Depilacja i epilacja
Nadmierne owłosienie może być spowodowane predyspozycjami genetycznymi lub zaburzeniami hormonalnymi. Przyczyny te mogą być stymulowane przez bodźce zewnętrzne, np.
Sterydy anaboliczne
Niektóre doustne tabletki antykoncepcyjne
Leki stosowane w epilepsji, endometriozie, chorobach piersi.
Powodem może być także:
Zwiększona aktywność hormonalna w czasie ciąży
Zmniejszający się poziom estrogenów i progesteronu podczas menopauzy, co w efekcie prowadzi do relatywnego wzrostu androgenów
Długotrwały stres - gruczoły nadnerczowe wydzielają adrenalinę i w efekcie wzrasta poziom androgenów.
Nadmierne owłosienie może towarzyszyć wielu chorobom:
Anoreksji
Zespołowi Cushinga
Guzom nadnerczy
Wirylizującym wrodzonym przerostom nadnerczy
Zespołowi jajników policystycznych
Maskulinizującym guzom jajników
Zespołowi Archarda-Thiersa.
Zbędne owłosienie można usunąć za pomocą depilacji i epilacji.
Depilacja to usuwanie włosów bez naruszenia ich opuszki, nie daje ona zatem trwałych rezultatów. Włosy zazwyczaj odrastają już po kilku dniach. Depilację dzielimy na chemiczną i mechaniczną.
Depilacja chemiczna i mechaniczna
Depilacja chemiczna polega na stosowaniu kremów, żeli i pianek z zawartością kwasu tioglikolowego o stężeniu 2,5-4%. Powoduje on rozpuszczenie keratyny włosa - białka, które jest jego głównym budulcem. Metoda jest łatwa i bezpieczna, ale niezbyt efektywna - odrost włosa następuje bardzo szybko. Najczęściej spotykanym działaniem niepożądanym depilatorów chemicznych jest kontaktowe zapalenie skóry wywołane silnie drażniącym odczynem zasadowym.
Depilacja mechaniczna polega na goleniu, usuwaniu włosów pęsetą, depilatorem mechanicznym lub woskiem. Stosowanie wosku w celu usunięcia owłosienia jest metodą depilacyjną, która daje najlepsze efekty. Firmy kosmetyczne prześcigają się zatem w przygotowaniu jak najbardziej różnorodnej oferty w tym zakresie. Na rynku dostępne są obecnie woski: azulenowi, z wyciągiem z aloesu, z chlorofilem, z tlenkiem tytanu oraz owocowe, np. pomarańczowe, cytrynowe, jabłkowe, kokosowe, truskawkowe, bananowe lub marchewkowe. W gabinetach stosujemy woski gorące, ciepłe i zimne. Do gorącego wosku nie używamy pasków materiału, lecz zrywamy go palcami po ostudzeniu. Ciepły wosk zrywamy wyłącznie za pomocą pasków. Zimnym woskiem nasycone są specjalne paski, które przed nałożeniem lekko ogrzewamy w dłoniach. Jest on wprawdzie łatwy w użyciu, lecz nie tak skuteczny jak wosk gorący czy ciepły. Bezpośrednio po depilacji woskiem stosujemy preparat o działaniu antyseptycznym, który nie drażni skóry i zawiera głównie substancje kojące.
Dodatkowo można też zastosować preparaty, które spowodują opóźnienie odrostu włosa. Główny mechanizm ich działania polega na uniemożliwieniu wbudowania siarki do struktur białkowych keratyny, przez co włosy staja się delikatne i rosną bardzo powoli. Do substancji o udowodnionej skuteczności opóźniającej odrost należą enzymy. Inną grupą środków spowalniających wzrost włosa są mieszanki ziołowe. Włosy można również ścierać specjalnymi materiałami ściernymi. Metoda ta daje lepsze efekty po uprzednim zastosowaniu środka rozjaśniającego.
Epilacja
Żadna z metod depilacji nie doprowadzi do stałego usunięcia owłosienia. Znacznie skuteczniejsza okazuje się epilacja - trwałe usuwanie włosów z uszkodzeniem opuszki włosa, wraz ze znajdującymi się w niej komórkami macierzy. Cykl wzrostu włosa składa się z trzech faz - anagenu (wzrostu), katagenu (inwolucji) oraz telogenu (spoczynku). Trwałe usunięcie włosów jest możliwe tylko wtedy, gdy znajdują się w fazie wzrostu. Warto także podkreślić, że znacznie szybciej dają się usunąć włosy, które do tej pory nie były wyrywane i nie są sztywne.
