi `ego'; aby podkreślić sile patrylinearnej grupy descendencji, kuzyni na krzyż ze strony matki łączeni SA z linneazem matki `ego' (linneaz ten daje życie `ego'); linneaz `ego' stoi w tym samym stosunku do dzieci siostry ojca i własnej siostry `ego'

  5. SYSTEM CROW (matrylinearny odpowiednik systemu Omaha): wspólny termin dla matki i ciotki; wspólny termin dla ojca i stryja; wspólny termin dla siostry ojca i jej córki

  6. DESKRYPTYWNY SYSTEM POKREWIENSTWA: każdy rodzaj i stopień określany jest osobnym terminem

WSPOLNOTA (ROZSZERZONA RODZINA) - pewna liczba rodzin indywidualnych, zamieszkujących wspólne terytorium i wspólnie gospodarujących; także grupa lokalna i jednostka ekonomiczna

RODZINA jako grupa społeczna - nietrwała (kończy sie wraz ze śmiercią jej członków), w przeciwieństwie do LINNEAZU czy RODU (tu trwałość strukturalna)

LINNEAZ - grupa krewniacza oparta na wspólnej descendencji, w której wzajemny stopień pokrewieństwa jej członków jest znany i ściśle ustalony; lenneaz zawsze unilateralny; członkowie linneazu wywodzą sie od przodka założyciela, który żył jakieś 5-6 pokoleń wstecz

ROD (KLAN) - szersza od linneazu (i inaczej zorganizowana) grupa krewniacza; egzogamiczna grupa społeczna, której członkowie uważają sie za spokrewnionych, podzielają przeświadczenie o wspólnym pochodzeniu od wspólnego przodka (przy czym pokrewieństwo to jest zazwyczaj fikcyjne, ponieważ członkowie rodu nie zawsze są w stanie wykazać rzeczywiste powiązania genealogiczne ze wspólnym przodkiem); w porównaniu do linneazu klan jest grupa szersza, nie tak zwarta i nie posiadająca tak złożonego charakteru strukturalnego.

FRATRIA - 2 lub więcej klanów połączonych w 1 (często egzogamiczna) grupę

MOIETIE - termin odnoszący sie do takiej organizacji społeczności, gdzie grupa podzielona na 2 symetryczne egzogamiczne polowy, tzn. mężczyźni z jednej moietii musza sie pobierać jedynie z kobietami z drugiej (ten typ organizacji występuje głownie u Indian amerykańskich, w Australii, na Melanezji, u Ostiakow i Jakutów na Syberii)

PLEMIE - ponadnarodowa społeczność charakteryzująca sie wspólną organizacją polityczną i spoleczna, wspolnota historii, kultury i jezyka oraz wspolnie zamieszkiwanym terytorium

JEDNOSTKA PLEMIENNA - odcięta przez nowe granice polityczne od swego dawnego terytorium gałąź plemienna



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Papuasi(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
Inicjacje(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
CZŁOWIEK I PRZYRODA, College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
Antropologiczne podejscie do zagadnien organizacji spolecznej, College, Pedagogika, rok III, ANTROP
Bajka(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
Nuerowie(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
PRAWO PRYMITYWNE, College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
Indianie(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
Aborygeni, College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
Papuasi(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
metodyka, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens
Ruchomość kręgosłupa, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens
korekcja-plecy, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens
POSTAWA CIAŁA korekcja - sciaga, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens
KONSPEKT - k. koślawe, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens, k. koślawe
zestaw ćw. nr2 kolana koślawe, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens, k. koślaw
korekcja-dod, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens
Konspekt ćw.kor, College, Pedagogika, rok III, Gimnastyka korekc. - kompens

więcej podobnych podstron