Justyna Starzec
Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna
Referat na podstawie książki B. Mc Naira -Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, Rozdział 5- kultura obnażania
Mc Nair z kultury obnażania czyni etykietkę dla jednego z aspektów szeroko pojętej seksualizacji kultury. Pornografia i porno- chic niemal zawsze angażują zawodowców (aktorów, artystów, pracowników reklamy), kultura obnażania natomiast jest pochodną działalności środków przekazu, w której udział biorą ludzie będący amatorami mniemającymi żadnych powodów do sławy. Autor uważa, że jeżeli rzeczywiście zachodzi demokratyzacja pożądania stojąca za seksualizacją współczesnej kultury to tutaj wydaje się być najbardziej oczywista. Kultura obnażania angażuje zwykłych ludzi w rozmowy o seksie i ich seksualności, skłania ich do publicznego ujawniania intymnych szczegółów dotyczących ich uczuć i cielesności. Obejmuje ona wszystkie formy i konteksty, w których ludzie spoza świata sławy domagają się przestrzeni medialnej, by mówić o seksie i otrzymują tę możliwość. Słowa i wizerunki, które odnajdujemy w kulturze obnażania są niekoniecznie erotyczne, choć mogą erotyzmu dotyczyć. Mogą ukazywać nagość, jednak ich celem nie jest wzbudzenie podniecenia, ale koncentrują się na odkrywaniu i wyjaśnianiu zjawisk seksualnych.
Kultura obnażania w ty sensie występuje w „zwierzeniowych” talk- show i dyskusjach, filmach dokumentalnych, w mediach drukowanych i w Internecie- w przestrzeni zapośredniczonej przez środki przekazu, gdzie ludzie rozmawiają własnej lub cudzej seksualności, lub ujawniają jej aspekty.
Mc Nair próbuje odpowiedzieć na pytania- dlaczego ludzie decydują się wyjść nago przed publiczność? Dlaczego takie teksty kultury przyciągają publiczność? Dlaczego środki masowego przekazu przeznaczają tak wielkie środki na ich produkcję?
∗ Kultura obnażania - warunki i przyczyny
Pojawienie się struktury obnażania zakłada, że istnieje publiczność, której członkowie to w pewnym stopniu podglądacze, dla których pozycja widza cudzych zwierzeń jest wygodna. Istnieje także podgrupa widów, która jest gotowa zrobić krok dalej- zaspokoić potrzebę masowego podglądactwa za pomocą wyznań i czynów. Czynów wielości podglądaczy świadczy liczba programów zwierzeniowych bazujących na dobrowolnym uczestnictwie ludzi, którzy odkrywają się przed publicznością. Szczególnie widoczne jest to na zachodzie gdzie do Big Brother zgłosiło się 40 tys. chętnych na 10 miejsc.
Moda na obnażanie
Trzeci warunkiem niezbędnym do zaistnienia kultury obnażania są mechanizmy kontroli oraz poczucie smaku nastawione przychylnie do spektaklu polegającego na fizycznym czy emocjonalnym obnażaniu się zwykłych ludzi. Sytuacja taka miała miejsce w połowie lat dziewięćdziesiątych jako element seksualizacji kultury, gdy różnego rodzaju przejawy erotyzmu gwiazd doprowadziły do seksualizacji reklamy i sektorów rozrywki- jednym z przejawów tych tendencji stało się zainteresowanie striptizem. Powstały wtedy filmy takie jak Showgirls, czy Striptease, które były produktami tej fascynacji. W tym samym czasie Demi Moor (1996 r.) pojawiła się na okładce Vanity Fair w ciąży i nago, inaugurując tym samym modę na nagość wśród gwiazd. Pod koniec lat 90-tych pisma dla mężczyzn zaczęły wykorzystywać nagie gwiazdy do zdjęć na okładki, co odbywało się z korzyścią dla obu stron.
Polityczna afera i skandal wokół osoby publicznej
W latach 90-tych w Stanach Zjednoczonych skandal Moniki Lewinsky wywołał zalanie mediów amerykańskich i światowych oskarżeniami o gwałt i napastowanie seksualne. Seksualne przygody Clintona nie różniły się znacznie od doświadczeń innych prezydentów USA (Kennedy) jednak jego pierwsze wyszły na jaw. Seksualizacji kultury publicznej była jedną z konsekwencji pojawienia się Internetu, który uniemożliwił elitom politycznym zachowanie informacji w tajemnicy. Technologia video także odegrała
Pewna rolę w rozwoju kultury podglądaczy. W roku 1999 światowym wydarzeniem medialnym stał się zapis z przesłuchania Clintona przed Komisją Starra, który pomimo przekonania, że zostanie zachowana jego poufność, nadany został w całości. Clinton przed całym światem został obdarty z prywatności i godności. Próbując położyć kres skandalowi prezydent wyznał swe grzech przed kamerami tv. Mc Nair wprowadza rozróżnienie na przypadki ujawnienia szczegółów życia prywatnego członków elit bez ich woli, oraz na szeroko rozumianą kulturę obnażania. Jeżeli prawdą jest, że zainteresowanie mediów skandalem Moniki Lewinsky można tłumaczyć zainteresowaniem publiczności moralnością prezydenta USA, to usprawiedliwienie tego rodzaju zupełnie nie odnosi się do homoseksualizmu brytyjskiego ministra, czy kłopotów małżeńskich rodziców gwiazdy serialu.
