Rozboje i kradzieże rozbójnicze

Stan zagrożenia rozbojami i kradzieżami rozbójniczymi

Lata	Rozboje				Kradzieże rozbójnicze
	Wszczęte	Stwierdzone	Wykryte	Wykrywalność w %	Wszczęte	Stwierdzone	Wykryte	Wykrywalność w %
1999	31 720	35 443	15 498	43	1 052	1 154	725	62
2000	37 373	41 893	18 575	44,3	1 218	1 362	856	62,8

Bandytyzm drogowy w 1999 roku

• konwoje na osoby transportujące gotówkę:

• liczba napadów - 81

• dynamika - 202

• wykryto sprawców - 11

• liczba napadów z użyciem broni - 59

Sposób działania sprawców w „bandytyzmie drogowym”

• pobieranie opłat za przejazd przez terytorium RP na przejściu granicznym

• zatrzymanie samochodu na trasie przez zablokowanie drogi samochodem sprawców

• zatrzymanie samochodu przez rzucenie na drogę deski z gwoździami, kątownika

• zatrzymanie samochodu pod pozorem kontroli drogowej

• zatrzymanie samochodu pokrzywdzonego pod pozorem podwiezienia go

• rozbój w trakcie jazdy próbnej pod pozorem zakupu samochodu

Inne elementy modus operandi:

• posługiwanie się przez sprawców bronią palną - 30%

• posługiwanie się przez sprawców niebezpiecznymi przedmiotami (nożem, kijem bejzbolowym, pałkami, metalowymi rurkami, paralizatorami) - 90%

• podawanie ofiarom środków odurzających, psychotropowych lub alkoholu

• nagminne bicie i straszenie pokrzywdzonego

• wywożenie ofiar pokrzywdzonych do lasu w celu bezpośredniego dokonania przestępstwa

• wyrzucanie osób pokrzywdzonych z pojazdu będącego w ruchu

Charakterystyka sprawców rozbojów za 2000 rok:

• ogółem przestępstw stwierdzonych - 41 893

• ogółem podejrzanych - 19 337

• mężczyźni - 95%

• w wieku do 25 lat - 80%

• nieletni - 26%

• uprzednio karany - 62,5%

• recydywiści - 12%

• uczący się - 32%

• pracujący - 9%

• nie uczy się i nie pracuje - 50%

• bezrobotny - 7,5%

• niski poziom wykształcenia (przeważnie podstawowe, zawodowe)

Rozboje wg miejsca dokonania:

• uliczne

• drogowe

• w pomieszczeniach

• na kierowcach taksówek

• na osobach przewożących lub przenoszących pieniądze

Rozboje uliczne:

• na bombę - atakuje z tyłu, działa sam, uderza czymś w głowę

• na zaczepkę

• na podchód - na wabia, kobieta zapoznaje klienta i wyprowadza go w ustronne miejsce

• na handlarza - umawiają się z pokrzywdzonym w celu dokonania transakcji

• na trupka - doprowadzenie osoby do stanu nieprzytomności (środki nasenne, odurzające - zamiar dokonania zaboru musi być przed użyciem tych środków)

• z ręki - sprawca jednocześnie zabiera przedmiot i atakuje ofiarę

• na krawat - grupa dwuosobowa - jeden zagaduje, a drugi podchodzi z tyłu i przydusza ofiarę

Źródła informacji o rozbojach (2000 rok)

• postępowania zakończone - 37 762 (1 226 - kradzieży rozbójniczych)

• zawiadomienie osoby pokrzywdzonej - 34 064 (1 076 - kradzieży rozbójniczych)

• zawiadomienia innych osób - 1 714

• zawiadomienia instytucji - 291

• zawiadomienia organów kontroli - 46

• ujęcie na gorącym uczynku lub w bezpośrednim pościgu - 848

• w toku postępowania przygotowawczego - 179

• inne źródła - 620

Zadania dyżurnego jednostki Policji wymagające natychmiastowej reakcji:

• wysłuchanie relacji osoby zgłaszającej

• udzielenie lub zorganizowanie pomocy medycznej

• zanotowanie danych personalnych osoby zgłaszającej

• określenie kierunku ucieczki sprawcy

• powiadomienie patroli pieszych i zmotoryzowanych

• zorganizowanie działań penetracyjno - pościgowych

• skierowanie na miejsce grupy operacyjno - dochodzeniowej

• zapewnienie grupie niezbędnych sił i środków

• zapewnienie wymiany informacji

• powiadomienie jednostki nadrzędnej, prokuratora i kierownictwa jednostki

Wstępne czynności operacyjno - rozpoznawcze:

• wykorzystanie danych z ewidencji

• ustalenie świadków rozboju

• wstępne rozpoznanie polegające na przeprowadzeniu wywiadów z osobami zamieszkałymi w rejonie zdarzenia

• dyskretna obserwacja osób w rejonie dokonania rozboju

• nawiązanie kontaktów z OZI i zlecenie stosownych zadań

• sprawdzenie alibi wytypowanych osób podejrzewanych

• operacyjne zabezpieczenie miejsc grupowania się osób ze środowisk przestępczych

• operacyjne zabezpieczenie miejsc zbywania przedmiotów pochodzących z przestępstwa

Typowanie sprawców rozbojów:

• na podstawie miejsca zdarzenia

• na podstawie zbiorów ewidencji

• z rozpoznania osobowego policjantów

• na podstawie informacji uzyskanych od OZI

• informacji od policjantów wszystkich służb

• informacji z prowadzonych (obecnie i w przeszłości) postępowań przygotowawczych

