Nagminne zapalenie ślinianek przyusznych, świnka

(parotitis epidemica, mumpsi)

Etiologia

• wirus RNA

Epidemiologia

• źródło zakażenia: człowiek

• droga zakażenia: kropelkowa

• inkubacja: 13-22 dni

• nosicielstwo nie występuje

• zakaźność mija po ustąpieniu objawów klinicznych

• przebycie choroby daje trwałą odporność

• dzieci chorują lżej niż dorośli

Patogeneza

• wirus namnaża się w nabłonku dróg oddechowych, w okolicznych węzłach chłonnych i w gruczołach ślinowych

• na 1-2 dni przed wystąpieniem objawów przechodzi do krwi

Obraz kliniczny

• okres prodromalny - około 24 godziny

• nagły początek

• gorączka

• nudności, wymioty

• bolesność ucha

• ślinianki:

• obrzęk ślinianki przyusznej (wypełnienie zagłębienia między ramieniem żuchwy a wyrostkiem sutkowatym)

• obrzęk może schodzić na szyję

• skóra napięta, nigdy nie jest zaczerwieniona

• zaczerwienienie i obrzęk ujścia przewodu ślinianki

• zaczerwienienie i rozpulchnienie błony śluzowej gardła

• gorączka

• czas trwania choroby: 7-9 dni

Rozpoznanie

• morfologia

• początkowo leukopenia, później leukocytoza z limfocytozą

• nieznaczny ↑ OB

• ↑ [amylazy] we krwi i moczu

• izolacja wirusa z krwi, wymazu z gardła, śliny, moczu lub płynu MR

• badania serologiczne

• płyn MR - typowy dla infekcji wirusowej

Postacie nietypowe

1. postać bezobjawowa - 30-40%

2. zajęcie ślinianki podżuchwowej lub podjęzykowej

3. zajęcie gruczołów łzowych

4. ostre zapalenie trzustki

5. zapalenie jąder - może być przyczyną niepłodności

6. zapalenie opon MR i mózgu - zespół oponowy, porażenie nerwów czaszkowych

Leczenie

• tylko objawowe

• leki p-gorączkowe

• zapalenie jąder, trzustki, opon MR- Encorton 60 mg/d przez 7-10 dni

• zapalenie jąder - NLPZ

Zapobieganie

• szczepionka MMR (odra, świnka, różyczka)

2/2