Pozujący lud
Jedna z tendencji kultury obnażania polega na modzie na nagość ludzi sławnych, w zgodzie na seksualne uprzedmiotowienie oraz przedstawienie zwykłości. W 1999 roku Brytyjski Instytut Kobiecy opublikował kalendarz ze zdjęciami nagich członkiń instytutu. Dochód przeznaczono na cele charytatywne, a jego wysokość okazała się finansowym sukcesem. Kalendarz zainteresował swoją transgresywnościa prasę.
Kanał 5 nadał program „Nagi Londyn” poświęcony pracom amerykańskiego fotografika Grega Fridlera, który specjalizował się w fotografowaniu nagości zwykłych ludzi w różnym wieku, stanie zdrowia, o różnej płci, każdego wzrostu i tuszy. Program ten pojawił się już wcześniej w Nowym Jorku i Los Angeles, co świadczyć może o tym, że kultura obnażania jest zjawiskiem międzynarodowym.
Kultura zwierzeń
Programy talk- show umożliwiają osłonięcie się w sensie zarówno psychicznym jak i fizycznym(Jerry Springer show). Talk- show zachęca do zachęca do ujawniania uczuć i opini na temat własnych czynów czynów zachowań innych. Nie wszystkie wyznania dotyczą seksu, lecz natura wyznań seksualnych uczyniła z nich główny temat programów.
Kobieta ujawnia swój romans i opowiada o nim od sfery cielesnej, mężczyzna- gej wyznaje dziewczynie, że jest homoseksualistą. Siłą tych programów jest połączenie podglądactwa z elementem zaskoczenia, (co powie wyznający, jak zareaguje bliska osoba) sprawia, że programy SA hałaśliwe i dynamiczne, a co za tym idzie maja wysoką oglądalność.
Pod koniec lat 90-tych postawiono pytanie o etykę kultury zwierzeń-kiedy dwa programy(Springera i Jenifer Jones) okazały się powiązane z morderstwami.
Jeden z uczestników show- gej opowiadał o tym, że podnieca go niezorientowany w sytuacji heteroseksualny znajomy. Doprowadziło to do strzelaniny na tle homofonii. Przykład ten ukazuje konsekwencje zbyt słabej kontroli kultury zwierzeń w wielbiącym broń palna społeczeństwie.
Internet
Internet wystawił na widok publiczny nie tylko życie prywatne elit, ale także stworzył nową możliwość dla zwykłych ludzi, którzy dobrowolnie chcieli upublicznić swoje prywatne życie. Pojawiły się strony internetowe z podglądem na żywo np.: www.jenicam.com. Użytkownik odwiedzający stronę widział jak Jenni je, jak śpi, jak się kąpie. Była tam nagość, ale nie taka oczywista i na pewno nie pornografia. Inne strony jak UK Dolls- konstruują system płatnego oglądania, którego kulminację stanowi masturbacja.
Telewizja rzeczywistych wydarzeń życia codziennego
Łączyła podgląd na żywo z elementami dokumentalnego serialu codziennego oraz teleturnieju. Najlepszym przykładem jest big Brother - brało w nim udział dziesięcioro uczestników, którzy mieszkali w jednym domu przez pewien okres czasu, typując spośród siebie dwójkę, która opuszczała dom, aż pozostawał zwycięzca otrzymujący 70 tys. Funtów. Program ukazywał rozwój sytuacji w grupie, ewolucję stosunków między uczestnikami. Widoczny był także aspekt seksualny(kąpiele, rozbieranie, flirty), ale był to przypadkowy element programu, bo chodziło o psychologię grupy i jednostki.
Kultura obnażania jest kontrowersyjna, dlatego, że kwestionuje w społeczeństwach zachodnich tak istotny podział na obscena i na to, co nieobsceniczne. Kultura obnażania czyni publicznym to, co tradycyjnie ograniczało się do sfery prywatnej. Kultura obnazania kwestionuje także wyłączne prawo elit do określania jak ma wyglądać sfera publiczna. Kultura obnażania prezentuje zwykłych ludzi z doskonale banalnymi dziwactwami seksualnymi i upodobaniami, nie tyle prawdziwymi, co reprezentatywnymi dla ogółu społeczeństwa, niż wyidealizowane stereotypy zaludniające obszary kultury seksualnej.
Kultura obnażania będąca częścią tendencji polega na uprzywilejowaniu w mediach tematów ciekawych dla ludzi, jest specyficznym przejawem prywatyzacji sfery publicznej. Być może nie zawsze podoba nam się to, co ludzie robią, ale na tym polega kulturowa demokracja.
2