• informacji z prowadzonych (obecnie i w przeszłości) rozpracowań i inwigilacji

• informacji z miejsc zbywania przedmiotów (bazary, targowiska, komisy, meliny)

• informacji z zakładów karnych, poprawczych i wychowawczych

• analizy czasowo - przestrzennej (sprawdzenie alibi)

• na podstawie następstw związanych z rozbojem (zmiany na ciele, odzieży, przedmiotów należących do sprawcy, nietypowego zachowania się osób - niepokój, strach, zdenerwowanie, znajomość szczegółów przebiegu przestępstwa u osób niewtajemniczonych, posiadanie przez osoby większej sumy pieniędzy i zbywanie przedmiotów z przestępstwa)

Algorytm wstępnych czynności operacyjno - śledczych - przedsięwzięcia merytoryczne podejmowane na miejscu napadu:

• śledcze oględziny miejsca napadu oraz miejsc poszczególnych jego etapów (drogi dojścia, odejścia)

• przesłuchanie osób, które ujawniły napad (np. członków rodziny ofiary)

• ustalenie rodzaju i cech skradzionego mienia

• odtworzenie przebiegu zdarzeń poprzedzających napad (ustalenie osób, które jako ostatnie zetknęły się z ofiara przed napadem)

• zrekonstruowanie hipotetycznego przebiegu napadu, w tym ustalenie dokładnego czasu napadu

Efektywność rozpoznania wyznaczają następujące zasady:

• szybkości - czas przeprowadzenia od momentu uzyskania informacji o zdarzeniu

• planowości - racjonalne i efektywne wykorzystanie sił i środków pozostających w dyspozycji

• kompletności - dotarcie do każdej posesji

• wszechstronności - uzyskanie wszystkich informacji mających związek z rozbojem oraz innych interesujących Policję

• jednolitości - opracowanie odpowiednich dostosowanych do charakteru zdarzenia ANKIET (pytań, kwestionariuszy) żeby uzyskać odpowiedzi na identyczne pytania.

Ankieta rozpoznania (należy ją stosować w każdym przypadku przeprowadzania rozpoznania posesyjnego na szeroką skalę, gdyż zwiększa to efektywność działań) - powinna zawierać pytania dotyczące:

1. danych osobowych ankietowanego

2. stosunku do ofiary (krewny, sąsiad itp.)

3. charakteru utrzymywanych kontaktów (rodzinne, sąsiedzkie, towarzyskie, służbowe, handlowe)

4. czasu ostatniego spotkania (bezpośredniego, telefonicznego, wizualnego)

5. opinii o ofierze (własnej, zasłyszanej) dot. jej zamożności, trybu życia, utrzymywanych kontaktów

6. wiadomości o napadzie (własnych i zasłyszanych) dot. motywu, czasu popełnienia i ujawnienia

7. sugestii co do sprawców - osobowych, środowiskowych

8. innych danych charakteryzujących zdarzenia

UWAGA! Ankieta w zakończeniu powinna posiadać rubrykę na spostrzeżenia własne policjanta dot. ewentualnego wytypowania rozmówcy jako sprawcy lub nadawcy przestępstwa oraz innych informacji interesujących policję. Można też zawrzeć informacje o przeprowadzeniu bardzo szczegółowej rozmowy z daną osobą.

Motywy upozorowania rozbojów:

• chęć ukrycia faktu wcześniejszego dokonania przywłaszczenia mienia

• próba wyłudzenia odszkodowania

• zamiar ukrycia faktu zagubienia dokumentów

• ukrycie przed rodziną rzeczywistych okoliczności utraty pieniędzy

• próba zrzucenia odpowiedzialności karnej na osobę, z którą zgłaszający ma konflikt

• usprawiedliwienie przed rodzicami późnej pory powrotu do domu i inne

Przesłanki wskazujące na upozorowanie rozboju:

1. Przesłuchanie osób pokrzywdzonych

1. Zbyt spokojny, beznamiętny sposób opisywania zdarzenia

2. Nielogiczność lub małe prawdopodobieństwo przebiegu relacjowanego zdarzenia

3. Nadmiernie szczegółowy opis wyglądu sprawców

4. Powtarzanie niektórych szczegółów w różnych wersjach

2. Przesłuchanie świadków (co do okoliczności przebywania pokrzywdzonego przed napadem)

1. Gdzie i z kim się kontaktował

2. Dokąd zamierzał pójść

3. Jaki cel mógł mieć zgłaszający o sfingowanym napadzie

4. Czy był pod wpływem alkoholu

3. Analiza wyników oględzin miejsca napadu w celu stwierdzenia:

1. Czy występują ślady obuwia „pokrzywdzonego” i sprawcy

2. Czy występują ślady świadczące o szarpaniu się „pokrzywdzonego” ze sprawcą

3. Czy występują ślady świadczące o zabraniu przez sprawcę z określonego miejsca utraconych przedmiotów

4. Analiza wyników oględzin ciała i odzieży „pokrzywdzonego” pod kątem:

1. Usytuowania śladów urazów fizycznych

2. Sprawdzenia, czy urazy mogły powstać w sposób podany przez „pokrzywdzonego”

3. Czy są one zbieżne z wynikami oględzin miejsca rozboju

5. Przeszukanie osoby i pomieszczeń w celu odnalezienia rzekomo zrabowanych przedmiotów

6. Przeprowadzenie kontroli materiałowej i finansowe mającej na celu:

1. Ustalenie, czy „pokrzywdzony” dokonał nadużyć

2. Czy zrabowana suma pieniędzy mogła być zgromadzona w danym okresie

---