Krzywa Phillipsa- dowodzi, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie. Sugeruje to, że możemy wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie. Każda krzywa Philipsa obrazuje tempo inflacji. Pierwotnie krzywa Philipsa ilustrowała odwrotną zależność pomiędzy inflacją a bezrobociem. Dziś wiemy już, że krótkookresowa krzywa Philipsa ilustruje jedynie przejściową zależność tych zmiennych, pokazując, w jaki sposób bezrobocie i inflacja dostosowują się do gwałtownych zmian poziomu popytu globalnego. Wstrząsy podażowe prowadza do wyższej inflacji oraz do wyższego bezrobocia w sytuacji, gdy proces dostosowania się płac i cen jest powolny. Długookresowa krzywa Philipsa przebiega pionowo. Jeżeli ludzie są w pełni dostosować się do inflacji, to nie wywiera ona żadnego wpływu na zamienne realne. Gospodarka powraca do swojej naturalnej stopy bezrobocia, niezależnie od stopy inflacji. Stagflacja oznacza współwystępowanie wysokiej inflacji i dużego bezrobocia.
Często jest ona spowodowana przez ujemny wstrząs podażowy. Podważenie krzywej i przyjecie doktryny moneterystycznej.
Kryzys naftowy, określany też mianem kryzysu paliwowego lub energetycznego to kryzys gospodarczy w historii gospodarki kapitalistycznej, który rozpoczął się 1973 i objął wszystkie kraje wysoko uprzemysłowione i uzależnione od ropy naftowej i wszystkie dziedziny gospodarki światowej.
Kryzys spowodował gwałtowny wzrost cen ropy naftowej na rynkach światowych w wyniku embarga (sankcji) państw zrzeszonych w OPEC zastosowanych wobec Stanów Zjednoczonych po wybuchu wojny izraelsko-arabskiej w 1973.
Kryzysy walutowe tzw. pierwszej generacji miały miejsce pod koniec lat siedemdziesiątych i w latach osiemdziesiątych, głównie w Ameryce Łacińskiej i wiązały się ze skutkami upadku systemu w Bretton Woods. Uznano, że główną ich przyczyną były ataki spekulacyjne wynikające ze zbyt łagodnych (ekspansywnych) polityk monetarnych, które były niespójne z wymaganiami obowiązujących wówczas systemów stałych kursów.
Spekulanci przewidywali, że nie można w nieskończoność bronić ustalonego kursu, bo nie pozwolą na to ograniczone przecież rezerwy banków centralnych. Obawiali się, że w przypadku jego spadku, stracą znaczne środki dlatego rozpoczynali masową sprzedaż lokalnej waluty ("atak spekulacyjny") za denominowane w obcych walutach rezerwy BC. Liczyli, że w ten sposób, zanim upadnie system stałych kursów pozbędą się ryzykownej waluty.
Nowy Ład Ekonomiczny
to zbiór
propozycji przedstawionych w latach 70' przez kraje słabo rozwinięte oraz rozwijające się podczas konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych na temat handlu i rozwoju. Miały one celu zachęcenie do współpracy międzynarodowej na rzecz zmniejszenia luki pomiędzy krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się. Postulaty te miały poddać rewizji międzynarodowysystem ekonomiczny (z korzyściami dla krajówtrzeciego świata), zastępując system z Bretton Woods, który przyniósł korzyści krajom, które go uchwaliły, a przede wszystkim Stanom Zjednoczonym Ameryki.
Główne postulaty Nowego Międzynarodowego Ładu Ekonomicznego to:
1. Kraje rozwijające się są uprawnione do regulowania i kontrolowania aktywności międzynarodowych korporacji działających na terenie kraju.
2. Kraje rozwijające się muszą mieć swobodę w nacjonalizacji lub wywłaszczaniu zagranicznych aktywów na warunkach dla nich korzystnych.
3. Kraje rozwijające się muszą mieć swobodę w tworzeniu związków producentów kluczowych towarów(na wzór OPEC), wszystkie inne kraje muszą uznać to prawo i nie podejmować żadnych ekonomicznych, militarnych bądź politycznych restrykcji.
