Ekologia- bada powiazania org żywych ze środowiskiem lub ekonomię przyrody. Podział wg zakresu badań: autekologia- dotyczy poziomu osobnika, synekologia- dotyczy poziomu zespołów, wg zakresu zainteresowań: ogólna( roślin, zwierząt, populacji) i stosowana (rolnicza, leśna, rybacka)

Organizm ożywiony mechanizm fizykochemiczny zdolny do samoregulacji, samo utrzymania się i równowagi ze środowiskiem. Środowisko otoczenie org o bezpośrednim znaczeniu, czynniki abiotyczne i biotyczne. Reakcja org do środowiska jest: ciągła, szczególna, wzajemna, nierozłączna.

Eko fizjo -Bada reakcje org na czyn fiz. i chem.

Prawo minimum Lebiega- w nie zmieniających się warunkach środowiska ten z podstawowych materiałów, który jest dostępny w ilościach najbliższych krytycznej wartości minimalnej stają się czynnikiem ograniczającym.

Prawo tolerancji Shelforda wpływ ograniczający ma zarówno niedobór jak i nadmiar któregokolwiek czynnika np. temp, pH, zasolenie.

Zasada tolerancji ekologicznej - wpływ czynnika na org zależy od jego natężenia. Przy natężeniu optymalnym procesy w org przebiegają z najwyższą wydajnością. W strefach pejus, w miarę oddalania się od optimum spada wydajność procesów, w strefach pessimum aktywność org jest silnie ograniczona, po przekroczeniu punktu krytycznego org umiera.

Eurybionty - Szeroki zakres tolerancji, Stenobiony - Wąski (oligo - niskie nat czynnika, poli - wysokie)

Tolerancja może zmieniać się na skutek adaptacji (dziedziczenie) i aklimatyzacji (fizjologicznie do niektórych czynników eko)

Temp jako czynnik ograniczaj:

- Organizmy maja 2 opcje radzenia sobie: Mogą przyjąć temp jaka jest, albo od niej uciec dzięki różnym adaptacjom.

Temp może ograniczać wyst gat. przez wpływ na:

- Przeżywalność, Reprodukcje, Rozwój młodych, interakcje z innymi gat w pobliżu granic tolerancji temp

Życie w niskich temperaturach:

- Większa cz. na temp 5C poniżej

- Org żyjące w niskich temp są najlepszymi kolonizatorami

Strategie aby żyć w zimnie:

- Unikanie zamarzania - Org nie zamarzają w temp poniżej 0 bo zaw. związki typu glicerol, sorbitol, glikoproteiny.

- Tolerowanie zamarzania - Org zamarzają ale im to nie szkodzi bo lód tworzy się w przestrzeniach międzykomórkowych. Oby 2 są wł. sezonową.

Zwierzęta zmiennocieplne: Niesporczaki tolerują -196, Ryba lodowa zyje w wodzie o temp -6, Skorupiaki oceaniczne żyją w temp -2

Zwierzęta stałocieplne: Dolny pkt krytyczny to około 15 do 20C, Jedynie w czasie hibernacji temp może spadać nawet do +4C.

Życie w wys. temp: Niebezpieczeństwo górnych temp polega na tym, ze zwykle one leżą tylko kilka stopni pow. optimum, Wysokie temp są niebezpieczne bo prowadzą do inaktywacji lub denaturacji enzymów i powodują dehydratacji

Org dzielimy na:

- Homeotermy (utrzymują stała temp) i Poikilotermy (temp się zmienia)

- Ektotermy (ciepło z zew) i Endotermy (regulują temp ciała przez wytwarzanie ciepła)

Reg. Allena - Ssaki z klimatu chłodnego maja krótsze wystające cz. ciała niż te z klimatu ciepłego

Reg. Bergmana - Zwierzęta z szerokim zasięgiem wyst są zwykle większe na terenach chłodniejszych.

Światło jako czynnik eko:

- Umożliwia przeprowadzanie fotosyntezy - intensywność foto wzrasta wraz ze wzrostem nat światła, aż do tzw. optimum nasycenia światłem, później może spadać. Rośliny cieniolubne i światłolubne ze wzgl na ich reakcje.

Optimum nasycenia światłem to nat światła przy którym fotosynteza jest max dla danej rośliny

---