Epilację możemy przeprowadzić, m. in. za pomocą prądu elektrycznego, stosując metody takie jak: elektroliza, termoliza, metoda blend.
Elektroliza
Najstarszą znaną metodą trwałego usuwania owłosienia jest elektroliza. Pierwszy udokumentowany zabieg wykonano w 1875 roku w Stanach Zjednoczonych.
W zabiegach elektrolizy stosowany jest prąd stały o niskim natężeniu. Wykorzystuje się tu zjawisko elektrochemiczne, które zachodzi w czasie przepływu prądu stałego przez tkanki. W okolicy anody następuje koncentracja jonów wodorowych (H+). Dochodzi do wytwarzania reakcji kwaśnej, wydzielania pęcherzyków wolnego tlenu, reakcji ścinania białka, czyli martwicy skrzepowej. W okolicy katody następuje zwiększenie koncentracji jonów wodorotlenowych (OH-). Ma wówczas miejsce wytwarzanie reakcji zasadowych, wydzielanie pęcherzyków wolnego wodoru oraz reakcja rozpuszczania się białka, czyli martwica rozpływna. Przy usuwaniu nadmiernego owłosienia elektrodą czynną jest katoda w postaci cienkiej igły, wykonanej z nierdzewnej, chromowo-niklowej stali stosowanej do produkcji instrumentów chirurgicznych. W przypadku skóry wrażliwej, alergicznej, polecane są igły pokryte 24-karatowym złotem. Powinny one mieć lekko zaokrąglone końce - nie mogą być zbyt ostre, aby nie przebiły przypadkowo ścianki torebki włosowej. Igłę wprowadzamy do mieszka włosowego, równolegle do wzrostu włosa, na głębokość 2-5 mm, aż do wyczucia lekkiego oporu. Elektrodę bierną - anodę - mocujemy na przedramieniu klientki. Po włożeniu igły do mieszka włączamy prąd o natężeniu 0,5 do 1,5 mA, w zależności od położenia oraz grubości włosa i przepuszczamy go przez niego ok. 10 sekund. W trakcie przepływu prądu w mieszku włosa tworzy się odczyn zasadowy, ług, który niszczy opuszkę i brodawkę. Metoda elektrolizy jest skuteczna, chociaż powolna. Bezpośrednio po zabiegu może wystąpić niewielki obrzęk, warto zatem zastosować naświetlanie lampą sollux oraz środki łagodzące.
Termoliza
Jest to zabieg z zastosowaniem prądu zmiennego o wysokiej częstotliwości i niskim napięciu. Wytwarza on wysoką temperaturę niszczącą mieszki włosowe - w mieszku włosowym następuje koagulacja tkanki. Po zabiegu może wystąpić obrzęk i zaczerwienienie. Termoliza niesie większe ryzyko powstania blizn pozabiegowych, dlatego też do zabiegu powinno się używać igieł izolowanych, które znacznie zmniejszają ryzyko, ale niestety, także efektywność zabiegu - włosy trzeba epilować kilkakrotnie. Technika wykonania termolizy jest zbliżona do elektrolizy, jednak czas pozostawania igły w mieszku jest znacznie krótszy i wynosi 1-2 sekundy.
Metoda blend
Metoda blend (ang. mieszać) polega na jednoczesnym działaniu na mieszki włosowe obu rodzajów prądów, zarówno stałego jak i zmiennego. Powstający w trakcie elektrolizy ług ociepla się i dzięki temu efektywniej wpływa na mieszki.
Efektywność tej metody jest bardzo zbliżona do efektywności elektrolizy, jednak czas zabiegu został tu znacznie skrócony - jedno wkłucie igły nie trwa dłużej niż 2-3 sekundy. Zabieg powtarzany jest wielokrotnie, w zależności od intensywności owłosienia. Dwa tygodnie przed planowanym zabiegiem i dwa tygodnie po zabiegu należy chronić skórę przed promieniowaniem UV.
Epilacja prądem - przeciwwskazania i zagrożenia
Przeciwwskazaniami do zabiegów trwałego usuwania nadmiernego owłosienia z zastosowaniem prądu są:
Ciąża
Epilepsja
Ciężkie stany nerwicowe
Schorzenia układu krążenia, w tym rozrusznik serca, sztuczne zastawki
Cukrzyca.
Nie wykonuje się epilacji w okolicach tarczycy. Pewnym ryzykiem obciążona jest również epilacja w okolicach piersi - w takim przypadku niezbędna jest konsultacja lekarska.