4. Handel międzynarodowy powinien opierać się na potrzebie zapewnienia stabilizacji, równości i rentowności cen surowców, ogólnych niewzajemnych i niedyskryminujących preferencjach taryfowych, jak również transferze technologii do krajów rozwijających się, powinien również zapewniać pomoc ekonomiczną i techniczną bez żadnych zobowiązań.
Teoria Rostowa
Jeszcze do niedawna rozwój gosp. wiązano z ideą postępu i przypisywano mu jednocześnie pozytywną wartość. Od lat 70. coraz powszechniejszy staje się pogląd, iż nie należy przypisywać mu żadnych ocen wartościujących, bowiem rozwój gosp. może powodować zarówno pozytywne jak i negatywne skutki. Najszerzej znaną teorią rozwoju gosp. jest teoria startu W.Rostowa, wg, której kraje (gosp.nar.) przechodzą przez 5 stadiów rozwoju:
1)społeczeństwa tradycyjnego, w którym zasoby są skoncentrowane w rolnictwie i nie występuje zjawisko mobilności społeczeństwa
2)przesłanek do startu, w którym część ludności społeczeństw tradycyjnych ponosi ryzyko działalności gosp. i inicjuje proces przemian
3)startu, w którym przemiany społeczne i ekonomiczne ulegają gwałtownemu przyspieszeniu, a szybko postępujący proces uprzemysłowienia powoduje zmiany obyczajów i instytucji
4)osiągania dojrzałości gospodarczej, w którym rośnie produkt narodowy brutto na głowę mieszkańca, a wzrost gosp. jest stymulowany przez dodatnie stężenie zwrotne
5)masowej konsumpcji, w którym większość społeczeństwa osiąga wysoki standard życia.
Czynnikami decydującymi o rozwoju gosp. są: kapitał ludzki, rzeczowy i finansowy, zasoby naturalne, technologia, czynniki kulturowe. Czynniki te mogą, gdy występują w obfitości, stymulować rozwój gosp. lub, gdy wystąpi ich niedobór- być barierą rozwoju gosp.
Funkcje pieniądza:
miernik wartości (ustalanie ceny, f tę pełni w sposób idealny - nie trzeba go mieć w ręku by określić wartość danego towaru)
środek wymiany (cyrkulacji) - pośredniczy w wymianie towar-towar
środek płatniczy (miernik odroczonych płatności - zobow)
środek przechowywania wartości (tezauryzacji) lub oszczędzania - bo cechuje go duża płynność czyli łatwość zamiany na dobra i usługi.
Jeśli te 4 f spełnia na rynku międzynarodowym to pełni rolę pieniądza światowego.
Pieniądz pełnowartościowy (towarowy) i niepełno (nietowarowy)
Narodziny nowoczesnej gospodarki pieniężnej:
powstanie banków wyrazem potrzeb rozwijającej się gospodarki
postawy wobec odpłatnego korzystania z kredytu
Potrzeby kredytowe w epoce przemysłowej: niemożliwość realizowania inwestycji w oparciu o własne oszczędności, zmiany form zaciągania i spłaty kredytów.
Dwuszczeblowy system bankowy w Polsce:
NBP (instytucja publiczna - nie działa dla zysku) - funkcje:
a) bank emisyjny - ma wyłączne prawo emitowania pieniądza gotówkowego (banknotów i monet), sprawdza autentyczność banknotów będących w obiegu i niszczy zużyte,
b) bank państwa (rządu) - świadczy usługi bankowe instytucjom rządowym, na rachunkach bc gromadzone są wpływy budżetowe i z nich dokonywane są wydatki na zlecenie rządu, zajmuje się obsługą emisji papierów wartościowych Skarbu Państwa
c) centrum walutowe kraju - samodzielnie lub w porozumieniu z rządem ustala kurs waluty krajowej i dba o jego utrzymanie poprzez interwencyjne zakupy i sprzedaż walut, przechowuje oficjalne rezerwy obcych walut, dewiz i złota
d) bank banków komercyjnych - świadczy im nastep usługi: dostarczanie gotówki, rozliczenia międzybankowe, prowadzenie rachunków depoz, udzielanie kredytów
e) bank nadzorujący i regulujący krajowy system bankowy
f) realizuje politykę pieniężną i kredytową państwa - narzędzia: stopa rezerw ob., operacje na otwartym rynku i stopa procent.
Organy NBP: Pada Polityki Pieniężnej, prezes i Zarząd.
banki komercyjne